장음표시 사용
641쪽
nnosset sex menses tantum successit in regnum Cudabendo mogenitus Tam nasi filius, qui tametsi 'arum erat belli usus, tamen cum Emircanum Minsem tilium haberct primogenitum glorie cupidum & elato ingenio bellum a Turcis inceptum non detrectauit, quod etiam limael iuic
pere decrever I . delato igitur summo imperio rerumhellicarum Emmano magna diligentia coimuertitur ad iaciendos bellicos apparatus omnis generis. qua nuntius Vbi peruenisset Byzantium. Quod Cudabendes cum magnis copiis Babylonem contenderet ad cingendum gladio de more re satum regum, magna suspicio exoria est in animo Amurati, qui cepit iubnereti ne omnia quae tuis.stnt regni Persaru per arma esset repetiturus. Lepit igitur copias colligere. quas imi adeo, lino Peria publicς pronuntiat te adfines tantum recognoicendos, at non ad bellum ac iisse.quare die lici apparatus Turcatum non paruluemu retardati. Mediolani quia vis pestilentiae cratiari latius cetvisseti ulta incomoda illa urbein uiuateruii am cum crassiora corpora grauiores morbi inuali 1la quanto populosior frequcntiorq; est quaeq; ciuitas, tanto maiores dissi lintra per res mi et concipit. Eium uero quia κptum esset ad conuellenda lemma pestis Ec contaguomnein lupellectolem inmmis absumere, qui morbo luissem correpti,ne ceteros contagium Ac rerum translatio in rumperet multi ne illud detrimentum acci perent,cogitarui Optime consultu fore tuis reb. ii potius vitam,qua rem amitterentili est si rem ipsam occultarent, neminem tenuentemo truos donii elasepelirent. sic per illam optatam sit pellectilis conseruationem ora una in multis domibus extinguobantur. atq; uis morbi iam latius Hpit serpete, M proxima qam; occupa martes paulatim omittebatur. in necessari una suit multis ubiq; extinctis. lucrum paulatim oc mercimonia dc negotia mercena.riorum cessare es conqueti pauperes,ac fortunam luam deplorate ceperunt.& quoquo mo pol set conari illa calamita p*tienter serre. Sed ubi res diutius protraheretur, no lotu querelae, lea et mine inultota exaudiebant,cum essent in urbe ad Octoginta millia mercenarioru aruncusqui pala Prositebantur se victu uel vi, si alia rone non possent ubicum inueniret potius rapturus. a passuros ut oes vel morbo vel media morerentur, Cepit igitur res Mediolanentis in magno ei se periculo ne postilentia, cic caediti. 6c fame uno i peatllictaretur. Sed patres, & primates ouitatis tot calamitati, pauperum opportune succuri enim rem non mediocriter mitigarunt.& in primis niagnitudo animi occiaaritas Caroli Botomari Card. pertissime enituit,qui nullis neq; propriis iactat ratib. neq; labori, aut periculis pepercit, sed Cci pauperes pro uiri,in tantis aerumnis adiuuando,monendo consolan. do confirmauit. At quia propriae ficultates cuiusqua quis amplissimς nullae tantae esse Nisent,quq tantae multitudini laborantium pol sentiu licere, impetrat a Ponxifice ut licitum sit tributum centumillium numinum clericis imponere ad has calamitatui leniendas. Erat 1 ne acerrima vis morbi, ni illo correpti primum insania mentis,&quasi sui ore quoda corripiebanturas uadetrat dolor ca vitis intolerabili atq; nonnulli antea distineri possent se praecipites e senestris nulla habita ratione altitudini, deiiciebam. Per haru rerii nuntios, qui diditi sunt in proximas quasque regiones sublata sunt iniqi mutua comercia Insubrum, neq; licebat ex alterius urbis agro in alterius territ otia accedere. quae res effecit ut Modoetie ciues rime compulsi sint pleriq; hostile in modu in m qu i
Incurrere, atq; obuia pr dari nisti mallent pelire inedia. Parmeses eiura conuus his Mediolanensiudissicultatib. ea videbatur nimis in humanum ac barbaricum quiddam de ahoi Chrmia a maritate maxime alienum cita prorsus adiumenta Christianis homini b.de amicis dc finitimis Mediolanensita denegare, nedum nelcire quae fierent in illis finib. neq; commercia prorsus concesserunt ad recurita tem, neque protius ad charitate sustulerunt. Clatros igitur geminos tanto interuallo inter te distam' tes excitant, ut qui essent citra hos facile exaudire possent qui essent ultra illos. si modo altiore inceloquerentur. sicliae inde legebant. hinc scribebantur ii de verbis. 6 ad destinatos homines cu inlabvenetiarum ptioni b. sine ullo metu morbi transmittebantur .atqui eadem pestibentia multas itali ciuitates uno vestra . propc t ne affixit,multaque strages mortaliu pleritq; in locis edita est. Nab et aneadi aginta multa ut diximus. interciderunt, dc via Calabriae Apuliaeq; litora gravi pestilentia tum amictata. N non patu trepida tu est Romae pP vicinitate contagii. Nulla in fuit italicarum urbium Tridento excepto, ouae pravius aut.m iterabiliuς Venetiis amictata sit, cum urbs illa maximam internecionem senserit, in qu una sere centum millia mortalium dictitur periisse. Nam cum semina morbi illuc paulatim
irrepsissent.multiq; quotidie morerentur, post aliquod spatium per diligentiam sanitati ribanς pr otum post quoddam spatium morbus extimaus apparuit Tum paulomst commercia quae nasNnt metu morbi lublata cum magno omnium finitimorum populorum periculo Venetas iunt in stituta, cum sit illa urbs clati in lain. celebei tainum commodissimumq; emporium, α opulentino muni non modo totius Italiae ita prope a sim dicet elotius orbis terre. Nam ubi per uernum tempus pestilentia. quae per hyemem latuerat, repullula set, magna ac miserabilis strages edita eu Vinotiis ubi prii num pestis illve per ignotas uias irrepsisset. dc quasi conitiente numine. patres praefectis conseruandae urbanae lanitati nullum genus industria: praetermittere, ut ea semina quam primum conuellerentur aegros ad locum extra urbem Lazaretum uocatum mittere, quibus omne genus ministerii ad recuperandam sanitatem suppeditaretur. supellectilia flammis absumere, ne in vulgus da derentur. quae dissoluerentur quanti iii istent aestimata e publico aerario . omnia rubere auferri per noctem, ne urbs metu constertiaretur. Sed cum succres a te in dies mrotam tu multitudine nimius fieret lumptus publicus in combusta lupellectilia. Ireiq; luem sectae a consceleratis hominibus comsulto in urbe dispergeremur, sic iurari cupientibus per auserendarum telum occasionem, fit senatusconsultum, bc decretum ut iministri non exercerent nisi per diem munus auisei idarum retum via hominum,quo lux surtorum,de steterum esset testi meq; praeser lectos Quidquam combureretur.
iussa est in imis stat simio supel in aru ac soli extendi e par anda, quς da gentia cum apparui
642쪽
paulisper vim morbi extinxisse.deinde paulomst tanquam alter Aninus acrior uiolentiorq; surre-
t.atque urbem magna clade ac trepidatione repleuit. Prauecti sanitati vetant sub grauibus poenis nequis intra undecimum diem in domum alterius ingrederetur, de ne mulieres, vel pueri exirent estis vicis: in mutua con uetudine ciuium sublata contagii opportunitas tolleretur. Multum est in omnes canes, dc seles urbanos, ne per huiusmodi quoque animalia pestis ex alia in aliam domum inferretur. Et quoniam res medica in magna coepit esse coutrouersia quod alii aliud genus morbi me dicabilis esse iudicarentiali jacerrima lue atque pestilentia omnes extingui contenderem, ceptum est per vel inscitiam vel auaritiam quorundam medicorum omne genus moibi censeri lues contano aquare nemo reperiebatur, qui vellet medicam manum adhibere languentibus aliis morbis, vel magnis praemiis inuitatus, compertum tamen fuit ab ijs, qui diligentiore obseruatione rem imspexerunt illud genus luis eminis inopibus plerunque contingere, cum paucissimi mares prius corriperentur,dcij tamen pueri aut adolescetuli. erant anithaces, qui nascebatur, nigrae pustulae scili,cet, siue tumores, quos vulgo carbones vocat in spatulis aut inguinibus plerunque, aut sub alis; quae mala quamuis non negabanturposse e contagiosa lue procedere, tamen dicebantur posse in plerisque etiam sponte nasci: aut contagiosa fieri posse dicebantur male ad illa affectis, ut sunt Qeminae,
M pueri humidiore, ae debiliores. Alij tamen spe lucri omni petieulo contempto, vel suod non
dignoscerent pestilentiam a caeteris morbis, miterabiliter ut nimis audaces sunt extincti. ita fiebat, ut non modo nullum malorum remedium inueniretur, sed etiam, quod grauius est, inter miserias, ec erumnas plurimi languentes ab amicis de amnibus prorsus desererentur omnibus auxiliis , --nique contolatione priuati: neque ullum genus erat mali tam paruum, quod non omnes a se ali naret. patres,Vt qui misericordia languentis populi,tantaeque multitudinis pereuntium capti essent. quo in tantis, tamque turbulentis rebus urbanis omnia diligentius magisque ordinate procederet, maioreque reuerentia magistratus decreta seruarent adhibent praesectis urbanae sanitati tu edς duos e primariis senatoribus, qui statim atque magistratum inierunt,putarunt non modo Uenetorum medicorum iudicium de re tanta esse audiendum, sed etiam consissendos externos medicos, siqui cognitione ac doctrina caeteris praestare putaretur. Accertunt igitur Patauio ad iudicium urbanorum morborum quia Veneti medita iii ter se non conlantirent, viros in omni medica iacultate prς states Creditos atque in primis Hieronymum Mercurialem de Hieronymum Camuaccam, illud est nomen Patauinae familiς nobilis, qui cum summa laude de omnium admiratione theoricam medicinae in Patauina academia diu fuerant prosessi . Hi ad principem admissi palam profitentur se coestnoicere hanc non esse contagiosam pestilentiam, sed malignos quosdam motbos, qui tamen facile pol Sent per aegrota nitium incuriam in pestilentiam commutati. atque, quod non esset Uis conta-Gil nitebamne perluaaere,quare ted os languentium ingressuros, Sccuraturos pollicebantur. ab qui fieri potest, ut initio non essent semina pestilentiae ex aeris impressione conceptae, ted postea multi morientibus e contagio quali fermentum corruptionis aer conceperit ex humatorum exhalati Onci initium enim morbi,siue ob vim occuItam superiorum corpotu huc interius transmitteretur,
sue diuinatus ad corrigendam iniquitatem prelantium temporum , caepit m liminorient: atq; stes.& regiones multis colonis priuauit. Nascebantur ptius tumores in femore aut sub alis, aut in brachiis qui ubi excreuissem intra quatriduum ne bant subsequelitibus malignis febribus. Postea natς sunt glandulae in coxis pestilarae, E quibus plurimi sanari caeperunt. proposita est igitur sententia duorum medicorum,quae cum declararet hanc non esse pestilentiam facile credita est, Vt res optatae iacilius pletaeque creduntur. Dissentiebant Veneti medici plerique ab hac opinione sed nouis, M sceliciora promittentibus plerunque iacilius creditur.profitentur acciti medici opus esse qui-Buidam remediis, neque tamen se posseomnibus sufficeressitos arbitrantur, sed oportere medicos adiutores adhiberi,qui tamen a proposita ratione curandi non diisentirenti quoniam discordia, &ambitio, Ac impatieutia sociorum non nune primum res in contrarium solet distrahere, omniaque recta consilia subuertere.istud nisi fideliter et amanter fiat posse praesens negotium labefactare, M as
augete mortuorum nomina. Hi perunt curare aegrotantes quantumvis temporis , 5c longitudo dierum concedebat quoniam immortalem gloriam e ta praelato certamine se reportaturos exibstimabant, si tantum malorum ex urbe conuulsissent. Nam non solum ore medica, ted etiam pecunia atflictos N pauperes aliquando iuuabant: quare non tanquam periti is imi medici, sed tanquam Dei, aut Aesculapii, aut vere artis medicin inuentores a pleriique laudabantur, Ec colebantur. Sed quoniam una cum Brtuni floret Ac arestat omnis laus, Ac gloria mortalium, cum morbus nihil remitteret, resque in peius quotidie laberetur, inuaderenturque iani tanquam a flammis sicca. 8c vncta materia. quia illis credentes simul versantes luem contrahebant . conuersia est omnis laus medi Corum, in lamentatione 5 maledicta ab iis qui languereti mortuis quibusdam etia ministris medi. cotum cum illi apparerem siue ulla spe urbanae tautis in maenum periculum vitam. Ac existimationem tuam coniecisse, petunt ut Patauium redire liceret. Sic his discedentibus omnia Venetorum comercia mutua paulatim intermittuntur. fit iustitium. recluduntur carceres. Deseruntur sacramunia. Omnes conuentus sunt sublati. Merces veteres vetitae diuendi, cum non solum colloquia, oceongreisus. sed etiam tractatio supellectilium id malum imprimat, Artifices omnes artes aut Opera incepra intermittere . exteri diffugere. mytum est ob metum mutua auxilia vel coniunctissimis den a te. Plerique igitur omnibus aliis curis omissis λli vitς sue consulendum esse censuerunt, ql videbatur posse obtineri si sela ab omni iniucundo urbis aspectu ac me rore subtraxissent, quare in loca tuta libetiora,& apertiora recedentes genio indulgere ceperunt. Alii QIam moderationem viamini: remedium horum malorum putabant,alii labrietatent,6d temperantiam animi. c corporis. M
643쪽
: risi scalii stissitus. Se odores L stor ra herbas odoratas gestates 'pe naribus admonebant aut ar
mala, quibus Vidςbatur vilicum rite remedium aspectum urbis. de cadauerum satorum steque 'tiam deuitare, anibus tanquam lignis nullo ordine coniecta albi lintres ubique onerabantur, hi PM riam, d. m re M carissimas in urbe deserentes tus dissugerant qui tametsi multi italuem sedet litarc Puta rent, tamen ruri etiam interciderunt cepit in urbe uideri uasta solitudo. & qui remans runt m urbs Prope desperata sesute conuersi sunt ad expiationem animarum. N ad condenda testa' menta, cum Omnes certam mortem sibi imminere putarenti opifices de mercenarii inopia rerum nacessariarum magnopere laborabant, cum dc lucrum deficeret, de nihil vaenale in urbem importarc tur Ponti in quia pleris', sine usu sacerdotum mori necesse erat multisciericis per luem ex inctis, Concedit liberalem ueniam illorum animabus. quos vere praeteritorum peccatorum penitereti sed cum morbus mirifice ubique in ualet ceret, cepit suboriri magna multitudo nigrorum in Orbili tu,
quas Pet chias uocant, E qua lue nemo prorsus euadebat, cum omnes illa correpti perirent. Nulla quies dabatur dealbatis lintribus a con uenendis defunctorum cadaueribus ad Lazaretum lietus in, comburebantur, quorum copia iam tanta erat ut & humari periculosum esset M laboriosum . tota tempus uel distribuendis supellectilibus in loci assignata , uel sanis post quadragesimum diem in Vrbem reuehendis, vel languentibus auferendis ablumebatur. ingens trepidatio didita est in finit lamas regiones, de non modo mercimoniorum aut hominum accessus siub partia capitis ubique suuinto dictus, sed etiam usus tabellariorum, de literatum. πpit dcinde tantopere saeuire vis morbi, ut quidam per noctem praesertim tanquam furore perciti quocunque impetus ferret cum maximis Vosistrationibus dii currerent, nullumque vel aquae vel praecipitis loci periculum deuitarentatam xa ' Opere e Ac euerat per illam luem contaminatorum multitudo. ut Lazaretum nouum,dc vetus non essent catacia, cum plura decem millibus hominum eo fuissent comportata . instituta sunt idcirco ten Ochia duo, alterum Diui Laetari alterum Diui Clementis vocatae insulae alia complura tent xia secta sunt in locis propinquis priuatarum familiarum usum etiam tentoriorum praebuerunt cinylura nauigia inermia e nauali educta, de lintres in usum pauperiorum cum omnes pro viri b. multitudinem deuitarent. Cum propter copiam mortuorum eadauera no possent omnia auferri, dc Vel triduum in domibus relinquerentur. cepit spor in urbe vicinis esse molestus quare multi cogebari'tur Urbem relinquete . excavatae sunt fossae amplissimae ubi corpora multis ordinibus calce dc terra FGautus dianec λει essent repletae, qua ratione putabantur facile ablumi.& quia supellectilibus assignata loca non susticerent, multaque putrescerent per inopiam explicantium, concessum est iis, qui Purgatas domos haberent a lue ut sua explicarent. Patres tametsi conati sunt omni Oisci summa diligent cincredibili sumptu languentibus ciuibus subuenire, tamen tantae multi Iudini .in tamia re una pe turbatione facere satis in omnibus non potantiquare preter institutos magustr tuis delecti sunt tres e singulis tribubus. cum in sex urbs diuidatur qui praeessent in sua quique tribu Procuxandis rebus urbane saluti necessiariis. Delecti sunt Se ita singulis uicis duo patricii ac totidem, palar qui vicinorum curam susciperent, omniaque ad itibunos deferrent,iuberentque extinctorum domυ custodi rhm contaminata supellex diriperet uticum plurima semper copia ut iurum ac laxionum in illam urbem confluentium, si tantum magistratus connisi eant. Ptbpositae poenς liqui is tus esset quid, aut asportasset, aut occultasset e Laetaretis, siue locis languentibus auignatis, propositaque sunt Praemia indicibus aut e domibus sequestribus, vel si e sequestri exiremtiquae Penae sunt AEnam propolatae conici is, nisi ad magistratum detulissent. imperatum ut euestigio languente crent,neque domus mularetur. vetitum nequis languentes inuiseret praeter medico de coniun - primo aut secudqalfinitatis gradu. statutum ut conscriberentur qui conualuissent .decretum ut mnia i nguentium symptomata ad inguem explicarentur . nemo ut ingrederetur domum intra' triduum in qua quis decessisset, neque domestici cum aliis citra diem octauum a funere versa
1 lucdecretu m ut si languens cum aliis uersari comprehensus sit, capitis codemnaretur, cum .l na tenerentur instaurare damna aliorum quibus nocuisset. Sancitum ut qui tumores in aliqua par
corporis haberent domi essent, neque ullo pacto exirent. nequis domum mutet vel sine s upelle Uilc . nequis flaventas res alicubi suscipiat quae sit seruandae lui apta . nequis res domi occultet . aut cuipiam det seruandas, quarum retum. conscii taciti iisdem suppliciis addicantur. imperatum ut i. quid cuipiam ei set surreptum e Lazaretis aut domibus si uestribus . illud diligenter magistratui si gumca ei. nequid ad Lata rerum ituri occultent. vel alio transmittant. ut sequestri significem siquid, cura O auum diem transmisitsent . ut disquiratur unde irruperit lues in recentes domos, qui sit γ'DJς pMeiecerint, leuiorib. poenia subiiciantur, qui deliquerint. vetitum est res ueteres alio trans . .st Him iit a magistratus, aut dare pignori, iussique sunt ministri coquendi panis absistere ex omni' Du, domib. interdictum De genus immundorsi mendicorsi. imperatum nequis exiret ex urbe inconsulto magistratu. interdicta gymnasia puem tum, de res ueteres colligentes.& vatias merces vicatimc l num . Vetuum quisquilias in vias aut in aquas delicertaussae sunt uiae expurgari omni generet Midium de puto p*blicarum arearum. uetitum quidquam per noctem expurgati aut importari per vias musit aras. vetitum templa vel qua loca publiea per solennitates aulaeis aut rebus consimilibu
. ornari. Umnia vetera veritum vendere vel emi, elaus aeque sunt omnes veterinariorum taberna:
Mium ne mendi . uri monachi domos ingrederentur. quibus omnibus uel certum supplic um
propolitum sua, Ni pro arbitrio magistrarum tumes ianitati praeminum. Vetitum est pra
644쪽
lio ram noctis secundam domo exire. Datum est munus aulatendorum cadauer . Se reliqua hiivismodi ministera a erroni ibus, lotis,condemnam ad transtra, Be maleficis e carcere emissis, oc pro praemio promula impunitas praeteritorum scelerum, si per quoddam spatium temporis illud diligeier exequerentur. Sed N ex his tot ceciderunt ob luem ut cadauera vel per quatriduum putrescentia in domibus relinquerentur. antequam possent efferri, qua te ministri quoque ipsi nautea de istore vexati auterendo peribant in lintribus. Fit edictum idcirco in omnibus ut bibus Sc oppidis Venetae ditionis, per quod pioposita sunt magna praemia illis qui haec ministeria sustinuissent, ad quae multi alacres confluxerunt, multique iunt in opportuna loca distributi . Alii Patauium milli, cum illa quoque viri non leuiter hoc morbo laboraret. Imposita fiant tributa pro precis Iocatarum condu- Garumque domorum ultra certum numerum paruum pars vigesima quarta Icilinet, ut inopes per illa lubleuarentur, cum priuati etiam sponte luis iacui taribus nonnullos vicinos iuuarent. Nam cuartes o ines cessauissent, neque quid vendi posset praeter metalla.multi media wperunt vexari. Multi patribus diueria remedia temere osterebant,qui pollicebantur intra breue spatium per illa ciuit,tem libo atum iri sed a patribus reiiciebantur,cum illa omnia vana es ni de ad extorquendam pecuniam tantum excraitata. nam semper magna petentium trurba est circa principem, si paulo iacilior apparuerit. Tum lucri avidi medici oc aromatarii plerique ad morem circumforaneorum praese uantia pharmaca palam se vendetre profiteri, sed in caput artificum stam cito vertebatur, cum pha maca illa dolosis dominis nullum auxilium vellent amitte. Pauci etiam medici luem deuitarunt. Dum autem vis morta in vulgus ignobile ac vilem plebeculam adhuc tantum laeuiret,tanquam in pauperes propriam aream omnium mileriarum. res apparebat serri aequiore animo. at via in atria patriciorum, potentiorumque aedes penetrauit.' inniaque humani auxilia frustra sunt absumpta .cς ptum eli non mediocriter trepidare illam luem non aliunde, quam ex diuino consilio Propter peccata mortalium continFere. Nam plerique cuiusuis conditionis homines, ut fit in m a. Mis urbinus , Omni teligionis ic cultus Des&legum ciuilium neglecta reuerentia ad solius cong
rendae pecunis studium animum conuerterantare qua censebant omnia consistere auxilia. mnem que selicitatem, cum illa magis sit omnium scelerum adiutrix&ministra. Cepit vis morbi denique sic incrudescere. ut omnes aegritudines. quaecunque esse coepissem mox in hunc laeti serum conuerterentur, cum scabies Zc vulnera Sc quaevis ulcera sticando concepta fierent pestilentia. Allos tam repentina vis veneni necabat ut neque ullum signum natura ponet emitere vel post mortem, cum oratio tost intra breuissimum spatium expirarent. AI lius Moemicus Princeps Venetorum una cum pa- si, Moemio. tribus ratus diuina consilia non posse rus per Uenitentiam praueritorum peccatorum mutari, neque ulla ratione iram numinis placari possE, illustri luculentaque oratione in templo augustiore Diui Marci patres de populum praeis tem primum confirmare coepit ad lpem diuinae clementiae; cum Deus facile placetur precibus, si cetis consilio futurae innocentiae pristina vitia exuantur. Hor. ratus est om nes ad integritatem dc iustitiam sibi in posterum proponendam, eum grauissimu m sit Deo, bc augustissimum templum pecti', 'mortalium pro aulaeis de aureis vasis, fide. pietate, caeterisque Christianis virtutibus excultum . nam nihil magis potest Deum reuocareab institutis de imminentibus ubique calamitatibus, quam haec in animis Omninm ciuium ptoposita, atque stabilita integritatis ratio. Atque ut omnes intelligant patres se sibi pietatem indixisse, de caeteros eiuves ad eandem pro viribus ii uitare, concipit votum senatus nomine ad sempiternam memoriam diuinae elementiae tanto periculo depullo excitandi templi, quod Redemptoris appellaretur. eram pauci ciues praetentes ut in tanta, tamque populosa urbe, quae erat etiam ob suspicionem contagia in duas partes diu illa. Nam Sc impositae fiaetant custodiae . de vetitum ne hinc inde tra- ij ceretur quilpiam in alteram partem urbis, cum ulterior pars coepisset conualestere, at cit rior etiam magis laboraret. Impositae sunt terrestres atque maritimae custodiae. 6c clatri luper ponte Mui alti, neque transitus cuipiam concedebatur, nisi per syngraphum esset concasus nam cum urbs in arcus inllexi morem intercurrente ampliore lamna marina diuidatur salis M. pla. imperatum est nequis intra Otto dies domo exiret in citeriore parte, atque concelisa est annonae copia vicatim iusto precio, dc sex asses viritim ex publico pauperibus dati sunt quotidie ad victum. Multi etiam ubi E Lazaretis rediissent omni supellectile priuati, ob victus penuriam omnem operam nauabant ob mercedem vel rebus, vel nominibus laborantibus quare coepit ministrorum copl 1 non desiderari. nam paueertas in durit lima quaeque vel timidissimos impellit. Maxime omnium tamen subuenisse viti sunt duodecim Rhaeti, qui intra biduum aut ruatriduum ad Iummum res contagiosas expurgabant: quod qua ratione fieret a multis simulo inquirentibus cognoici non potuit. Utebantur variis atque densissimis, emcacibus 1 emissimentis, qui sine ullo detrimento inplerisque domibus versati sunt, atque purgatas resi ID laesis dominis testituerunt. Alii in elusam sub aquis supellectilem νer quinque dies tenentes purgatam reddiderunt, cum vestes Iineas in cacabos bullientis aquae demergentes atque aliquan- diuata tenentes expurgarent. Sic pestis visa est aliquantulum pristinam saeuitiem remisiste. De inde mense octobre cum resumpsisset vires, creditum est illud aecidere, quia multi morbo mederent ut domi ut facto iam domestico. 6c non amplius formidabili ι' quare iussi sunt lan. suentes vel vi auferri ex urbe . atque res ditiaentet domi conseribi per delectim ciues, ne quid contagiosum surriperetur. Sed coepit vel ab ipsis ministris magistratus omne ius diuinum araque humanum contemni 'quameunque i in domum ingrederentur, atque mulieribus pudici- 1am violenter, de preciosiora quaeque rap iebant. Delatae sunt querelae ad praesectos urbanae sanit
in . & de quibusdam imparis latronibuω supplicium lumptum. N ullum demit opportunum Fff remedium
645쪽
remedium per ipsos magistratus qui omni studio in sunt donec res ecpisset demum deseruescere
Sed cend mirum fuit, tam breui urbem, quae opulentia, nobilitate, frequentia ciuium omnes prope Italiae ciuitates anteibat. videre Iam breui priuatam prope ciuibus, priuata colonis, exinanitam, elaia
sis tabernis artificum,dc vastam iactam me solitudinem. Sic facile patuit quam in lubrico posita sit Omnis felicitas mortalium.& humana potentia,n isi diuina ope sustentetur. Vulgus tamen 6c impori totum multitudo nihil horum diuinitus fieri rata, sed caeco tantum de incerto fortunae ductu, ad pristina studia pecuniae obliterata ex animo omni Iuperioris Periculi memoria rediit. cum multi a tifices petiissentanultique mercenarii omnis generis, vita est luperstitibus non aspernanda opportunitas ostentanda: auaritiae de cupiditatis immensae pecuniarum; quare perunt dupla fere pictaa robus Omnibus Ne operis imponere, de quasi praedam sibi relictos esse ciues pro arbitrio diripiendam .. Sic pro Dei cultu de charitate de iustitia; iniquitas, oc crudelitas, Sc Dei contemptus iubsecutus est praeteritas calamitates. Confluxit in urbem ad famam caritatis omnium rerum multa artificum ocvilissimae plebeculς multitudo, tanquam ad opimam prNam quare sic maior auaritia in dies succreuit,quae quotidie adhuc accipit incrementum nullum finem laetum habitura Patres qui tantam pla culae auaritiam vel potius in3luuiem perferre aequo animo non possent, ut quorum interest v bem paterni gubernare, necessatio multas res legibus coercuere, statueruntq; precia, dc mercedem certam quibuidam operariis. statutum est postmodo ut iacerentur fundamenta templi votivi in ea parte Vrbis,quae Iudaica vocatur. atqve ut omnes sciret urbem liberam esse a pristina l ue nemo cum periisset per quoddam tempus, promulgatur edictum publice per praeconem ut liceret omnibus ad urbem Dei gratia liberam accedere, restituetenturque commercia illis,qui non venirent e locis coadiosis Sic ad integram unitatem petuentum est. Ea dum agerentur Venetiis ad depellentam pe-entiam, tants cladis rumor ad principes Sc magisvatus Sc prςsectos finitimorum populorum delatus omnes ingenti x repidatione repleuit, excitauitque mirificam quandam diligentiam apud Omnes arcendae a suis finibus tam atrocium morborum colonis.atq; in primis Franciscus Blandrat et Diuiq ; Georgi, Comes Acmyliae praeses,quae prouincia maiori ex parte mari Adtiatico alluit logo tractu, nec piocul distat a finibus Uenetorum, cum solae intersint solitudines de sabulosii aut glabra rosio, in tanta rerum magnitudine non obdormitandum ratus ut subditorum populorum saluti prospiceret, primum sustulit omnem literarum ac rerum conuectionem, quae per venetos tabellarios importabatur. sustulit omne genus commerciorum cum subditis Venetotum, aut accessum eorundem.Nullas literas Romam afferri permittit, nisi quae ad Pontificem eiusue nepotes mitterentur, Ec ad Venetum oratorem: si tamen linς cera de lineis vinculis essent consignatae, quae tamen neque sic mittebantur nisi post diligentem sinu nugationem. Cum enim vel in tenuissima dc exigua materia vis acutissima morbi possit latere, nulla poteli esse diligentia in tantis rebus praesertim non magnopere laudabilis. Nam prolecto simplicitas illa. quae in priuatis rebus non est magnopere reprehensibilis, quod indicat integritatem dc bonitatem morum..nullo pacto toleranda ea in publicis,qui anulum error potest commi tui a magistratibus sine itio multorum. Nec ita multo post interdictus est prorsus stabili edicto omnis literarumastellariorumq; accessus, ut omnis penitus suspicio tolleretur, lepiusque trustra missa sunt catas pia Venetus eum litens ad litora AEn vitae. Cium praeterea. Oppidini, coloni, res, animalia iussa sunt absistere ab uniueria .Emylia, aut quis quid posset accedere e locis contagio is ves suspectis undeuissab p a capitis. At quoniam plurima possent terrestri de maritimo itinere importari, utrunque iter morbo salubribus institutis est occlusum .atque ne conturam,ut periculosum erat, a diffugientibus Venetis per loca maritima importa retur,iuisa sunt omnia nauigia cuiusuis generis in altum recedere. propositumq; capitis supplicia
naucleris si qui ad litus applicuissent. Imposite sunt publicis ciuitatum sumptibus peditum de equi
ncustodiae, quae loca mari vicina percurrentes exteros arcerent a litoribus. Clausi lant portus omnes. nemini concessum vel e sanis locis maritimum commerci um. Proposita pena capitis descemnem facientibus, aut res exportantibus, auli facientes intuitis, nisi ad magistratus continuo de tulissent. Uetiti naucleti in alias regiones merces exportare aut omnino abnauigare, sub pso perpetiui exilii. Imperatum ne fiuctus in lalubres humores gisnentes in tota .Emylia diuenderentur,cum o minus quam externa mala intimorum oc familiarium semina sint arcenda. Procuratur ne salubritas aeris per rerum sordidaram exhalationem in vita corrumperetur. iussae sunt itaque domus, angiportus purgarix sordes auferti. omne genus immundarum meretricularum iussam est claudere imputas tabernas, & mendici de medio recedere. extructi simi elatri non procul ab usebio , quibus accessus in urbes caderentur, qui b is additi sunt custodes. Delecti iunt cui s ubi que . qui praαlSeut tuendae lauitati, atque alii iussi sunt vicissim portas urbium custodiae. M peta actari ingressuros, ac pro arbitrio vel admitte te vel excludete . sublata sunt diuersoria, de vetita exterorum nospitia prucul ab urbibbis, propolitaque poena tam in agro auam iii, urbe si quis imus ius in holpitium quempiam excepisset. sublatus est usus lintrium, qui imos passi numina conuin bant. audite sunt culioliae in finibus, quae non admittςrent in territorium auii qui viderentur admit endi. atque ne quis labdole in te tritorium irrumperet. propositum est supplicium cuiuis per loca deuia iter facietita. iii iunctum est ut accedentes e finitimis urbibus per impressas tantum schedulas admitterentur, quibus contineretur scripta aetas, statura, propria cuiusque signa, vel si qua incusent esca rices,ut omnia exprimerentur, bc quasi penicilloρ ut characteribus quibusdam submulis ponerentur infigiutς tym rus M iumenta, quam laismines. 5 qtudinaid importare r. Saq usi ua regi nem protectas ciuet, non patebat reditus, in patriam. sine patriae res paschedula, ut constaIet Nn
porta oc iocorum ratio e varius subicriptionibus,pet quae transiuisset. ac neque Oilla quidem patebat
646쪽
Liber Vigesimus septimus. 6 is
ad iiD in urbem. nisi per parochorum rusticorum chirographa, ut sciretur ratio Ic tempus rusticatio Di Hue omnia cum talubriter sapienterque tussient a prancisco praeside Galliae togatarde a ciuibus Rauennalibus communi consilio instituta. pluri mirmi; conferrent ad seruandam regionis ilicolu- mutate in. multi finiti mariam urbium magistratus imitati sunt. H eadem diligentia prope adhibebatur in omnibus regionibus in quas visa est Veneto tu lues terra mariue pol se penetrare. Interea Pedi Persi Uparasarn Rex collectis ieie octoginta millibus equitii ccpit finibus Turcicis propinquare, quod intelligeret res Turcicas peste ac fame vexari. Amuratus partim quod Christianorum arma timeret de*deranem eorum,de quibus per Poloniae Regem perscriptum fuerat, partim quod sopuli finitimi laguerent, no potuit eum numerum copiarum mittere ad fines,quem decreuerat. An tuo piae interea restri magno discrimine erat constituta,cum validae vires utrinq; iam essent comparatae 5e propinqire-Nam cum magna praesidia ellent in arctaviderenturqι ciues Antuerpiae auxilia statuum aduersus Aispano admuturi. iam arcis praesidia indignatione capta bellica tormenta in ut m displodete cepe rant. multaeque ruinae addebantur. Factae sunt tamen induciae in triduum per Germanos tribunos. qui rem componere placide nitebantur. atq; suas copias habebant extra urbem Post multas hinc incie natas controuersias de conditionibus, res ita composita fuit ac iuramento stabilita assentientibus gubernatore Sc magistratu;vt urbs Regi lemaretur, neque admitterentur statuum vel principis Auxantii copiae donec aliud a Rege decerneretur. Iurarunt preterea ciues se nullo pacto esse pass uros riHispani ad urbi ς eustodiam ingrederentur. Nam per heialc propter munitionein apparebat Amiter pia iam pacem fuisse coniecuta quia status per arma non putabantur munitione posse potiri. Neq;
alia ratione illud fieri posse censebatur Mastrictio praesertim deuicto H ibebat Antuet pia ex altera Parte arcem ex altera quatuor millia peditum Germanorum praefecto Comite Ourestemo. Fueratrocinati Pams bergentis& polleuillii opera constituta concordia de iuramento stabilita, nequis ilIorum nouu copias introduceret in eas regiones, quoniam hi procurabant ne Hispani urbem diti. perent per dissensiones, dissidiaque praesecto tu mi illine hi cum statibus conspirarent, sed omnes concorditer ad calutem desemionemque rerum suarum respicerent. 6c ad utilitatem Philippi R nis.odium tamen Se contentio de praestantia inter eos principes rixas c controuersias excitarunt. p xumque firmam amicitiam timor &suspicio quam quisque de altero conceperat ne circum leniretur,faciebat: cum nulla sinceritas animi putaretur firmam concordiam peperisse. Inde effectum est in prima commoditas quae sese obtulit. usia suerit cur neque promissis neque iuramento stare uti aut ea putarentur esse alicuius rationis, quae inter illos intercesserant. Nam cum Aures regulus primogenitus Aga montii , & Capres,dc alii quidam proceres cum quatuor millibus peditum sub ur. ginti vexillis te mille equitibus se Antumpie dc indigenis statuum nomine ostentassent ut in urbem admitterentur,quamuis primo dieab Oaetinemo de Ciam pagno tribunis resisteretur, tamen possit die eum magno ciuium applausu sunt admissi. qui statim magna ciuium multitudine sibi adiuncta ad arcem contenderunt. ptum est cum magno populorur concutim unicum ipsis copiis acco, lana plenos comparare. Sc alteram fossa in excavare ad partem diui Georgii alteram ad dius Michae Id. inter has mas reliquerunt muros viridatiorum pro reparationibus,& muros Xenodoctii sine alia vallatione. Tanta vero diligenim res agebatur, tamque instabatur operi vi postridie agger de vallus uterque perductus esset ad conueuientem rationem desensionis. Qixdum fierent Anni Irim exeunt Hispani qui erant Alosti.quod oppida non proces abest a Bruxei iis Ad Mechlinia M Te re monia quos Tenera fluuio alluitura ub cuius ditione sunt multi pagi, ut diximus. Illis Hispanis concess is est tra nutus abhii Getamni quietant D termondae in praeli liis qui Antuerpiam verius est dunt quod ipsum fit ab aliis copiis a Mastrichii expugnatione. Exiveruntetiam E Lita. Odop. pidum est de iplum a fluvio Nethe irrigatu distans a Meta linia de Antia et pia pari prope spatio Meest so millia passu u. multi e praesit 1 iis,quibus viribus aecesserunt duae cohortes Germanorum prol. Bergae Sic variis e locis conuocata sunt conuen eruntque elam ad quinque millia armatorum, mucia essent Hispanorum milli mille Getmani.& prope mille vatii pedites alii. His apparatibus bel icis postea cognitis prinei pes statuum qu a hostes visi essent etiam,sed neq; quis numerus, neq; ex quibus nationi us vires constarent cognitum esset. iubem maiorem partem equitatus & e singulis cohortibus viginti pedites delectos tam Germanorum quam vallonum exire, atq; hostem recognoscere.Delecti iunt equites octingenti ac totidem pedites. Imperatum est his vitibus non modo hostissem rem explorat sed etiam accessum in arcem urbis impedire.Sed enim cum res parum diligenter fidisset explorata. copiae parum profecerunt: quoniam quo tempore hi exierunt illi in arce sunt ingressi. Hispani per suam diligetiam si ea iactis viribus e multorum finitimorum praesidiorum congressu Wperui vites urbanas parui iacere. Nec ita multo post egressi ex arce.& in acie instructi repente facto impetu duos aggeres inuadu liquos pulsis custodibus cum ob paucitatem desensio tum, tiam ob inexpectatum conatum nullo prope negotio superant eam victoria eadem lauente fortuna belli secuti facillim E urbe quoq; potiuntur. Ubi ventum est ad palatium iustitiae inuentus est consertissi mus armatorii globus qui costabat late e decem millibus hominum. Pugnatur acriter circa Brum. Hispani palatium iniectis malleolit una cum multis domibus propinquis succedunt Ubi diu&magna virtute utrinque pugnatum ei set, victoria fuit penes Hispanos, in quo praelio reciderunt circiter quatuor millia urbanorum hominum partim Germanorum. partim vallonum. Cives ipsi partim armati trucidati sunt, partim in domibus inuenti miserabiliter caeduntur. ceciderunt eae Ni an is paulo plum ducentis . vi certe ipsis capta atque direpta est , de post pugnam In Om rim . ne gemis ciuium laeuitu in nulla habita sexus, aetatis, aut d gnitatis ratione. Debacclinum est ab Hii panis in omnium mulierum pudicitia im caesa sunt in ea urbe ueta nouem nasilibus homi- o F ss 1 num.
647쪽
num. Sed cum labora retur mirifice inopia rei pecuniariae mercimonia paruo precio a quibusdam. quibus belli fortuna pepercit, redempta iunt. Facta est iactura bonorum, direptaq; sunt in illa urbe circiter decies centena nummum millia, cum non minus etiam damni attulerit incendium. Capti sunt Captes dc Gognius resuli cum Oarestemus N alii quidam proceres cecidissent.ea tanta Hispanorum insolentia ita exarsit ordinum in nomen Hispanum omnium Belgarum. nihil ut magisciperent qua id eorum tyrannide liberare. Aures de Ciampasnus iuga ad Aurant ij naues se Ictuatuor, quae parum distabant Nec ita mni to tempore interiecto latis stliciter pugnatum est ex altera partea copiis statuum.quς Gandaui arcem dc Madritum 6c Valentianam per decionem ceperunt.Deditionis conditiones fuerunt ut urbes intra certum l patium eorum potestati relinquerentur. Ut res bellipta etiam non leui clade reiecti sunt. Io. Austriacus, quem dicebamus superius designatum fuisse a Rege.gubernatorem Belgii, summumq; imperatorem omnium rersi regiarum in illis statibus cum pter metu Honottorum ad Leucos populos peruenit, atq; per Gallia prolectus ignotus, C , Lutetiae Regem prandentem vidisset, ad Augustam Romanduorum couolat. Ibi citius adesse cognitus est,quam orno iter cepisse. terum ubi primum venisset in Belgium ,misit significatum statuum ordinibus se tare serre castum ae direptionem Aiuuerphe omnium tam emiseriarum atq, calamitatum Belgicaru finem aduentasse, si Belgae ipsi ς quitate 8c rationem complexi comunem quiet dc tranquillitate patriae propriis, parumq: honestis desideriis quorundam anteferre voluerint. Sed tamen ii omni honestate reiecta pertinaciam pro constantia. temeritatem pro sortitudine, licentiam Pro libertate patriae obstinate tueri malint se non minus ad bellum, quam ad pacem fuisse milSum. Vtrum malint se iacete potestatem capiendi. gratius tamen fore Regi dc iesii concordiam de te licita te Belgii videre quim populationes. tuinas. incendia quae omnia mala ipsi ciues,quorum illa regi est patria,omni honesta ratione deuitare ae propulsare debent. Veruntamen nς se omnino fortunς arbitrio,MBelgarum potestati comitteret interim, imperat Annibali Comiti Amasiens Augustam maduorum cum viginti cohortibus Germanora properare.praestolatur etiam regulum Ciuria cum quatuor millibus Sequanorii nam miserat tribunos ad colligenda vigium millia peditu, oc duo equitia. Principes statuum Belgicor si iuditis his apparatibus Austriaci. 5e ipsi multas copias colliguinet inpete primeremur, quae coaei.etum inter Lovanium S: Mechlinia uti resisteretur viribus regiis, ne omnia ab illis nullo negotio occuparetur. Enimuero cum apparatus belli Unon contenendos magno studio fieri in tibus Austriacus cognosceret, totumq; negotiu spectare ad instaurandunon leue bellam, pit animii ad res Belgicas placide componendas conuertere. Proposuit itaq, Post multo disti cultates de conditionibus pacis edictum,quod a Philippo Rege sui in sitima u in quo continebatur quod Rex ipse concedebat priuilegia. iura. niam ad illa ipectaua; atq; Oblici enivmnium praeteritoru modo pax perpetua sciet, vique omnes Hispani excederent ex omni Belgica Lugion in qua Fna re totum negotii dissi diu apparebat consistere.ut petebatur pro pace Gandauem Atque qua pacem de bellu tractari uno tempore non conueniret, minu petitae nant inducie P corudiesu ab Austriaco, per quod spatium arma statuum de Hispanorum de istarem.Ilus ciam frustra fius scor preterlapi, nihilq; actum per primos dies, denuo petit Austriacus a statibus confirmationem si e pr*Nationem induciatum dum moratur Augustat. responsum est tempus ita frustra absumpta certissimum este iudiciv. quia per has ambages tempus expeteretur &ico moditas rerit suarum munienda Iu,siciendo rurnq, apparatuu colligenda insign scopias, ut Hispani acerbissimi tyranirius regionis retinerentur in Belgio, quos cum ei sent eiecturi, nullo pacto terrent esse intra illos fi ne ,cii habeant validissimas copias cetum de triginta vexilla peditum nimirum,dc tria millia equitacu multo bellico apparatu atq; agro potiantur. ridiculii quippe fore si vel his vitibus freti ab inc prisnulla probabili cauta oblata desisterent,i potius Antuet aui de Mastrichiu, siue Traiectu Moin MDia armis obsidere dc expugnare conuenitet atqi Hispanos per vim serri cliceressi iam etiam Gruninglien sue Frisicianti um captum esset cuius gubernator captiuus ad A tirantium sit missus nam suspicio de murmur multorum Belgarum pastim increbuerat hanc esse arim Plit panam incautos homines, δι nimis simpliciter sidentes sellere. Nunc simulare pacem dc veniam praeteritorum deli citatum, sed postea in pacata regione qua Rex pro arbitrio uteretur, nemine i amplius repuFnan re de multis lupplicium sumptum iri.quamobrem elandestina consilia aduersus Austriacum a multis principibus Belgarum inibantur. delatebamur haec clam ad Austriacum quae quo vana esse crederentur datus est presectus custodiarum corporis Dux Ariscotensis cum octoginta stlopetiariis ab ipsis statibus. hoc est alii premis magistratibus regionis, quibus praesidiis cofirmatus primum Namuri una, deinde Louantum is recipit. Ibi commoratus, ut qui summus esset imperator cum potesta et proregia .imperat pro petitis conditionibus ut omnes Hispani, Itali, Sequani qui erant An uerpiae in P sidiis aut in arce eius urbis. aut in aliis Belgarum munitionibus ad certum diem excedant atatuitque arbitrio M fisci indigenarum ipsas munitiones Sc urbes cre re, ut a statibus Belgarum fuerat expetitum. Ut restituantur in eum statum in quo erant sub Carolo V. Ut Antuerpia per decennium ut immunis ab omni genere tributorum. Utina sit religio Catholica, in qu 1 pacem videbantur omnes principes Belgarum conspirate praeter Olandam &Zelandam . Promisit etiam fore ut bona.dignitates, tituli, honores,quae sisto fuissem addicta domus restituerentur,dc Aurantio prς puc cini ius lilius
648쪽
Liber Vigesimus septimus. 6 tr
is filius libertati ici Hirpania restituatur.Sed quianiatustauia polliciti sueram se stipendia omnibus litibu, erogatulo .m do emitterentur e Belgio,& pia tam Antuerpiensem relinquodi, hoc est sexcenta flore notum millia, Austriacus elua pecunia inimiis piaesidiis dissoluit,cum status tunc ni hil enumerassent. Veruntamen quoniam vel sic parum confiderent Austnaco, dicuntur illi clara insidia paratae fuisse per quosdam primarios proceres non procul a L uanio, quae ubi cognatae tuissent nulla re perpetrata evanuerunt Veneti auditis ingetibus apparatibus Turcatum.quamuis nulla ratione sibi timendum esse censebant, tamen quia ratio regnorum ita requirat, ne qua regio sine custodibus armatis vel amicis Obiiciatur. viginti he quinque nauarchos creant in annum teque m. mittunt etiam eum imperio qui alias triremes procurent in Creta instrui remigibus & epibatis. iv. ni colligi tria millia de quadringentos pedites per hos tribunos.qui in Cretam traiicerentur.Sio tiam Pallavicinum,cui dati sunt octingenti quaaringenti Marchioni Rangoni & totidem Iacobo Malatesteuocenti singulatim Thomae Constantio.Getmanico Savormano.& equiti Starrς. Moretus Calaber missus est Gubernator Cretae. Quae dum in finibus Belgarum x in Italia geruntur, tametsi grauia esse videbantur propter bellicos sumptus,& metum imminentium calamitatum, cum orientis vires apparuissent ob eximios apparatus magnopere pertimescendae, tamen magis repidibant trepidatione inusitata quaedam prodigia. quae sub finem anni praesentis a dentia multas aerunas in annum subsecuturum portendere apparebant,excitabantq; mentes mortalium ad maiorum malorum expectationem. Dictus est enim ignis in aere Romae apparuisse conuolui ad formam v, Prodigia. sis ingetis vinacii.qui supra portam Populeam vocatam ingressus ad arcem Diui Angeli accesseriti bi cum super angelo in suprema patis arcis consedisset per quoddam spatium, mox ad palatium Diui Petri est conuolutus atque ibi euanuit. At in Gallia togata tantus ignis inesto hora sere tertia noctis mense Nouembri illuxit tantusq. mlendor apparuit. H literae legi sub dio per illud lumen fae E possent: cum tamen noctes obscurae tine luna pet illud tempus esse soleant ob densiorem umbram tetra.Facta sunt etiam praeter naturae rationem ingentia tonitrua.quae certe neri non consueueruntius ex ardoribus separatis E calenti materia. cum vapores caeteroquin huiusce temporis, vel nullum vel cerae imbecillum habeant calorem,quod factum est nonis Decembribus.
649쪽
SUI TEMPORIS LIBETE VIGESIMUS OCTAVUS.
-r dis regnorum . imperiorumque fastigia spectata virtus potius inter bo.' Uil nos, de animi moderatio, quam largitiones de opum maiestas id astinita.
tes aut clientelae principes homines proueheret, sane multo sapientiores
principes haberemus: de Reges ipsbs vere pastores populorum, ut appella
bant antiqui.qui supra omnia selicitatem ic pacem dc quietem omni u fu, ditorum procurarent,at no metu propriae iacturae,ita studioselicitatis, quae certe sine iustitia nulla esse potest, dc huius sorore concordia. Sunt enim certa principis, sunt dc certa subditorum ossicia, in quibus si alter horu peo cauerit, dc alterum aut peccare, aut praesentem felicitatem amittere necesse est. Neuter si quidem felix sine alterius selicitate esse potest. At ubi regna iacta sunt haereditaria, rectaq; regnandi ratio dc auita virtus non peruenit alhqredes,aut ubi etiam sortito traduntur imperia vel per vim occupantur,omnia recta osticia plerun
nevolentia solis viris bonis & sapientibus debita, ille quia per flagitia de auaritiam Sc crudelitatem seno posse amittere imperium existimet,quod tanquam ir um firmissime teneat nihil curat oderint,dum metuant Sic fit ut pleriq principes facillime rebus omnibus pro libidine moderetur, cum
dissicillimum sit in magna de diuturna felicitate sapere. Ita fit ut populi a Regibus, Reges a populis
subditis aliquando plurimum dissideant cum maximo virorumque excidio. Sed opus est ut ad telicitatem modo subditi principis voluntati tanquam patris obtemperent, modo principes tanquam filiis aliqua peccata subditis condonet, neque utrique pertinaciam erroris tanquam constantiam amplectantur: quoniam haec deliramenta Regum ac populorum variara regiones devastarunt,multi Gque mortalibus trucidatis exinaniuerunt, cum omnes per lapientiam nullo pipe negotio potant ad rectam rationem sine alterius excidio perduci. Initio anni sequentis, qui fuit septimus lupra mille quingentos de septuaginta a partu Virginis,cum Belgici status parum fidentes Austriaci pω- missis in ptistina sententia persisterent regionis militari virtute tuendae, curarunt ut ad eas vires quae erant in Belgio, Casmirus quinque millia equitum conscriberet. non tamen quidquam re- Beselei appa rum nouarum interim moliuntur. Sed tantum seia unum illud communi consilio conlpirare ratus. satentur ne plures una religione essent in regionibus Belgicis, Catholica nimirum. Sed tamen quia audiretur Austriacus clam facere bellicos apparatus, quasdam cohortes etiam 5c equitarum E Gallia, quae iam pacata esse videbatur, subsidio accient, quae fingebantur aduersus Casmirum proficisci ne irrumperet in Galliam, multasque alias copias aliunde per tribunos conum cant, quare non nihil trepidatum est a Catholicis. Missae sunt legationes etiam in Galliam ad proceres Gallorum, ad Regem Cantabrorum scilicet, Sc Condaeum, de Annuillium qui hoc comsilium complecterentur, hortarenturque ad suscipiendam castigationem illorum,qui reliquorum persuasionibus in eam necessitatem peruenissent ut digni essent supplicio, cum omnibus legitime viuere volentibus Sc statuu dc Regis nomine securitas promitteretur. Dancicae, quae unaest urbs P Ioniae Rege ut dictum est admittere noluisseet,septingentis ferraiolis duce Carolo Mastellio aucta sunt praesidia quare aduersus Rege pertinacius etiam armabatur Interea in Tolosatibus 5 Allobrogibus collectis repentinis copiis nous religionis multa castella inuaduntur,capiuntur,diripiuntur. iactavia r aut occupantur.Regina Britanniae quod ςgre ferret pacem Belgarum nequid incomodi in ipiam Britannia pacatis rebus Gallis de Belgicis redundaret, mittit subsidio in millia peditum Britannin
650쪽
Britanno tu Hi cum copiis statutu coniuncti Germanos & Hii panos obsident.qui erant in praesidiis
Traiecti superioris qua etiam munitione Bruter inuaserunt cu magna praesidiorum clade. praeterea
eade Regina offert statibus trecenta millia Angelotoru, illud est monet ς aureae genus ad belloru subdi d. sed petit vi sibi Grauelingha cocedatur, quae non procul distat a loniam nauali, ut in suspicione Regem Gallum Calesium possidentem si uel pium nauale Cςloniacum teneret. Austriacus quoque ut maiori cum dignitate de conditionibus pacis ageretur, curat ne quinque millia equitum col. ligantur. Quς dum aguntur in Belgio, Iuno terrae motu Cyprus Insula concutitur,corrueruntq;
multi Ne priuati de puolici muri cum domus pleraeque funditus sint euertae totoque ad equatae Sc in ptimis Leucosae, Salaminae Curii siue Aidatustae. Tantus fuit insulanorum ac Turcarum terrorpet illum motum terrae,ri Icς dicerct haec fieri in vilionem a Deo Christianorum. Sed quoniam una in te videbatur dissicultas pacis componendae in Belgio consistere, ut Hispani exirent e regione. illud ab Austriam impetrat si est ut omnes copiae per unionem vocatam pacem Bruxellis consulam initio prophanni praesentis,dimitterentur utrinque sigi ulicat igitur statibus Austriacus ut classis paretur quae Hispanos convehat in Hispaniam. Illud cum significatum esset per literas Aurantio principi. quod erant naues in olanda ac celanda conscensuri. respondet se nolle istud iacere, cum in iis maritimis regionibus praeesset,ac maritimis viribu3 esset superior nisi noua religio sibi cocederetur,
in qua erant lententia omnes populi illatum regionum qui sicut cςteri status Calliolicae non assentirentiqui Bruxellis congregati fuerant. Ueruntamen quia non videbatur comodum omnino vel opteris statibus Belgii cedentibus arma in Belgium aliunde comportare nullum studium praetermittitur ut Aurantius quoque assentiat conditionibus pacis , quare hae conditiones post multas dissicubrates Austriaci& Auraniij&statutum lubscriptionibus confirmatae sunt per consensum Resis,&Brute Ilis publice pronuntiatae non multo post Vnionem Vocatam. Primum, i. Ut omnes Oilensi nesani ut is damna ubique illata per hasce discordias dc tumultus contentionesque Belgicas ab incolis inferiorum resionum ubique tam publice quam priuatim dc quouis modo cessent, obliuioniq; sempiternς mandentur, censeanturque nunquam accidisse, de quibus nulla unquam fiat mentio in tosterum, nedum inquisitio. a. Et quoniam nos episcopi,abbates, & alij antistites atque ecclesiastici omines dictarum nostratum inferiorum regionam, quique theologiam de iuris petitiam Loua nil profitentur per patentes literas monuerunt quo instatu res tunc citent Belgii , cum tractatus pacificationis concitatus occonfirmatus finiset in nostravi Gandaui die 8. Nouembris proxime et psi inter ip status et una, i nostrum Sobrinum Gulielmum Nansiensem aurei velletis nostri odidinis equitem Aurantium ac regiones nostras Olandae & Zelandae cuni adiunctis ex altera , de quia nihil tractatus contineret quod aduersaretur nostrae sanctς fidei aut religioni Catholicae apostolicae Roma tiae; sed contra omnia essent ad eius Euorem conuersa. cum etiam monuissent nos con illi, rii nostri status nihil ibidem contineri quod p iudicium inferret nostrς vel autor irati et obediem ti .quae debetur a legionibu&inferioribun cum praeterea oratore, Caesaris& Ducis ipilliere delegati testificati sint his ipsis consentanea Aue ab episcopis, abbatibus dc aliis antistitibus atque ecclesiasticis scribebantur quare nostri consiliarii status libenter assenserunt, probarunt, ratisicarunt tractatum. nos quoque libenter assentimu , probamus, ratificamus, per praesentes illam pacificationem in omnibus suis punctis & articulis promittentes pro verbo ac fide regia in omnibus q ad nos spectare possent nos semper seruaturos, curaturosque ut omnes ad quos pertinebit seruem.ad hoc linsum statuimus ut fiant comitiati L nio satuum generalium nostrarum regionum inferiorum nominatarum in tertio articulo dictis pacificationis in Omni modo Ze sorma , &omni pacto, quod plenius in ipso articulo continet ut 3. Edicimus , decernimus , statuimusque praeterea ut omnes nostri milites Hispani. Germani, Itali, Sequani, alij4; exteri tam equites quam pedites, quir siessit in nostris inferioribus regionibuslibere excedat e Belgicis finibus ac sine ulla perturbatione vel impedimento terrestri itinere, quo non licitam sit reuerti aut reuocari ab aliis, nisi bellu nobis ab externis inseratur, dc nisi nobis necessitas reuocandi palam exorta tuerit probata a statibus generalibus inferiorum regionum 4. Quod ad tempus excedendi spectat copiis ex maris statutum, decernimus& iubemus ut omnes Hispanicitati,Sequani, excedant intra viginti dies postquam a fratre nostro iis. significatum fuerit,ex omnibus nostris oppidis de vita Antuerpia, omnibusque castellis de urbibus dc munitionibus inseriolum regionum,quae tenent nunc.&ubi sinat, excedat, dc preser ini enostro Ducam Leucorum intra alios viginti dies, vel quanto citius sieri poterit, qua in reii ter noster omni diligentia utetur pro viribus, atque intra praedictos quadraginta dies nemini licitusit impune nostrorum militum praedari, vel damna inserre. Vel quouis modo vexare noliras regimi, tinferiores vel finitimas, aut earum habitationes, ted ubiq; honeste pacateque vivat urbs. Quod ad tempus. intra quod debent excedere nostri milites Germani, illud fiet statim atque conuenerint cum statibus de iis quae inserius in atticulo decimo quinto nostrarum literarum patentium planius explicabuntur. atque ut rationessuerint explet ac pro aequitate factum satis s. Relinquent autemno mulites Hispani Germani, Itali, Sequani, vel alij quiuis nostra stipendia merentes ubi exibunte nostri, castellis, urbibus, locis omnem annonam tormenta, apparatus bellicos quς nostra castellade urbes una cum annona de tormentis M apparatibus pro concilij nostri status monitis concredentur fidei pincerum indigenarum Belgii, qui sim conditionis pro priuileruis inseriorum regionum. ωquibus magis in praesenti placuerit ipsis statibus T. Quod attinet ad ui iurias illatas a quouis norit Otum militum dum suerunt in his inferioribus regionitas, urabitur ut reddatur rati atque iustitia ita procedet ut pro omni aequitate conueriet, curabiturque ut quam citissime exm uantur. mili- tueturque inlarmatio tam de principibus mutiam, quam de quouis alio litari,qui vel in regrini