장음표시 사용
291쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI 4 5. 255
tum etiam alia quaedam Symptomata, ab illo tamen satis P R1- dignoscitur, cum in ista manifesta febris atque inflamma s. hi 'tionis signa se prodant, quae in hoc HSquam comparent; gideo dis quamlibet in hac specie minora sint longe ac obscuriora illis VI quibus insignitur vera eripneumonin quam illa 8. Diligenter autem animadvertendum, quod, ubi Vini aboleo spiritui, aut aliis id genus liquoribus, cum hoc morbo conflie mitem. tantes se Olim addixerint, minime tutum erit eos statim aederepente ab i. depellere sed sensim id agendum, quominus hydropi tam repentina mutatio me rubrupta Viam sternat. Quod etiam in morbis quibuscunque ab hae προ- φασει Oriundis observari debet. Cum vero de spiritu vini mentio fuerit facta, hic obiter dicam Optandum Sane Sset quod aut idem omnino exulet, aut saltem spiritibus reficiendis, non Ver iisdem eXtinguendis usurpetur nisi quis Quam internum ejus usum prorsu abdicandum maluerit, proin v . . deque a Chirurgis solum ad ulcera digerenda fotubus inmis spirituscendum, aut ambustis' extus admOVendum. QUO OStrem bustorum casu omnibus remediis, quotquot adhuc inventa fuere, hic Rux tin De liquor facile palmam praeripit, cum cutem Subjacentem ab Omni putrefactione tueatur ne vendicet, atque e nomine curationem quam cito absolvat, digestionem, quae non niSi admodum tarde sua tempora percurrit, etiam non moratuS:
nempe si lintea spiritu vini imbuta partibus ab aqua serventi, pulvere pyrio, vel Simili laesis, quam primum hoc infligitur malum, applicentur, eademque spiritu dicto madefacta subinde repetantur donec dolor ab igne penitus evanuerit, et postea solum bis in dio. CAP. V. 'Rheumatismus. ΝυLLo non tempore inceSSit hie morbus, maxime nutumno, Annis
et prae caeteris annis florente et L sνυ χλωρον Hac ut . , .
plurimum Occasione naScitur; Reger Scilicet sive exercitio atque u aliquo vehementiori, SiVe alio modo, XCalefactus, O repen praeeipuo
tinum frigus admisit rigore atque horrore orditur fraetosi invadit R
Doest ' in ed. 6. Process. Int. c. 0. factionem CL Process. Ini. e. 50. x s. Theocr. Id ili xiv. 70; Erasmi Deest hoc cap. in edd. 6, 85. Cf. A g. v. 3. 21.
292쪽
nente aeger nonnunquam membrorum motu
Lumbago Rheumatica, alia hujus morbi specieS, describitur.
illa in elix symptomatum caterva, quibus Stipantur ebres. Uapso die uno alterove est et ubi citius, aeger atroci dolore, nunc in hoc, nunc in illo, artu insestatur, in carpis, humeris, genubus praeSertim qui locum subinde mutans, vicissimillos occupat, rubore quodam et tumore in parte quam OStremum affecit adhuc residuis. Primis aliquot diebus febris et Symplomata jam memorata quandoque coincidunt febris autem SenSim evanescit, manente dolore, quin et nonnunquam inmanius saeviente, materia scilicet febrili in artus translata quod satis arguit febris ipsa saepius recrudescenSob materiam morbificam ab intempestivo externorum Surepercussam. 2. Morbus hic, quoties a febre S ungitur, Arthritis saepe audit; quamvis essentialiter ab illa distinguatur, prout cuivis facile constabit, cui uterque morbus intimius fuerit perspectus unde forsan petenda est ratio, cur tam sicco illum pede transiverint Scriptores Medici nisi sorte arbitremur hanc morbi speciem ad reliquam malorum Iliada de novo accessisse. Utu se res habeat jam plus Satis grassatur hic morbus et licet rarissime hominem e medio tollat, febre semel depulsa, tamen et vehementia doloris et diuturnitas eum prorsus contemni non sinunt. Etenim Siminus perite tractetur, non ad menses tantum, sed ad annos etiam aliquot, imo per omnem adeo vitam, miserum haud infrequenter discruciat quamvis in hoc casu non eodem Semper vigore, Sed parOXySmis quibusdam periodice repetitis, ad instar arthritidis, subinde lacessit imo vero poteSt fieri, ut, ubi diu multumque vexaverint dicti dolores, tandem sponte desistant atque interim neger omni membrorum motu ad mortem Sque privetur, digitorum articulis quasi inversis, et protuberantiis, ut in arthritide, nodosis in intertia magis quam externa digitorum parte Se prodentibus Stomacho nihilominus valeat, et caetera sania Vitum toleret. 3. Est et alia hujus morbi species, licet non hujus SSeprosapiae vulgo credatura quae Lumbago Rheumatica aptissime dicetur immanis dolor scilicet, idemque fixus circa lumborum regionem, ipsumque aliquando ad os Sacrum se demittenS, RrOXySmum nephriticum mentitur, nisi quod aeger non vomituriat; iam praeter dolorem atrocissimum et vix
quandoque Draro ed. 76. tam sicco illum pede transivd i. e.
293쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI. 5257
serendum circa ipsos renes, aliquando et uretere per Omnem HEUMA- eorum ductum ad vesicam usque eodem licet mitiori teri tantur. Qui et mihi olim imposuit, tanquam a materia aliqua sabulosa in iis partibus haerente penderet cum reVera materiae Rheumatismi peccanti et inflammatae ortum Suum debent, quae quidem partes illas jam solas urit, intacto reliquo Corpore. Immanis hic dolor, nisi abigatur eodem modo quo prior Species, pariter etiam perdurat, pari saeVitin Xeru- CianS adeo ut miser nequeat procumbere, sed vel e lecto exiliat, et super eodem erectus Sedeat, corpore interim perpetua agitatione nunc versus anteriora, nunc posteriora, inelinat reductoque. . Mum utraque haec morbi species ab inflammatione CURATIO. Videatur oriri, quod tum iam dicta arguunt phaenomena, Ux RqV'
pote qui pleuriticorum sanguini tam est similis quam ovum '
neque quisquam reperiatur. qui hos inflammntione venae- sec- laborare vel quidem dubitaverit j liis inquam, ita Se haben se sit,uti tibus, cenSe ego curationem non aliunde quam a phlebo bus tollζn'
tomi debere Sum1 Sanguine interim Contemperato 6HSque nimi fervore represso, tum medicamentis refrigerantibus atque incrassantibus, tum etiam conveniente regimine. 5. Ac proinde ut primum accersor, Statim SanguiniSuncias decem e brachio lateris affecti mitti jubeo, et julapium refrigerans incrassansque ad hanc fere normam Praescribo: DForm 40. Aquae Nymphaeae,
Aquae Portulaeae, Aquae Lactucae, an uncia quatuor, Syrupi de Limonibus sesquihineiam, Syrupi Violarum unciam Unam Misceo fiat ulapium, de quo bibat ad libitum:
vel etiam emulsionem in curatione morbi lateralis jam c. 3. 6. descriptam. Ad dolorem sedandum, CataplRSm e mica panis siligine et lacte croco tincto, vel folium brassicae, parti assectae applicandum, et Saepe renoVandum, Curo Dinetam quod Spectat, carnibus prorSu interdico, quin et eorum jus
294쪽
culo, quantumlibet tenui limpidoque quibus substituo jus
cula hordeacea, venacea patiatellam, et HuSmodi Cere-Vi8iam tenuem mitemque pro potu tantum concedo, Vel etiam quae magis ad rem facit, ptisanam ex hordeo, radice liqui- Titiae, Cetosae, ete , in aqua sontana incoctis Volo interim ut per aliquot horas singulis diebus lecto se abstineat, cum calor, qui a jugi decubitu nascitur, morbum promoveat intendatque.
6. Die sequente sanguinis tantundem detrahi praecipio, atque intercalato die uno alterove pro aegri viribus, tertio; dein interjecto trium quatuorve dierum intervallo, prout
aegri vires, aetas, OnStitutio, aliaeque circumstantiae Suadent monentque, quarto, atque ultimo ut plurimum, Venne- Sectionem repeto raro enim usu venit ut ultra quartam vicem venam .eidamus, nisi vel regimen justo calidius praecesserit, vel medicamina calidiora aegro praeter necessitatem fuerint ingesta Quin et anodyna sive pareyorica, dicta remedia effusiorem sanguinis missionem postulant quamobrem, utut saeviat dolor, per Omnem hujus morbi decursum, reli
giose mihi ab his temperandum existimo, modo mihi animo
sit curationem a sanguinis missione solum petere, cum illorum Si figatur morbus, neque tam facile venae-sectioni cedat quae ideo, ob haec ipsa medicamenta ossiciose nimis exhibita, Saepius quam erat opus, celebranda est. Quid quod et in morbi statu neque eam quam titulo pollicenturiναλγησίαν valeant praestare 7. Interim dum praedicta remedia diaetaque sedulo HSurpantur, nem e lacte saccharato subinde injici curo, diebus scilicet a phlebotomia vacuis. Porro ut haec omnia ad dies minimum octo ab ultima venae-sectione diligenter observentur, Serio hortor moneoque quibus elapsis, potionem Cathar-ticam e lenitivis praescribo mane hauriendam, et insequenti vesperi dosi paulo liberaliorem syrupi de econio in aquassorum paralyseos, quo Scilicet sanguinis orgasinus, unde et recidivae periculum aliter intentari poterit, penitus reprimatur. Quibus rite peractis, ut in pristinum vitae genus quoad ictum, exercitia, atque aerem, pedetentim e recipiat, lubens patior ita tamen ut neque Vinum, neque liquorem spirituOSum quemlibet, neque etiam ibOS, SiVe Sale,
295쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI 5 259
Sive aromatis conditos, Sive etiam δυσπεπτα quaecunque, nisi diu postea degustare ligent. 8. Post venam quoties supra innuimus, pertuSam aegri dolores admodum imminuentur, neque tamen adime prorSuSCVRneScent; at ver resarcita, quam fecerat sanguinis detractio, Virium actura, superveniente maxime proximo illo anni tempore, quod magis faciet ad redintegrandum Corporis robur, quam id quo primum decubuit aeger, symptomata ad unum omnia' cessabunt, atque aeger pancratice imposterum Valebit. 9. Jam vero, tametsi praedicta methodo aut ali huic Misimili tempestive atque sui, ipso morbi ingreSSu adhibita, ikmo in eum quem iam dixi finem ut plurimum sortiatur: non raro perite trae'
tamen accidit, ut, ubi Reger per errorem Contrario lane moti pro seu
fuerit tractatus, Moloribus ungis, nunc quidem mitioribus, V λςψ' nunc Vero atrocioribus, per omnem vitam miSere diSerueietur, bentur. qui quidem minus inutis nullo negotio imponunt, et iro Scorbuti Symplomatis vulgo habentur Hic enim biter sed et libere tamen, dicam, quod licet nullus dubitem quin SCOrbutus in his plagis orealibus revera inveniatur, tamen Cum corbutus morbum non tam frequentem, quam fert Vulgi opinio Oeeur si ab Arere, perSHaSum mihi habeo multos autem ex iis affectibus pud uos ne plurimos dicam, quorum nomine Corbulum HellSamVS os atquo Vel morborum fientium, nondum vero notorum, quique ut ' V'g'
lum adhuc certum induerunt typum, essecta SSO Vel etiam uti sies insoclices reliquias morbi alicuius nondum penitus devicti, a iis ineuii- quibus Sangui caeterlque humore Contaminantur. Veri, seo, blitiei gratia, quibus in corporibus materia aliqua arthritidi pro i ducendae apta recens generatUr, nondum tamen in artus sunt mor- depluit, varia se ostendent Symplomata, quae Corbuli SUS sotitium picionem facient, donec arthritis iam formata, atque actu V non'
se exerens, nullum amplin dubitandi locum relinqUnt. Det do I0. Neque ignoramuS, non pauciora Symplomata scor 'l' ' inbutum mentientia, podagrico jam a ParOXySm liberato Probatust infestare dum scilicet vel intempestivus evacuantium usus, inllud P
vel aegri est eta aetas, vel alia aliqua causa Naturam inter inritidis, pellaVerit, quo minus materiam omnem arthriticam in artus V lygyδ' exonerare aluerit; quae adhuc retenta, cum ανεπιτλψειον existat, totam sanguinis massam inquinat, et conseritSSimo peSSimorum Symplomatum agmine hominem lacessit. Quod
omnia certo certius ad l. d. 76. o tu ossecla d. 76.
296쪽
atque hydropi S. Methodus medendi
dandR. In Rheumatismo inveterato longius Spatium
Fontanella in crure, et spiritus quivis VO-latilis hic
quidem non de arthritide tantum, sed et de hydrope adhuc incipiente, dictum volo de quo morbo licet vulgo actetur, Ubi desinit corbutus, ibi incipit hydrops,' haec tamen regula saepe neptus non aliter est accipienda, quam quod, ubi primum se hydrops manifestis prodit indiciis, praeconcepta de corbulo opinio statim collabascit. Potest et idem hoc amrmari de quam plurimis aliis morbis chronicis, Vel adhuc in corpore humano nascentibus, quique proinde nondum certum aliquem sibi cuderunt typum vel etiam de illis, qui licet partim fugati sint, nondum tamen penitus debellati
exterminatique videntur. Et sane nisi hoc concedamus, Scorbuti nomen, uti hodie fit, in immensum crescet, et omnem fere morborum numerum absolvet. Cum si id sedulo agamus ut abdita cujusque morbi penetralia perScrutemur, eumque post irregularium symptomatum Vela latentem eruamuS, Sua Semo Specie sit proditurus et ad illam ad quam attinet
familiam haud difficulter relegandus. Quin et methodus qua hujuscemodi morbi sunt abigendi, non adulterinis illis symptomatis, sed ipsi morbo, qualisnam is demum fuerit, ceu
persecte formato, jamque actu exiStenti, Reeommodanda. II. Sed hic notandum, non adeo con Sultum SSe, quRudo Rheumatismus aliquot annorum diuturnitate altas radices egit, Sanguinem tam brevibus, ac sub ejusdem primordiis fiebat, intervallis mittere; qui praestare, Septimanarum aliquot intercapedine repetitas illas Venae-sectiones disterminare quae tandem vel penitus materiam morbificam averruncabunt, Vel Saltem e conducent, ut fontanella in crurum alterutro excitata, et spiritu quovis volatili in vino Canarino mane et sero exhibito, reliquiae ejus extirpentur. 12.J Jam vero quantumcunque discriminis inter verum Rheumatismum ut supra innui, et corbutum intercedat, aliam tamen speciem esse Rheumatismi, quae ad SeOrbutum quam proXime accedit, omnino confitendum est, utpote quae insigniora hujus morbi symptomata aemulatur, et pariter eadem ferme remedia sibi vendicat, ideoque mihi Rheumatismus Scorbuticus audit. Dolor nunc hanc, nunc illam partem obsidet, sed eandem in tumorem, ac in alia specie, raro attol-
297쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI 26 I
lit, neque febrim sibi comitem adjungit. Insuper non adeo RHEUMA-siXUS manet, sed indolem magis vagam ac incertam refert, Cum innomniis inconditisque symptomatis stipatus Nunc hunc vel illum artum discruciat, mox interna Solum parte Sassicit, proindeque egritudinem parit, quae redeunt CXtOrnarum partium dolore iterum se proripit ita negrum alternatim divexatis, ac in diuturnitatem longam e protralienS, ad instar morborum qui vel maxime chronici habentur. Foemina prae .reliquis adoritur, ut et viros qui imbecillior natura Sunt adeoque ad affectuum hystericorum classem referri debere plane suspicarer, nisi quod iterat a Xperientia Om-ΡΓΟbnSSem eum remediis hystericis minimo cessisse. l3. Illi etiam qui longum et repetitum corticis eruviani uSum CX perti sunt, huic malo sunt obnoxii S; quod quidem ut obiter id attingam, unicum est incommodum quod ex hoc remedio
illatum novi unquam Sed utut id sit, hic assectus, SiVe X Rheuma-hae Oeensione, Sive e alia quacunque causa, Originem ducit ti quam facillime debellatur vinciturque usu Sequentium, quRO,'in' nisi privato commodo publicum praetulissem, prorsu mihi reticenda essendi; etenim his solis quam multos, e quo descripsimus modo laborantes, sanavi, quibu Venne-SCCtioneS, quantumlibet repetitae, cathartica, diaeta lactea, lulVereStestacei eici, ne hilum profecerunt Atque haec unt:-
0rm. l.Jh Conserva Cochleariae Hortensis recenti uncin duaS, Conservae I iij ulae unciam Naul, Pulveris Ari Compositi drachma SeX, cum sussiciente quantitate Syrupi Aurantiorum Fiat electuarium : capiat drachmas duas ter in die per menSelia
integrum, superbibendo aquae sequenti uncin treS:
Form 42.J Foliorum Cochleariae Hortensis manipulo octo, Foliorum Beccabungae, Foliorum Nasturtii Aquatici, Foliorum Salviae,
Foliorum Menthae, an manipulo quatuor, Cortices Aurantiorum OX, Nucis Moschatae contuSae emunciam; Infundantur in erevisiae Brunsvicensis libras duodecim, ac di- Stillentur Organis communibus, et eliciantur tantummodo aquae
Atqui praecis dosis pulveris ari compositi Observetur, ut
298쪽
Describitur morbi specieSnOtissima. Describitur species alia rariuS
Febris ErysipelatOSa. NULLAM non corporis partem, idque nullo O tempore, incessit hic morbus, ni prae reliquis faciem, Xeunte prResertim aestate quo tempore saepe dum sub dio Versatur, corripitur aeger. Facies siquidem ex improviso in tumorem attollitur, qui subito exorsus cum dolore ruboreque SummiS, dens minimarum pustularum ordine distinguitur, quae, aucta magis inflammatione, in vesiculas subinde facessunt: hinc per frontem ipsumque caput latius serpit, oculis interim tumoris magnitudine plane obrutis, rusticis syderatio audit,)neque multum profecto abludit, nisi quod adsunt pustulae, ab iis symptomatis quae inflicta ab apum UeSparumque Culeis comitantur vulnera. Hoc se habet modo Erysipelatis notissima species ne VulgariS. 2. At vero, quamcunque corporis partem hoc vitium obsederit, ut etiam quocunque anni tempore rigor atque horror, niSi praecesserint, quod nonnunquam pridie, ut nudius tertius, solet contingere, huic se inflammationi ut plurimum adjungunt, Sitis inSuper inquietudo, ac reliqua febrium indicia Procedente morbo, ut primum febris dolorem, tumorem, atque alia peperit Symplomata, quae in dies ingravescentia nonnunquam in gangraena terminantur, ita haec invicem haud mediocrem ad ebris nugmentum conserunt operam, donec remedii idoneis utraque restinguantur.
3. Est et alia hujusce morbi species, licet rarius Occurrens haec quolibet anni tempore invadit, idque hac ut plurimum Foc: aσει, quod scilicet aeger vinorum subtilium magis magisque attenuantium potationi paulo liberalius indulserit, aut liquoris similis spirituosi. Febriculam, quaengmen ducit, OX Xcipit pustularum per universum fere corpus eruptio, quae urticarum punctura referunt, Et nonnunquam in vesiculas attolluntur; mo recedentes tuberculorum more Sub cute e condunt cum pruritu mordacissimo et vix tolerando, at quoties levisSimam scalpturam Subeunt,
4. Hic ego materiam peccantem sanguini permixtam rite evacuandam, ejusdemque sanguinis ebullitionem reme
299쪽
OBSERVATIONUM MEDICARUM VI 263
diis illum contemperantibus sumaminandum, CenSCO; Onm FEBRIS denique, quae jam partibus impaeta Si materiam VOean hqΛ. dam, discutiendamque peccantem
Haec ut finiit, ubi primum accedo, Sati largam unguini ta, quantitatem e brachio extrahi praecipio, qui quidem pleuriti bus jam eorum sanguinem fere semper Remulatur. Die Sequente blan di,euilati dam illam potionem catharticam mihi in praxi familiarem tibus, et
Pernet catharSi partem inisectam 'equenti decocto foveri r
Foran. 43 R Radicis Althaeae, Radicis Liliorum, an uncia ductS, Foliorum Malvae, Foliorum Sambuci, Foliorum Verbasei, an manipulos duos, Floruin Metilati, Nurninitulum Hyperies, SummitatumJ CentauriiMm iris,ana manipulum unum, Seminum Lini,
Seminum Fouuiigraeci, an semunciam Coque in sufficienti quantitate aquae ad libras tres coletur liquor, et tempore usus adde singulis libris decocti Spiritus Vini uncias duas Stuphae e panno laneo levis texturae hoc decocto immerSaene XpreSSae, calide admoveantur parti bis in die, quae post solum quotidie illi natur sequenti miXtura:- Forni. q. I Spiritus Vini libram dimidiain, Theriacae Andr0machi uncia duas, Pulveris Piperis I 0ngi, Pulveris Caryophyllorum, ana drachmas duas; Misce charta emp0retica hac mixtura ad actu parti circum
5. Aeger insuper ut jusculis tantum hordeacei ni JUe uua di RVenneel S, Cum pomi nssatis, Vescatur volo tum otium cere 'ς ' λψξ
1 181 utatur tenuissima, et per horas aliquot singulis diebus alecto sibi temporet II ac methodo tum febris, tum alia symptomata, citissime ut plurimum fugantur: Sin aliter, UrSUS venam eco quod et tertium nonnunquam seri debet, interposito Semper die uno, Si prava nempe ad Sit sanguinis dia-
300쪽
Fesisti thesis, et ebris intensior Diebus a venae-sectione liboristio, enem e laete Cum Syrus Violaceo, et julapia refrigerantia ex aqua nymphaeae, ita in Rheumatismi curatione jam c. 5.
5. dicta, qualibet hora diei usurpanda praescribo Ut plu
rimum vero unica Venae-Sectio et SubSequens catharsis, si tempori adhibeantur, rem eXpediunt. Quae urticarum punctura cum pruritu refert species pari modo est amolienda, nisi quod haec remediis ab extra applicandis minus egeat.
6. Hic obiter dicam, quod licet non solum hic affectus de quo jam loquimur, sed et plerique eorum qui cutim impetunt et eruptionem aliqualem comitem Sibi adjungunt, modo chronici ii sintd facile huic methodo cedant, ac proinde sanguinis missione et catharsi iteratis brevi se proripiant;
eorum tamen aliqui in plane diversa tractandi sunt, nec evacuationes modo dictae quantumlibet repetitae, nec pulvere testacei sanguini dulcorando destinati, quicquam proficiunt cum recrementa quaedam, pravam diatheSin adepta, intimius uti impingantur, non nisi remedii quae sanguini robur ac vim conciliant, proindeque cutis spiraculis deobstruendis apta nata sunt, ullatenus amoVenda debellandaque . Pruritu Cum SUCCOSS itaque non Vulgari sequentem methodum sex ni V aggressus sum in prurit ferino, atque inveteratis id genus cutis eruptionibu ut,
Form 45.J R Theriacae Andromachi semidrachmam, Electuarii de vo scrupulum unUm, Radicis Serpentariae Virginianae subtilissime pulveratae grana quindecim, Lapidis Begoardici Orientalis grana quinqUe, cum sufficienti quantitate Syrupi e Conditura Citriorum; Fiat bolus, sumendus mane et hora somni per dies unum et viginti, superbibendo cochlearia e Sequentis ulapii:-
Forni. 46. R. quae ardui Benedicti uncia SeX, Aquae Epidemicae, Aquae Theriacalis Stillatitiae, an uncias duas, Syrupi Caryophyllorum unciam Unum Misce fiat julapium.
7. Singulis matutinis post assumptum medicamentum Sudet horae unius vel alterius ripatio, vel potius pluribus