장음표시 사용
11쪽
Tolores equi sunt hi ladius, Aureus Ablintus, Roseus,Murre .cir- rarinus, Galbus, ululatus, Albus,Gutatiuus,Candidissimus, Niger, Pressus. Sequentis meriti varius cum pulchritudine mixto in eo nigro , vel albo, ves assido, vel bladio m ixto cum cano, vel cum quouis colore, Spumeus, Maculatus, Murrinus obscurior. Secundum vero D. Iordanum, lor baydus, de semialbus obscurus, super omnes est laudandus. In eniisl mis autem precipia clari,& unius coloris eligendus est Equus . Caeteri despiciendi sun nisi magnitudo, vel membrorum aptitudo, culpam cin
Eritum dicitur bonitas Equi . pluites accidit in Equus est turpis,l male sormatus, Se mali cinoris, est tamen valde bonus: propter cin ius bonitatem , dc meritum, Equus dicitur haberi catus: quia po- tius homo capit bonitatem qua n pulchritudinem . Nam si res habetur propter viii ratem , utilior est bonitas quam pulchritudo: ergo aflectare debes plus bonitatem, quam pulchritudinem :& ideo bonitas L qui excusat eum a turpitus ine: sed si pulchritudinem cum bonitate haberet simul iunctam, melior esset. Et est sciendunt m pulchritudo Equi Actorum, melius dis cernitur, de monstratur in macro, quam in pingui, nam propter pinguedi'nem aliqua filia eius culuntur. Sciendum ' in Equabus conlideranda sint, quae iam dicta sunt de Equo: unum tamen in ipsis praecipue deias attendere, videlicet ψ Equae habeant magnum corpus,& ventrem longum.
l melius ali cernuntur zquo existente macileto quam pingui. Equus: habens maxillas grossas , S collum curtum, non leuiter assiena- ri potest decenter. Equus habens fi iditatem capius Ic caput i
flarum , oculos tumidos,deserens caput in ingressu grauater versus praes deorsum, extremitates auricularum pendentes & stigatas, vix unquam poterit curari. Equus habens auriculas pendentes,&magnas,& oculos concavos,
lentus, remissus, & mollis existit, Equus habens Garetra ampla,&ext nia.& falsas curiam in q, Garetra respiciant interius in gressu, de more celer oc agilis esse debet. Equus habens Garetra curua, & falsas extensas, & hancas curuas debet naturaliter ambulare. Si Equus per caudam trahatur, quanto magis firmus fiat A caudam sortius ad se trahit Sc oss adhauet, tanto melior, Sc adpriliandum, si attrahit tanto iuuantior est. Item quanto corium ubi crinis deficit inter aures fortius ossi adhaeret, tanto melior est ad pultandum. Equus habens iuncturas crurium iuxta pedes naturaliter grosias, Sc pastoralia curia velut bovina, dicitur naturaliter esse fortis. Equus habens costas grossas , -- lut bournas,& ventrem amplum , 8c deorsum pendentem, laboriosus 8c sufkrens iudicatur. Equus habens uniuersas ungulas albas, vix aut nunquam duras aut fortes habebit Equus si super omnes pedes suos in principio, praecipue
12쪽
superantinores diu Raequaliter stet iunctos, ita ut unum pede ante non extendat, aut sursum teneat ,aut unu ni pedem super terram te lius A debilius teneat altero,membra inseriora se habere sana & filma demostrat. Equus habens nares magnas,& inflatas,ic oculos grossos non concauos, audo natu raliter esse debet. Equus habens o. magnum, scissum, sue laceratuna, xillas graciles,& macras,& collum longum, & gracile versus caput, istis ad affrenandum existit habilis. Equus tenens ad se truncum caudaesti actum fortiter
iuxta costas strictum, ut in pluribus, sertis, & sufferens esse debet, ed non celer. Equus habens crura, de iuncturas crurium setis pilosis,& pilos tomos, mio eis laboriosus existit,sed non de facili agilis reperitur. Equus habens cui men lopum, & amplum,& hancas togas ὀc extensas, & qui sit posterius altior quam
adterius, ut in pluribus, velox incursu reperitur. Equus claudicans a parte anteriori de pede & non premens versus terram in Ussu nisi extremitatem vel
tantummodo fictum pedis sim ungulae, scias quod ungula patitur Equus
claudicans anterius, si uniuertiliter premit in terra soleam pedis, alibi e in vn aula patitur. Equus claudicans in oppressione pedis versus terram, non uans nec plicans pastoralia vel iuncturas, circa iuncturissio esse oen latur. Equus claudicani anterius,& in sua reuolutione, siue a dexta s, siue a limitus magis claudicat, praesumitur do'or esse in spatulis. Equus cla 'cans postera dio in sua reuolutione simpliciter magis claudicans, apparet quod in hanca pallatur.Equus patiens in loca inseriora deorsum & faciens in gresse pallius anteriores minutos &crebros,agrauedine pectoris affligi videtur. Equus anterius claudicans, qui cum quiescit aliquantulum pedem claudicantem ante aliis una tendit, nihil incumbens se pedi claudicanti, in crure vel in spatulis patitur. Equus si posterius claudicans,non incumbens se in gressu, nisi in pulto. pedis enori solummodo, nec aliquid curuans , uat, ec dirigit po
ni claudicantem sine implicatione aliqua in gressibus in iunctura est passio.
Eduus habens dolores intia corpus continue, habens unauerialiter auric
lasset id & nares similiter fit adas, & oculos concavos, semiuiuus esse cemis taur. Equus habens anthracem,si flatus narium emittat nigido , si oculi l chrementur assidue,quasi mortuus iudicatur. Equus babens enor vel ve mem volat iusi in capite,& cotinue per nares humores proiiciens, taut aquam vinauem & Digidam,vix euadet. Si uias habens infirmitarem arraglaia,emit. 'tatuum per anum Mora liqv lacotinu ita ut nihil ste foris in ventre remaneat patientis quod emittat, in infiisonem cadet infirmita, ut in Gin
bus,none det liaci id morietur. Equus habens usin is si sebi Mynium,
liter redigitur in sudorem, & membra ipsius singula contremiscunt, Ipso coltinue scorditiones patiente non videtur posse eua' - , nares Equi aliquantulum teneantur β modicum herbae vel stramios amfra nares ponatur i anhe-6φ litum Artiter se prolucrat, a stranguria, enorm liberum habet caput. Equus patiens infirmitatem straguillicius, si cum dissicultate ac senitu naimum in gutturis medio spirathrespuat, necnon totum guttur habet inflatum
vel grossum, vix euadet. Equus his spales talus natura non impar
ut de pluribus, non iacile erit grossi L
13쪽
ὶ Via pater robustus Sc senis membris, & v mm bu robustiores ge-i nerat natos , ideo ea aetate debet Equus eligi ad generandum quan- do membra completa, & virtutes persedis in eo reperiuntur. Nam scelus ex iuuenculo Equo natus, quia nec membra bene comideta, nec selidata, nec virtutes perstcts sunt in ipsse, erit naturaliter debilis:& si ante admittitur,q sit naturaliter persectus ad renerandum, filius impe1kehas,8 debilior ex eo nascetur: Quia ex minus persecto, minus rei fictum procedit: Neae magis persecto, magis perfectium.
Ropterea quod stemininus lexus in omni animali stigidior est mas. culino, citius peruenit ad statis suae persectionem. Vnde post bien in tu Equa recte Equo subiici potest: Et post decimu annuad coc
.ptionis officium. inutilis iudicatur. Et si ex ea s boles oritur, iners,& tarda nascetur. Quia sicut citius masculo aetatem tamina perficit, sic occitius in ea decres it. Unde cum causa, de virtus in ea post decimum annum velut iam sene deficiant, inutilis reputatur ad partum.
agendum fit, eum sunt a Dressi ad generodo, cAP. π.
'Vm Equi ad generandum sunt admittendi, debent bene& copi l se pasci S nutriri, & sine labore, & aliqua inquietatione esse debet. - Nam nimius labor desiccat humiditatem, vacuat spiritus d debi-:litat virtutes: quae tria necessaria sint ad generationem. ules Nero multiplicat humiditatem,&copiosum nutrimentum multiplicat spiritus,&virtute Sc ex quiete est nutrimentum roboratiuum,unde coeundi desiderium augmetatur . Non tamen intelligendori, in qntal F qtius stor renitus sine labore: sed taliter equitetur Equus, ψ potius sibi delectationem inferat quam fatiotiotiem. Quia labor siue exercitium temperatum,calorem naturale exiccat, festates consumit, spiritus 8c virtutes corroborat,quum virtutem digestiini et i at, de adiuuet: unde conceptio fiet melior ex puriori semine, quam ex murus ituro. Quum itaque temperata semina magis conueniant ad gene- ω, rationcm , quam intemperata , bonum est ut Equus valde leuiter exercitetur.
Nimia eniat quies generat multas superfluitates, unde calor naruralis ; dc spiritias debili Matur, exinde corpus, & humores instigidantur, & postmodum seme. Ex semine autem frigido,& multum humido, vix fiet conceptio: Sc si λι-neratur ex en se incus sexus. Nam ex frigido. 8c humido semine pr e turtaminae: ex ela perato,masculi. Ex nimis f igido & humido, nunqset conceptio i quia caloa agens suffocatur. Ex nimis sicco similiter : quia materia non extenditur . Similiter ex nimis calido, si sit cum siccitate, auuritur: si eum nimia stigidi tala inf)r ur. Ex teperato igitur semine conceptio sommatur. Relinquitur igitur ut nec multum pingues Equi nee item humidi 4, aut sicci,sed ad mediu tendentes sint apti ad generandum: tendat tamen magis ad humiditatem quam ad siccitatem. Quia ex copiosa materia grande corpus generatur: ta modica vero materia, corpus modicum generatur.
14쪽
ride ut sepia dictum estota tractadi sunt Equi qui admittendi sunt ad gen
randum,ut pingues existentes ad medium tendant: quia sicut modica materia non est sussiciens, ita stiperflua non est apta Quia calor agens in re multa, nopotest eam depurare & in mare,sia debilitatur in actione sua.In re modica, non habens idoneum subiectum, similiter debilitarur , 8 evanescit: ii ire vero teperata,squalitate agens, dis in ea libere agit,& insermat, cu idoneu subiectu et materia apta, qua tota depurare, et regere potest, inueniat. l diita est, septa de exercitio faciendo in Equis qui admittendi sent ad geperatione antelligendum est de his qui sent in stabulis, quos exercitare, &quiescere Lest holo mo pro velle. Nam a Aarii non possunt esse laboris expertes, cu huc & illuc pastendo vagetur, et libertas animum pro velle disponat. Eadem in Equabus consideranda sint. in Esis eqsmo sim cAP. M. Qui sicut sent dispares corporibus, sic & visibus. Ideo consideranduest, uniustulus, viribus anmatis, pauca vel numerosa comugia Bbmitti. Qus res satiet eos aetate no parua durare: quia nimius coitus omne animal cito iacit senescere ac deficere ,quum sebstantia conlamat, de humiditatem, Sc virtutes debilitet, calorem naturale extinguat, spiritus faciat exhalare: quare mors sequitur omnino. Inueni tamen ' Equodio viribus formaj constanti duodecim vel quindecim ad plus possunt iubist Equar. Caeteris pro qualitate searum sebmittendat sent virium. QN si est trimit di EF ad inurationem, op. m. Quatu natura cum sit,duodecim mensibus partus absoluere ,prouia
Ergo cu necesse sit pullos teperato et herbose tepore nasci, ut no isdatur corpora frigore, nec asu languescat aestatis,& copiam habeant lactis, vide- .
tur ψ locis calidis in Aprili, vel se dioribus in Maio admittendi sent ἴ , .
ad generandum, quum haec tempora conueniant natiuitati Equi:nam lus topotibus nati pulli εἰ aerem temperatu, dc copiosum inueniunt nutrimentum .
ino φ in re multa,tardius eam disponere,& insormare potest
q agens in modica,cum materia coceptionis Equam propter mes ritate sei corporis maior sit q alioru animalium,& magis humida qaliorum recesse est habeat longius tempus calor ad in mandum. . Vnde unius anni spatiu natura praebet Equs ad abseluendum partu,& in tanto tempore sel complet zodiacum. In boue minus tempus requiritur, Tuia ma' retia sicca retinet insemationeni, 8c citius induratur q humida. In Asinis licet - sit materia minor, est tamen minus frigida, unde tardius calor eum potest dis ponere ad insermandum.In aliis animalibus pro ut materia cuiustibet apta est o ad insermandum, tempus breuius, aut logi natura exhibuit ad absolueruum
15쪽
ccidit cumpluries, ψ Equa Equum patitur super se, nec tamen vult coit quod ex deseetia citoris ipsius circa naturalia cotingit, & licet ipsam natura stimulet, stigiditas tamen illorum membrorum coitu recusat, & ideo urtica vel squilla circanaturalia ipsius membri inficiantur,& excitabitur in eo libido. Est praeterea notandum φ emisiani arm torum 3uibus mediis jaciis separari debent propter noxam fiamtis alterius: quia tepore coitus m animalia sint furiosi, si se attinger inuice laederet.
Omodo set tractanda poli inceptionem. CAP.
Bi conceperint Equae, separentur a maribus nec funem, sigvsh t
terent, nec laborem, nec inter se locis comprimatur angustis, quoniam abortiendi materiam forsitan pareret: nec nimis macrae, aut DLmis pingues existat,sed medium teneant utriusis. Nam sinamismacrae essent, aut abortirent propter nutrimenti penuriam, aut is us modicus,& debilis irataretur. Si nimis pingues essent, propter loca repleta non posset conceptionis materia pro ut expedit,dilatari,& sic minor corpore similiter oriretur. Et nota'generosas Eouas alternis annis submittere Abemus, scilicet, quae masculos nutriunt, ut pullo puri, & copiosi lactis robur infundatur. Et retur. Et nota'generosas Equas tuae masculos nutriunt, ut pullo lemper armentis pinguia pa seua prouideri opticiet. Et in hyeme in locis calidis morentur, ut in nemotibus, ubi a stigore, & vento non tantum laeduntur. λo uendum tamen est pro posse, ne iumenta morentur in locis ubi sit magna copia cereorum: nam comestio glandium certi, facit a niti iumenta. In aestate
vero in locis Bigidis A aquosis, ut in pratis, & locis ubi herbarum copia sit.
praedictum est, ideo tempus conceptioni,& natiuitati congruum eligendum est. Unde tempus Veris cumsit temperatum pascuiis c ipioliam, virisp marinae conuenit: quia cum temperarum sit,& humores omnes in animalibus sint tali tempore temperauiores, & sanguis & co pus tunc ipsis dominetur, nullum tempus sic aptum conceptioni videtur, cum humorum temperancia sit necessana conceptioni. Similiter autumnus est na
tiuitati aptus, quia cum nouiter geniti pulli sint teneri,& cito Digore, vel aestit is dantur, propter autumni temperantiam tali tempore nasi pulli nec Eugantur aestu nec algore torpescunt. Similiter quum pulli teneri, pia laetis indigeant, nec famis neq; potus inopiam tolerantes,tenera. ipserum natura expostulet nutrimenta, de crescentes magis ac magis nutrimenta duriora expostant, hoc tempore copiam herbarum tenerarum inueniunt, & stat ipsa, sic & herbae ad duritiem tendunt.
Dcirco Q consuetudo est, φ secundum naturam 8c secundum con- si suetudinem quam ab origine ducit animal gubematur, & vivit ino 'uod magis uniuscuius in animalis officio congruit, ab origine uiubet debet in eo studiose nutrire, ut leuius tolerent quod postmodum
16쪽
dum pati necessuium est: viae illud Hippocratis,Ex multo thore cosueta, etiam si fuerint deteriora insueti minus molestare consueuerunt. propterea cum sit necessarius ad laborem, labori, seo congruant ungulae duriores ,& fortes, loca vero mollia reddat ungulas molles,& teneras, utile videtur*pulli petr sis,&montuosis locis nascimtur, ne natis Equis in mollibus locis,ungularum teneritas de asperitate nihil sentiat: sed natis Equis,duris locis,fiigida origine, locorum asperitate durescat. Motuosa loca videntur utilia duplici causa monstrante. Cum montium iter sepe sursum,& deorsim eundo si dissicibus itinere plano, redditur etiam ex usu sortior ad laborem :&quia descendere dissiato cibus est quam per planu incedere,descedendi aut ascendendi exercitio ad laborem aptior insermatur.Tum etiam et pedes sertiores,& aptiores,grossiores, S duriores redduntur. Na ex labore fit maior nutrimenti accumulatio ad me-bra laborantia, & natura semper in t ad membrorum desensionem, quibus est magis necessaria: unde cum crura & pedes magis aliis membris laborent,natura mittit illuc nutrimentum, ad corroborandum, & augmentandum ea, ut magis tolerantia sint laboris: Et ideo crura grossa in ossibus,& pedes in ungulis efficiuntur duriores. Bonum est ergo vi pulli exercitio viantur assiduo dum in armento consistunt: tamen tali ut iis videbitur expedire,ut non vltra velle vel posse Lugentur, sed leuiter ambulando.
De nutritione pariis pullari 1, eQ. πVIII.
E nutritione paruorum pullorumEquom quando sepra diximus, nunc de ipsorum educati hac doeitinatione dicendum. Cum e go pulli nati fuerint,manu tangendi non sent: quia eos isdit tactus assiduus, & a frigore quantum ratio patitur desendantur,ut non sibioris algore torpelaant. bimiliter a nimio calore aut geliustu no sfluent. Vnde congrua loca viris tepori eligeta sun videlicet tempore frigido labolis calidis: tempore calido,stigidis,& umbrosis locis locandi sunt. Nunq a m tre separentur aut timem, vel sitim patiantur . Matres vero bonas pascuis, echerbas sufficientibus nutriantur, ut copiosi lactis robur pullis infinitant, εἰ D pulli pro velle, si gendi lac habeant ficultatem.
De educatione adularum, P. πα.
Bi autem magis adulti pulli furint, leviter manu tangantur, ut eo tempore, quo domari debuerint, α tactus assuetione minores in domando inueniantur. Similiter & in serrando ducantur post matres frequenter permotuos petrosa loca propter causam stipe petius dictam: nec separentur a matribus donec compleant duos annos, sed eas cotinue sequatur per bona pascua,&cogma loca. Post bientu debent a matre separari,quia in tali state incipiunt iam naturaliter ad coitum stimulari. Vnde si matres postea sequerentur, & ob delectationem coitus cum matribus vel ἄ- Αο is coirent, deteriorarentur : euam in aliqua parte corporis potait faciliter isdi: Si tamen Equus usu ad satem ttium annorum libertatem haberet periana, siasticientia pannia sine societate iumentor melius, de salubrius Aret sibi : quia per campos discurrendo, propter aerem, de libertatem mmi, quam bel
17쪽
habet Equus ,eficeretiar in corpore,& membris sanior: specialiter autem eruta ab omni macula munda,& per omnia meliora habebit.
iniquam ad aetatςm peruenerint Equi, qua domari debent, & a ma
tribus separati,illi qui ex armento educuntur,debent leuiterm sua uiter laqueari laqueo grosso,&sorti, decenter de lana composito: quia lana mpter sui mollitie habilior est,q linum vel canabis: melius tamen, & taurius est, φ talis funis laetius sit de crinibus iumetorii. Laque-etur Equus recenti, vel stigido tempore, ut mense octobris, ve laca,eo in tempore Bigido possut paruuli securius fatigari ,et domati e Mido et post doma- iotione ipsoru in hyeme factam, de mense mariti, vel circa, debet eis dari fere gines continentur, herbae de caetero quamdiu possint virides repetiti. Na pulli propter domationem macrescunt & Isiccantur interius: idcirco dare ipsas sesexagines necessarium est omnino. Dantur etiam quaedam serragines pullis demense nouembris,& ante: quae quidem serragines quamuis non multu impinguent, ipsos tamen purgant, & ipserum corpora mirabiliter ampliant: habeatur tame magna custodia, ψ sit in stabulo calido, et caueatur a stigore, dc veto:& quamuis breuda vel remulum competat pullis, ta φ ipserum intestina dilatat , tamen nullo modo simul cum herba detur eis: nam remulum cum herba datum, generat vermes in corpore Equi: Credo tamen utilius, melius esse, 0 1olaqueetur in primo Maii, quia tunc temporis, consueuerunt esse pinguiores pulli, propter herbas, quas comederut in vere,& sunt impinguati ,& mundi ab
omni corruptione,et calefactione,quam haberent In corpore. Praeterea inueniuntur tunc temporis herbae recentes, quae competunt de pullis. Non laqueetur pullus temporc nimis casui O,quaa Iniuria captione, nimis aestuando laboraret,unde posset leuiter membrorum,& corporis incurrere issione. Eo auterapto quod dictum est in sim, sibi capistro de cana , cum capitiolo de corio , ducatur frequenter ad aquam, & per terram ad societatem alicuius Equi domiti, donec assuescat bene ire sine societate: postmodum ducatur per terra, dc ad aquam cum freno in ore,deinde cum sella.
Vlli domari possunt, postquam ad aetate duorum annorum peruenerint: Sed longe melius,& victus est,st dometur postquam aetate trium annorum ex erint , quia in tali aetate perseete membris,&comi pore domari postunt. Sunt etiam robusti,& membris valentes sustinere labores: ultra vero hanc statem licet difficile sit domare, tamen sertur QDedericus Imperator nuq Equos P sua ps a faciebat domati nisi es Iet qtuor annorum,& gieebat m ex hoc Equi erat iambres de seruores,& ex hoc Eq habebat tibias,& lucturas magis mudas,& siccas,nec poterat ex tuc habere gallas.
Vando vero debet domari pullus, diligens debet adhiberi cautela, stilicet ψ Equus ad pissipe binis capistris alligetur, & hoc taliter fiat, i propter fiam indomitatem a dictis capistris in aulibus alia
18쪽
luatenus no laedatur:& donec in sua Lerocitate permaserit, suo simili domito
ocietur,quia tutius,& securius poterit ad eum accessus laaberi. Et item si usleuiter,& suauiter manu pedes & tibiae, & alia membra tangatur. Nec debet in principio circa eum homo acriter indignari, ne serte propter hoc alique visi inde ter assumat, sed cu magna perseueratia lenitatis, masuetudinis lagat, donec mansuetus, & bene domitus, per assiduum G crebrum tactum manuum, in omnibus essiciatur ut decet, & dictu est: ita ut plene, M secure sua in bra circumcirca tangantur, & specialiter pedes sepius eleuado, & admodum firmiter pedes percutiedo, nec ante biennium ratione aliqua laqueetur: quiat, propter iuuentutem ex labore insecto domationis aliquas hesiones in cruribus satile incurrere posset.
Omatione iacta, taliter custodiatur Equus, Imponatur ei capitiola factum de corio tarti,& humido siue leni: binis capistris decenterptaesepio alli et ur, ut dictum est supra: sedcs vero anteriores pedicascu pisora sile lana compositas vinculetur, nec non uni pedi posterioru ianis laneus qui vulgo tegmellus dicitur alligetur , ut ita nullatenus ire possit. & hoc sit ad ianitatem crurium conseruandam. Praeterea locus ubi morat, sit a fimo bene naudus in die, noetu vem fiat stratu siue lecteria de paleis o usi ad genua pro quiete, qug ssimo mane tollatur. Equus vero tumo diluculo
tangatur per totu corpus, & crura decenti tersorio, si sertagia bene tergatur pro Vt melius videbitur expedire. deinde ducatur ad aqua paruo tame PLΩ, & teneatur in aqua tam mane u seris Vs, ad genua, vel paulo se , i sita
tamen q, aqua non tangat testiculos cum tabit, dc sic teneatur Equus .. .qua dulci vel marina circa spacium trium horarum, quia frigiditas aquae dulcis, vel siccitas aquae martias naturaliter Equi crura deliccant, coercendo humores destendentes ad crura, ex quibus con euerut in eis fgritudines generati. Post
reditum autem nullo modo Equus ponatur in stabulo ius prius eius crura Lerint bene munda, Sc desiccata ab aqua: quoniam lamositas stabuli selet indu-3o cere gallas:&malos humores,propter Lam cal:ditate,s et generare cruribus madefactis. Vnueti vero semper memoriae teneatur,ut Equus assidue comedat
in loco infimo quasi iuxta pedes,ira φ cu qtiada dissicultate kenu vel annona capiat: quoniam ipsse intente caput tu collum exledete pro comestione seme-da propter nimium flectendi vium,cooperante natura collum, de caput gracilius et efiicitur.5 ad assienandum redditur habilior ,α pulchrior ad videndu Ob hoc etiam crura ipsius quotidie ingrossantur,quia maius recipiunt incrementum,cum alliduam faciat seper anterioribus cruribus impressionem , ex qua ibi fit maior contractio nutrimenti.
Omedat autem Equus fimum paleas, herbas, Olctu, auenam,'uε sent naturales, Sc proprii semper Equorum cibi. Si tamen Equus sit iuuenis, herbis,& sceno cum ordeo, relatio simili, aut sine ordeo pascatur si cienter: quoniam herbae, & fimum ventrem dilatat,
19쪽
Sc coi s, et propter suam humiditatem in suo augmento membra natiiraliter augent. Et quia omne animal naturaliter humidum est lue Equus iuuenis fuerit, siue senex,refici debet humidioribus herbis,ut in ipso naturalis comploxio reseruetur. PQq autem Equus iuuetutem perfecte GKerit,ut ad laborem sustinendum si sortior iccioribus cibis utatur,scilicet,paleis, & ordeo,& his s- milibus moderate.Nam propter paleae siccitatem Equus non ita de iacili impinguatur,sed in compereti habitudine retinetur,& viribus sortior Π me bit:&quia cibus durus difficile distatuitur ,ideo ad laborem aptior reperitur. Sed cibus tener faciliter disset uitur, unde Equus nutritus cibis teneris, & leuibus,debilior viribus reputatur,& reperitur. Est autem in Equis melior habitu- λdo mediocris, ut non nimis pinguis, nec nimis macilentus existat,sed medium teneat utriun: quia dum nimis pinguis existit, multae in eo superfluitates, de mali humores excrescuti exsibus columerui in cruribus,& aliis mebris plures,&diueris aegritudines euenire, maximς si exponatur laboribus: quia propter supfluos labores, humores disset uetur, de futi per corpus,ex quo posset Equus de secili essiti morbosus: vel etiam propter oppilationem venam, et arteriam, posset subito mori. Si vero nimis macillius eicistit Equus, nimis debilis erit ad sustinedos labores,mebraeua habebit inermia,eterit horribilis ad vadendum.
Via inter omnia quae retinent Equu in bona dispositione, & in bo- , , na habitudine corporis, est hoc potissimum, ιν Lite in anno Equus
semel purgetur , propterea enim maiori tempore comodius vivi et
quasi reiuuenescit,idcirco hic aliquos modos inseram quibus Equus potest purgari. Est autem unus modus purgandi Equum cu krragine, sicut in Urbe & ictas partibus ut plurimu fieri cosueuit. me lut enim Equi herbas praedictas diebus quindecina, infra quos purgantur plenis limes ex tunc aurem non ad purgandum, sed ad impinguadu dantur Equis seiragines sipradictae est& alius modus huic similis. Sunt enim in Apulia quaeda herbae,quaeti 1 lium appellantur, quae ex quo seminantur non oportet vh ad triennium
.lterius seminare. Quolibet autem anno emittent herbas Varid , et teneras Ic lodulabunt in sua bonitate per totam a talem: dictas autem herbas comedendo impinguabitur Equus per eundem modum per quem purgatur,et impinguatur ter herbas quae ferragines nuncupatur. In locis vero magis frigidis, ut est
in Frantia, Alemania, Anglia, & his similibus, quia herbae, & pascua sunt magis sibtilia,& magis viridia,& magis tenera o lucueriit purgari Equi cum herbis de pratis,& dieis herbae locis pradictis purgat mirabiliter,& impiguat. Est alius modus purgationis Equorum, qui in locis ubi est magna copra pomorum insa scriptorum ,fieri consueuit. Nam ubi est magna copia melonum seu peponum, onsueuerunt dari Equis ad comedendum pepones, & per frusta minuta incidit habent enim mirabiliter purgare, maxime per urinam, &
postmodum inpinguain. Est & alius modus similis praecedetiα melior: Annona per dies quindecim datur hisdem, ex hoc enim purgantur mirabiliter, Metiam impinguantur: et quod maius est, si Equus de uvis p ctis seu race-
20쪽
niis comederit habu later, si senserit infitianitate, qliae dicit pulsivus, liberabitur, nec aegritudii ii dii's, remedium aliquod huic simile poterit reperiri. Est 8c alius modus huic simili quatu ad purgatione Equom,Vbi est abudatia scuta, datur Lquis similiter in habundatia ad comediau. Sunt & alii modi qua et si sint utiles ad purgandum, non tamen impinguant, nec sunt ita sicuti sicut praecedentes: sunt enim quasi medicinales ,de quibus modis inter caetera propono duos solu- modo, reliquos resinquam industris peritorum in arte. Recipias igitur omnia anteriora piscis Tecae, vel piscis barbi ,& si non sussiciant interiora unius pia scis, ponas ibi interiora plurium pisciti, de genere silpradicto: quae minute incito la misce cum optimo vino albo, & immisce cum cornu in gula Equi, purmirabiliter, & medicinaliter potio supradicta. Alius m us est, α medicinalis, φ recipiatur de siligine, 8c diu bulbatur in aqua fluuiali: vel melius ,bestiat modaca bullitione, ita vi non crepet : nam Equus non ita heiae comederet: deinde exiccetur,& detur Equo ad comedendu loco annonae:
hoc enim Equus purgabitur mirabiliter, & si quos vermee in intestinis libuerit, emittet necesia id: &hic modus est satis utilis, & bonus, dummodo Equi velint desiligine praedam recipere. Probaui tamen q, stant Equi aliqui aliquibus diebus anteq velint comedere de siligine praedicta: & nota φ quando pulatur Equus cum herbis, ut supradictum est ,debet teneri Equus sub tecto, de debet etiam cooperiti aliqua coopertura de lana: quoniam herbs consam runt propter nimiam humiditatem, Ac naturalem frigiditatem infrigidare, ex quo posset Equus sutile instigidari, &morbos incurrere satis graues.
Vando vero Equus debuerit praebendari, attamentur, siue purgῆtur
ptius bene auenae siue praebenda , ita φ puluis, & aliae immundicia non sint ibi, Sc postea detur sibi: quaa puluis ordei, siue annona . laetius, ex iacili tussim consuevit inducere,& corpus, de interiora u siccare, qiue infirmitas quasi incurabilis est.
Qua vero pro potu Equi mollis esse debet, Sc aliquantuIum salsa, &turbida, siuauiter currens, vel quasi nihil, quia huiusnodi aquae propter suam grossiciem, siue grossam substantiam nutribiliores uexistunt,3c Equi magis ex eis resciuntur: Sed aquae currentes, NHgids quato frigidiores,& velociores existunt,tanto minus Equos reficiunt, S alunt.Non tamen extra rationem videtur, si temporibus nimis calidis,dulcibus aquis Equus utatur, ut calorem instigidando ,& siccitatem reptimat humectando. Est etiam in his A aliis consuetudo in qua nutritus est, non modicum attendenda :& si ad inconsuetu aliquid deducendus est, paulatim no subito dobet deduci,quia natura non sustinet subitas mutationes. Et quia Equus nisi bis bat ad plenum, comode carnes assumere no potest, abluatur os eius interius ,&fricetur cum sale madeiacto in vino, quoniam ob hoc Equus libenter aqua si mit,& libentius comedit.