Rochi Perusini De epistola componenda liber

201쪽

Sex Maius Nonas, Occtober, Iulius-Mara. uuattuor at reliqui. Tenet Idus quilibet octo. Inde dies alios Omnes die esse Calendas, uis retro numerans dices a mense sequenti.

Superest posterior pars,ut demo stremus, quona modo per Kalend. 8 c. cu optimis auctoribus loquamur. Priamum Omnium, quin recte&latine dicatur pridie Kal. Non. Idus: item IV. seu die IV. Kalend, Non. Idus, nemo quisquam dubitabit, subintelligitur enim praepositio, ante, per ellipsin, quasi dicas,pridie, seu Ι V. ante Kalem das, hoc est, ante eum diem, qui dicitur Kalendae. Exempla infinita passim o currunt. Deinde idem prorsus est, I ILKalend. Oc ad ili. Kalend. sicut non

disserunt,ad diem constituram venire, ct die constituta: aut ad tempus venire,es tempore.Quare non recte Grammatici, qui ita, ad ri L Kal. Sc Ill. Kalend. distinguunt, ut per hoc definitus at y certus dies significetur, qui est ter lius: peri illud vero . non intelligamus . . 3psum tertium diem a Calendis, nec aliquem

202쪽

Hiqi rem tertiu diem, sed diem aliquem illi propinquum :5c perinde sit dicere,

ad tertium Kalandas, ac si diceremus, circiter tertium Kalendas. Tullius taceteri scriptores optimi illos refutant.

Et ut nihil disserunt, lil. Kalend. oc ad I ll. Kalend.sic nullo modo discrepant, ad Kalend Qtiintiles,vel Κaled Quintilibus. Quod hic dico de Kalendis, accipi volo sicut ea, quae infra dicentur etiam de Nonis 5c Idibus. Ergo quae adhuc explicauimus, nec obscura,nec inusitata sunt. At ista, Ante diem V. Kalend. Maii, In ante diem XV. Kalend. Martias, Ex ante diem Nonas Iunij, quomodo M. Tul Ilus in orationibus suis, in epistolis, praesertim ad Atticu, millies loquitur, lasc inquam a pax cis intelliguntur,

a nemine fere usurpantur. Ante diem

V. Kalend. Maias, id est, eo ipso die V. Kalend. Maii, 'videlicet Aprilis. In ante diem x V. Kalend. Nouem Id est, in diem illum ipsum, qui est x s.

203쪽

ante Kalend. Nouemb. nimirum Octob connumerato ipso Calendarudie , quod in his loquendi generibus notandum est, Ex ante diem Non.

Iunii, id est, eo ipso die Nonarum Iunii, vel f die mensis Iunij. Quod a

tem pro eo ipso die, non praecedente illum numerum qui exprimitur, accipi debeant huiusmodi locutiones, certis simis argumentis re ratione conuin, cam. Gellius M. Tullium Ciceronem m. iante diem III. Non. Ianuarias natum esse scribit. Atqui Cicero ipsemet ii l. Non. Ianuarii suum natalem esse asserit libr.' ad Att. epist. ec libr. εepist. 46. XI V. Philipp. Memoria tenent me ante diem Xlll. Kalend. Ι nuar. principem libertatis reuocandae fuisse. Intelligit autem orationem

Philipp. quam ipso die XII l. Kalenci.

Ianuarias habuit in Senatu. lib. episto- nlarum x 6. epist.y.Nos apud Alrziam, lex quo loco tibi litteras ante dederamus, unum diem commorati sumuc quod duintus nos consequutus non

erat.

204쪽

erat. Is dies fuit Non. Nouemb. Inde ante lucem proficiscentes, ante diem VI ll. id. Novembr. has litteras dediamus. Est igitur concisa locutio cum di- cimus, ii l. Non. Nouemb. quae inte,

gra fit,cum dicimus, lil. ante Non.qua citreo onea non utebantur antiqui, sed eius loco, it ocabus Ante diem Ill. Nonas. id est, ante Nonas die tertio, connumeratis. ut supe- teUm. rius admonui, ipsis Nonis.

Doctissimi quidam viri, ubiculi* ''

reperitur in Cicerone, ad ii l. vel ad IV. Kalend. ec ceti scribendum cem .sent,a.d. Ut significet, ante diem.quem loquendi modum cum ignorarent Ii brarii imperiti, saepenumero pro a. d. ad , scripserunt. Hanc scripturam reformam locutionis confirmant etiam Graeci auctores, qui Iaisnis mensium nominibus ututur et sic enim ipsi quo

loquuntur, προ

Titus Liuius quo 3 . ab V. C. Ante diem II l. Idus sextiles consulatum incunti Et libr. 4s . supplicatio pro coim ' . . di s 'cio

205쪽

cione populi indicta est, ex ante diem

acete Man. V. Idus Octob. Varro lib. I. de re ru'. stica. exa. d. VIL Id. Februarias. Ex a.

. : . d. Vil. Id. Maii, id est, ex eo die, qui F. 3. σι dicitur Ante diem Vt l. Idus.

Cum in enumeratione menstruorum dierum Nonae e Idus anteeedant Calendas, eaq Calendarum eonditis sit, rupraeter unum diem, reli quae querim mensis exesi primus euiusq, mensis dies vocatur Calendae, tamen in enumeratio ne trium illarum mensis partium caueba ut dii genter Romani , ne ante Alanas. Idus, calendo nominarentias Nonis,Mus aLdisebant,nes reus uominarent, male ominosim esset. CLeero tamen in Verrem Calendis, Muis. Idibus dixit, ut ibidem notauit. Meonius. Hae Tur neb. aduersar lib. 3 s. cap.

- Iduare enim diuidere in scio videtur allu- si se Horatius, ode. x 3 . libr. 4. Idus appellans diem qui findit mensem. Et hionis Halicamna Fexponit Idus διχ'μηνίδα αμεsαν.hoe est, dissectorem mensis diem, er quas emestrem. uuidam istas loquendi formas ex ante, in ante diem, ante diem Nonarum, me. H interprerantur, Ni dicant, subaudiri νerbum hoe, sini

206쪽

I. 1

rum aut tale quippiam:quasi dieas,aηte diem HI alend. finitum, exactum, id es , isquiunt, bilaliud, quam, L. I alend.

De epithet .

CAPUT LIII. EPithetorum, quae M. Tullius in i

Partit. oratoriis ad nomen adiun-i.-ε.cta, Quintilianus apposita, Priscianus ec Grammatici adiectiva nominant, cum in omni sermone scriptioneque magnus creber, tum in superscriptione, quam vocant, epistolarum necessarius est usus, Quocirca prius nonnulla de epithetis praecipiemus, quam de ratione superscriptionis dicere ingrediamur: ut etiam nac in par- se adolescentium elegantiae suauitatis* cupidorum industriam studio NIal re nostro adiuvemus. Aristoc lib. 3. de doctrina dicendi, cia de elocutione disputat,oportet inquisi& adiuncta ad nomςn & translationes accolhod, .sun Wre. Hoc autem fiet, si ex pro-

207쪽

vitum axioma.

portione ducantur: sin minus, indeco rum apparebit: contraria nam p inter se collata maxime elucescunt. Quibus verbis accuratus ille magister duo quaedam docet, Unum , epitheton de- here accommodatum esse ei,cui adiu gitur: umnem quippe vim,leporem ocgratiam voces alioqui lectissimae ami tunt , nisi loco ec opportune fuerint usurpatae. Alterum, quo pacto id fieri possit: si ducantur nimirum ex Proportione,qua si negligemus, statimin- decorum apparebit,eo quod contrariaec minime inter se conuenientia, cum mutuo conferuntur, magis solent perspici. Sed exemplis res clarior fiet. Sumamus duo nomina contraria, pax, bellum,uirtus, vitium: nunc totidem epitheta,tranquilla,turbulentum, amabilis, odiosum. Si primum conueniat primo, hoc est, si pax recte dicitur tranquilla, secundum eius contrario conueniet, & dicetur bellum recte turbulentum. Item si epitheton, ama-- hilis, quod est contrarium huic, odi sum

208쪽

lim, conueniet virtuti, odiosum comveniet vitio, quod est contrarium virtuti. Quod si contraria nomina non fuerint, videndum est, an contrarium epitheton eidem nomini conueniat. Tunc enim id, quod addere volebamus,non erit accommodatum. Ut si bene dixit Virgilius,Monstrum horre dum, informe: male dicet, qui, Monstrum amabile, formosum appellarit.

Interdum etiam contraria epitheta eidem conueniunt, cum qualitates mutantur , Ut mala mens, malus animus, na mens bonus animus,lati humeri,

Iata frons, angusti humeri, angusta frons. Interdum plura epitheta eidem nomini adduntur, ut singularis eXDmo mis. mia virtus, incredibilis lapientia ac- 3 3. pene diuina: multa eiusdem generis, quae passim occurrunt apud bonos auctores.

Iam, epitheton tribus modis sumi,

aut ab animo,aut a corpore, aula rebus se

externis: re sumi praecipue laudandi vituperandi caussa: α poctas frequen

209쪽

quetius ac liberius uti epithetis quantoratores. haec, inquam, satis nota sunt, eoruml subtilior explicatio, ad n strum institutum non valde pertinet, quamuis ad elocutionem epistolicam generatim pertinere videatur: atque ideo magistri in hac arte tradenda, de appositis praecipere quantum sufficere putabunt,ne omittant. Nos ad institi ta pergamus

Quia ergo epistola est genus scriptionis communissimum, eius longe plurimus inter nobiles ignobiles , doctos indoctos, senes adolascentes, sacros profanos,fumos infimos &c. usus cernitur, ordine quodam, diuersorum statuum, aetatum, seXuum, conditi

num, &c. selectiora epitheta substes

mus. Qua in re idcirco breuiores erimus, quod prudentia, quae cum aetate crescit, oc diligens praestantium auctorum lectio no modo copiam maiorem appositorum suppeditabunt, verum- etiam delectum re proprietatem eo rundem docebunt.

210쪽

mms. sanctissimus. Beatis imus. B. Petri Apostolorum principis successor. IE sp Christi vicarius.

Cardinales.

Amplissinai. illustrissimi.

Episcopi

Reuerendissimi. Praesules sanαssimi. Antistites Religiosissimi.

bbates, Gon chi, Sacerdotes.

Reuerendi. Colendi. Honorandi.

Religiosi Religiosissimi. Imperator.

Augustus. εInuictissimus Potentissimus Apud veteres, Diuus, ex adulatione, ut quidam docti sentiunt Graeci Impera. saepe in edictis suis, nostra diuinitas, dcc.

Hispanore. Catholicus. Britannorum. Serenisse. Polonorum. Augustus. Clementissimus.s Potentissimus. l Communia;ve etiam heerenissimus clares i. cibus δcarebiauci Inus tribuitur. I

I cessu Principes.

IllustrissimI. Clarissimi. Excellentissimi.

comiten

Nobilitate generis clari.

Consetis.

vigilantissimi. Diligentissimi. Clarissim; dcgrauissimi. Optimi de praestantissum l. Sapientissimi. Senatores. Pradentissimi.

Reipub. studiosissimi. Lectio

i Disi