장음표시 사용
211쪽
με - tificio meminit ex.in c. consuluit de ossi .dele: Percunctabam superioribus diebus, adhuc ex quartana iacens,quempiam Iureconsultum magnae opinionis
non hercle experiundi,uel tentandi gratia,sed discendio magis studio, & cupiditate, quam solam uiuendi rationem Optimam , ab ineunte aetate in praesentem horam duxi, memor eius sententiae Iuliani quam refert Pomp.
in I. apud Iulianum,de fideico m. lib. Et si alterum pede in sepulchro haberem , adhuc addiscere quide uellenia Circa haec dubitabam, qua ratione moti Romani ita statuerint, & cuius sit utilitatis hoc scire, cum hodie ineipiamus diem aut ab ortu solis, aut ab occasu,ut notatur per: glo.in c. I.& a. de seriis,& in c. ultimo. g. in stiuitatibus, in uerbo Assumptionis,de sententia exco-.mu .li. 3. At ille aspicit me, illudens leuitatem quaestionis. Obscuram,inquit sane rem quaeris, multaq; pro sis uigilia indagandam. Quis adeo tam Caesareae sese sae ignarus est, qui hoc nesciat & tradunt omnes in praeallegata l.more,ubi poteris uidere. Quia sepe dixi diem incipere a media nocte, secundum Romanos , Scetiam secundum Gallicam consuetudinem, nuue Mediolani obseruatam, & sequentis nocti, media parte taniri,& tamen quid dicerem nesciui. De quo ego omnia
solus ut tibi uisus sum dubitaui tame quod pace tua
dixerim, multum falleris uulgaria appellare, quae & tu sorte ignoras, &de quib. multi consummatissimi uiri ualde dubitarunt,quos tibi resero . Plutarchus in prit mis uiri eruditissimus, qui temporibus diui Traiani claruit, ut testatur Eusebius, ipse circa hoc clarus haud suit is in suis Quaestionibus, Graecae quidem, sed in hac sententiam, cur diei, inquit, principium a media nocte numerant λ An q, Respublica ab initio militari more,&instituto constituta est in re militari autem multa noctu utiliter occupantur. An diei ortum agendi primcipium esse uoluerunt,noctem uero consilii,,& apparationis oportet autem praeparatos rem ari di, nona.entea
212쪽
a gentes,praeparari. Fabricans quod Myson ad Chilo Prauer nem unum de septem scripsse dicitur hyemep An bio .
quemadmodum meridies sni, est multis reipublicae Hyemefaagendae, sic noctem intempestam actionum omniu mi. br asserium oportere stariterunt ρ Cuius rei maximum argu - mani posmentum est,magistratum Romanum post meridiem merid odus facere non solere. An occasu quidem,& ortu prin- 'cipium ,& finem diei capere licet λ nam si multitudinis facie. Miudicio principium diei, cum sol emergere coepit, fine
iero, cum penitus occiderit,terminauerimus, arqualitatem, diei & noctis, aequi notiti dicimus, non habebimus aequam enim diei noctem re maxima, uidemus ea Mur die, cui coparatur solis spacto , ae magnitudine breuior reperietur. Nam quod Mathematici allerunt,& huic rei medicinam afferentes, diei ac noctis uerissimam rati nem constituunt, centrum solis cum finientem attin-
sit, omnem identiam, & claritatem sunditus tollit,necesse est enim accidere, cum multum lucis etiam sub terra sit , & nos radiis suis iam sol undique collustrat,ut diem nondum esse fateamur. Quare cum ob di Diei re eas causas ortus diei, & occasus principium difficilli- tus ceme capi possit, relinquitur, aut ut medium diem , aut caseus dismediana noctem principium diei saluamus, potius au- sicilis. tem secundum. Fertur enim a nobis a meridie ad occasim, a media uero nocte ad orientem ad nos redit.Aulus quoq; Geli. Noctiuii Atticaru lib. 3. Quaeri in-quit solituni est, qui noctis hora tertia,quartave, siue quia alia nati sunt uter dies natalis haberi appellarive rotalis cibeatλIs neque oox ea sequuta est, an qui dies nocte diei οἷμςonsequutus est λ M Varro in ljbro Rerum humanara naτω. quem de diebus scripsit. Homines, inquit. qui media nocte ad proximam mediam noctem in sis horis a nati sunt,una die nati dicuntur. Quibus uerbis ita uidexur dierum obseruationem diuisita, ut qui post solem
occasum ante mediam noctem natus sit, is ei dies natalis fit, a quo die ea nox coepit. Contra itero, qui in
sex horis pollerioribui Micit , eo die uideri natum,
213쪽
-- qui post eam noctem diluxerit. Athenienses autem ali ter obteruare diem, Varro in eo libro scripsit in eo sq; δDiersi ua sole occasu ad solem iterum occidentem, onane id in via. Obser dium tempus unum diem esse dicere. Babylonios por- ἔμ. rb aliter, a sole enina exorto, ad exortum et tis deni incio pientem, totum id spacium unius diei nomine appella
re. Multos uero in terra Umbria uni ina, Si eundem die.. - elle dicere, a meridie utque ad insequentem meridiem.
Quod autem Varro inquit, nimis absilrdum et . na qui calcitis hora sexta natus est apud Umbros dies eius. Na. talis uideri debebit, & calendarum dimidiarum,& qui est post calendas dies, ante horam eiusdem diei sexta. . . Populum autem Romanii ita, uti Varro dixit, dies singulos adnumerare, a media nocte usque' ad mediam Sacra τ' proximam, multis argumentis ostenditur. Sacra sine Πώ cra Romana partim diurna,partim noctiirna ἐ' sed ea quaris di. inter noctem fiunt,diebus adiiciunξ.n5 noctibus. Quae igitur sex posterioribus noctis horis sunt, eo die seridicuntur,qui proximus eam noctem ii Iucescit. Ad hoe - θω- ritus quoque, & mos auspicandi, eandem esse obseru ram S. tionem docet. Nam magistratus quando una di deis est
auspicandum, & id luper quo auspicaverunt agendum' est, mediam noctem auspicantur. Et post meridiem sole magno, auspicatique esse, & egisse ex eodem die dicario. pl. tur. Praeterea , & Tribuni Plebei, quos nulliiiii dieruabesse ro- abesse Roma licet, cum post mediam noctem proficimans die scuntur, & post primam faciem ante mediam seque
Mon lice- tem reuertuntur , non dicuntur abis ille unum diem, bar. quando ante horam noctis sextam regresti, parte ali-URVM qua illius in urbe Romana sunt. Quintum quoque Mario mulie tisi Iureconsultu dicere solitum legitur , non esse usurris, q/ id palam mulierem, quae cum calendis Ianuariis apud
edi quan- uirum causa matrimonii esse coepi Ilet, ante diem quaro. tum cantendas Ianuarias sequentis usurpatum ellet.no enim posse impleri trinoctium, quod abesse a uiro usu pandi causa ex Iz. tab. deberet, quoniam tertiae no
214쪽
cimret ex calendis. Isthaee autem omnia de dierum temporibus , S finibus , ad Obseruationem dii ci- . .et . plinamque iuris antiqui pertinentia , cum in libris ueterum inuenerimus , non dybitamus quin Vergilius quoque id ipsum ostenderit , non exposite atque aperte,sed ut hominem decuit poenticas res agentem recondita, & quasi operta ueteris iuris signita
Totquet,inquit, medios nox humida cursus, Et me saeuus equis oriens amauit anhelis. His enim uersibus oblique, sicut diximus, admonere Dies η'-1ioluit, diem, quem Romani ciuilem appellarunt, almam msexta noctis hora oriri, & haec omnia etiam ad ungue ciuicis. resert Macrob. Satur. libro primo, capitulo secundo . Sed & Censorinus quem Sidonius A pollinaris mul- .censerinιtis laudibus extollit,quiq;,ut ipse de se prodit, Romae laris, Alexandro Mammeae principe claruit, a s q. Olympia- S, de in opusculo suo de Die naturali. titulo de diebus, sic inquit: Superest pauca de die dicere, qui ut mensis, alit annus, partim naturalis, partim ciuilis est. Natura- Dissian iis dies est , tempus ab exoriente sole ad solis occa- tur iis- .sum, cuius contrarium est tempus, nox, ab occasio so 20x Gualis ad ortum. Civilis autem dies uocatur tempus, quod Dio ciuifit uno coeli circui nactu, quo dies uerus ,& nox contia D. netur, ut cum dicimur, aliquem dies triginta tantu uixisse,relinquitur enim,etiam noctes intelligere. Huiuia 4modi dies ab astrologis , & ciuitatibus quatuor modis .Zi, definitur. Babylonij quide a solis exortu ad exorta eiusdem astri diem statuerunt. At in Vmbria , plerique a meridie ad meridiem. Athenienses autem, ab occasu solis ad occasum. Caeterum Romani, a media nocte ad mediam noctem, diem esse existimauerunt. Plinius etiam Naturalis historiae, libro secundo, capitulo septuagefimonono refert, diei uariam suisse obseruationem apud populos, quae cum uir ille audisset: Haec inquit, altam exposcunt indaginem, & ubi hoc
dixit digre sus cst. Et in his quae superius retuli animad i
215쪽
Iasionis uertendum est,quia D.Iason Mainus,praeceptor,& pa- roris ter observandissimus, in praeallegata l. more Romano. aliter declarauit praesentem materiam, dum faciendo quinque diuisiones diei, primo diem natura- Iem conitituit eum qui a media nocte incipit, & media sequenti finitur , secundum morem Romanorum. 3c tamen Gellius, & Censorinus dicunt, hunc potius appellari diem ciuilem , & naturalem eum esse, qui incipit ab ex oriente sole, usque ad solis o
Item D. Iason appellat diem artificialem a mane, &sc quando sol est super terram usque ad uesperas,& sic nihil comprehendet de nocte, cum tamen Censorinus eum putet naturalem dici debere. Ciuilis uero,qui idem eii quod artificialis,uocetur lepus, quod fit uno coeli circumactu,quo dies uerus,& nox continetur. Et
ad illud quod superius dixi, secundum aliquos diem incipere in uesperis,& sic ab occasu solis, istud procedit
Dies ec- quantum ad indulgent as, & est d es quae appellatur ecessasti- clesiastica,ut notat elo.magistratis. in c. 2.in uerb.prius . incipere. extra de seriis. cum similibus adductis per D. Fel. in c.ecclesia lanctae Maria col. I 9. uersiculo,quinta Praues declaratio est.de constitutionibus, &in c.consuluit, inbisi, quie 1.3c 3.col. de officio delega. Sed ne videamur disputata sis de rei se de tribus capellis,ut est uetus adagium, subiicio quibus capit stionem alias decisam. Lege municipali cautum erat,
lis. quod si aliquis deliquisset in sesto beatae Virginis,puniretur duplici poena.Titius accusatur. quod in nocteque subsequitur sellum beatae Virginis, Seiu uulnerauerit ,
dubitatum est,an debet puniri poena statuti 3, & sic, an nox quae sequitur praedictam festiuitatem ut ita dica comprehendatur sub die praecedenti ista quaestio fuit temporibus Federici de Senis. super qua consultis respondit delinquentem non debere puniri duplici poena, neque coprehendi sub dispositione statuti praedicti. rationes uide per eum in consilio suo . Factum tale est,statuto Guetur, quod si aliquis, dcc. Cuius respo
216쪽
sum est magis communiter comprobatum, ut per Do. Felinum in locis praeallegatis,& in cap. si perfodiens in ' a. not. de homicid. & per Doctorest praeallegata l.mo re Rom.F deseriis. Secundo possent praedicta practicari in eo qui iurauit soluere die dominico, quia poterit absque periurio soluere usque ad mediam noctem sequentem. Idem etiam in citato, ut compareat tali die. Tertio,in casu quaestionis sing. Bal. consi. s7.reuerendus pater,in primo lib.& in altis similibus casibus, quos taleprosequere,ut per D. Felinum in locis preal-
legatis. Eos enim ne sim longior quam res pollulat
Dies in libris rationum requiritur, s)cundum Bald.
in rub.de sd.instrumen. colum. 8.uersicu. uiso de scrip. ' - .publ.manu.tradit D. Alexan.consit. 7O .uiso processii colum. 3. uersi .ecce ergo lib. I .ita limitando communem
regulam de qua in Ipen.6 idem quaesijt fode pigno.ubi
probatur, i scriptura priuata diem non requirit. Alibi tamen multum sing.dicit Bal.in l.inter chartulas C.deteonueniendis fisci debit.lib. io. si de uirtute scripturae priuatae,carentis die,& consule quaeratur, distinguedum est . quia aut dubitatur an ualeat, & dicendum est secundum eum q, sic, per dictum f. idem quaesijt, cum suis concord . aut dubitatur cuius sit effectus,& dicit, 'probat promissionem uel obligationem esse factam: in . Vmea quod ex quo lapsu temporis potest esse praescriptum necessarium erit creditori de tempore confecti chirographi probare. argv.l.eum .sῖde nego. gest. & l. matrem C.de probat.& hoc dictum Bal. pro sing. rea fiumit,& approbat D. Alex.consit. I 8α.lectis colu. 2.ad s. lib. 2.&idem etiam in effectu consuluit Baldus, consit,3 .quaeritur utrum lib. 3. Distae , quarum crebra mentio habetur apud Iure
consultos, ut in l.senatus f. Marcellus , de legatis L primo, & in Iligni appellatio.*.primo delegatis ter--Dtio,&in l. quesitum est idem respondit domo iide c
217쪽
aerarii. alibi saepissime,sunt cubicula, siue coenacula in quibus uiuimus uersamurq; aestate ad umbram, hyeme ad solem alio modo Coenatio apud Latinos nuncupatur,&dictae sunt a conuersatione,& uictu, apud Graecos διαι--αομat enim significat uiuo,& conuersor, S ideo Tullius Epi stolarum famil.lib. I. ad Lentulum: Ego quide ut debeo,inquit,& ut tute mihi praecepisti,& me diaeta utilitasque cogit,me ad eius rationes adiungo. Quida aetate nostra clarissimi,diaetas existimant diaetas,qubdin eis per diem edatur, hancque interpretationem fuliaciunt auctoritate Varronis tamen cum nunqua a Varrone hoc traditum legam , fides sit penes eos nec eoi inscias, huius etiam sevientis sitisse Accursi. in I.xquissimum f. si tamen isde usu fruct . Apud antiquos i hortis aedificari diaetas consuetum erat , ut tradit Vitru. Diaeta etiam apud Graecos sumiturprolocci iudiciorum, in quem arbitri oranueniunt,& tuni: deducitur a uerbo quod est iudico, ut arbiter . Diaeta quoque uocatur uictus,& ideo 1 Adagiorum collectaneis, Alia uita,alia dista, & medicinae pars Diaetetica nuncupatur,quae uictu medet. A diaeta diaetarii dicti sunt,ide quibus in l.sacularii,& in l.quesitum est praeallegatis. & retuli in prioribus Memoratibus in dictione Di betarii. Diaeta etiam dicitur iter unius diei, ut legitur in cap. nonnulli de rescrip.&in cap.quamuis 6.1.de ossici ordina.lib. 6.& secundum iuris ciuilis constitutiones, vicena milia passuum in singulos dies dinumerantur teste iureconsulto in l. 3. de uerbo. signifi. & in l. I.si qx cautio.licet aliter dividant singulae quaeque regiones ,
Diffinitis ut sit bona, & persecta, debet eu omni suo diffinito conuerti, uulgata l.prima g. dolu,& ibi Bart. E. de dolo glo. Canonistarum in rubrica de summai trinitate, & fide catholica, in uerbo . Fides, & ideo leleganter dicebat Baldus, in capitulo ex parte M. in ultima columna. uersiculo sed dialecticus diceret e
218쪽
posse, ut in illo exemplo homo est animal rationale,& hoe dictum Baldi commendant ubique Moderni. Dignitas pristina habetur in consideratione 1 &ideo offendens potestatem, uel eius familiam tempore syci dicatus,ita debet puniri, ac si eum offendisset tempore officii, propter reliquias pristinae dignitatis. ita multu signanter decidit Bald.in l. obserua e f. proscisci in 3
colum .vers. 7.quaeritur is de olf procol.&lega. ct eius verba commendat Do.Ia in l. si ita stipulatiis L Chrysogonus in quinto not. Ede uerbo oblig. ubi multa si milia ad hoc cumulat, quae ante eum posuit Do. Felinus in c. quae in ecclesiarum colum. 34. uersi. fallit quinto de constitutionibus. Quibus adde primo,que de reliquiis ratione suitatis scripsit D. Ias .ini. ult.in primo notabili C.de repud. haered. Secundo adde, quae dereliqjs patriae potestatis con siderat Bald. in i . si genero in ulti ma oppositione C.de iure dot. quem sequitur D. Ias .in
I. quodcunque g. sicuti in Σ .not. isdeuein. obligatio. &concludit Corneus consi. 2.uisa petitione in i . colum.
in i . libro Tertio adde, quod lex prohibens ossicialem contrahente durante ossicio, habet locum etiam in eo qui est in syndicatu post officili, propter reliquias praecedentis dignitatis ita singula dicebat Ludovic.Roma.in l. principalibus is si certum petatur , quod si est veru,
est multum singui. tamen contrarium ibi tenet Do. Ia in ultima col.uersic. t. quaero. narto adde, si de reliquiis affinitatis considerat Andr. Sicut in repet. l. mactatis,imi colum. 4. circa prin. C. de fidei coni. Quinto
adde, quod exempti a legibus Romanis, ut Veneti, nihilominus sunt de populo Romano , propter reliquias , & memoriam pristinae potestati s : secundum
Bal .notabit.in cap. sicutio ulti. in i . colum. uer si aduerte tamen extra de iureiur post Ba r. ini hostes in I. Se 2. col. ff. de captiuis,& postlimin.reuersis. Sexto adde sngu .dictum Lapi , in cap. I.de rescript. lib. 6 ubi decidit, i, licet alias iudex deputans per salsum rescriptum non
219쪽
possit pronunciare se esse iudicem, etiam si hoc ignoretur,tamen hoc non procedit, quando salsitas rescripti emanasset a principe, quo casu ualebit sententia super competentia, si ab ea no appellatur, & hoc propter primordia ueritatis,ut dicit text. in l. cum filius 6. ha .res meus in fin .ffide legatis secundo, & hoc dictum I. s n gula. refert Dominus Felinus ubi multa scribit pro eius ornatu, R declaratione in capitulo super literis columna vigesim aprinia uersiculo limita . secundo subtilitet de rescrip. Septimo facit regula notabilis, quae habet quod aequiparatur, aliquid factum non esse, fa- ictum uel de nouo , ut probatur in I prima g. primo uersiculo caeterum is de his qui deiecti uel effud. α ideo inimicus de nouo reconciliatus, repelli debet a testimonio propter reliquias praecedentis inimicitiae. item proseisus de recenti habetur pro nouitio: ut late tradit Don . lin ubi firmat istam regulam in cap.
eam te in s.colum uersicu. limita secundo, extra de rescrip. cum his quae retuli in in uerb. Vestes. Octauo adde, i, de reliquiis seudi considerat Bald. consit. 16. facti euidentia ante finem libro primo, & retuli infra i uerbo, Potestas. Nono adde,quae de reliquiis in materiatutoris legitimi , de dativi considerat glosis in I. si quis
sub conditione 6.ult.in glo .mag.fr detesta.tiit.& Bald. in auth. sacram C.quando mulier offlui. sung. 'ot.post Spec.in tit.de tui.6. nunc dicedum,uei s. sed quid si fuittitera testamentarius. Decimo adde, quae de reliquiis priuil unde. ἰο- gii considerat Dyn .in regula decet de regia. ivr.libro f.
cur quem refert D. Alex .in l. si cum dotem f. si maritus in γ uleii Iu pen. col. T soluto matri. recons. Diploma, diplomatis, teste Seruio , dicitur epistola, uel scriptura ad alium missa: a uerbo Graeco λοω Pest duplico inde, diploma, duplicatio, & literae, eo P duplicentur,& Venuleius Iu reconfusus est hoc uerbo di-hlomate, pro itineris duplicatione, in i .continuus f. calta stipulatus de uerb. obli . quamuis apud eum duplomate mendose scriptum cl.m diplomate etiam Cit
220쪽
itro ad Zalbnm scribens,Epistolarum fami l. lib. s. Dipi mainquit statim non est datum , quod mirifica est improbitas in quibusdam,& paulo post.Verum etiam recepit,perceleriter se ablaturum diploma. Tranquit. quoque reseri, Augustum in diplomatibus libellisque, &epistolis signandis, initio spliinge usum , mox imagine δ' magni Alexandri, Scribitur apud Graecos i iota : licet μ' quidam e nostris per y,& male, Rhinc menda in Pandectis facta est. Et eodem modo castigabis uerba Iurecon β' sulti in l.eos qui g. vlt.Fadi. Cor.de sal.& D. Alex. in l. de diuisione in I .not. issolui. mat.& aliorum Docto- δ ηα O
rum, qui passim ita pronunciant. D fondium, Se Dypondius, sitie dupondium, &dupodius, a duobus ponderibus dicitur. Nam ut scribit Varro, duo salses pendebat. As uero nummus libratis,prout retuli in aliis Memoralibus in dictione Haereditas:Dypondium autem nummus duarum librarum,de quo meminit Iustinianus princeps in f .uideamus, Inst.de haere. - φεins bi Accursius, & hoc modo debent castigari uerba glossatoris in I. cum quaestio.in uerb. Sex.C. de legibus quem inaduertenter sequuti tum aetatis nostrae inter- pretes ubique, & uerba Iustiniani in praefatione Dig storum f. nos uero ut etiam monuit Ang. Politia.in Miscell.Centuria prima , c. 93. licet aliqui sibi ascribant, qui putant solum posse legi dupondiuin,& non dypondium,quod tamen salsum est. Doctor literatus, & nobilis, debet prae serri Doctoriaeque luerato, sed ignibili, propter sanguinem. Multa
enim refert, tuam quis originem generis sortiatur , ita egregie Bal .in l. memini, in ult.nota. per illum textum c de aduoc. tuos .iud.quem sequitur D.Felin. ubi late tractat in rub. de maior.& obed in a .colum. uersic.& mprocedendo, S in capitulo clerici colum.Pen. uersiculo Doctor quilae iudi c. In contrarium tamen facit gl. sngui .inc.nunquam 36. distin.quae per illum textum concludit,quod natus ex parentibus, prorsus alienis a ui