Pansophia enchiretca , seu Philosophia universalis experimentalis, in Academia Moysis primùm per sex prima capita libri primi Geneseos tradita, demum per ignem examinata & probata, per quam natura universalis rerum omnium, vestibus denudata, in virgi

81쪽

PARS QUARTA

. . m.

De Mineralibus , Metal

lis, Lapidibus, ac Gemmis, union bus ac Corastis.

De Lapidibus.

es silices multi pauco con mant sulphure, sed sale multo, M terra, intermedio, viscosissimo glutine Aqueo potissime fiunt ex aqua, quae reliquas Particulas multum superat, quae fermento , aut Idaea lapidifica congelatur in lapidem sensim M sensim. Si vero Aqua alicubi stagnans odore sive emuvijs lapidificis tangatur, moκ lapis fit, quia particulae in illa absconditae pro lapide sunt dispositae, quibus deest coagulator, sive spiritus lapidificus

82쪽

ENCHIRETICA. yst Cus, aut Idaea lapidissia, quae de

Duritiem Sc pondus debent sali, M terrae aequaliter mixtis 3 qui sunt qolorati, illi sulphuri 3c sali suum Colorem quam maXime,

viscostas aquae quo tenacior, eo durior, mollior, levior, ponder sor lapis reddituri

38 . . Lapides pretiosi adlaphani eandem habent equidem Originem, sed terrae minus, ideo puriores sunt, sed ob terram opaci, Diaphani, vero seu gemmae, terram nullam, vel paucissimam sertiun- itur, soliditatem a viscositate aquae Zc sale, colorem a sulphure sub- ltilissimo habentes, quae Omnia

diaphana prolem similem Gi

producunt. Bibis aeque habitat lux copio- sa,

83쪽

sa, quae in Diaphanis se manis stat, in adlaphanis intra Particulas absorpta, adesse non putatur, sed corpore ab invicem per ignem divulso in particulis salinis se r praesentat testimonio ibidem prae extitisse in fallibili.

. . . .

. Et Iicet in gradu vitae secundo tantum subsistae, tamen ob lucem copiosam facile particulas disponere potest, ut Idaeam Animalem, tanquam perfectiorem, tendit enim semper ad perfectius) e voLvere possit, animalcula in lapidibus M animalia grandiora producit, prout observationibus comis probari potest.

. Hinc nihil mirum, animalia in Sinis, & Saxa lapidesq; in animalibus observari, quorum causam extra has hypotheses nullus ad captum daturus est. o Nu-

84쪽

Nutriuntur lapides non per a P possitionem eXtrinsecam, sed per intro sumptionem alimenti debiti Per poros, luce lucem alimentaωlem tanquam magnetismo trahentem in intima cum Particulis alimentit ijs. Unde argumento est arena aut silex parvulus, qui post 1οι vel plures annos grandior Sc, Ponderosior factus figuram suam nCn mutat, quam Per appositi nem mutare debuisset, quia quis

director illius appositionis i Castis, venti, M alia: Ast illi nullam habent scientiam Geometrietas figuras augmentandi, soli id lucis competit, quae praeclarus est Geometra.

ste Cavernae ante Ioin annos factae grandes , nunc ' sunt pusillae effectae unionem ad invicem, C r. etiam

85쪽

etiam SaXearum partium anima lapidati satagente, non aliter ac vulnus in corpore animali aut V getabili lux conglutinat. . 94.

1 Inerae Μetallicae constant co-- piosa terra , copioso Sale, vitriolato, sulphure pauciori, vis- caeditate aquae tenacissima cum lucis abundantia, quae per ignem Purgata , ita ut quod si perfluum erat abscedat, prodeunt quasi specularia, polita , lucentia, Ares aeum hominis, sive lucem idaeatam humaniter, quasi per characterem occultum alloquentia, cor&spi- iritus hominis, vitamque,aliquando solo aspectu morbos in totum tollentia.

. unde secundum puritatem, vel impuritatem squae puritas depe del

86쪽

ab excrementis, si ve rebus aliis heterogeneis, reaigariis, quae ple-rtimq; metallis adhaerent, M sunt errores facti metallici) Salis Sul- Phuris , ac terrae nascuntur puriora vel impuriora, sunt omnia septem metalla non nisi unum Metallum, differunt maturitate, M immaturitate, velut pirum crudum Sc maturum.Non aute specie differunt, sicut aliqui somniarunt.

curius currens vulgi, eX hoc - ..tissima eX parte constant metalla, . cui varia terrea Sc arsenicalia asmixta sunt, unde coagulationem sortitur, quae, quia imPurax imp - rum eX. mercurio faciunt mei bium magis vel minus, qualia sunt ferrum impurissimum, demum Plumbum, post aes, tandem sta uum, diuentum δέ aurum ab ar-. sen,

87쪽

senicalibus, ac terrestribus imp ritatibus immunes purissimo sulphuri suam debent coagulationem, ubi tamen luna pauciori,aurum copiosiore sulphure abundat. Sunt igitur septem metalla, mercurius unicus, purius vel impurius coagulatu, M modaliter veIaccidentaliter differunt.

Omnibus metallis inest copiosa lux, unde splendent , polita sunt bt Idaeis metallicis determinata, quare non moventur M animali-2ant, sed si aliquo motore extri seco cooperante ponantur in alium situm, viscostas emolliatur etiam ex metallis animalcula exurgent , ut famosissimus Bum rius similia insecta fusius observavit. . ' -

1Jπ tam copiosa in metallis,

88쪽

ENCHIRETI . fisae nullibi alias in corporibus sub-Iunaribus, si in motum concitari posset, ut idaeam metallicam im volveret, M aliam evolveret, u

pote salino sulphuream, abjecta

viscositate aquete, mirum quantum esset omnium animalium medicina. sy.

Mercurius, qui metallum est, addita M coagulantia non sunt Proprie de natura) abundantissuma luce est praeditus in particulis viscosissimis aqueis salineisque, habitante in centro abscondito sulphure primigenio, haec in cavernis terrae M Saxorum a luce iextrinseca actuatur, provocatur, quare sulphuris corpus dilatando, per poros omnes protrudendo in circumferentiam mercurium coagulat in purissimum metallum.

. A lias

89쪽

Alas in origine sua hydrope,

M lepra contaminatus eiu Has qui scit tollere, naturam imitatur, quae illas quidem, ast longissimo tempore, scit amovere, Artifeκ vero breviori id perficiens spacio, aurum ex Μercurio producit coctione continua, non tamen illud metallicum vulgi, sed Philosophorum, auro communi millies le millies perfectius.Hic est male ria vera Philosophorum pro lapis de eorum, irissimilem gradum pu ritatis M animationis evectus, ex tra quem si quis materiam lapidis quaerit , pisces in aere venatur. .

omnia metalla igni resistunt, fluunt in illo, ut cera, neque facile viscositatem aqueam ignis e struere potest,nisi longo tempore, ut particulas metallicas ab invicem dia

90쪽

divellat. Aliqua metalla perennant in igne, ut aurum ponderosius aliis metallis, quia poros aliquos habet, undὰ inseparabiliter omnia cohaerent, reliqua metalla , majoribus poris donata, leviora sunt, quia pauciores particulas metaIlicas nacta sunt, in pari spatio fluiditatem suam debent sali, viscositati aqueae nimium cohaerem

Sulphur commune non est principium, sed principij sul

phurei particulis potissimum constat, salem abundantem habet, astaqueae viscositatis parum, multum vero terrae. Jam in illo lux metalla generare contendit,quia communi sulphuri ingeneratus est Μercurius metallicus, propter Sal vitriolicum