장음표시 사용
271쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM V. 5,6 235
quae OS invasere se ducem praebebat ac προδρομιον Febri ANAcε autem isti rimariae, de qua supra, adaptantur ni fallor, gis. illustria illa atque necessaria axiomata, quae tradiderunt Huic ad y- Hippocrates aliique medici antiqui, quorum Ope ita illa Si mala quadregenda, ut praeparetur materia Febrilis ad crisin per sudores VR 'inde rite aciendam neque enim sati Video, qui OSSint CCOm puer alii-
modari dicti Aphorismi subsequentibus istis ebrium specie
bus, quae diversam longe habent indolem, et raro ejusmodi qui, se- methodo aliqua solvi solent, qua uos adjuti Si ad eam nece F riui damus Scilicet, eamque perficiamus, morbos hosce subjugare rictu possimus. Ut ut vero haec se res habeat, notatu dignum SS modanda.autumo. quod cum Febris haec, quae ab illa Constitutione peti Inh QC0n-
clebat qua Intermittentes caeteris praedommabantur, SI Vel Febres diutius persisteret, vel aeger nimiis evacuationibus fuerit ex 'haustus, subinde in Intermittentium castra de facili tranSiret, mittentes, istae Febres quae sequentes funeStabant an HOS, etiamSi diu hostii agitSSime cruciarent, rarissime tamen Intermittentes fierent; ovile
milicio Satis man11est eam te brem OntInuam atque Inter in aliis remittentes Stas vel natura quadantenus convenire, vel non 'Πββimς multum ab invicem abhorrere.
3. Jam si quis a me percontetur, quo demum Paeto Febris Continuae speciem ex uotis in Febrium descriptionibus me traditis queat expiscari, cum plerumque Singulae iis implicentur Symplomati quae Omnibus in genere competunt Febribus, cujusmodi sunt calor, Sitis, inquietudo, etc.; huic ego responderem, dissicile id quidem esse, ut non plane im FebrisConpossibile, modo quis serio atque ad amuSSim Xegerit circum es. h6ihIStantia ea omnes quas in historia praecedenti indigitavi dignosci,
ferto, Xamen instituat ΡOnamus enim Medicum ad obro VIJ Vi ζψ
Continua laborantem accersiri id primo habet adminiculi ad tum m judicium rite formandum, quod vel ex observatione propria, '' ive aliis indicantibus, facile resciscat, quinam alii Orbi praeter hanc Febrem, et cujus demum generis, e locorum epidemice grassantur; quo cognito, non amplius dubitabit, cujus generis esse debeat Febris ista quae huic alteri Epidemico regnanti famulatur. Quamvis enim fieri possit ut Febris iis tantum Se prodat Symplomatis, quae Omnibus Omnino ebribus Sunt communia, praesertim si in clταξta et confusionem agatur a methodo quae ab ejus curatione prorsus aliena est,)
272쪽
ANAQB alii tamen Epidemici characteres naturae atque indoli suae
gratia, qui variolas inspexerit, facile conjectabit, modo ejus morbi historiam probe calleat, vel a die quo primum erumpunt pustulae, vel ab earum magnitudine atque Olore ete , ad quodnam variolarum genus Species illa particularis fuerit referenda atque ubi semel cognoverit quaenam sit illa variolarum Species quae eo anno atque per loca ista increbrescit, satis illi constabit de specie Febris cujusvis per id temporis atque eo locorum grassantis Et sane si morborum historias ad unguem perdidicissem, quam ego mihi laudem minime sumo, Sicuti, Epidemico quovis conspecto, non dubitarem de Febris tum regnantis genere pronunciare licet ne unam Viderim quidem, ita Febris quaelibet conspecta, quiSnam et ungeretur morbus Epidemicus, me satis doceret, an Variolae Scilicet, vel morbilli, vel dysenteria, et: cum tam peculiare aliquod horum genuS, quam Febris peculiaris, particularem quamlibet Constitutionem jugiter comitetur.sbeundo 5. Secundo autem, praeter indicia illa quae Epidemicorum hi vhi sol una Vadentium OnSideratio Obi Suggeret, et ipsa cujus-Febris libet Febris symptomata ad ejusdem speciem dignoscendamihi h.' haud obscuram lucem Oenerantur Quamlibet enim ut supra innuimus, Febres in universum omnes quaedam habent Symplomata omnibu communia sunt tamen et certae aliquae distinctionis notae, quas singulis speciebus sigillatim impressit Natura quae cum Subtiliores Sint ac magi reconditae, non nisi a cautissimis, et miDutissima quaeque pensiculatim trutinantibus, erui solent aut investigari. Inter haec signa dis-Aogri sivo tinguentia Semper XistimaVi ego aegri Sive Sudationem, sive βV4δxy' siccitatem, in hoc vel illo morbi tempore Febri Speciem prae-
tas, in hoc ipue et prae caeteris demonstrare, modo illa a statu natu-mbi tom Tan e SUO, methodo minu congrua non fuerit dejecta atque
pore, Fe hoc ipsum liquido mihi constabat in ebribus omnibus Epi-
olom prasi demICIS, quotquot OOServationes hae OStrae hactenus com-
.h . ' plectuntur. 6. Exempli gratia iis in ebribus qua vige
bant exolescentes Intermittentium Autumnalium praedominio, Regri externa arescebant, nec vel minima Sudoris praesignatio ante materiae Febrilis concoctionem quae die decimo quarto plerumque perficiebatur, in conspectum se dabat; neque
273쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM V. 237
otiam cieri hic poterat sudor sine ingenti aegrorum discri ANAcEmine, qui in phrenesin aliaque Symplomata perieulOSiSSim o,ig. moca conet Sudore praecipitabantur. In Febre estilentiali, quae hanc quidem Subsecuta est, inflammatoriarum autem Omnium quae ab illo tempore invasere chorum duxit, nulli Sudore Sponte Sua prorumpebant, at a sudorificis excitari poterant vel primis morbi diebus, atque iis semel obortis aeger nullo non Symplomate leVabatur. Febre prOXime succedente, quae Variolas iis annis comitabatur quibus illae regulares erant, Reger Sua ponte effusissimis sudoribus totus dimanavit
vel a morbi initio at qui istis indulgebat aeger, intendebat illic symptomata Omnia, haud mitigabat. In binis illis Febribus quae duabus Variolarum Anomalarum speciebus atque Dysenteriis se comites adjungebant, et sudore anomali etiam fuere, at plerumque Solis primis diebus exeuntes licet qui primam Febrem comitabatur sudor, quam qui posteriorem, aliquantisper esset copiosiori sed in neutra emolumento fuit
Regro, Cum non praeVin Concoctione, Sed a confuso particularum OXiarum motu is eliceretur. Cognitio
7. Arduum vero id mihi imprimi Videtur, OVRe Febri ... vhbes
Speciem, Vertente primum anni Constitutione indagare, cum extente necdum specimen ejus aliquod qui oculiS SUPPRVerit, nec anni Con dum resciverit qualesnam demum sint futuri morbi Epidomici. xkxuti0DP,
quos ut plurimum Febris praevertit Molestum esset Singula genti atque enumerare quae iis anuiS, de quibus egi, ecurrebant, quo li h queret ansas haud obscuras a Natura nobis suggeri, quibus cumstanti- adjuti hoc praestare aleamuS; ne proinde Cognitio hae R ilium ob Dei diligenti atque accuratissima circumstantiarum omnium V iti0Rψ
observatione necessario pendebit 8. Quantumlibet autem Itidie,ii , dissicile id fuerit, imo si et impossibile plano supponamus, HVR 'tibVS novae Febris, ubi primum ingreditur, Speciem certo diStin bus sumen-guere tamen, ad curationem quod attinet, indienti a juVRΠ- ά ό. tibus et laedentibus sumenda nobis saltem relinquitur, cujus saltem re- ope iam paulatim praetentanteS, aegrum in tuto OSSimusis collocare, modo ne tu Sati properemus qua quidem sesti dum con- nation nihil ego quicquam exitialius OSSe autumo, nee re ulla hisian alia Febricitantium plures vita spoliari Neque pudet lateri dum nihil
me non semel in curanss1 febribuS, ut, nondum ConStaret Modie otquid mihi agendum esset, nihil prorsus agendo et mihi et 'gy0 P in negro consuluisse Optime dum enim morbo invigilarem, quo litur.
274쪽
ANACS eum opportunius confodere valerem, Febris Vel sponte sua
SenSim evanuit, Vel in eum se typum redegit, ut jam mihi innotesceret quibus armis esse debellanda Sed quod dolendum Omnino est, aegrorum quamplurimi, haud satis gnari quod perinde sit Medici periti quandoque nihil ageret , atque alio tempore essicacissima adhibere remedia, probitatis atque fidei fructum hunc capere nolunt, sed vel negligentiae vel ignorantiae id imputant cum empiricorum insulsissimus quilibet medicamenta medicamentis adjicere neque OVit, Re solet magis, quam Medicorum prudentissimus. 9. Haec sunt sere quae hactenus observari, Saltem quRe ad normam aliquam reduci potuerint, de morborum Epidemicorum Speciebus, atque Ordine illo quo invasere ab anno I 66 Iad finem usque anni 1675 quo quidem tempore Variolae, et Febres Continuae earum comites, quae ferme a biennio dominatae sunt, mitiores jam factae, videntur EXOleScere. Qui post sequentur morbi, Solus novit, QUI novit Omnia.
275쪽
Febres Intercurrentes. OBSERVATIONES annorum, quo jam deScripsi, Satis arguunt FebresSta-Fobrium alias Stationarias merito audire ejusmodi Febre 4 6, ah intelligo, quae, cum a particulari quadam, at nondum satis siculari an-
cognita, hi us aut niterm ann COUStitUilone pendeant, In tione pon- Eulae suo Ordine invalescunt, grassantur admodum, et quasi WVx, Qx m
caeteris dominantur per continuam illam Iinorum Seriem ordine
An dentur etiam aliae species praeter jam dictas, an etiam, T.
exacto quodam annorum Curriculo, aliae alias certo a con currentes,
licuit deprehendere. Sunt vero et aliae Febres Continuae, 'I quae licet jam parcius, jam inclementius, Saeviant et depopu etiam et lentur, tamen cum stationariarum quibuslibet, ut etiam et h. secum invicem, eodem anno indisserenter Ommiscentur, quas dem anno idcirco Intercurrentes appellandas censeo. Quid tam de ii to ebrii larum ingenio, quam de methodo medendi eisdem adhibenda, m/ Qentur hactenus observando didici, in 'equentibus tradam. Sunt potitsi gunt vero Febris Scarlatina, Pleuritis, Peripneumonia Notha, Rheu I 4 ,:ςVr matismus, Febris Erysipelatosa, Angina, et forte liae quae rit. Peri-
2. Iam vero, cum universos hosce morbo vel adhuc eo mul. Febr.mitetur febris, vel saltem fuerit comitata, donec exonerata 'in partes sive has sive illas, pro morbi ratione, materia febrili In nissibi exitum invenerit nullus dubito Febrem pSam pro morbo m6ybugprimario habendam, reliquosque affectus, a quibus ut pluri prUD'xiVβmum morbi isti nomen mutuantur, Symplomata OSSO, Une reliqui af-
Deest hoc cap. in edd. 66, 68.
276쪽
FEBRES vel peculiarem cρισεω modum, vel partem in Ham ruit custu si inorbi Vis, praecipue Spectant. Verum modo de re conveniat, fectus an nullam de nominibus movebo litem mihi integrum fuerit , , et ' morbum hoc vel illo nomine designare, pro arbitrio meo. mata, vel 3. Animadvertendum est, quod Sicuti Febres Stationariae,m6dum de quibu Supra egimus, magi minuSV epidemice infestant, Vel p rtem duo iam diximus, prout annorum constitutio, in Secreta
etiam Intercurrentes hae nonnunquam licet non ita frequenter atque istae, epidemice grassantur. Quamvis enim plerum-nVHqVRm, que oriantur ab hac vel illa particulari corporum particularium ita fro ἀνωμαλία, qua sangui atque humore quoquo modo Vitiantur, hi tibii. ' liquando tamen originem Hebent suam mediate quidem riae, hepi causae alicui generali in aere, manifestis qualitatibus homi-graggati num corpora it diSponente, ut Xinde tales talesve sanguinis VI atque humorum dyserasiae generentur, quae Intercurrentium ejusmodi epidemicarum causae fuerint immediatae Ut cum gelu acrius diu perseveraverit, se in veris usque pomoeria longius extendens, derepente autem calidior tempestas Succedat, pleuritides, anginae, similesque morbi alii solent invadere, qualiscunque demum fuerit tonstitutio annorum generalis. Et quoniam hi nonnunquam epidemico grassantur perinde atque alii isti, idcirco, ut hos ab illis Febribus dispescam quae ad certam annorum seriem determinantur, omnibus indifferenter annis communes Intercurrentes appellare libet. Du habe 4. Quanto autem a se invicem intervallo dissideant duo h ά haec ebrium genera, quantum ad causas ab aere subminis-
qu ad cau tratas, quoad alius tamen Causas Xternas ne prolatarcticasna ga0po Spectat, Repenumero OnVeniunt Ut enim jam mittamus DVmζI' contagium, quod quidem nonnunquam Febrium stationa-
qua matre proseminantur tum istae Febres, tum hae etiam de quibus jam ago causa Videns externa ebrium quam plurimarum inde petenda est, quod quis sellicet vel praematurius vestes abjecerit, vel ab exercitio incalescens se frigori ineautius Xposuerit, unde oris subit Oeclusis, retentisque iis alitibus quibus alias per cutis spiracula patebat exituS, haec vel illa Febris species in sanguine succenditur, prout Vel generalis constituti quae tum temporis Obtinet, vel particulares humorum dyserasiae in hanc vel illum Febris speciem
277쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI. 24 l
potentius determinaverint. Et sane XiStim plure modo F AREsjam designato, quam peSte, gladio, atque sume, Simul Om eis kes i. nibus, perire Etenim si qui aegrum Medicus de prima lusokmorbi occasione paulo minutius interrogaverit, modo ex P acutorum istorum numer Sit, quos supra traetavimus, audiet uni Vec- quasi semper, vel eum Vestem aliquam temere dePOSViSS Cui ubii, o Dridem nSSUeverat, vel corpus motu excalefactum subito frigori stigerati-
permisisse, atque e alterutra Rru προφασε in IdISSe m xorditi morbum Quam ob causam semiliares meos semper moneo, ' ut nullo alio anni tempore quicquam VeStium quibus SSue dio, et Overe, sibi detrahant, nisi mense uno ante SolStitium neSti Um ibis, nec minori cum studio eosdem hortor, ut ab exercitio ales Pemunt centes frigus sedulo Vitent bus quis 5. At vero diligenter hic loci notandum est, quod licet ' u erit,
morbi si qui sub Intercurrentium titulo jam mlh tractrinil mens uno VentUnt, pleriqUe, Si non omnes, essentiales fuerint morbi, V ς ' β:l saepenumero tamen assectus quidam, tum eo quoad line Quin sunt nomen referenteS, tum eodem etiam insigniti nomine, istis iά m 'subribus superveniunt quas Stationaris appello, et Sunt Uda Oubile hi earum II mplomata: quo in casu non iam cilla methodus' rhi ''
adhibenda aest, quae iis debetur quotios morbi Sunt OSSen non sunt,
tiales, at ista potius quam sibi postulat febris cujus nunc sunt is
Symplomata, ad quorum quidem curationem ea lex iter tantum inflectenda est In genere nutem ad anni febrim Seri Riten inata igiadendum est, investigandumque quo illa pacto facillime ex pug exb Τd nari possit, Venae-Sectione, an Sudoribus, Vel ,lia methodo boni qua qualibet Hoc si susque deque habeatur, cum ingenti negro T .iu 'rum discrimine persaepe errabimus qui Objecerit ho In rotio si ipso affectus, quos ego Ssentiales voco, et de quibus niti go, d 'Dm se reVera symptomata tantUm CSSO POSpondeo, Symptomni ea attenden- forte esse respectu febris ad quam proprie spectant, ni sym ' plomata sunt saltem febrium, quae illa semper ne Decessario producunt Verbi gratia, in pleuritide essentiali, febris ejus est indolis, ut semper materiam morbificam in pleuram deponat in angina essentiali ejus indolis est, ut eandem nil fauce Semper mandet; atque ita Se res habet in caeteris cum ubi affectuum memoratorum utervis febri superveniat, quae ad hanc illamve annorum constitutionem spectat, ni luenti ea pendet, idem per acciden tantum, neutiquam Vero
278쪽
FEBRE neceSSario, producitur. Quo nomine haud parum a se invicem cust stes i. diSterminantur.
oti,is, N. Duam autem, ut assectus essentiales mihi dictos ab iis
3unt 8ym qui symptomatici tantum sunt, rite distinguamus, multum qua inva Conferet nobiScum perpendiSSe, quod, qualia sint symptomata sis quae inVasionem febri hujus alteriusve stationariae comitan-nariae O tur, talia omnino erunt Symplomata quae insultum sive leu- talia omni Titidis, SiVe anginae, Sequuntur, quoties ejusmodi febris accin erunt dentia sunt tantum Quod quidem cernere erat in pleuritide
,sko hues anno I 675, SuperVeniebat. Quotquot enim hac laborabantlidis, sive pleuritide, ubi primum corripiebantur, capitis, dorsi, et soquuntini artuum, patiebantur dolorem quae certissima erant otquoties maxime vulgaria febrium earum omnium Symplomata, quae sebricae et antequam ingrederentur pleuritideS, invadebant, atqueςΦd'0 λ ill s expirantibus adhuc durabant cum quoties uterlibet tum quo horum Intercurrentium morbus essentialis est, omnibus in-ti,isbu ' disserenter annis pari modo aggreditur, nihil prorsus' ons morbis di commune cum febre stationaria per id tempus regnante. tur. Adhaec, Symplomat Omnia quae OS emergunt, magis perspicua sunt, eum non ObScurentur ac confundantur ab aliorum V πινομιενων, quae naturae Sunt diversae, et ad aliam spectant Anni tom febrem, admixtione. Praeter haec anni tempUS, quo SSen-1hih oh inle Intercurrente plerique non tamen Omnes, solent in-rentes le sestare, haud raro si innuit ad quam classem hujusmodinhi, affectus referendi sint. At Vero ad morborum tum horum, selent, )- tum aliorum etiam Omnium diagnosin is demum instructis
, ut ' eorum phaenomen rimando perscrutatus fuerit, ut ubi os subinnuit. inspexerit, genus statim norit distinguere, licet differentiarum characteristicarum aliae ita sint fortasse subtiles ac delicatae, ut easdem alteri Verbi nequeat Xprimere. 7. Quandoquidem autem variae hae febrium species quantum quidem assequi poSSum e phaenomenis, quae tum morbos ipsos, tum medendi rationes, attinent, sedulo pensitatis, peculiari, ac cuilibet morbo propriae, Sanguinis inflammationi ortum debent suum in eodem refrigerando contemperandoque omnis mihi fere curationis vertitur cardo: methodo interim pro morbi genio variata, et cui experientia jugiter suffragante, ea species libentissime concedit, materiae
279쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI i,2 243
morbifica oliminandae ubique satago Et prosecto in se sistiqbrium quarumlibet curatione Omne punctum tulerit', qua ' porta excludenda veniat materia febrilis, qui certo Orit, Venae-sectione verbi gratia, Sudoribus CatharSi, ut Si qua Si curatiotio
est scire qua porta sit excludenda ma-
Febris Scarlatina.S CARLATIN Febris, licet nullo non tempore possit incidere, Exeunte ut plurimum tamen X eunte aestiV Se prodit, quo quidem pluriinuin integras familias, insatites vero prae encteris, infestat. Iligent dyx
horrctitque sub initio, ut in nitis febribus, qui hac astiCiunt Ur, pra ea0- neque Vehementer nil modum nOgrotnnici postea cutis universa 'Τ' '
maculis parvis rubris interstinguitur, Crebrioribu Corte tuo morbi multo latiorilaus ningisque rubentibus, at non perinde uniformibus, ne sunt illae quae morbillos constituunt Ad duos tresve dies persistunt hae maculae, quibus demum vnn Scentibus, decedenteque subjecta cuticula, restant sursurncene quaedam quammulae id instar farinae corpori inspersae, quae ad Secundam aut tertiam vicem e promunt conduntque vicissim. 2. Cum hic morbus nihil aliud mihi videntur, quam C υRAT io. mediocris sanguinis effervescenti a praegressae QStati en-lore, aut alio aliquo modo, excitata, nihil quicquam molior quominus sanguis sibi despumando Reet, et materiae peccanti, quae Satis prompte adjungitur, per cutis oro ablegandae. Quamobrem tum hinc et a venne-Sectione et ni, nemnium Nec venae- usu mihi temperans, quibus remediorum formis saeta revul is Sione particulas sanguini insestas cum eodem intimius per ii 3, misceri, et motum Naturae magis congruum sufflaminari, autumo; tum ex altera parte ab Xhibendis cardineiS, quo nec cardirum neStu impetuosius sorte exagitabitur sanguis quam pro pacata et leni illa separatione in qua jam totus est quid ibus x-- quod et vehementior Febris hoc fomite possit accendi 8 Sati fitu6gi ii habeo ut aeger a carnibus in solidum abstineat, et aliquoribus lV0U'Τ ΦΥ
280쪽
FEBRIS ScARLΑΤ. tineat, nec fora prodeat, neelticto perpetuo am-gatur. Quid agendum si con vulsiones vel coma
spirituosis quibuscunque, tum ut neque Squam Orn prodeat, neque e perpetim lecto affigat. Cute jam penitus deSquammata, et cessantibus Symplomatis, e re fore existimo ut purgetur aeger leni aliquo medicamento, aetati atque viribus accommodo. Simplici hac et naturali plane methodo hoc morbi nomen vix enim altius assurgit sine molestia aut periculo quovis facillime abigitur cum e contra si plus negotii aegris facessamus, Vel lectulis continenter incareerando, vel cardiacis aliisque remediis supervacaneis nimis docte et ut vulgo videtur, Secundum artem Supra modum ingestis, morbus Statim intenditur, et aeger non raro nulla alia de causa, quam nimia Medici diligentia, ad plures migrat. 3. ' Veruntamen hoc animadvertendum volo : Si convulsiones pilepticae, Vel etiam coma, huic morbo sub initium eruptioni SuperVenerint, quod quandoque accidit in pueris ac junioribus hoc morbo laborantibus, omnino oportet ut epispasticum amplum ac forte posteriori cervici applicetur, atque porro ut paregoricum e Syrus de econio statim exhibeatur, repetendum Singulis noctibus usque dum convaluerit imperando interim ut aeger bibat pro potu ordinario lac cum triplo aquae coetum, et a carnis SumbStineat.
HIC morbus 8, quo nec altu frequentior, nullo non tempore infestat, potissimum vero anno inter ver et aestatem ambi-
3 m. d. 76. Extant quaedam huic cap. similia in edd. 66, 68 p. 59. post l. l. o.
in edd. 66, 68 quae sequuntur Proximo loco de Pleuritide ejusque medicatione pauca subjungam. Et quidem non me latet receptam a Medicorum vulgo sententiam esse, febrem illam continuam, quae Pleuritidi se comitem adjungit, aphlegmone membranae costas Succinge itiS, cordique vicinae, crium suum ducere, adeoque Pleuritidis respectu symptomatis rationem obtinere. Neque omnino displicet haec sententia : interim eae alia parte existimo Pleuritidem ipsam symptomatis vicem subire, respectu febris illius essentialis qua primo correptus est aeger. antequam Pleuritis nempe supervenerat phac autem accedente, prior illa febris genium suum deponere mihi videtur, vel potius in Pleuritidem converti, quae jam e phlegmone praedicta novam febrem sibi asciscit, eaque stipatur. Atque OS-terior haec febris ita subnascens pari passu cum Pleuritide ambulat, cumque ea Stat, caditque Certe crediderim dincile admodum futurum, ut quis eaeamine diligenter instituto, eaeemplumproferat Pleuritici alicujus, qui dolore lateris signo hujus assectus adeo luculento, tentatus fuerit, antequam febris insultum aliquem, saltem leviorem, fuisset expertuS. Nam dolor ille nunc quidem citiuS, Nunc eri , invadit, verum quantum observare hac-