C. Cornelii Taciti Opera

381쪽

A. C. I. LIB. IV. CAP. 42. 35scii oratione curtiua Montanus eo usque rogressus, ut, post eaedem Galbae datam interfectori Pisonis ieeuniam a Regulo, adpetitumque morsu Pisonis eapuid obieetaret Hoe eerte, inquit, mero non eoegit, ne dignitatem, aut salutem illa saevitia redemisti. Sana toleremus istorum defensiones, qui minere alios, quam perielitari ipsi, maluerunt. Te Beeurum reliquerat exsul pater, et clivia inter er 'ditores hona, nondum honorum capax aetas nihil quod ex te eoneupiseeret ero nihil quod timeret. libidine sanguinis et hiatu praemiorum ignotum adhue ingenium, et nullis defensionibus expertum, eaede nobili inbuisii eum clauere Rei'ublicae,

mytis Consularibus attollis, septuagies sesterii sa- ginatus, et sacerdotio fulgens, innoxios pueros, in lustres senes conspicuas seminas eadem ruina pros- Emeres cum segnitiam meronis incusares,' quod ier singulas domo aeque et delatore latig

et votae univereum Senatum uua voce subverti.

Retinete, Patre conscripti, et reservate hominem tum expediti consilii, ut omnis aetas instructa sit, et quominio sene nostri Marcellum, Crispum iu-μvenes Regulum imitΘntur. Invenit ei iam nemin in Insen nequitia quid si floreat vigeatque i Et quem vilhue quaestorium offendere non audemus, Praetori iam et Consularem visuri sumus 3 An Νε- ronem extremum dominorum putatis 3 Idem cred, derant, qui Tiberio qui Cato, superstites fuerunt: eum interim intestabilior et saevior exortus est.

Ruptis Comularibus spoliis Quaestorios tantum erat Regulus, ut

mox dicitur: ergo nonduin neceperat consulatuit , praemium accus

sonis, ut vult l .ipsius. Consularia hae spolia intellige de raptis Orphiis, consularis viri, spoliis. μοι.

382쪽

A. v. m.

Non timemus V ea inianaum isa fine re aetas, a moderatio. Sed diutiua durant exempla, Min mores. Elanguimus, Patres conseripti, nee m ille Senatu sumus, qui Oeelso Nerone, delatores et ministros more maiorum puniendos flagitabat.

Optimus eat, post malum P rhneipem, dies primo 'ηa Tanto eum adsensu Senatus auditus est onus. ut spem aperet Helvidius, posse etiam Mareel lum prosterni. Igitur a laude Cluvii Rufi ora , qui, perinde dives et eloquentia lariis, nulli uae' quam sub erone perieulum laeessisset, erus se simul exemploque Eprium urgebat ardesiit εPatrum animis. quod ubi sensit amenus, etsi exeedens curis Imus, inquit, Frisee, ei resi quimus tibi Senatum tuum : regna, praesente sare. Sequebatur Vibius Crispus ani osse si Vultu diverso Mareellus minacibus oculis cris Pus Uidena donec devire amicorim retras rentur. Cum gliseere certamen, hic mulit .m que, inde pauet ei validi, pertinaeibus odiis es 44derent, consumptus per discordiam dies. Pros mSenatu, inchoante Caesare, de abolando dolore ira 'que, et priorum tempoeum ne satiatibus, e mi Mucianus prolixe pro adeusaioribus simul em, ' mepiam, dei omissam, aetionem repeierent, '

Mareelius Hie homo eliniuen magis quam sapies 'R et

vi accusatorθε; omnρ repressit aut reiecit; et simul ' . ,

mox situm fecit. Quod idem in Vibio Crispo. AR I bis

se donec sibi rit principes fori, nune principes in Cae rar)ι arum feruntque cuncta. χυε.

383쪽

rem ferinone molli et dimunm rogaret. Patres Moeptatam libertatem postquηm Obviam itum, omi-- . vesanus, ne si erni Senatus iudicium, et exuletis sub erone admissis data ini unitas vidis tur Oetavium Sagittam et Antistium Sosianum, Se--torii ordinis. egressos exsilium, in easdem insulas redegit. Octavius Pontiam Postumiam, stupro e nitam et nuptias suas abnuentem inpotens minin interseeerat Sosianus pravitate morum multis Exitiosus. Amis gravi Senatus consulto damnati Pulvaque, quamvis oncesso aliis reditu, in eadem poena retenti sunt. Et ideo lenita erga vel mat invidia quippe Sosianus ac Sagitta viles, Etiam si reverterentur: de aiorum ingenia et opes et exercita malis artihus olentia timebantur. Re 45eonciliavit paullisper studia Patrum habita in Senatue Ditis seeun tiam veterem morem. Manlius Patrui- tua, Sena or, pulatitum ae in olonia Senensi coetu ninnitudinis et iussu magistratuum, querebatur: noe finem iniuriae hic stetisse planctum et I 'menta et supremorum imaginem praesenti sibi ci cumdata cum eoniumeliis et probria, quae in Se- natum universum taeerentur. Vocati, qui Rrgu hantur. Et e nita mussa, in eonvietos vindicatum. Additumque SC. quo Senensium plebes mode tine admoneretur. Iisdem diebus Antonius Flamma Cyrenensibus damnatur lege repetundarum, et exsilio ob aRevitiam. Inter quae militaris seditio prope exarsit. Praetorianam militiam repetebant a lieniolas dimissi, pro Vespasiano congregati et inlectus in

tiarum se in eosenis Grande priscis illis moribus crimen. nam nee eonvicio Senatorem aspergere limbut impune.

384쪽

362 'nisTORIARUM A. v. m. eandem spem e legionirura palles minima stipendia flagitabat: ne Vitelliani quidem sine multa eaedepelli poterant; sed inmensa peeunia diaetatur, qua

tanta vis hominum retinenda erat. Ingressus eastra Mucianus, quo molius stipendis .ingulorum peti rei sui cum insignibus armisque violore eo tuaeli, modicis inter se spatiis dis et . Tum Vitell, ani quos apud Bovillas in deditionem a epto indimoravimus ceterique per urbem et urbi visis eoaquisii producuntur prope intecto eorpore. Me Mucianus diduci, et Germanicum Britanniem e militem ae si qui aliorum exercituum, neparatim assi sistere, iubet Ollos primus statim adspeeius Naiuste cerat : eum ex diverso velut aetem, teles ei armis trucem, semet elausos nudosque et inis'. dinformes, adspicerent. Vt vero hue illue distrahi me Pere, eius per omnes et praecipua Germanisi mii. iis formido, tamquam ea separatio he no eaedem instin nrentur prensare eommnnipularimn peeiora, mr vicibus innecti, suprema oscula listere, 'ne deseremn

tu soli, neu in pari caussa, disparem 1 tunam a 'terentur: modo Mucianum, modo hinniem Priae, Pem, Postremum coelum a Deos, obtestari: doneo Mucianus, ' cunctos eiusdem sacramenti, eiusdem

Imperntoris milites adpellans, salso timori obviam iret. amque et victor exercitus clamore lacrimas eorum iuvabat. Isque finis illa die Palleis posidiebus, adloquentem Domitianum firmati iam exemPere. Spernunt oblatos agros milviam et stipendu orant. Preces erant, sed quibus contradici non e set igitur in Praetorium accepit. Dein quibus dei εet iusta stipendia, dimissi cum honore, alii ob si

385쪽

pran; sed carptim ae inguli quo tutissimo remedioeonae ua multitudinis extenuatur Ceterum verane 4rpauporie, an uti videretur, actum in Senatu, ut sex- -tis sestertium a privati mutuum acciperetur.' Praeporatumve eurae Poppaeua Silvanus. nee anulis post necessitas abiit, sive omissa simulatio.

Ahrogati cinde, legem aerente Domitiano, Cons latus, quos Vitellius dedera Funusque Enao-xiann Flavio Sabino ductum magna documenta in-2tabilis Fortunae, summaque et ima miseenus Subrasulam tempua L. Piso Proconsul interficitur de eaede quam epissime expodiam, si ave supra repetiero, ab initio ea simus talium facinorum noua . . legio in latea auxiliaque tutandi Imperat svibus, sub D. Augusto Tiberioque Prineip, rara Proemnauli parebant. Nox C. Caesar, urbi- animi, ac M. Silanum, oblinentem Ἀsricam,

metuen ablatam Proeonsuli legionem, misso in eam rem Legato tradidit aequatus inter duos i nefioiorum numarus, et, mixtis uiriusque mandati discordia qua ita, auctaque pravo certamine. i gatorum via adolevit diuturnitate omeli, vel quia minoribus maior aemulandi eum Proconsulium splendidimimus quisque securitati magis, quam potentiae oonsulebant. Sed tum legionem in Asriea regebat 4s Valerius Festus, sumptuosae adolescentiae, neque modica eupiens, et adfinitate Vitellii anxius Iserebris sermonibus tentaveritne Pisonem ad res novas, an tentani restiterit, incerium; quonium se-ereio eorum nemo adsuit, et, occiso Pisone, plerique id gratiam interfectoris inclinavere ec ambigitur provinciam et militem alienato in

386쪽

364 HIsTORIARUM A. v. m. Vespasianum animo fuisse et quidam e vellianis,

ume rofugi, ostentabant Pisoni nutantes Gallias, paratam Germaniam, pericula ipsius et in pate sus- peeta tutius bellum. Inter quae Claudius Molia, Praeseetua ala Petrinae, proapora navigatione prae venit Papirium Centurionem, a veiano mimum, adseveravitque mandata interficiendi Pisonis cenia- rioni data. Cecidisse Galerianum, consobrinus eius generumque. nam in audacia spem salutis. Sed duo itinera audendi seu mallet iniim arma, ses petita navibus Gallia, Dueem se Vitellianis exere, tibus ostenderet Nihil ad o moto Pisone, seni rio a Muciano missus ut portum Carthaginis dii git magna voce laeta Pisoni omina tamquam Pria' eipi. eontinuare obvios et subitam rei mira loadtonitos, ut eadem adstreperent, hortari vulgus eredulum, ruere in forum praesentiam Pisom ev acere. Gaudio elamoribusquo euneia misee sti,

indiligentia veri et adulandi libidine. Piso, odi

ei Sagitiue, vel insita modestia, non in putasum egressus est, neque se studiis vulgi permisit se tirutisnemque percunctatus, postquam. quaesitum .ihi erimen caedemque,' eor aperit, animadverti in eum iussit, haud perinde iis vitae, quam ira in pereo forem, quod idem ex interfectoribus Clodii Maori, eruenta Legati sanguine munus ad eaedem Pro insulis retulisset. Anxio deinde edicio carthagiales sibus increpitis, ne solita quidem munia usu 'h3helausus intra domum, ne qua motus novi caussa νη

ο' sorte oriretur Sed ubi Festo consternatio μου

Comismasio vulgi h. e. e citreus in sorum in instinetu es s centurionis elamore praesentiam Pisonis exposeentium, tum

387쪽

C. I. LIB. IV CAP. G. 51. 365

contarionis supplicitatu, veraque et salsa, more' mae in maius innotuere, equites in neeem is ni mittit. Illi raptim vecti, o eum adhuc coe tae luin domum meonsulis inrumpunt, destrietis gladiis et magna pars Pisonis ignari, quod

P-nos auxiliares Maurosque in eam caedem delegerat haud proeul ubiculo, obvium sorte servum,p-nam, et tibi esse Piso ' intem ogavere. Servus 'gregio mendaeis, a Pisoriem esse, respondit aestritim obtruncatur nec multo post Piso interficitur. NKmque aderat, qui Oseeret, ebius Massa, Proeuratoribus Asricae, Iam iunc optimo cuique exLvomis, ei in caussas malorum, quae mox tui mus, saepius rediturus. Festus Adrumeto, hi specul hundus substiterat, ad legionem contendit, Praesem tumque astrorum, Cetronium Pisanum, vinetrii mi, proprias ob simultates : sed Pisom sateltitem vocabat, militesque et Centuriones quosdam puniit, ali in praemiis adfecit neutrum ex merito, sed ut olipressisse bellum crederetur. Nox Oeensium, Le litanorumque discordias omponit, quae, ruptusrugum et pecorum inter agrestes, modicis principiis, iam per arma atque acies exercebantur. Nam populus Oeensis multitudine itiserior, Garamantas exciverat, geniem indomitam et inter adcolas Iatrociniis secundam. Vnde arciae Lepitianis res, lateque vastalis agris intra moenia Depidabant donee, interveni cohortium alarumquΘ, usi Garamantes et recepta omnis praeda, nisi quam vagi per inaeeessa mapalium ulterioribus vendiderant. Aloi

laetis, ut G ipem, prosequentium. Tironum caussa dietum. Em sis A. I, M.

388쪽

V p lano, rit Cremonongen pugnam et prus -- utin- innuos, indisae Visurim milii euius- quo ordinis, pari audaeis fortunaqia hibernuin dire vi mi, nuntiavere. Aderant legati Regis V logesi ' quadraginta Parthorum equitum millia, in rontes Magnificuri laetumque, tantis otiosum auxiliis ambiri, nequo indie re invitiae Volo

stelae, mandatumque, it legatos ad Senatum et et paeem eme soiret. Vespasianus, in Italiam sque urbis intentus, adversam de Domitiua is mam aeeipit: ρ tamquam teraninos aetatis et emeesse

filio egrederetur. Igitur validissimam exercitus partem Tito tradit, ad reliqua Iudaici belli perpetrast 52 da Titum antequam digrederetur, mulio pisPatrem sermone orasse dicebatur, me eriminantium nuntiis temere accenderetur in togrumque se ampla' eabilem filio praestaret Non legiones non elasses, perinde firma mi erit munimenta, quam numerum liberorum. am amicos tem'ore fortuna, cupidi' nibus aliquando, aut prporibus, liminui, transferri, desinere auum cuique sanguitiem indiscretum, sin maxime Principiniis . quorum prosperis et alii tu Mantur, nil vPrsa nil iunctissimos pertineant ne sta' tribus quidem mansuram concordiam, ni pare' 'exemylum praebuisset.' est usianus haud aeqvφDomitiano mitigatus quam iii pietate gaudeo3,

bono esse animo ii ei, belloque et armis Rempub Micam adtollere sibi iacem domumque curae sere Tum celerrimas navium, frumento onustas, saeν'

um euique seminem indiseritum . e. liberos evi que Mel arctissimo vineulo eoniunctos, ut omnia parenti liberisque eomam sint

389쪽

A. C. I. LIB. I CAP. 52 53. 367 adhue mari eommittit quippe tanto diserimine urbanutabat, ut deeem haud ampliua dierum s uentum

in horreis fuerit, eum a Ves alano ommeatus au venPre. Curam restituondi eapitolii in L. est, Ianum conseri, queatris ordinia virum, te metinritate samaque inter pro res. Ab eo contractim reamees monuere, ut reliqueta prioris delubri in aveherentur templum iisdem vestigiis arat 'retur nolle Deos, mutari veterem formam. Vnde vim Kal. Iullas, serena luee asintsum omne, quod templo trahatur, evinetum vittis omnisque. IIDgressi milites quis stuata nomina, selisitare ramis. . in virgines Vestales, eum pueris puellisque patrumia matrimisque aqua, vivis e sonti as amnibusquo hausta, eri vere. Tum Helvidius riseus. Pra tori praeeunte Plautio eliano, Pontifiee lustrata suovetaurilibus area et aulier empitem redditis extis, Iovem, Iunonem, Minervam praesidesque Imperii me pereatus ut eoopta e 'erarent, sedesquB suas pietate hominum inchoatas, Divina ope am

tollerent e vitias, vim ligatus lapis, innoxique ha-Quibus fausta ν--a Non omina ut vulgo. Vaticanus ita auhpt et mo religioni priseae. Quibus magnae curae, ut in latiamus initiis homi- prae sent otio nomine id est e quorum nominibus captari velut augurium aliquod posset prosperitatis et diutumitatis alia sunt Salvius Longimis Statori . te. Malaeontra erinibiis triste aliquod infirmum brμve. ut Curtius. Iniicius, Flirius Hostilitis cicero d divinat. I, 9. Cum Imperator Merciatum, Ceriso M-ιtim Ἀμνώνα bonis nominibus qui hostias --rent eligebontur: quod idem n delectu ima es observant uta νε-- -uas ta bono rumine Plinins 28, 2. θ). P siris Riseria etiam nomina victimas dueentium rospera eligimus. Aqua perluere Solentii et usitata lustratione Iublice privatimquere pia Tertullianus de Bapt. e. 5. Cetreum inuas simos. ω-- ωliasque urbe u emine irrumlutae quo ex an possim. Huic rei et mox .ντηρια VM in teinplis aqua lustrali plena, qua Sacerdotes aut aeditui intrantes aspergerent, aut etiam ipsi sese.

390쪽

A. v. m.

eaera m et Senatu et fi res Et magna pare paeli studeo laetitisque eonnixi, saxum ingem traxere. ν sim . inieeta fundanistitis amenti auriqua stipes et metallorum primuinae, nullis laeua vibus latae, M ut gigninitur. rnedixere in. m. temPearetur pus saxo aurove in aliud destinato. Rivino aedibus adlaeta. Id solum religis ad ρε- et peioris templi magnifieentiae doluisse ereditum.

β Audita intorim per Gallia Germaniasque Us Vitellii vise averat hallum. Nam Civilis, omi-

dissimulatinno in Populum Romamam ruere V, tollianae letoo- - externum servitium, quam lm Peratorem e naianum, a te. Galli sustulerant animos, eandem hique exemituum Moatrorum ortu nam nil vulgato rumore. a Sarmatis Dacisque meato ne Pannonica hiberna cireumsideri. ivim de Britannia fingebant. Sed nihil aaque, quam in eendium capitolia ut finem Imperio adesse erede rent, inpia at ' Captam olim a Gallis meis sed, integra Iovis sede, mansisse Imperium Fatali nunc igne signum caelestis irae datum, et possessis' nem rerum humnnarum Transalpinis gentibus προ iendi, superstitione vana Druida eanebant. In e seratque ama, primores Galliarum, ab Oi ae adversus Vitellium missos, antequam digrederentur, pepigisse, ne deessent libertati, si opulum Ro- num continua bellorum ivilium series et intem Ax mala rogissΡnt. Ante luce Hordeonii caedem, nihil prorupit quo coniuratio intelligeretur. IntePsecto Hordeonio, commeavere nuntii inter civilem