Commentationes Societatis regiae scientiarum Gottingensis...

81쪽

Habetis uitate mesa quae de saecliar litteris mandarent et res, ea quidem et muria. steterumtamen videamus, qui l

uid possit esses. Nomen quidem ipsum nihil prorsus ad disce ἔ-onem et veritatis cognitionis sinere potest . Fr lienter enim

nomen antiquissilium inditum est re hus nouis quas veteres ne cogutarunt quidem. Quam ob causam fieri potest . vii licet nomen idem R, tamen magna inter veterum saccharum et nostrum interlit disse

Prorsus ignoratur et sunt, qui non sina ausi appellativam illam credunt, qua Urios sumus spontoqiu in pilantis condensantur, Pellatos in volunt. Q

Planta, quae ninimi praebet si amni aeque ae illa. quae veterum praehiri saecharum istum plantarum ordinem quodammodo referri potest, quae artinet, plerumque voeantur, et crescit eum illa in India orientali et Aradiis sellai, unde veteres suum et a tot hoc quaquam erat suetas exi, sis uti illud quod hodio in usu habemus, sed colligebatur gummium modo in insis amnis ductus Quamquam etiam hoc possit in dubium vocari ab eo qui

82쪽

exploratam usilet sectari in I ripis certa laeernere a diibili. Nam Galenus nidem vel hac de re sudiluintam vietum. concrescit, Ui-quiens, ita ni circa calamor. Posset totam hane tabulam susi ctam reddere, qui moriare vellet quam Det quam

uerint cum veterestum recentiores in rebus, quae elonginquo adu huntltra mercatoribus, quonam plerumque interest, veram mercium indolem allis celare relationibus. Nm video argumehis, quibus

regrinatoribus esse dereptos eontendere vellet, ita ut laeeharum alta expressum et ignis ope in frusta cindensatum pullassent esse gummi quoddam genus Equidem hanc dubitationem tollere nequeo, sed videamus tamen, si phra proficere postari eum sim eredentes. si inimis naturis non artis suae opus. um o ista in inedit, ut

inquira Inus an planta nostra satelli risera unquam saethaeum serae sp ι iri und quidem B Et Bhhn fir non videtur cum e gr. eampnora occurrit et naturalis et arte conisiti. Haec quidem quam

Mosella rem potest ni rest milis. In Indis, Mi hane --- a Menanti Mima stat ius rem improbare vulantur. x Hernandea in libro, quem de plantis Mexicanis onscripsit. resere se missiciae adhaerere niter dum s rari uis animinum

viribus multis D a vittis fide dignis, Divina insumi visi

apud Argentarium quod vocant fluvim nil rundine acebari , arborum m glillud in . quibus quod dixeratu Lauru . In veteri quoque orbe ei 'nire vi Mia ea pressi saectari ovievit Dprenis parte adhaerescantis, ATTHro Lx opera edita a C. BAWΗano Basileae. 674 α epinstes lib. L p. 76 sed an quid pluris aras hIs dimitaridum eum muli ruinae nonio iam notum sit in iis quas cantistias et dies

appestant, initas et i sane calami g qui bus sacellarum Exprimul t. llud eri myst se,ugrui Et aperto arundinia latere. manam, et gummi modo e testem y

83쪽

Itemque Maeseram lustrantiit, se aeeepisse stribu adhuc sis in locis saeclianumitu cie in inuidinibus sauhariseri s I ncretum, illi non

Emanavit. Et Irmni modo. Vidit qunqii Ioannes Langius amn-dines ex Madera in Alsilaniam allatas, quibus sacchetir ut purum lcinereuerat. Imatus Lusitanus h etiam auctor est, profluere interdum

India selum, sed etiam in insulis aderi ne vi Thomae et Fortunatis, quas Canarias vocant. Quin etiam Bauhinuci perhibet, reperiri latere 1 in . ariindinis parte, qua lalia genicula amplatantiu id est ut hiate loquimur, in , is solioruri, sirectari micas ves haerima pis magninistis coneretiis solis calore exeomis, interdum pelluciadas interduris candicantes et non pellucidas. Ita etiam Ioh. C staeus nox Indiae commentariis constare credit, adnasci sponte Minidinibus apud Bellinealen, Indiae saccharum. Deinde ne quis de lacrimarum magninadine, quam Plinius interdum nucis auellanae esse narrauit, dubitet, licet rationem, qua

eto, hodia aris Pisto. H sali dules, unde multi illum alam bulleum, libat, metantum hi ti,M, Me eu

mira non inua sed etiam hodie in in .sulis aderia et Sta Thoniae ae Furis tunatis, quas Canaria dictitant. D casu. AvHaria theatrum

baccharum antiquorum ex eadem planta prouenire, ex qua nostrum se harum vulgare dilaea ex Indiae eomment riic adhue enim apud lutheealem in diae tale videre est iisdem ast nul Ii

quod separatum ne reliqui decoctio vileseat, non nisi magni veneunt. ἡ ΑΜ AT Lva ITANI enarraui rais Doctoridis de medio materia libras. Ar entor. 35 . p. 2a7 Veterea sae-eharum dixerunt sal in arundinibus eoia lectum nee ab re cum ii ipsis arundinibus non quidem fistulosia sed lateo plenis magno aestu, sumus oris a

in ipsis arundini a laniatur ae em --

84쪽

veterum de se har sententi in 'nsirinara video'ur. Iumen recentiorem, qui eiusmodi lacrimas vidisset, noui Rein με. Rumphius eas hodie in India inuenire nev V. Verum is qui dub geliter admodum in plantae s echarismin imitu agi ipse inquisiuit. mion m asser non imp Mabilem, cur nostra i saccharuri spontaneum desideretur m Nimirum coloni plantam non ita sen stere sinunt, ut ψ rimae possent exoriri, quoniam arundo re In malterumue num ignoui fit optimumque succum perditi nilqe in verisimile esse putat lassius ae saephi posse plantas exsudam laceum in ealidiori Ahi a Misi almis in Inciria , minia api Indiae insulis. Nicno minu aliae supersunt rationes dubitandi. Nam si vel

maxime concedamus, serre interdum arundines saechari lacrimas. tamen verisimile non est, habere eas talem indolem qualem in is esuum suo esse naremini veteres. Scilicet guttae stilo emeretae non possunt ita sinem videtur propter naturam melleam, non esse potius viscidae lentae et tenaees quam fragiles. Atque haec, bitatio grauior mihi videtii ae ea quam attulerunt viri docti, qui facincitari triusque vires medius compararunt. Et enim non nullini,stro queF sice voeasdem prorsus attribuum quas suo veteres

inediei indieantiu intenti urimi tam magnum diserimen intem

85쪽

elia content uni, ut res omni rendo diuersas esse credant. Verum enim vero magna secundum in eam sententium intersi diuersitas,

seras est, inter saecharum recens quod sponte lua cogitur et suetis, Fbus vasis purgatiun Pereunt enim taud tabie variae parenculae eoquendo et multae etiam una cum spuma eiiciuntur, cum alioquin Meus iste non posset comin massam crystallinam obstant

obarum iis iusta miratione eonsistit ipsa oectati depuratio. Neque alia rationa existit sacchar re nostrum albi, set utile rei ratici et ipsum coactum est in crystallos sed exiguas et quae cohaerent faciunt . que i mn emiuium n. xii etiam qui recentis succi araturam e perti sivit, si onusino easdem facultates medicas inuenerunt quas ollaudarunt veteres o Quam ob esurim si quis illis ritionibuet qua adhue attuli, eo potest adduci, ut veterum saecliarum idein

eredat e quod hodi is usu habemust, lέncile quoque sbi persu sint lini ebit, discrepasse antiquissimum saccharum ab hodienio nullare auara sola doctimis et de-ratione. radii ritur Hiemita

neum et stomacho utile fi aqua dii tum buratur vexaruosau vesicae reni.

.unt ali casus his saeclis Fum assi mitra mella ire obtinens quod Ma tergendum. Eliez ndumet digerena dum intinet porro quatenus nec iniuria

mini, sitim auferens, Ethna, lato a. Hunt dentes. Nimirum res est manip. sitia neque en saeehar arundinibus. ullam mae venundantur, et paravita. uerpera etiam tuntur omi echino

86쪽

Equide tri ita credo nouerunt vereres materiaim tu lana duucemis arundinidias collectam, sed eam fuisse lacrii iam Husdem arum.

cera reperiuntur m India quae guttas melleas exsudant. Quae coniectura ne cuiquam nimis a vero aberrare videatur, reseram quod

ietata, roris Marti ricola, H qui Ainericiis meridi talem

Mniit, litteris manda . Gicet in India inrem --- intentum adeo copiolam esse, ut in arundinibus sponte sua cogatur et inde facili negotio colligi possit. Gustauit, has guttas et experim est, esse

eas omni modo, praeter colorem, saccharismillimas Cum veterum da sacchar verba enarraui, sciens misi veph Alexandri Aphrodisi ei, ob duplicemis ussam. Primum enim desiis derantur ea in ex ptis libri gaeso editis et leguntur tantum iu in

t pretati ii isti uni M. Oramis mi ire ceno scitur Alexandri se, miti 3 DNnsi etiam propterea n glexi istum locum, quoniam

um te equemininllis dulcedinem amaidem monte Libani fieri eereum est rus charid pro tinnitalisvictulis, ea didum crassis vitaid quoque tergendi

tamen ita alluuitum aptius ad alendum est Seruatur in bibliotheca Mad , Minoibaaini irpretatio isti Galli ..

87쪽

dIe Inna voratur. Nam kellis, inquit, re iubisu',' quo sue Indi, pellant quod id 'in monti Libani feri , - est. Sed Libanus mi ,rbores ruticesque, non arundines sacchariseras, et Galenus o

i unaque soli in in to Libano me quam plurinium, ita Lagricolia solerent canere Iupiter melle pluit. Ergo Alexand ' cogitauit man - , quam Iaccharum sed si char vocavit, inui maritia se vinuc gnata'itidem aes est, sed ruis At potest fieri, ut veteres saecliarum nouerint, sed alio illud nomine appellauerint, et sunt etiam viri docti, qui variis in locis.,in Graecis et Latinis de melle arundinaceo, sale Indico et potu dulcie raditam arundinuni consecto semis in saccharum Intelicii dicti lam Iam vero dubium non est quin veteres saecliarum suum p tauerint mellis genus. Quidquid enim dulce antiquissima aetas nouit: mel fuit, quam ob caussam omne illud, quod dulcedine insigni pra dirum subinde innotes bin vomuit posteriis aetas mei. Hoc modo , etiani

inis lapi de miel ait par te soleii Mo Memini aliquando eum aestat, mri Mantua rosis putaria convertist sitier artinnim v rus ni hH-- doueeur de nitet. ce que e mine aue ibita mei qui in plurimum fuissetinent se ait a mont de Liban me repertum , ammias velut ludente.

Rere premiermen est lanehi pilis cecinisse Iiipite mella pluit. Apua devient Diable et resque emblable no vero rara id contingit in montam moles de siet. Auis ait puissane autem Libano quotannis persaepe It 4. Minoier et purgersemblable aumiel que oria super terram extendente aeras, m est euit eomme is miel de arbores exeutientes, quod ab eis G

88쪽

nianna ab Athenaeo haut potius ab Amynta dicta est ι--λ; quin

etiam e manna aqua diluta, tanquam ex melle consece ni potum,

ac mannam putauerint mellis genus. Attamen si onania veterum de melle arundinaceo verba considero, nullum inuenio argume tum cela

inyn, quo probari possit, si illia dena quq saeenarum,

Inter fragmenta Theophrastit unum superest, quod de melle agit. Is ut solet, diligentius quam reliqui auctores distinxit omnium materiarum dulcium genera, quae sua aetas cognita habebati Vocavit vero omita mellis genera Primum est, inquit, illud quoa in floribus sit, secundum quod ex aere in plantas quaslibet cadit. tertium quod in arundinibus sit. Dixit sine controuersis primum meulis genu , quod e lorum nectariis hauri uiuis 'es secundum ros meliuiis est, quo etiam sine dubio manna recenti im pertinet; tertiuii denique idem videtur sacel uirum Plinii et Graecorum , de quo nobis adhuc sermo fuit u Verum enim vero nilii inde quod ad sacchari nostri historiam facere possit, elicere licet. Deinde Megasthenes, teste Strabone lib. is , trinidix, gigni mei in Indiae atriindinibus Moapum opifieio. Neque plus docent versa sidori x ant a inquit. melia de rore eratim inveniebantiirque in arundinum foliis unde Virgitast Hamu mrii mιltis caesesia dona. Siquidem vicisque in India et Arabia, σι, irem --- ramisi, remis in simisit πι--μlis. Eadem fero habet seneca L aint, inquit, muniri apud Indor milvi a viis,

89쪽

sam et notabilem poni quam ner ενια fur et contrahat unima huic rei g nia

se eae Quae verba saltem propterea lectu mihi digna videntur. 1 iniri confirmant quod modo asserui ipsis visitaribus Graecis et Ianinis parum cognitam fuisse laeeliari originem, eum et Gulenus et Seneca expressis verhis ditant ex auditione tantinnse res re rem Masi incertam et minus verisimilem. Cum Dioscorides laeeliarum arun Mnaeeum mparavit; et Paulus Aeginet o salis Indisi mentionem iniecit, qui neque coime

neqtie subitantia quidquam a sale cominu ni diuersus, sed sapore meti leo praeditus ei dieitur, multi viri docti in eam inciderunt lententiam,

esse hune salem idem quod Diostaridi, Plinio et inis vocatur sacesia

m. Verum eis hoc a vero nequaquam alienare videtur, tamen si vel tertii esse crodarnu si tibi inde discimus quod notitiam a Gari Pliniani magis possit declarare. Nam commendatur tantum Hule Indicus a Paulo iis, quorum lingua scabra et aspera, qui is -- s. o. an omnis possit dulcedo prodesse. siue ab arundine, Me ab qualibet planta ei necta sit. Reliquum est, ut de potu dulci, quem Indi ex arundinum vidibribus e Merio dicuntur, loquamur. Huius potus mentionem inis.

AU ARGINETAE opus ouod ex selles Arabia tui itur, non tam innum Albano oriuo Vilodarens iit diale quam nostras est sed aequales ei ter eis Basileae νω μι. lib. e s . vires possidet. MIM macho mol pag. s. ubi do lingua scabra sermo stum est neque sitim conciliati Av- est Archigenos et sti indieum huic Lu Agorae fremunu , Misenna usui adhibiist, quod sane eolore et sub μη . an ' tracto eas m ubi stantia nihil . ommuni sale dissidet. δε αφεν tati linguae forint. --- mi sapore vero meliteum est; lenti vero quitur Aut teneat in ore salem. iii eius salis magnitudo vel ad summum asportatur de India et est in olore fabae quantitas eomesta astatim atque salis et dule edine mollis; et si ima deprosus humectare potes eo sicundum quod dixit Archigenesum A gineta lib. . pag. 388. quantitatem sitae volo. Qui etiam iacem quod vom: iues,'

90쪽

ς 'nemriplares et Graeci et Latini. Solinus quidem a prodigi si magniti dim hi an ar dinen iusta scribit; sed reste in et G. .

quam esse planta in nostram ii cchariseram. Quam ob rem verisimilo, videtiar aut Sol in uiri errasse in eo, quod arundini maximae tribuit cum, qui re vera ex alio arundinum genere multo minori eum.

metasar, aut potum istu ex alia prorsus plantii, diuersa ab ea, quae saccharum praesiui, se consectum. Attamen insignis magnutudinis suisse Indoru' u 'nem, comprobare videntur versus amronis quos Isigo 's. - it 'que verba Strabonis Q qua . quam de Varronissent in eum Verba Variis in isti extemplis editis variare di iniuri miremtiquam dubium esse potest.

Indica non magna minus albore instit invido. pertinent huc verba Meam pharsat. 3, 37ἶ

Quique hi hunt tenera dulces ab arun ditae siue o . Adscribam quoqii verba

Pommm Melae lib. 3. eap. 7 TU pingitis alieubi et tam feracis soli, ut in ea mella frondi desuapt. -- flua, serant arundinum mi intervi dis is uuis uia, με et.

o 1 sino n. via M. Ir. ην. r. In Indi eis nasei arundines h inique. sum succum bibunt unde et Varro ait: Indica non magoa nimis arbore ereLeit arundinIllius e lenti premitur radicibus

i Dulciacui nequont siem eon edere

mella. In priore versiculo , inquit ias ialiquid esse quod mi lon vilitas is Tendat, nem qui .atine norit, dii silebitur. Auget non sanat ulcus Salmasius eum legit Indica naim

Scribendii mea fili at Vinus:

ν χου ποταμων Pructus autem ardoreos multos gi igni t radices stirpi tinti praeserti in magnarum arundi ius et natura et decoctio ii dulces este, aqua a soliis

bus topeia i tam caelesti, quam pluuiali. - Qui vari arundinum genera veteribus eognita noscere cupit, adeat