Rerum Aquitanicarum libri quinque, in quibus vetus Aquitania illustratur. Autore Ant. Dadino Alteserra

101쪽

,8 Remum Aquitanicarum,

llam eum transtulemnLVaego Rotanum vocant. In eode. tractu est vicus Vodoliacensis, de quo idem Turonensis i Nec tacendum S uae maioris Monasterium inpagoBurd galensi: cuius landatorem B. Geraldum agnodit stephanus Tornacensis, in epistola quadam: SaneBeatus Gera dus a partibui Gallicanis trahens originem,qui adpar tes Burdigalenses accedens, monasterium Su Majoris primo lapides.ndauit, regularibus disciplinis reformauit, hoc anno a Domino Papa Romae debita Missarum Iolennitate authenticatus ,stis catalogo Sanctorum meruit Ucribi. Gablis Aliud est Monasterium Grandis Sylvae in pago Tolosano, de quo D. Bernardus meminit, vulgo Graia Selue. In agro Burdegalensi ad Garumnam se runt & Praemiacum, Bisqnnus, & Veroximis , praedia Leonth surdegalensis Episcopi,quae carmine celebrat Fortunatus.In eiusdem dioicesis finibus situm est Froi ciacum castrum ad Dordoniam amnem, conditum a Carolo M. sic dictum sibi suadent nonnulli quasi fiontem Sarracenorum ; id est munimentum Galliarum aduersus irruptiones sarracenorum: sed plane nugatorium, commetitium; nam vetus nomen Castro,Fra

cicum. Annales Eginhardi: AERex castellum iuxta Dore niam fluuium nomine Francnum ae cat, alijs Fronticus. Abbas: Es abi'super flumen Dordoniam in aedia sicauit ibi castrum,quod iacitur Fronticus,m in dicto pro Francos collocauit. Praeterea hoc castrum a Carolo M. exstructum & munestum constat consecto bello Aquitanico,&Hunoldo Duce in potestatem redacto, ad c, tinendos in obsequio Aquitanos, potius quam ut Sarracenis opponeretur, a quibus iam metus aberat

102쪽

Liber primus. 3 securiuae Galliis parta, insigni de illis Caroli Martelli victo LCar. XII.

Nitiobriges./innum. Pompeiacus. Excisum. Regula Castrum. Cassin ilum, Castellio. Monstensatus. Condomium. N LI)φyphi surdegalensi proxime si

centuriatur Aginnum, Ciuitas Nitiobrigu. Nitiobriges, & Nitiobroges Cadurcis, Tolosanis contermini. Praeter Caesarem Lib. 'strabo προς δε του ις νι οβριγες , Καδουρκοὶ : Tum Nitiobriges edi Cadurei. Et Plinius: Eursu , inquit ,rib. 2 Iarbonensi prouinciae edintermini Ruteni, adurcsi iobroges, Tarneque amne disicreti a Tolosanis Petratarii. Locus vat Edeprauatus, sed ita restituendus, ut optime animati uertit Iosephes scaliger:ta cc Nitiobr i Tame a nega: aediscreti a Tolosanis: Purreres o c. Nitiobrigum meminit αν i. ' α Sidonius ad Lupum . -NitiobrUrat Didiab ι.εν.i1m mei tui Z Nitiobrigum caput Aginnum Ptolemaeo in Lνι ιό Θριγες mi πολM άγιννον. Agennum Fredegario , Turpino recentioribus, urbs sita ad Garumnae fiu-men versus Burdegalam. Ausonius, Santonus visa i Burilegatim mox iungit Agin m. Eius situm describit Petrus Vallis arn. Erat enim in- α ris num riuitas nobilis, inter Tolosiam o Burdegadam in amoenis imo Ioco sita, o c. Iuxta Aginnum oppidum locatur

mPelacua , locus insignis martyriq Smcti Vincenti,

103쪽

6o Rerum Aquitanicarum

, 14 Dii l. Levitae Minnensis. Notheriis: In Galliis ciuitare A Sm,loco Pompeiaco passis num Vincentii Levita in Mari ris. In Aginnensi P go siluin Excisum, de quo in Itinerario Antonini innum, Exciseum, Traiectum, Vesunnam. Hic Monasterium fundatum sertur a Carolo M. Monasterium Exscience dictum inTabulis Mossa sibus. Vulgo Nolae mme Dedisses. Ex huius oppidi ruderibus surrexit Villanoua ad Oltum amnem. Cassinogiliis villa regia in pago Aginnensi. Ademarus es Eginardus scriptores vitae Caroli Magni ijsdem verbis D mini in Duciare Vina , Pasicha mero in Aquitania apud Cassia

Hist. Albie. Cassanolij castrum Petro Vallisarnes. Villam Regiame. i. nuncupant Auctor vitae Ludovici Pij, & Continuatot Aimoini: In villa regia cuius vocabulum e t Cassinoolus. Hic natus Ludovicus Pius; haec ynahquatuor hybernis stationibus, seu mansionibus, quas Ludovico Regi Aquitaniae secto pater disposuit, ut proditur invita Lib. s. e. 3.Ludovici Pij,& supplemento Aimoini 'rdinauit qualiter in quatuor locis hyberna transigeret, tribus annis exsectis quarto demum anno byematurum se quisque eorumsuscipe rei locus, Neotuadumscilicet palatium , Ca Cibum, Amdiacum, edi Eurogetum. GaIis Chasenueil. In eodem pago Aginnensi Castellio, castrum munitissimum. Rober- A. C. iici. tu M tensis : Henricus Rex Anglorum perrexit in Aquitaniam, o inter alia qua strenuensis Castellionem supra umbem Agemum , cashrum scilicet natura in artisicio munitum obsedit, me. Vulgo Castulon. In pago Aginnensi etiam Hist. Albie. Μons pensatus, Castrum vetus, Vallissarnensi Mons- 8 78 pliatus vulgo Monipetat. In eodem tractu fuit Mons albanus , Castrum Rainaldi Herois vernaculis fabellis

104쪽

Liber primus . . ct decantatissimi. Condomium oppidii inApimens quod

initia,nomenque hau tdubiEsumpsit e Monasterio o dinis Benedictini, cui Condomium nomen: Condo-mhmi enim mcdiae aetati nihil aliud, quam massa, seu praedium Ecclesiae. Gregorius I. Vnam illi do iure Ectae- Liby.εν. . piae deputare Contamiam debuisses.SHquia Contamiam ipsam vineolam paruulam iuris eiusdem Ecosia nostrae tenere dicitur, ipse sibi pariter vineolam petit debere locari. nunc Episicopatus exMonasterio delibatus ex Aginnensi.

CAP. XIII. Engolisina. Samiones. Mediolanum Santonum. Santonus portus an Rupella. Santonum,' promontorium. Ingeriacum Talleburgus, Pons Castrum, Mortanta, Troagium, No- uerus Naiogialo. O s et Aginnum Nitiobrigum , sub Metro-

poli Burdegalensi locatur, Engolisina ciui- . tas sta incolle, cuius radicem adlambit C rantonus amoenissimus amnis. Iculisma Ausonio, qui pri mus h veteribus, eam memorauit in ep, Nola ad Tetradium. Gondam docendi munere astrictum graui Ep. is. Iculima quum te absconderet. Ecolisma Gregorio Turonens: DP mium Ecolim , i s ,

vel Venerandum Aruemis.MendosE Ecolesna eidem alio eloco. Chlodoueus vero apud Burdegalensem urbem hyemem eap., . agens, cuctos thesauros Alarici a Tholosa a serens Ecasmam venit. Et Sigeberto : Fertur autem muros E lema urbu

105쪽

. Rerum Arquitanicarum, Iaciem eius corruisse. Mendose Etolisensium Civitas in Notitia ProuinciaruιMirum qiod ait Ausoni' Iculis

ma sitam deuio ac solo loco;quum ea ciuitas celebretur in Notitia Prouinciarum;& vetustissimus Episcopatus sit, & sita in uberrimo solo ad Carantonum amoenissis 1 b. i. do Spiscosissimum amnem; eam inter claras Aqui- urbes haud praeterijt Aymolnus :DAquitania continentur urbes egregiae, Narbo1M,Pictauis, Burrigans,Sam-πμ. En si a. Engolisinae accedit Mediolanum San-. xonum, saniones Aquitaniae populi ad Oceanum spectantes,Garumnae accolae. strabo . -ο--εανω'rνοι τε vi πικρονες , οἱ είρ τύ γαρουνοῖ παροικοῦντες, οἰ θ αύ-r Ad Oceanum sunt Santones Pimnes, quorum A Garumnae vicini, istiLigeri. Santonum snes t xib. dE quam nunc habeantur. Testem ha beth Gall. bem' Caesarem, ubi ait Helvetios asperitate patrij coeli, solique pertaesos consilium cepisse incensis laribos migrandi in Santonum fines, non longe,inquit, a Tolosa ibus Esint, Santones, alijs sanioni Lucanus ,

--- Gaudetque amato Santonus hoste.

Sidonius Nammatio: Subitusa Santonis nuncius. San- Iib. . tonum caput Mediolanium, seu Mediolanum. Strabo: ijs d CV V - πο εῶ μιελολάνιον. Santonum viriti, dic, S. est Mediolanium. Similiter Ptolemaeus σάντο - πολις Dh ε - ελολανον, & Stephanus, λολ-ον-Aκυτομίας. Tum sanionum urbs regionis nomen suum secit. Taci- Lib. O. Ann. tus: Tractsquesunt in casum eundem Iulius Africanus,ὸ Sa tonis Gallica esuitate. ει Ausonius ad Paulum, x - λλ Vinum cum biiugo parabo Iua mPrimo tempore Santonos velandum.

D. is. Idemque ad Tetradium.

106쪽

Libreprimus

cur me propinquum Santonorum moenitar σν DeclinH ut Lucra boues. Idem iii Santonus ut sibi Burdegadam, mox iungat Agismum Ammianus quoque Santones, pro Santonum urbe di- Lib it. istitauit: Prima prauincia est Aquitanica amplituaene esuita tum admodum culta,missis aliis multu Burdegati Arueret

excellunt, Santones, o Pictavi. Aimoino inter claras .

Aquitaniae urbes censetur Sanctona , vulgo Gintes. ea vitae Santones liberos notat Plinius &ante Ethicus Sancto-g te. i, nes posuit inter famosa Oceani occidentalis oppida.

Sanctonum Portum,& Santonum promontorium me- morat Ptolemaeus σιμ ινι ν λιμώ, σιμ νύν ακρον.

Sunt qui Santonum portum Rupellam,sive Rochellam; Santonum promontorium Blauiam esse scripserunt,sed eos alli putat Vinetus in Ausonium: quod Santonum portum quum faciat Ptolemaeus australem magis quaopromontorium Santonum, Rupellam illi locant ubi Blauia est,& Blauiam,vbi Rupella; ut ut sit Rupella sita est ad Oceanum in territorio Alniens, de quo meminit Autor reuelationis capitis B. Ioannis Baptistae;pars est pagi Santonici, vulgo te rius aeriinis. Haec urbs olim bene merita ius Maioratus, & alia plurima priuilegia a Regibus nostris obtinuit: quo pertinet Capitulum pen.. ex tr. de Consuetudine, inscriptum, Maiori & Burgem. sibus de Rupella. Sed tandem auitς erga Deum,Regem que fidei oblita, post diutinam terra, matique obsidionem a Ludovico Iusto capta, & expugnata, muris, priuilegiisque discincta.Emporium totius Galliae celebe rimum, vulgo Linrebelli.Angeriacum,sive Ingeriacum, ' ' l .

nem, Repium Palatium fuit, si fides Autori supra lau-

107쪽

6. Rerum Aquitanicarum, dato, de reuelatione capitis Ioannis Baptistae r Urim

Rex Pipinus tunc morabatur in territoris Aniense superfluuisi Vultonae in Palatis,qui*ocatur Engeriacus, inter medios fines Pictauorum, ac Xanctonicae. Hic Monasterium D. Ioanni

1is i e posuit Pipinus Rex Aquitanorum , ut proditidem scriptor,quod de Pipino Ludovici Pij fisio accipiendum monet Autor vitae S. Genulfi: Pipinus ver; sitivi eius Ludovici Pij baec ad cauit coenobia ,, Ingeriacum , delicet,atque Brantomum, vulgo S. Iean Da et Tallebourg, castrum munitissimum pagi Santonici. Ro- A. C. ii79. bertus de Monte: Similiter fecit Ricbardus Dux Aquitaniae de Gau rido de Raueim: nam castrum Talgebouet quod λιδε-batur inexpugnabile, munitum artesenatura obsedis cepit , diruit. Pons castrum etiam eiusdem pagi. Idem Robertus: Similiter fecit Domino de Ponti uestruendo scilicet caste lumsuum Ponis, qui erat confoederatus ipsi Gau rido. Feuda nobilissimum quod praecipuo regi j nomine gaudet, svulgo la Syrte de Pons, cuius meminit Matthaeus Paris. Inde 'enit ad Pontes nobilem Auitatem , occurrente Domino riuitatis eiusdem, scilicet Reginaldo de Pontibus cum aliis magnatibus Xantungiae. Niortum , Santonum oppidum vini serax. Guillelmus Brito. . Lib. s. Phi-. Londuntamquefcrax Cereris,Bacchique Nionum. Mortagnesur mer, oppidum in ora Santonum nonnullis. Mauricania, quem locum memorat Aurelianus in vita salusti Martialis, sed situs ratio valde resistit: cum ille Mauricaniam ponat super Garumnam , quae multum abest a littore Oceani Santonici, in quo situm est Morragniae oppidum. Broagium castrum , non a multis an .nis munitum in ora Santonica, ubi sal paratur ex aquis, maris aestu in littus effusis ex eo ingens Regibus vecti

gal;

108쪽

Liber primus sis

gil , laudantur & salinae Narbonenses de quibus me-th i. iii minit Rutilius Numatianus. Nouerus pagus in agro' μ' san=nico in quo luculenta praedia habuit Ausonius, testis ipse in Epistola ad Paulinum. Ep. . Totque mea in Nouero sibi proxima praedia pago Naiogialo, ulla in pago Santonico,clara miraculo D. Martini, de quo Gregorius Turonensis; Exinde Santonicum territorium ingressi siumus Nais,alo , Ulla cam idiae. ι. . in hoc territoriosita.

Pictones. Vnde Te ali dicti. Augusto ritum

Pi tonum, Limonum, Malleacum, Lucio num Litaniacum, Casti um Heraldi. Carro-fum Nobiliacum S. Maxen ν oppidum. Fons Ebraldi. Sellense Castrum Agesinates Aune-

donacum.

EDIOLANvM Santonum, sequitur Pictoviorum, seu Pictonunt Ciuitas. Pictonos populi inter Aquitanos Santonibus proximi ad Oceanum , & Ligerim. usque pertinentes. strabo . 5 ωαπιοδ σπιτνει τέ cu π γαζ, oi H γ ουνῶ παροικοῦντες οἱ θ Ad oceanum sunt Santones O Pictones quorum bi Garumnae sunt vicini, ilii Ligeri. Ideo Ligeris dicitur diuidere Pictones a Nam

109쪽

cs Rerum Aquitanicarum, vicum proximum Nannetibus Pictauum terminum pone Glor, nit Gregorius Turonensis: Infra ipsum Pictauorum tem minum, qμι aaiacet ciuitati Namneticae, id est in vico Ritiarensi, Pictones falso Pictos Britannicas gentes at tores iaciant: quo alludens Guillelmus otito Plistones

hia,. a. phi Pictos vocitat. - . .

lippi Picti quibus est dei mutatissemper.

. Grata comes.

La,...hist. Theifalos dixit Gregorius Turonenss de Austrario F 'ς ς Ducer Tempora ve*ems ad clericatum accedens apud Se lente castrum, quod in Pictava ha tur Dios Episeopus or- dinatur, futurum ut decedente Pientis Antistite , qui tunc PA. Euuam regebat Ecclesiam ipse succeaὸret: se quoque regressus ad castrumsuum, motisuperse Theio rumseditione,quos pegrauauerat lance auriatus crudelite vitam finiuit. & idem Lib. r. illae alio loco de S. Senoch Abbate patria Pictauio: Fuitri 'ς umgenere Thel aluio in Turonicoclericusfactus.. Vnde devit. Pare. pagum Pictauensem Thetialiam vocitat idem Turonensis: Senoch. Abbas genere Theiolus Pictaui Pagi, quem Thega iam vocant: nempeaTheifalis Transistrianis Aa

baris, qui inclinante imperio Romanorum militiae ad- Lb. .. lecti ex Zorimo,& alijs, ita ut Theifalorum praesidium Pictavis in Aquitania impositum fuerit. Notitia imperirij Occidentis: Subdidositione Magistri misitam Proe - .' Sarmatarum , Taifalorum gentilium Pictavis in Gallia. Ex quo fieri potuit, ut Thetiali E praesidia ijs militibus, connubsis ciues effecti,statas ibi sedes fixerint, & vniaustris pago nomen reliquerint. Pictonum caput Picto uis, seu Pictauium ad Clanum, amnem , άυγου ριπι Ptolemaeo Augustoritum Antonino, vulgo Polemen. Inter Aquitaniae urbes eam agnoscit foetomenus:

110쪽

Libiis primus. . 672 ριγ ὸς παταδω πολος Δοιτανίας lia. inter clariores totius Aquitaniae , Ammianus: Prima prouincia est Aquitanica, amplitudine esuitarum ad- modum cnita, omios ali s multis Burrigati m Arverni exce

tant, in Santones in Pictavi. Idem Aimoino iudicium. b. Nec omittendum testimonium Fulberti invita sanctimchadri apud Surium: Inter nobilissimas Aquitaniae urbes Piciauis ciuitas caput attollit, quae hinc murali ambitu cise cumsepta , bivc co se militaribus Iosulta suosseuet ciues interius hostiles procul piis incuisui. Haud procul ost duntur veteris oppidi yestigia: vetus Pictauium vocant, ubi regnum inter se diuisese Karto mannus & Pipinus A fratres rerum potiti ut scribit Eginarius. Decimo a Pictaua urbe milliario iacet campus Vogladensis , in quo de summa rerum Aquitaniae feliciter cum Alarico Gothorum Rege pugnauit Clodo us, autore Gregorio Turoneni&alijs scriptoribus. Praeter Augustor, tum, seu Pictauium , alia Pictonum oppida, Limonum λίμιωνον Ptolemaeo, cuius vestigia nec ex situ, nec ex . nomine agnoscuntur. Malleacum in pago Pictaueita oppidum nobile coenobio S. Benedibi, cuius fundatorem llelmum ut stupae,Ducem Aquitanorum facit Ademarus, sed vir alias rerum nostrarum periti simus hic deceptus est: Nam multis ante seculis Malli cense coenobium celebr uit GregoriuS Turonensis Lib.d. sib. Silire nequiuimus qοὸd apud Malliacen e Monasterium perimus, &c. Illud a Ioanne x x II. in Epistopatum erectum,& a Pictauensi auulsum vulgo Maillesai . Lucio-