장음표시 사용
21쪽
Ex hoc itinere Halaiam reverso contigit, II Re noster Clementissime permitteret, ii tentamen illud algologicum, quod antea con- Cinnaveram, unacum delineationibus Regio sumtu publici juris 10-xet quam etiam summam ob gratiam illUd opusculum novis speciebus seriori tempore inventis locupletavi, et ad opera algologica praestantissima, quae sedula interea versavi manu, diligenter Correxi et emendavi, ut munificentia Regia, quantum penes me fuit, haud indignum in lucem proderet. Praeterea, Vod ad algas Groentandicas attinet, Clarissimorum Virorum O. Fabricii, k ormskioldii et Giese ii consului herbaria, ex quibus nonnullas
hausi notitias, et unam alteramve spe Ciem 11OVam extricavi. seges hujus opusculi historia, quam levem quidem per se, hunc infitiem hic tetigi, ut sciant LeCtores benevoli, quo factum Sit, ut
algas Foero enses, Groeulari dicas et nonnullas ora micas attulerim unde imita patet, quod vi qVisquam, qui in hac Sparta rite ornanda aliquantum Versatus est, facile insitias ibit, haud parum temporis ad haec Conamina conficienda exigi atqVe postulari neque enim una alterave hora diversae hae plantae, diversis iisdemque dissitis atque remotissimis in locis quaerendae indagantur, Xuminantur, delineantur, describuntur, in ordinem rediguntur; Vae omnia, licet cum periculo vitae homini Satis cauto non sint conjuncta quod Cel. O. F. tulerus in praefatione Florae redorichs-dalinae praemissa perhibere idetur , frequentem tamen investigationem in Vasto naturae templo an ad littora marium Vam ad summitates Upium institutam, Pedibus saepe fatigantem, et eXaminationem iterum iterumqVe sub lente domi repetitam, oculis haud raro molestam, saepissime requirunt. Quare haud parum temporis ad hujusmodi molimina exigitur, quid quod oleum et opera interdum perditur per frustaneas indagationes, dum in rebus tam tenuibus, quae non nisi Ope mi roscopica rite is cerni possunt, nubis pro Iunone captatur haud raro Quaestio propo-
22쪽
sita praeterea late patens, fluit explicati eo dissicilior, quo minus rite excultum fuit Algologiae Danica territoriUm, Voque pauci Oxos in libris Bolanicorum Danicorum species pro liarum plantaium ubertat publici juris laucus lx e factae fuerunt. Atque De Sine Causaliae nugari existimer, annotare Sum1Ciet, umerum Algarum anicarum, aucuSqVe TOVUlgatum, CenteSimum non multum XCedere. 11 Plor a Danica, ut ex eqVenti Conspectu apparebit, IIS species et IS arietates Continentur, et in operibus Clarissimorum Virorum Schumacheri et mmrerilaymi Palicae modo PQ Cies eXStant descriptae. Hinc etiam necesse fuit, ut multae nova descriptiones essent elaborandae, atque, Vaestione CademiCa ordinem systematicum postulante, Cum dum systematis Ariadneum mihi ofuit, nse in aliorum laboribus Plane acqVieScere potui, novum dispositionis genus Vel nox tim Systema, Si ita dicere licet, esset condendum.
His igitur. allatis, ratio jam paucis reddenda est dispositionis
illius systematicae, quae ii ho opere usurpata peritorum judicio jam subjicitur. Ex Tabula synoptica, quae primas ordini SyStematici lineas adumbrat, Lector benevolus Uno quasi obtutu intelliget ordinem, in quem Hydrophyla Danica hic disposita occurrunt, set inde cuivis facile a atebit, in dispositione me prius ad habitum externum, Vam ad fruCtiam respexisse. Primum quidem opus aggredienti totum tentamen juxta fructum disponere animus fuit; sed Thalassiophyta continua sive Pliycoidata, quorum tamen
fructu melius Vam Ceterorum enucleatu dici potest, obstabant, quo minus hoc propositum exegerim. Licet enim Plitra praeclara opera ad harum phantarum fructum cognoscendiam Symbolas Suas maxime aestimanda Contulerint, omnia tamen hia Spe Clantia nondum ita in liqvidum perducta sunt, ut ii tanquam firmo fundamento pedisi Cium systematis superstrui poSSit e Contrario phira dubia adhuc restant, et sine dubio etiamnum diu restat unt; quare
23쪽
PRAEFATIO. XIIIotiam non ita multo post animadvertebam, has plantas ex fructii solo in ordinem redigere esse difficillimum factu, et fere inutile conamen sciunt enim Omnes, Vibus Hydrophytorum Cognitio curaefuit, fructum in aliis nondum esse detectiam, et igitur adhuc plane ignotum quibusnam igitur in locis tales plantae Steriles juxta fructum militarent, id nondum certo desiniri posset, sed ad meras conjecturas, ex Anologia habitus exterioris sumtas, Sed fallaces, esset refugiendum. Praeterea fructus in aliis est rarissimus hinc itaque efficitur, ut, si ex fructu dispositio facta sit, tyro Cujus t
men in usum praeprimis elaborata esset, parum inde utilitatis caperet, cum inter phirima SpeCimina lecta, interdum i ac ne vix quidem unicum fruCtiferaim inveniret. Sunt Porro nonnulla, neque ita pauca numero e Thalassiophytorum grege, quae duplici fructificatione gaudeant, partim Capsuli eXterni inStruCta, par tim seminibus nudis frondi Vel apicibias ramulorum innatis; qua aeum igitur inter Crytogama ratio eadem est, a Polygamiarum inter hanerogamas. Utra hari in igitur fructificationum funda menti instar divisionis eligenda est Fac capsulas jam Vero, si Al-gologo forte obvium fuerit exemplar Seminibus nudis instructum, in eodem, quo antea, haesitaret hito, e mulatim ex tali dispositione proficeret. Denique, si Hydrophyta juxta fructum distri
buuntur, haud raro accidit, ut ea, Vsematura arCte Conjunxit, procul disjungantur sic, ut exemplum asseram, Fiarcellariam rotundam et lumbricalem tanta ad se invicem similitudine habitus ex terioris accedere, ut Vel dissicillime a Se discernantur, vis negabit 7 FruCtus autem omnino diverSus; et item exemphim ab altera parte: Fructum Odonthalia dentates et Gigartina subfuscc se invicem referre, quis non videt Habitu Vero hae plantae adeo discrepant, ut utramque ad idem genu referre, Uidam Vix unqVam in mentem
veniat. Quid igitur in his faciendum Si fructum ut fundamentum
divisionis eligimus contra naturam eccamuS, Si habithim, Con-
24쪽
XIV PRAEFATIO.tra regulas artis delinqVimiis ut autem natura legibus humanis praevalet, si etiam dispositio Hydrophytorum naturalis, ex habitu sumta, artificiosae, X DUC tu Sumtae, me judi Ce, anteponenda atque haec quidem dispositio naturalis non solum facilior mihi videtur, sed etiam Utilior quando enim spe Cimina, Vae se invicem maxime referunt, UXta Se ponuntur, eorum Commutatio facillimo prohibetur, et optime perspicitur, Vibus in punCtis Conveniant, quibus etiam discrepent. Inter auctores Videm Constat, quod scio, ex flore et fructu sumendas esse notas illas, quibus divisio generum niti debet, Characteristicas sed simul me non fugit, hanc legem, ratione imprimis ad plantas phan erogamas habita, latam esse, et absit, ut hancilian erogama disponendi methodum optimam negarem; nam quo penitior in plantae naturam indolemque intrat, ut eo Constantior, Si et melior sed dantur et aliae plantas dividendi mothodi, quod conamina larissimorum Virorum et ante et post tempora illustrissimi iuram incepta et instituta, nec plane irrita, Sati ComProbant; Praeterea regulae, Vae Valent dellianerogam is, quippe quarum fructus et fructis candi ratio evidenter ob oculos nobis versatur, eaedem de Cryptogamis, quarum fructus intimis saepe recessibus ab SConditur, non Semper, ne Sine omni Contradictione valere possunt. Atque, si inter Cryp togamas ad Hydrophytorum familiam descendimus, ex iis, quae jam antea dixi, sequitur, ut fructus eorum, Valem eum adhUC Novimus imperfectum et dubiis vexatum, tanquam fundδmentiundivisionis, dissicillime aut plano non eligi possit , neque inde Stimi POSSint notae generum Characteristicae, Si quidem in aliis est incognitus . in aliis rarissimus et iterum in aliis dupleX ut organa
25쪽
sexualia taceam, quae omnino latent; nulla enim ration in dividondo ex partibus rerium difficillimis, Vel incognitis vel inconspiciuis
charactere sumendi Sunt, Sed potius e ConspiCui et facile obse
Vandis alias enim sine necessitate dissicilior redditur scientia, quin etiam ad metam minime perducit. Si igitur tales Characteres, qui ad objecta Hydrophytologica cognoscenda et discernenda idoneam, facilem et qVidem Certam iam sternant, inVeniri possunt, hi, etsi ex fructu non sumantur, dissicilioribus sunt praeferendi, in IV iisdem, si modo bono et certo fundamento nituntur, luben
ciale, glossarii Vice fungi debere, quod tunc in sinem Volvimus, ut rem ignotam divisionis operibi inveniamus. Quando igitur res,
quae ad divisionem pertinent, Certa ratione et summa diligentia, adeo ut analogia ubique servata Sit in Ordinem, Vem elegimus, redactae sunt, earumque divisio Characteribus conspicuis et constantibus nititur, is, qui rem quaerit, eam, si in dispositione descripta Xstat, facile inVeniat, necesse est, et ad certitudinem simul per eniat, oportet is, qui est omnis divisionis sinis et meta. Quibus etiam argumentis permotus, satius duxi utilitatem arti praeferre, et ita credidi, Characteribus primariis ex habitu exteriori sumtis huic scientia faciliori reddendae melius consultum iri, qVamphacitis eruditorum de fructu obtemperatis. Haec Vero Omni non ita sunt intelligenda, ac si fructificatio Hydrophytorum a me Coi temneret aut neglecta aceret in fructu enim indagando et satis hiuculenter eXponendo haud parum me posuisse operae, e delineationibus, in quibus fructus ubique, ubi fieri poterat, apponitur, satis, ut spero, illiicescet; sed id modo volo, ut fructificatio nondum rite Cognita non primaria, sed modo secundaria divisio sisteretur. SCOPUS enim, ad 'Vem Spectat haec Hydrophytorum dispositio, in eo, ut jam tetigi, Versatur, ut labor exemplar ignotum
26쪽
PRAEFATIO. tyronibus obvium examinandi determinandire facilior reddatur, ad se ut distributionis ope Certior fiat Curiosus algarum rimator, utrum exemplar, Vod ei ad manus est, revera sit id, quod hic descriptum reperiat, necne. Si igitur factum est, ut, re bene pensitata, in his nostris Hydrophytis dispescendis ordinem naturalem, quantum fieri potuit, servarem, ad fructum nillilominus ea, qua par erat, attentione ubique respiciens. Ex operibus charissimorum virorum nothii, Stac horisii, amourouxit, Agardhii aliorumque hira genera mutuatu Sum, ad fontes, inde Sunt hausta, omnia referens, quibus, ubi rei magis illustrandae necessarium aut utile videbatur, nonnulla nova addidi. In Synonymiis specierum earumque descriptionibus elaborandis Summam dedi operam, it essent CCuratae, et inter prolixitatem Verbosiorem brevitatemque obscuriorem mediam Vasi uenerent
Viam descriptiones vero, ut bene intelligo, pro more nimis ejunae Sunt atque exsangves cui jejunitati ut qua lantentis mederer, observationes nonnullas operi hic illic intexere pliacuit, in Vibus, Si quae notatu digna viderentur, paucis interdum exposui Omnia Vero ista genera, sub quibus Hydrophyla Danica apte comprehendi posse credidi, dilucide, ut opinor, a se invicem discriminata Sunt in Sciagraphia, operi praemissa, cujus adminiculo omne istas Phantas ad suum quamque genus referre, me Videm ProXeneta, non muliis prometur difficultatibus Omnia impedimenta, quae in Systemat condendo hic illic sese os erunt, de medio tollere, si eri
non potest nunquam enim ad leges, qua humana mens XCogitat, Sese restringi patitur alma natura et polymorpha; Sed libere,' ut magnus ipsius auctor, vim suam exserit, forma induens maxime
naultifarias intellectumque hominis limitati saepe ebidens; sic,
ut exempliam fleram Gigantina Niridis, et Scytos hora foenicvlaccus, vos ad Phycoidata continua merito amandavi, in vinmisTamulorum apicibus interdum genicula Ostendunt hoc tamen O11
27쪽
impedit, quo minus divisio persistat; nam a parte potiori fieri de-bset senominatio et item distributio. Natura nullum facit saltum, dixerunt Veteres et in adagium abiit harmonia quidem etiam in operibus naturae esse intelligitur, eaque admiranda atque divina;
transitus saepe dantur manifesti non solum inter ipsa regna naturae, sed etiam inter qVasdam Classes, genera et PeCies; attamen non ubique transitus isti oculis observantium offeruntur; quare etiam singulos in naturae magna eaque ut Continua decantata catena indagare articulos, hoc opus, hic labor; quorum eram OnCaten tionem ut investigarent, phiae Sudarunt eruditi, at vota spemqVeipsorum nihilominus hucusque fefellit eventus. Quae Cum ita sint, delineationeS, Operamathirae objecta repraesentantes, ubi verba ad rem, de qua agitur, Xprimendam aPta desiderantur, et ubi natura polymorpha systematicos in tricas conjicit aut ad incitas redigit,
Vicem Verborum gerunt, defectuique systemati medentur; Varum etiam utilitatem ipse bene perspicien non ita Paucas unCtaSqVead naturam diligentissime sub lente exaravi. Atque hac occasione omittere non possum grate meas agere Viro excellentissim . h.
Liuowio, Domino Sanderumgaardaloniae, Cujus impensis exercitationes artis delineatoriae in horto bolanico Halaiensi instituuntur, quibus elementa hujus artis edoceri cupiens subinde interfui. Idas vero delineationes sub mea ipsius inspectione seri ad amussim incidit . O. Bagge, Chalcographus Hai niensis, non Solum ob artem, quam strenua nunc et felici manu exercet, Sed etiam ob litteras, quibus olim vacavit, laudatissimus; in quibus seri incidendis, ut in Tabulis eoden ordine, quo in opere Occurrunt, aliae alias, quoad ejus fieri posset, exciperent, operam dedi tali enim delineationum serie Conspectum DCiliorem reddi exi StimaVi, earumque Plantarum affinitates et dissimilitudines melius ante oculos poni. Haud raro accidit, ut litterarum rudes aliique interdum talia,
se Circa plantas tam minutas et fere Contemta VerSantur, Ona
28쪽
mina demirentur, et de earum usu diligenter percunctantes saepe idque in taedium: Cui bono quaerant; quare utilitatem hujus scientiae et pretium levi perstringere Calamo a re non alienum videtur. Nil autem de pretio ejus absoluto dicam; Suum enim quamqve dOC- trinam in se habere pretium siquidem cognitio in universum est bonum quid homine IV ratione praedito dignissima, quae Vaera- tuo, ideoque imprimis colendam esse, per se patet; sed de pretio
ejus relativo, Vatenus hae plantae aut in oeconomia naturae Salalta- Te Sua eXSerunt VireS, aut in usum humanum suas habent utilitates, brevem mentionem injicere et necessarium et utile videtur. Constat igitur de rebus incognitis nos nullam certam nobis singere posse notionem, nec ectis ullam nobis Capere posse utilitatem Si igitur res in natura obvias intelligere easdemque in nostrum Sum
ConVOrtere CupimUS, UOCesse est, Ut ad eas cognoscendas et di scernenda animum advertamus Si etiam ex cognitione Hydrophytorum mere botanica pondent eorum utilitates intelligendae atque industria Bolanicorum aliorumque observatoriam factum St, ut nonnullae earum utilitatum haud amplius lateant; hires forsan postera dies docebit; Varum quae Cognitae sunt, nonnullas jam paucis eloqVar: In oeconomia naturae haud parvi sunt momenti innumeris enim piscium insectorumque aquas salsas aeque a dulces inhabitantium, cohortibus domicilium praebent et tegumentiam, ubi Securam vitam degant et Oxula Sila excludenda deponant, atque refugium iisdem praestant, quo se contra hostium insidia GCyus Con- Vertant. De Fuc Natante SargasSο, ut in mappis geographicis antiquioribus, quae are Atlanticum sistunt, dicitur quo forsan nulla planta in toto terrarum orbe Copiosior, haec secundum itinera
Osbeckii et alnii affert Liniimus Radicibus non haeret defixus
29쪽
in terra vel si indo, aut aliae herbae, sed in extrema Superficie aeqVO-ris, prati instar, natat et animalibus infra concursantibus alimento inservit hoc ipso sedatur mare, et suctibus suffocatis pacatum evadit.' - Animalibus autem non tantum aquaticis, sed quoqVedomesticis alimento inserviunt; nam in Norvegia et insulis Faero ensibus equi ovesque, quin etiam in graminum abundantia, ad littora Saepe festinare cernuntur, ut nonnullas, quibus avide vescuntur et delectantur, sibi quaerant algas; nam propter Salem, quem hae Plan tae in e multum fovent, a pecoribus amantur; et testante Lighι-ynotio, pecora in insulis Hebridibus eodem esu tempore hyemali nutriuntur, quin etiam Cervi post tempestates littora petere visi Sunt, hunc sum quaerendi Causa ). - Ρraeterea, quemadmodum planta Phanerogamae aeri allimosphaerico purgando inserviunt, SiCAlgae, teste saltem Cel Pr istiσο, idem essiciunt, aZim oxygentiam, sub aqua soli expositae, emittentes atque in eo sine dubio causa
qVaerenda St, Cur aqVae Stagnantes, quibus Confervae innascuntur aut data opera immittuntur, a corruptione maneant alienae. In
locis humidis, quae exsiccantur, plures Confervarum SpeCie Pri'ma Sunt Vegetabilia, Vae tempore vernati e gremio terrae eliciuntur, eaque herbis majoribus, quae deinde paulatim proVeni Unt, Viam idoneam sternunt, partim cum reliqVise earum CaeSpitoSae O lii terrestre obducentes herbis tenuibus infra pultillantibus tegi mentiam praebeant, partim cum dissolitis inimum abeant, Viae ram fertiliorem reddit. In aquis descibus ad turtam producendam praeprimis faciunt; quare quo magis ea foveantur homines, O minus haec plantae contemni merentur. - Sunt etiam, quae ad fundum maris paulatim elevandum vim habeant; sic scillatoria chthono lastes insulam parvam, sabulo dis suis lubricis retento, temporis decursu formavit.'
30쪽
Denique, si ad utilitates, quas Hydrophyta hominibus sine ii
terventu PraeStant, TeSpi Cimus, Commoda, Vae ex iis redundant, aut redundare possunt, Certe plura et graviora di Ci merentur, quam quae Vulgo putantur. Alimentum qVidem hominibus praestare possunt, idqVe non solum in arctiori annona aut rei frumentariae inopia haud spernendum, sed etiam pro Vari hominum Variorum g Stu praeparatae in sat delicatum et jucundum Vertuntur cibum. Sic Istandi non pauperiores tantum, sed quoque ditiores ferculis ex
V a Palmiala et Laminaria esculerita aliisqVe Paratis mensa SuaS haud raro instruere solent. pero enses o Sta Lam triaria2 Scillentia', quae medullam Cauli BraSSicci Oleracem Sapiunt, Crudas o C-tasque Omedentes gratum cibum praedicant. Coti GDam umbificalem et Lactucam pro suo more Proeparatas in deliciis habent.
Lappi ultimam Thulen inhabitantes, ubi alius ipsis cibus deest, montes relinqVunt, orisqve Vicinis petitis, Algis Victitare dicuntur. Huc etiam referri possunt id illi Indici esculenti, ex Thalassio phytis quibusdam gelatinosis ab avibus constructi, quibus nil in. ventres divitum jucundius descendit atque haud scio, an Plutarchus, ubi de solertia animalium L, qvitur, eosdem innuserit dicit nempe: Peculiariter Ρhycides ex alga Velitati nidum qVendam ComStruentes, eo suum foetum ab undis defendunt I. Alium do inde et Sine dubio praestantiorem usum in sale Alcalino, Vulgo eo dicto, conficiendo Thalassiophyta praestare dicenda sunt in insulis o cadibus hunc in finem copiose leguntur, et reditus, qui incolis inde obvenit, satini crificus esse perhibetiar '); bono etiam successu in insulis sero ensibus eodem 1 odo adhibita fuerunt, et etiamnum