Meteorologia de igneis aereis aqueisq. corporibus authore P. Francisco Resta a Talleacotio cler. reg. minor

31쪽

lib. 1. de Meteoris igneis.

potitas,quam crassescat. Nec obest illa conditiones imitatur, atque sic e luobseruatio colorimi, quia ex a luce opacitati admixta sormari possunt, sic in vitro omnes iridis coiores ais spicum tur. Contra eo , qui ex astrorum visceribus, prς sertim solis,cometas forianae viscelibus cometae prodircnt, et circum ipsam, et cum depelidenti ipsa apparetenta si ex planetis halitus expirarent , conspicerentur astra nebulosa, at alitibusqu reserta,

vel omnia astra comata apparerent

mant , esti, quia oporteret cometas eo modo, quo dicebat Aristoteles, a. circa solem , e propinquissime ada liqua doludet attractis exhalationi-psum genetari,quod experientii nos bu Suideri cum coma Teraa, qua consonat Cur maculae temperaspi halitus educ utitur, undique suis expiae iuntur tam modice quantitatis,cum ramentis ambitur , idem ergo conmaculae sulit,&illustres apparet adeo tingeret in stellarum orbibus. ampliores Cum maculae illae conue Postremo cum cometae coelestes nirent, videretur maxima quaedanias pluribus vicibus sint maiores toto macula , set tunc aggregatio tu globo terrestri, videtur omnino imis IIu In macularum, quae cometae cor possibile ex terra educi posse halitus Pus integrant. Si partes cometarum ad id milicientes, maximescuinis adeo obscurae sunt, ut quaelibet parti metae corpus sit satis compactum et

cula per se ipsam obscura sit, iam simul nuae longe plus nigredi nisi a. berent.. Quaedam corpora alioqui transparentia& lucida , si in magna

qua utriate sum alitur, evadunt opacaci tenebrosa, si nubes, alioqniraris simae, apparent opacae ob crassitiem

molem. At dicunt, eas maculas de

se ei se obscuras , Q, sole depurari. Ilaec puratio esset per abstractionem obscuriorum partium at si partes Obscurasse pares nescio quia relinqui debeat Et si partes illustres re- maiiente colunguntur aliqua do ad saciendi in lucidum cometae Olpus, cur partis obscurae a candidis seiu clae nunquam niuntur ad faciendum corpus obscurum si sol eas expurgat,utique id inelius faceret cuineas habet prope in , at circa soleua semper maculae laut. Si ab eodem

Pi incipio piodeunt, ct eiusde in sunt

mater, , cur aliqui cometae altiores,

alij depressiores sunt, cur aliqui in alcissimo loco absque ulla sensibili Parallaxi se ostendunt pQuod de expiramentis aliorum

Planetarum addebatur, minu, pr Dabile est. Nam luna esset, quae praealij, plataeci, plurimos emitteret hadensum. id euidentius procedit respectu stellarum nouarum , quae in firma in ento de nouo apparuerunt. Adde si in na coeli parte tot halitur coacti sunt, ut globum perficiant adeo maiorem tota terra, quot nam sunt halitus, qui per totam firmamevisor: icem dispergulitur, halitu, enim iit ex tota supersi te terrae a Gsurgunt et versus omnem coeli partem diriguntur. Quidam cometae

praeter motum raptus ab oliente in occidens, habent motu versu tept trionem Dat exhElationes terrae non habent talem motum neque ex se ,

ne aut ab alio raptae quia nullum s dus est, quod illuc tendat, et secuinalia rapiat. Quarto Plures volunt,cometa esse

luminis refractionem I a Cuicluccius ex mente Catili dii apud Lotarium Sassum , cum cometae a paremia inexplicet per modiam iridis et halonis et i in infert,no bene probarico netae alii tudinem ex minima venit ulla parallaxi,cum etiam halo nobis Propinquu, omni parallaxi careat dei: de nouis astris dixerat sagia ad i. p.

D. Th. v 66.ar. r. Telcsu, etiam dixerat, cometam esse lucem totis a vapolitus , cum ipsa ab his authoribus, ibus in se ipsis collectis reluceti te inqui ex opernicorum principiis io instar pare P. I no quantum ad vita

quia tur, ponatur veluti noua terrain genus coinet videtur sente i Aristo-

quia tςnae Propinquior , magis eius aclis, qui utituit, illud coinctarum

32쪽

o T ractatus I de Cometis.'

genus, laod si cum sydus aliquod ex materi jς quadraret, appardit Certε errantibus, siue ex non errantibus si quis ab hac opinione longissimΘirant ad se exhalationem in mode distare debebat, is erat Galilaus, c' comae,esse veluti aream,& proinde qui eius profitetur doctrinam, ne sci- eam exhalationem pari passu cum icet suarum Ioviali virile Medicea- astro incedere, ut scilicet hinc exclu cium stellularum aestimationem lςde dat omnem parallaxi in&aspectus di ciet , quarta re vera non parum labefa-xtersitatem. Ii eadem icta te uti curat inauit de cometarum realitate dubia hi de quibus Plutarchus et alii dicunt tando . Si is nobis cometarum subsi- cometam esse reflexione in nostri mentia in neget, nos vicem reddemus vii usa olem. Et apud Seneca in idem dicendo te luis ste Hulis,cuinq; quidani nullos e se cometa, extiti rapie pro ui, stenulis serio&firmiter mant, te pecie illoruit per eper probationes proferet, nos itidem ut

custione in lyderiali Et iterum: Pane mur pro cometarum veritate. Quaerrto videtur, coniet aua esse alsam sy potest ab ipso stellularin re nervoreo

deris lac icti vir despoliu veteruntiis cui ad primium earum aspectum eas est aec ente illia, qua iri uiduci leti in stellaerunt numerum repotuit, nota

Calii , quibus ain a viribuitur ne dubitare poterat , post aliquodeniin potius addubitando eam pro tempus eas disparituras ei se , su:pita

Calileusin apologia contra Sarsi uni stantia in qualitate desuuinero. Si igi-N non Et quidem,qui stellas&corpora non tur adiri inuin earum alpectunt, ut rei hahenus cognita in coelis vidit vera sydera habita sunt, esto inares δ' in aliis videlida exhibuit Iea, quae omnes gis cometa postquam per plures dies

videt, e coelis tollere minimε debe , menses Lain luminosus extitit Ethamitam clare, tam firmarer collu locotain sublimi cum motu a 'de cens cometa, creditur inane lucis ibus diuerio,veluti tui iuris esset, exi-

figmentum , iam suspicari idem liceo stimabitur, si non coeleste sydus, adret de nouis stellis, lus perplures an minus reale obiectum. Eodem modonos in coelis perstiter l, ut re vera hec existimatio in suspicionem voca.

1ion dubitauit solum sed asseruit Ba re potin solis maculas , an apparea-gnes Ac hoc in do gradum aciemus citae quaedam sint. Imo, nec pla mecad hanc imponenda in inanitatisca praecipua,¬issima sydera immu- Iumnia in ipsi in et astris, quae Gali nia sunt,quin oculoruin ludibria in laeus nouites detexit. Si enim tam totius coeli ludibrium credi coniectare collucens obiectum non potest inuenter possint. Et dicere quis aude- se ipsum probare verum corpus Iu bit, scutri sol perpetuo aspiceret minoium , qualiter minutiores illae quam , appareret in a tua solis tin stellulae luam exilem lucem proba 4 , ita cum perpetuo sublimioresbunt veram lucem Magis certesd quas da in aeris vel e theais partes se Litandum erat, an oculorum essent ciat, ibi in pluribus locis quasdam ludibria nouae stellaru imagines, quae imagines solaris lucis apparere . quo nudis oculis non patent, lud peritu etiam modo cum viam innulamus ra vitrea corpora excrescere,, servis varijs stratam perlucidis lapillis,in ex integro suum esse consequuntur, Jj omnibus stellarum mastineita quam coineta corpus , quod nullis contuemur. Ita quidem nullum erit oculis se occu tat quod, ut ex Tha in firmamento firmum sydusin abeae dς Agetio releri Thyco,in agnitudine iuspicione tutum Iouisae Veneris tellam aequat se, luce Vnde hac regula procedendum nimia ac splendore eximio, eoque videtur , ut tunc solum afferatur ali- eleganti di venusto praeditum suisse, quid non esse nisi mera apparenti Hrdi puriorem eius suustantiam appa cum conuincitur non habere veram uise, qua in ut pure elementaribus ac firmum esse.Non enim praesumendum

33쪽

dum est non et se, quod apparet es esse aethereas lino potius haesi agilio.

se trides' corcnae ideo liseruntur

phasinata, quia conuincunturin ahabere reale esse. Et alioqui si modus iste philosophandi admittatur, plura

in dies tum reuocari possunt, an habeat firmum ella Militis certe agendum est e praeiumptio stare di et pro et se,onus probandi pertino ad non et se Cometae gruu hab cudi nntit

vera entia , napi, n e cum vitaliam

biti hactenus sit communiter. Alii, nil ei ratio unibus improba 1 solet ea sententia, praecipuε ex motita meta enuia ali cluado sine comites derect loco in locum commigrat. Nam sepe procedere visus est ab

austio in sitentrionem quo tamen nullum sydus suum cui sum dirigit.

Imo anno 16 8 tunc in septentri

nem procedebat cum sol ad austruininclinabar, ut scilicet hinc plene probaret se esse siti iuris nec ipsi syderuprincipi subdi at quae ex lucis refractione sunt, obseque nri motu consequuntur luminosum corpus, quo habet illud est e apparens . Sic plane con .ingit in iride, halone, alijsciu si in ilibus Si ergo cometa esset ex eodem genete, idem in ipso cnntingeret Hoc est, ouod dicebat At istoteles, C. 8.eXAELO haec ratio desumpta videtur, cum s militer probat, cometam non esse meram luminis refractionem, quoniam , inquit, per se fit cometa saepes frequentius, qLam ci ea aliquas determinatarum stellarum. Et propterea non potest effere- fractio velut area , quae sequitur stellam ,ex cuius refractione sit. Quae non habent reale in cosse niscam sed oculis illudunt nequeunt diuturno tempore fallaceni formam sustinere, sed breuicina uitatem pate faciunt, cito enim desinunt, in eo breui tempore, quo apparent, in varias sormasse commutant; ita irides. coronae &quaecunque alia hactenus cognita sunt similia lucis figmentarat cometae satis diuturno tempore ocum stabili ac regulari motu perstiterlint. Neque dicas, labiles et se apparentias istas sublunates, stabiliores res e sent,quia quo superiores, eo ut

in materia rariori,que facilius diuellitur ab externa vi sum quia aether mouetur rapidissimo motu Imo constat ipsam mei cometam cum Dderi bus cursus egisse, non potu illa igitur rarissima materia ad motum hinc in . de sollicitata tam firmiter retinere fluxam saguram , quae facillim perit in rebias mitius raris, quae apud nos sunt, etiam in summa aeris tranquillitate. Quae non sunt nisi phasma, non aequaliter in omni loco apparent, esca diuersis inaeequaliter videntur pro varia loci Ic oculi positione, abali cluibus nullo modo videtur: at comet in diuersissimis regio uibus eodem

prorsus modo omnibus patent.

arto Volsit alij cometa esse in

teria in illustratam Huc pertinere svidetur sententia stratonis, quem a Pluta icti refert dixisse, cometam eias lumen is deris nube comprchen

sum deusa Philipus Appianus apud

Thucone in inquit astrologi ex solido fundamento tradunt, cometamo

non esse incendium , sed eis materiam perspicuam illustrata cardanus

lib. variet c. I .ait, cometam nulla

propria iubitantia constare, eis quadam luminis congregationem in

coeli parte.

Sed in cotrariu obstare etia videntur que hacten addux inus. Et praetet ea vel ea nubes globi lucidissit supra luna,& sic possumus in sulpicio. ne venire,etia sydera non es aliud, oua nubes illustrata, No possit nubes cogi inlcco ubi velocissimus sit motus Ceberentes rarissimae, quo Odo non redderent oculi, lucem adeo vivacein qualem in cometi intuemur. Et praeter haec probatum est, cometam non esse aliquod corpti in in coelis de nouo productum Si vero tales globi ais erantur esse sublunares,sic insta oste iidetur cometam esse supra unam.

Sexto Improba du est quoda est h-

Deo ex

34쪽

, Tractatu 1 de Cometis

productionem , ira esse supra natu serno deorsum. Quasi tam alies coruram , t aiat a Deo ex nihilo per o quam deorsum in terra est interucreationem.Tum c uiam alij u. ira nus iii pio sole signuia dedit EZeculosis A supernaturalibus a paratio claiae lino ipsa primari dera in tuae-nibus opus non est simplici creatio dim signa a Deo creata , dixi Noyne, sed noua alii; uadii solita gene se, sena inquam stabilia,& firma elaratione. Tum quia peiacta mundi ob id stellae quaedam perpetuae sunt: creatione,dicitur Deus requievis ab at ad significa das res quas da tepor operacio quia nimiiu deinceps DPe ne i patingentes syctera quaedam

Tatur, v ca, a pii in influen, cum temporali ea producit. Quidam in ca ι.s, e udi, Tum tuta opor e tae Euatigetio a Christo sinu ira coelotherea in regionem in qua nouum a petebat Aduentuni iuum ad uniueris

sedus creaudiam est piae ericiam exi sale iudicium fgni sic abitur ab Oinni sentiam coli densari, ut nouo lyd: Ii bus lis eruntque signa in Ole, ii G irc. ut locus 'una quia come na,ix stellis. Sicut cum humilis venit non ac stata esse per anni hi lationem, itabulo nascens, ab una stellula it quoniam in lenio langue icit, tu viui dicatus ti t. Expressius uti natum . dus color in luridum in natur, ut clamat eo ordinata luerunt quidam

hinc manifeste appareat , paulati in cometae, ut ille qui in gladi in dum

deficere: si autem per anni riliuio ue supra Ieroso limitanorum erbem Per desineret, id esset abluue iuccessione annua pependit ante ei excidium. sicut crea io et sitae iuccessione. Cominu nisi istimatio est come- Sitie noua creatione aina:cenus significare eu efficere quaedam

libri fid ortod ad peculiarem ci mala , quae solent esse ex peculiari

seu Angelorum e sicientiam reduci indignationes, ut pestem,bella cometaru productione, nullaq; a coxeque cer ipsi cometae sunt exturale eausam in is cos derat,sed in peculiari Vc di positione, atq; adeolam Dei prouiden Liam,quae eo pro Angelorum ministerio fiunt Sicci ,

ducit ad aliquid significaadum Haec eguai nisi ria narratur David con . si ualla. sententenxia probabilis eis debς spe tis Angelum percutientem . e dicitossit pleritq; ,etiae iis,qu naturale, ς u atque ista pcrculsio inductio imma I.ri sas promit runt, post qua ui enixi nis pestilentiae,ergo si a cometis pro-Deo υι omni nodopei quis erunt, tandem uenit pestilentia, iam Angeli sunt- Angela. Angelorum operam in aliquo in causa cometarum, ut his mediami- plorant. Sic totia maianus Angeli bus pestilentiam inducant Iino qui-

curam demandauit cometas mouet da indiculit,signific.ire effectus,quo.

di, quod Thuconi non diti icuit, d mini non potest congrua ratio assi- pluribus est plausibile. Conimbr gnari, qualiter a ij, pr ecdant; ut

coel.c. cl. I. art 4 fatetui productio sunt mors L egum, inutatio regno nem nouae stellae non esse opus natu tu, imo dicitur significare mutatiionerale; igitur iiij, probabitur , con ς' religioni, Hos certe effect no nisi ex tas coeli produci, i liaque stellas, ruina ordinatione prs signare po- idem plane de ij, disent. Cuniel m. te Maxim qua do pro cincisne vi

Niri augiensi, tib init philoi scastion sunt ei sectus&c. tul a ,sic dicunt, Eua isscdescribit cometian e tignis i - est praedicatione mi in urbe praesita voluntate. ii Creatoris ad aliquid gnatam suilla ab insigni comem, qui designandum accentus. Neque Prae apparuit cum Apostolorum Princia ter morem Dei est , sublinata ista si pes Romam venerunt, isque plano gna hominibus ex .ibere Itala Dei fuit cometa, quem Seneca laudauit, nomine ad Achab dixi. v. putere Se merito ob talem causam de eo di- sibi signuina Deo in e acci v. n supra. ci potuit, quod reliquorum comera- Et ut ostenderet,E quam ublimi ruin infamiam detersit.Hic effectusco pose peteae ad 43dix, tu in tu est planis supcrnaturalis, vitae non

nisi

35쪽

Lib. 1. de Meteoris igneis

nisa signo supernaturaliter applica dignior octio uenietior pro ipsar In

to si xiii hcari poturi telligentiarum uatur Alioqui si In-Haec veluti supernaturalis Angeio telligentiae aliud non saciunt, qua norum efficientia 1 plicari potest cUn ad constitutam legem mouere sud seque ier ad dic eda de eorundem O-

metarum constitutione per concur-

cursum pluritim steli uiarum. Praeter nota sudera, quae certis iam de alsuetis uineribus athera discuriunt, alia sunt Intelligentiarum libero ductui commissa, tuae prout ijs congruum di opportunu in videtur, huc illucque diligunt&inflectui. I. aque Deus quibusdam Intelligenti l ivderum quorundam regimen de mandauit lubcertis legibus dirigendorum' aliis verbcuram commisit aliorum aeterum, quae prout mortalium conditio expora, vilique id opus non est Intelligentiae cruatenus Intelligentia est enim ejectus e motus est omnino determinatus& certus,sufficit in virtutibus mouentibus virtus motiua

determinata ad istum effectum , de nusso modo opus fuit se Intelligenti j Sati, suisset,s Deus ipsis coelis dedisset virtutem intrinseca motivam, quomodo dedit elementis virtute nam olivam determinatam ad motuin

tectium. Cogita dum potius est, Deum creaturis intelle eluabilibus perfectissimistate motu commisis quia

scit,moueant. Nam Deus praeter con voluit ut ratione tallos regeret, idest suetos effectus, alios quoidam Stra eslestia corpora diligerent prout re- ordinarios esticit, probabile igitur est rationi cogruebat. Quia vero c5- caiisa constitu illa pro extraordinari)s istis ei sectious praestaudis . Hac facilis aperitur via ad aisignandas camsas eorum effectitum , quorum aliis difficile inuenitur, si extra cognitam causarum seriem no eoredimur Hinc

nonnunquam temporum rationes adeo diersae sunt, nec eorum cognitionem assequuntur qui studiosi minEsyderum curius adnotat Et quis non videt,solem& lunam de olonium c cognitorum syderum caetus regularitis moueri , quam temporum cursus hie continganti Inter alias igitur horum ignotorum syderum applicationes est ici, ea simul iunguntur ut cometae fiant Seu licet dicere, esse causas aliquas, quae vim habent deterini nandi alias caulas ni agis uniuersales, veluti inde terminata, tamaria igitur,' conspicua dera ab his ignotis i deribus varie apelicatis magis determinantur Sive ni super haben praecipua ydera vim certam determi tuam , at s 3 adiungatur aliae causae de Tydera illa, augebitur vis earundem causarum, tu qua dem ieeteriora sudera prudenti Inrelligentiarum consilio applicantur. Hae o fide ratione, vel ueniens erat,vs Deus ipse certas quandam leges praescriberet ad mundi regimen, hinc sydera quaedam praecipua constituit certis legibus ad motum ducenda, alia vero Aligelorum ratione gubernanda commisi Certe Angeli mali mundum hunc inferiorem de elementa varie mouent S c 5 turbant, at non est credendum minus in coelis posse bonos Angelos, qua in smalis permillam si in isto inferiori orbe;vtque illi insolitis modis praeter naturae ordinem iungunti applicantista in seriora,ita agunt Angeli circa causas superiores, quas regunt.

Aliquos Cometas si corpor coelesia.

Hoc videtur datu aut horitatii

celiora Astronomors,quod credo laceret Aristoteles, si meret. Neq*detrali itus naturali philosuphiae, lime ius stupem Magistro, si aliae scienti e longissimo studio ic ob eruatione 5 b. st multa f. ecula aliquid inuet iit, quod naturalibus rarionibus non ex eo non sunt contemnendae, i , tuit Plura sunt, quae naturalis phil

inlis Aug.lorym guberuatio videtur ophia sequitur, ad quae inutili lis est

36쪽

a Tractatus . de Cometis.

est onomia Cur non vici sina lumina astronomia diligentia philosophiam excedet, ubi haec astronomiae partes assumit Detrahere hoc potius vid tu Astronomorum existi inationi, qLod tot seculis errauerint in Omc

e si , quo dam ac plurimos con .eias coelecti, esse regionis.

Pro seaei sim id probat paralladii i

quae scut uendit oraciter plancta uin tali ne itidi altitudinem , ita&cometarum locum Duobu autem s

cuiusvis astitiai allaxi Primo ex . de interiae cco spectando cometam in duplici situ, uno eleuatiori a uero depressiori, ut in me Nolano in orizontes; sic aurem conserendus cst cometa cum aliquo superiori loco vicum aliqua parte firmam et eucum aliqua stella fixa. Si cometa si nobis propinquus, in loco valde interiori adfirmamentum, apparebit cum diuersa distantia ad dictamstellam seu Pastem friua menti, nam in meridiano apparebit ei propinquus, miri ZO-

te remotior, Δ iudicabitur cometa

propinquior orironti,quam si ea stella Si vero cometa si valde subliniis propinquus firmamento, sic in orta zonte ser ea iidem seruabit propinquitatem cum dicta stella, prout est nobis magis vel minus propinqu', eo magis vel minus variatur distantia a die a stella. Haec igitur diuersias aspectus appellatur parallaxis . Alio modo contingit parallaxis , cum ex

distantibus terrae loci in eodem temporis articulo a diuersis cometa aspicitur.Si enim cometas infra lunam,

di nobis propinquus, lineae unus aspicientium quae in cetro cometae coincidunt per valde sens bilem distantiam una ab altera recedet cum adfirmamentum terminantur. Adductς igitur parallaxis testimonio cometae

sublimitas comprobata est. Pluriani enim excipii , .ui in tempora instagnium rhathematicorum inciderunt, minorem parallaxi in quam lunam buerunt,e, kluo cquitur eos luisse lunari tyder auiores. Hanc conaciae parallaxi inibi eruarui dilis eo si Thy- o in Omcci, alia II p. s. dic. o. 93. Et ili alit, coincti,au. 16o e IS. obseruarunt Io Keglertis,an acri enus, Erycita Putini nub, viatus, Siael

liti, Piso Rhodius. alii apud Fr mondum, quibus 5 ipse consentit .

ad eandem cometarum altitudinem coinprobandam recenset nouoIuin

i 3 derui productionem , quae adeo

certa est. vi plure, Peripateticis eain negara posse dei petauerint . at si esse .potest in coelo noua stelia sine cDmae..icut non re comata Late etiam pro coelestibus cometisscripserunt Cain iliatus Gloriosus , Antoni ur, Santia cluS. Cornelius Gemina, et ileus Ice, lin,

Christophorus Longomontanus , alii apud Auersam. Neque id fuit an

liquioribus ignotum.Veteres,quorumine in init Aristoteles, non nis in coelii cometas affirmarunt Nicephorus I a. hiae ecci .c. 37 ait te inpore Theodos jvilum cometam supra Venerem.Car.

canus subtil ex Albumasar ait, aliuiui se ob eruatum supra idem sydus. Item Proclus alium reser supra

Sed Bod in lib. i. Theatr.ait , parallaxis doctrinam allacem esse a , minus idoneam ad mundanas dis stantias dimetiendas. Fc ipse Ptolomeus latetur mathematicos in hac re facile decipi posses. Sic constat ipsos mathematicae profescres valde discrepare, quamuis is dein instruin e tis de mediis tantur omnes. Et expresse haec varietas obseruatur incο- anetarum alii tudine alserenda, nyco cum aliis pluribus co ineram an . Is 77. in coelis e se deprehedit,ali; volunt eam luisse elementale, e& nuper Claro morius Thuc Onis obteruationes reiicit ut falsas Veium Bodinus ideo parallaxim cotempsit quia apud Pto. lomeum legerat, ea in supra Venere inesse intensibilem , nec polia ex ea deis

terminari dulantias supra talem pia

ne inna,

37쪽

1 1 D. . cle Meteoris igneis. 1s

netam,sed non propterea ut absolui tudinis,liquibus non solum gradu, inest cas eiicienda esset.Ceri altuu sed particuli longiminoresa inplum.

medio a se do astiorum ex hoc ipsoritur,de si pro cometis allax est,non erit verax cum ad astra trassertur. Erit

in antic stior ad dignoscendum, an ali quid si nobis propinquum in regione elementari an supra aliquos planetasset, in hoc enim non est exigua de insensibilis,sed valde notabilis.Auronomicas obteruationes contemnere ,

proterviam tertinaciam praeselisit, potius ouam veritati studium I moveraciores sunt e suo genere ν.

qu in natui ales probataones. Despiciendae sunt cum ab alid accuratioribus corriguntur, non vero sic in genere,& ex lolis coniecturi S. calig. exercit. y. ait,etiam si cometa si infra lunam , posse eius parallaxim esse

lunari minorem , eo quod cometas

quatur motum lyderis, quod exhal tionem ad se trahit. Haec tamen resposio aliud non conuincit , quam e insauiliorem ignorasse parallaxis no-rneu , in quo eum acriter obiurgat

que est cometa astro cuipiam obiequentissi me famuletur, ab eoquest eis satur nihilominus Mnfra lunam est,

non potest non habere parallaxi in lunari maiorem . ut conita percepta

ipsa parallaxis ratione Scipio Clari montius ex proseis tu tu Antit hi-

cone contra cometas coelestes scribeS,

hanc parallaxis .alias Thyconis obseruationes infringere conatus est

Opponit praesertim, vel eum sui se deceptum a restellione quae maior et se poterat circa oriZontem,ob maiorem

medii crassitie,vel non ieci calculos posuit se, alia plura satis prolix con

gerit, tam ingen OS E proponit, ut plures in suam sententiam retrahere

posset, nisio. Replerus suam obiecisset Hiperaspitem, Claromonti Largi menta ex ac E dii soluesci quod hic ite. rum prs standum iron est sat sit ad norare, quod ad dri Promolidus, citii considerat, Thyconem in rebus astronomicis fuisse sua aetate reliquis omnibus celebriorem ulum fuit se faberrimis machini aeneis ingenti magni- locum habebant,ita quod nullus credatur fuisse qui maiori diligentia rem istam mach nalem curauerit. Si igitur eius obseruationibus fides adhibenda non est, cui nam credere

possumus Prorsus indignum est, de

eo suspicaxi, tam pueriliter haec tractasse ut minime aduerterit eleuationem,quae ex refractione aeris v poros oriri poterat. Et sistis Claromo uti dubitationibus Iocum damus, iam in dubium reuocari poterunt, quae ex similibus obseruation Lbus deducuntur de planetarum ordine 5 de alijs astronomicis obseruationibus. Idem refractionis error esse deberet in astrorum obseruatone Refractio, quae est ex vaporibus, non est

aequalis in omni te inpore , neque in

enim omnibus diebus aequaliter aer vaporibus afficitur, neque adeo parallaxis varia esse de citet, prout aererat magis vel minus vaporolus, cIIIn tamen temper ex eadem parallaxis regula obseruatione spiractae sint,ac

proinde independenter I refractione

obseruationes excipiebantur. Narius Guiduccius ex sententi is Catilia parallaxi, fidem euertere conatur ex paritate indis halonis, quae meteora, clim sint in aere nobis propinquo , tamen nullam patiunt parallaxim . Sed eri ipsemet usus est parallaxis medio contra Aristotelem ad probandam cometariam altitudinem . Oste usum est, cometam non esse meram luminis refractio-Oem consequenter cellant instantiae

adductae Et esto id dici potuerit cuAristotele qua docometa fit eo quoaconia addatur alicui astro, tamen res aliter se nabet in cometis quae seor sim ab astris apparent, maximescum hi moueantur inde pedenter ab astris, imo in locum coiitrarium comm Liciat oporteret ar irem coextendi per totuit coelum id hoc ut ex omni loco sine paralla xi fieret reflexio incis&coiticiae apparenta a, at hoc modo

noli vi ustan. lim crimet seu vi a

stulta appareret, sed tua umerabiles. Tam

38쪽

, Tractatias I de Cometis.

Tam latus enim vapor omnium stet posset cometae in ateria reti stere olarunt, quilius subtenderetur, lumea quan cum durat cometa Igi. 4si exciperet reflecteret. Etiamsi co cus eli coele iis regio , Sc lanc corpus meiarum locus non sit aethereus, ta vocatur Pioprie primuin et eaten. me non potest non esse valde lubli tuto, sic earinareque lite ιγ iam adimis,at in loco valde stiti limi non co pella.. P. 1. ait te velle tractare guntur vapores cras, quale requi de come it, oci in bus at iis panis xuntur ad renectendum tu en adeo nibus qu accidesint toti mundo clica intensam Frequentasiim conaciae in terram exisse , at mundia circa te noua Ddera apparerent, quia tacili ram existella noceri. ludit coeluino, est vaporatim coactio igitur Iuidam comer in coelo lo-- a. Arnumentum, quod communi cum haocat. Eodem it .c. s. haecina 'ter a stertur , celum itur ex motu, cucur quando Iguvi in ipso interio- ' sit oui enim cometes obseruati iunt i loco principium consilientiae tu constantes in motu non inliniliter rit, per e appatet cometes quando, planetis, specialiter cometa zn , autem iubali rorum i liquo aut non 16 Ig. iii septentriouem Inouebatur errantium aut err, tum a motu

ad trigesinam Anguis Arctici stol constiterit exhalatio , tunc cometestam,tresq; gradus in die absoluebat, fit horum aliquis Vb vide cur distin- quamuis postremis diebus longissi gui dumex cometa, unus syderibus m tinere euictis viribus tardius in longε posit elem et aris scilicet, altercederet Itaque regia veluti incedens cum ipsis sedetabns immixtus, imo via instar solis per ecclipticam,&per ipsi adhaerens,i. e. coelestis. Ide cos r- aliorum planetarum maximos cir mantela clarita, docent haec,quae subinculos, longh distabat a conditione 3 duntur quando igitur iuxta stellanimeteorologici tumultuari Dignis, tacta tuerit tali, concretio , ea dein qui syderum regulas seruare hacte nece illa est apparere lationi mou nus non didicit ri cometen, qua quidem sertur stella:

Contendit Licetus, Aristotelem cum autem costiterit Perse,tunc a Praeter cometas sublunares , alios dantes videntur, tali enim est latio asseruiis aethereos Simili mo mundi,qui circa terram . Hic exsul

do idem author Philosopbum in , a Licetus, putatque clat Eab Arist Lalax te affertione tuetur , dicendo tete aud se, qu sdain eis cometes Praeter eam ita eteorologica in sublu pari passu cum astro incedentes naribus ini pressionem,atiam emine absque parallax ira alios vero summe Te in coelis ex innumerabilibus spo depreiso,.α.ccel. t. 4 ait rationabilita Tadum cstibus contextram. Mirai sinum esse in coniequens ad dicta ingeniosa in Philosophia parentem unu quodq; astroru ex hoc facere cor. Pietas. Et utinam tam laudabita at pore in quo existit, latione in habens Ino par euentus responderet. Pro coe quomodo diximus aliquid es quod Aristite lestibus igitur cometis Licetus anxi circulam ter ferri natum est. Unum- ωpro eo Aiistotele percuntatus, haec ab eo di quod ine astrum inquit Licetus id

Di octa excepit. I.meteor c. I. Philosophus est tam vetus,quam nouum fit ex subis

eroti dicit , in eteorologiam se de ijs stantia corpori coelestis in quo ex iaquae accidunt in pruno elemento de nata se praeterea quonia phaeri- specialiter de coii et is,eos produci in ca sunt astra, quemadmodum alidia loco maxim propinquo syderum is eunt,a nobis consuntaneum est dialationi, proinde eorum generatio no cere, ex illo quidem corpore ge a Nest in aere . cuiu, ipsa suprema regio 'antibus. Quo loco sc arguit Licetus, remotissima ι coelis est, in teicipitur generationis nomen non impro- enim sphaera ignis amplissima. Nec pries metaphoric competit vete- etiam e irin sphaera igitis, quia cum ribus, id est aeterni sideribus a vei b

39쪽

ponit principale , a quo peiadet, de ciens ulmo est, sed multiplex Clim

1netaphora iupponit Proprietatem is velo coincta per se ut quid .in is Inis naturae, proinde id icendo suppo accenditur , te ab astris relinitu: tur. nit quaeda astra, id est noua propiue Dici etia in potest , cometas istos esse. generari ex eodem corpore coelesti caelestes, quia contiant ex altro ciPleia 'ereor tamen , ne ad haec valde s id coma elamentari , fi generan- . inuitus trahatur Aristoteles Eqi. i tur hi cometa in coelo, non quia ibi sit S cv re si is si is notitiam habuisset coele coma, sed quia Iotum aggre a tum eρ e stium cometarum , non eos inuoluis secundu aliquid sui est in coelo. Ad il- ίπεκit. et obscuris adeo verbis , ut nullo ex x coel irranifestum est ly quod-vnqua interprete agnosci potuerint cunque non importare aliud, qua in Et certesex his, quae proxime Iubdit, omnium syderum collectionem,quq ad ea,qiuar primo loco adducit Lice verificatur, etiam si nunquam noua scelus,ter inanilestum est, ea verba is astra existerent, i autem facere, nonret picere interiores cometas. Simul gnificant generatione in .produ- cum ijs cometis adeo sublimibus, ctionem syclerum , nam certe refer-δ propinquis astrorum lationi eode tur ad sydera antiqua in haec suin ab texru iungit galax iam in ea dein is aeterno, neque generatione fiunt. Igi- altitudine, tamen manifeste gala tur aliud non dicitur, qv.im sydera xiam infra lunam deprimit. Vocat ei se eius naturae, in quo existunt. Ad ergo eum locum conietarum coelis ultimum nullo modo probatur in ob adeo propinquum , qui .t fori non a lectione, generationis nomen deriua agnouit ignis sphaeram, sed prope tu tum ess a propria generatione eo P. nam aerem constituit frequentissi astrorum S non a generatione ecimis exhalationibus calidis siccis ruin corporum , quae absque contropermixtum Sive etiam ita dixit,quia uersia generant Ir.

nondum asseruerat sphaeram ignis, Illud quidem prudenter confiderest

de qua in sequentibus agi t. Siuetas Licetus, Aristotelem haud pertinaci adhuc , locus ille dicitur coelis pro ter negaturum noua yderad coelep. nquisimus comparative ad res stes cometas,si id a peritioribus Astro liquas metereologicas impressiones nomis affirmatum audiiset; cum sit. Eadem ratione mundum circa terra stellarum ordine, loco in situ pro te exu .entem appellat elementum, ut stetur, standum esse determinatis ab manifest E patet ex praemissis propte Astronomis de Mathematici S. I lino qui rea enim ordinem elemetorum prae ex se ipso de coelis tradit, non omnin mittit. Post allata verba ex cap. 8. sub sbi placent. Sic coelorum doctrinandit, comam vere non fieri apud ipsa se traditam ppellat vacillantem astra,sed apparere solum circa ipsa , ac se ita dubium ostendit, ut paratu

eo modo , quo areae conspiciuntur se promittat meliora ac certiora pro- circa solem S lunam . Atque adeo larentem admittere. Et in meteoris vult, non aliter eos coluetas effeci , explicandis maiorem incertitudinem coelo, quam sint areae circa solem usque adeo i ncusat, ut praeter scien lunam, arcae tamen in aeremiar. Et tiae morem scientiscas probationes concludii coma astris velut m ea est minimesosterat sed non nisi probabi. Vnde colligitur eius mentem eis. lia se adducturum dicat hanc ait suia cuin cometa apparet coli itinctus ali ficientem esse pro materiae conditio- cui astro, tunc aequo pata cum ipso ne probationem. Putamus, inquit, sus- incedere, ac proinde non pati parat ficienter demonstras secundam ra- laxim,eadem ratione, qua nec paral tionem si ad possibile reduxerimus.Et laxim excipit halo, cui id contingit, cum de cometis explicationem ag-

non quia serengat ad syderis locum, reditur, id inplius inculcat dicens. ut ipsum ibi coronet, sed quia sicut ex his quae nunc dicuntur existimabit diuersus est halo, ita comasydus assi utique aliquis se de his maxime a C cidere.

40쪽

cidere. Hinc suum examen, quo vetexeres philosophos poncntes com tas redarguit , adpellat dubitati

nem, i .e. non manitestam contutatio-

'nem. Hoc quod ait,cometas non esse coelestes,dubitarionem appellat. Cum igitur etiam paratum se dicat ad alias opinio ues , si sponditi velle stare determinatis ab Astrrno mir, quis dubitate potest, eum fi dubitantem plus quam libentissim manus dat rum, adiri ill urtim quae primat ibi strae aetatis sit onomi de nouis stellis ain. rmant 8 si enim credere Pro mittit veteri impei sect astrono - , eamque praeseri eluae naturali philosophiae, cur non credet cum iam ad summam persectio item, instruis metri oram excellentiam ea laculias redacta est iniamuis enim cogitemus, ut Par est opinari, Aristotele exquisit suae aetatis astrono in lam al&curum .distinnulandum tamen non est, exilem valde suo aeuo astronomiae cognitionem suillis , ut pluribus post alios piobat Cloriosus de comet. l . C. s. Et ceri manifesto Senecae testimonio Eudoxus , qui Cia stillant L Aristotelem, in Graeciam ex Aegupto altiorum doctrinam traduxit. Non a igitur Aristotelis aeuo exstabant idonea iii strumenta ad astrorum distantiami metiendam, imo ad coineta rum altitudinem dignoscendam primus Regio montanum reserunt usum fuisse parallaxi consueto medio pro corporibus e flestibus. Alij, ut Aristotelem ab eliore excusent,dicunt, cometas ab ipso obseruatos fuisse subluitates, neque liorum notitiam ha buit se Equide E paucis cometis, quos commemorat, quidam omnino elementari, neo ad nodum nobis superior fuit, inquit eniim eum velut sal tus egi se,lumenque ei iudi Iesusque ad teri iam partem sit. At vereor, ne frigidior sit haec excusatai rapiet iii sopli comeras coi nemo ira adeo subli in es 4 vicu astras cohaerere visi sint. Addit tandem Licetus iationes,

quibus secundu Aristotelis principia suaderi possunt coelestes cometae nouae stellae, quas non est cur impro-

de Cometis.

bemus, praecipvh vero arguit ex sciat illatione quae manifesta fuit in noua Cassopea stella, in altera Serpentarias Ait autem Aristoteles, scintillationem prouenire ex distantia maiora, quam sit distantia planetarum,tremit enim quodammodo radius corporis lucidi ex nimia distantia debilitatus , unde trepidare videtur ipsum is me obiectu coit 'lucidu.Secunda ratio est a paritate luminis, flestiumeni in corporum lux perlactior e purior est luce elementarium corpora, at eorundem nouorum syderum lux clarissima intensiissima fuit insitat lucis Iouis&Veneris.

Cometas aetbereos esse concursem plurium Dderum.

ANiiquissi in Anaxagorae , Zenonis, temocriti sententia cometas e se glolneralia in plurium in syderum, quamuis ab Aristotele grauiter oppugnata , viam aperit ad iaciliorem cometae, nouorumque syderum explicationem. Volueru ut illi. vulgares planetas,cum in unum cole. rint, cometae formam reddere, in quo iure optimo Aristoteles eos redat ult.

constat enim eos sormari sine planetis. At compertum cibi sit , in caelis alias plures esse tellas, pluresque habeamus stellarum condietiones, quae ut virum luci tum corpus apparoni, nil sacilius cogitare possum iis, quQd cometas e se dicamus, quam si .nilem stellarum glomerationem . Vbi ergo plurima orra inda sydeia,quii seu ui inuisibilia sunt,in via non comum coic-rtiri iti actis simul tu niuilius, ut nuconspicuum astrum apparent. Suaderi in priniis potest hii clara te malentia,ostededo praeter hacten notus tio aemul planetas .exile in inerrantium nu titudine inerum, pluri tuos esse stellaru in re ne utaria ges lirier multa , quae rosi tubi optici inimiterio Calilaeus in cor is detexit alitiqui. ignora, ut innumerabilium steli