Oratio de litterarum praestantia Marci Antonii Riboty ludi moderatoris seminarii Pisaurensis

2쪽

D ALEXANDRO

DIOTA LEVIO

PR AES VLI PISAURENSI Amplissimo.

3쪽

. tue illustrisi: cel studinis

Addictissimus servus Marcus Antonius Lybo .

4쪽

de litterarum praestantia, uvideam. nimirum sigax plialosophus hominem nou speciosa corporis forma, sed oratione vero animi dotium indice cesendum putavit. Tu pariter 'Hul omnium, qui ha clanus tuis sacris infulis admoti sitit,& qui post hac erunt admovendi, ornartissime, venerabiles canonici , viri nobilissimi suavissimi musarum alumni, me tui seminarii juventuti crindiu niue destinatum voluisti edita oratiuncula manifestum meae,quamvis exiguae eruditionis speci men e promers .ut me hac ratione qualisquisq; sin inspicia ;& ne, bovem iquod aiut , in ceraunia videaris adducere. Gravem mehercule sarcinam meis humeris im-

5쪽

ε . . dicendum ornatissimo , nihil nisi persectum ingenio,

elaboratum industria proferri,oportere. Scio nullum argumentum nisi gravitate prsitans, novitate jucun dum, vestris politis auribus esse ob iciendum. Scio nullam orationem nisi divite sententiarum copia aurei fluminis instar exuberatem in hoc splendidissmo consessu promendam. Ad haec autem feliciter sustinenda nostra non aspirat eloquentia. Etenim quavis olim in ludis litterariis Galliae miles 'pollineus spectatus no sine laude fuerim,& novus h sphus hum niorum litterarum atq; Rhethoricae saxum ita ru atq;iterum versaverim I tamen eloquentiae vena, si quae suit, in aula Romana per biennium propemodu exaruit. Vnde nihilo magis sum aptus ad personam oratoris implenda,quam gladiator diuturno otio fractus ad rudem tractandam. Quid mihi igitur in hoc bivio erit agedumZ eloquari an fleam an iam primu valluegressus discriminis magnitudine deterritus fuga intendam' an spe laudis concitatus fortune periculum adibo e Diitamen meliora, quam ut in tam gloriisse curriculo vires despondeam, animumque praestem timore degenerem. Minus in seliciter aggredi solet ardua, qui libenter aggreditur; grauissimamq; samballevat, qui forti animo perset. Frama igitur linguae laxemus, ct vocem faucibus huerclusam aperiamus;

6쪽

vt autem vestris animis nectarea suavitate inebriadis dignum aliquid obsicerem: de litteris Orationem habere certum est, utq; huic serE inime so dicendi campo limites quosdam praefiniam. Ostendam, litteras

homini 'maximE omnium convenire, eumque ab a-.nimantibus rationis expertibus seiungere. Dignum

tua electione argumentum spraesul illustrissimc qui, cum sis omni litterarum genere ornatissimus, volui itituum Oratorem de litteris orationem habere,ut in illa tui intuereris imagine. Id propterea cu litterarii stupendam vim audies, tua praeconia intelliges. Diqnii vobis fvenerabiles eanoniciJ qui ita meministri, vos

esse canonicos, ut alsis canones, tum pietatis, tum

litterarum p ebeatis. Dignum vobis fviri nobili ili-miJ qui, quam nobilitatem a maiorib' accepistis, eadem litteris ornanda putastis, dignu hac ciuitate, quaecu sit in litteras prona ,de litteris ageti favebit. dignume, si quid ego sum, que litteras profitente de litteris verba facere covenit. Superest fini inaecenas suavis meJ ut hoc vastu pelagus emesuro adsis mihi benigna cynosura,quae meaelogs navigationi ubiq; prp-aeluceas, meque ad portum miciter adducas. Convicium homini docti, facere Tertullianus volvit; dum eum animal gloriae dixit; sed fecit en-eomium; quippe nulla in animali potest inesse glo-

7쪽

inesse ratio,quam doctrina no consimaverit. quid ni igitur vir doctus animal gloriς nuncupetur cum sine idoctrina adeo quis sit sine gloria ; ut sine talionei ii. ceat quali umbra hominis i non homo. quia sua oraseliria naturae debet, nulla doctrinae. Nee magis eu dolcas ex vero homine, qua tabella, illillima nondum imanum pictor adhibuit, sui Archetypi verae sgid. 1 Homo univers catulus est, nascitur tinformis,Nim- perscctus, nec multu in alnaonstro distat; donee eum diutius lambendo doctrina demum absolvit. nec in perfectum opus natura negaverit, cui persectionem debitam ostesam tantu per transennam deesse voluit ut appeteret, no dari ad plenum ut possideret Nani.s ei nihil ex naturalibus deest, cuti ad ampliora enii, titurὸ si perfecit opus natuta; cur reliqii id appetitiani

ad scientiam quo se imperfectum proderet, vel hoc ipso, quo perfici desideraret. id ver cur modii sit, diducamus f placet, & paulo dilige nitus invest agemus. Videbimus non paucos,qui hondines audi qui pro hominibus se gerant O sed qui vero sint h6-imines, qui nomen impleat quam haucissimos. Equisidem si consessum istum venerabilem circumspicio, homines sane, & aliquid supra video. Video ptie&lem qui virtute sua micat inter Ones velut inter ignes

8쪽

lana minores. Prasutenm, o eloo Detii in Minio talem l audivi loquentem de rerum natura tanquam supra ipsalia , de gratia tanquam ex ipsi, de angeli, tanquam ab ipsis, de verbo incarnato tanquam voca ejus, de Trinitate tanqua comprehendisset, de Deo tanquam vidillet, de e elo tanquam fui isti, de omni disciplinarunt genere vitam solain didicillet . Praesulem , qui inter oratores facundissimus , inter philosophos acutissimus, inter theologos rerum divinarti peritissimus , inter omiae, denique maxifinis. praesulem, cui virtute parem nec sscula prisca dederunt, nec ventura dabunt, redeant licet aurea regna , Video canonicos, quos natura ad res maximas com

paravit, quos ingenium ad litteras composuit, quos pietas ad spem aeternam firmavit, in quorum moribus nihil asperum quod offendat, nihil indecorum, quod dedeceat, nihil inurbanum, quod displiceat. Video nobiles, qui utrum plus animo , an ingenio valeant obscurum, Vtroque tamen mirabiliter inclare scutati memores Pallada non minus armis, quam literis munitam e cerebro Iovis natam; Video alios, quos ego scio doctrinae manu non vulgari diligentia excultos. Si vero prodeam foras, s lusere compita , vix uniuna ut alterum in lem inveniam; 'vel si mihi Diogenis laterni praque eat. Vnde Aristoteles philos horum

9쪽

citra controversam , ne Platone quidem excepto iuuia Tullium peritissimus rogatus a quodam stolido, quid discriminis esἰt inter doctos , ct indoctos squod inter vivos, inquit, & mortuos: Rectissime iudicans eos, qui corporis tantu vita fruuntur, qua habemus cu asinis, suibus,& aseribus,commune, aculis corporeis solem intuerentur, quem acutius cornunt aquilae, animis vero quibus lucem , vitamque instillant litem, omnino caecutiunt, mortuos esse veriusquam vivos, nec hominis appellatione dignos. Caedo an eum leonem, verum leonem censeres, qui sub leonina specie mentem humanam tegeret ncqua-

quam . Apulejus, qui sub asini forma latebat, erat

ne asinus nullo modo. quia incolumimente formam asini circumferebat. Statua figuram hominis perpmnia representans , quales serunt fuisse Daedali, homo

dicetur nec:ne neutiquam, quia mente vacat. cur

igitur homo habetur si mens pecudis humanam animet figuram. Cur statuam humanam hominem arpellabimus8 si figura non facit hominem sed scientia. Hinc est, quod poetae veteres sapientiae magistri non otiosis fabulis tradide iunt eos, quibus nulla cura in genii colendi suillet, & se pecuinis voluptatibus im- mei sos dedissent, in serarum natura abiisse: Contra

qui sapietia csteris prεcellulilent, eos ut a Diis in De-

10쪽

. li

orum consortium a moric reVerti: & dsmones, quos illi Deos inferiores existimant,autumant dictos dar- monas , hoc est scientes; quas scientia eos in De rum numerum transcribat: sicut e regione imperitia homines in pecudem naturam demittit. Agite vero

an ego inter homines censea e quos bipedes videbo At sic non esset admodu ridendus homo Platonicus,&sormosa illa sine pluma volucris. An homo audiet , qui concept s animae distinctis potest efferre sedimonibus at & sitos conceptus belluae , & suas etiam voces habent. An mihi forsan homo habebitur, qui quid utile sit, quid noxium agnoscens , alterum ita nouit eligere, ut ab altero refugiatὸ At in hoc supra ipsos homines cautae belluae sunt. In iis igitur non potest animalium nobilissimi atque adeo Regis natura poni, in quibus alia animalia vel sequitur, vel non autecedit. Quin da illi praeterea quaecunque ad sedimam & amplitudinem conducere credideris. Fac ut natus si ab homine, dignitatibus fulgeat, divitiis . circumfluat, magno famulitio sipatus incedat, hominibus imperet: si praeter haec ei nihil attribueris. Hominis sorte simulacrum dabis , hominem ipsum non dabis ; qui nondiam ex vero compotem rationis probaveris, hoc est , quia nondum in eo doctrinam inesse demonstraveris per qua ratiocinetur sine vitio,