Historiae Generalis & Specialis De Ordine Canonicorum Regularium S. Augustini Prodromus

11쪽

r DEDICATORI Aut quasi solus totam illam animasse adhuc digne videatur. Nec minus Divus alter Seraphicus a Carolo nostro in Filiis suis prope arcem quam possederatὶ Erna viensem consistentibus, quanto honoratus sit innenarrabilis pene munificentiae penuario, iidem lubenti gratitudine profitentur. Et hanc probitatem, quam admirabatur omnis Styria in carolo, non minus collaudabat in Ipso Genitore Tuo, & extollunt adhuc in Excellentiissimo, ac Elustrissimo D. D. carolo Adamos quem Fraterna cognatione attingis hodie sapientissime Provinciae nostrae ejusdem Capitanei Muneris honore praesidente. Sed & horum fertilissimis praeconiis ut ut ultro insistendi animus contendit, ac Calamus, iterato retrahit tum ipsa, quam dixeram, agnata toti lituiastrissimae Stirpi Tuae ab omni laudum cupiditate penitus aliena m destia, tum praefixum evitandae prolixitatis studium.

Itaque dum hos omnes conciso tantummodo en mio, &postremis apicibus attingere licuit, restat tamen, ut proximiora virtuti Tuat ne scilicet transiliam propositae materiae metam memorarem deceat,quae in universali lustrissimaTua Familia jam e trecentis&lius annis tanta suere, ut si ob merita Caeseri, populoque impensa , semper inter Primates Provinciae exaltata fulgeret, profecto non munus Deo se acceptissimam facere conaretur. Neque enim minus Ipsa supremo Numini, quam Summo in terris Monarchae deserebat , in

de est, quod sacris Religionum diversarum vinculis veluti totidem pretiosissimas gemmas tredecim e sequiore sexu illigaverit Nobili ilia

ma germina, de quarum innocentistimo aeque, ac probillimo consertio sibi applaudere, cum adhuc conviverent, vestales virgines p

terant Monasterii Gossensis, earum seX Helenam nempe, Dorotheam, citharinam, Reginam, Isabeliam, & Felieitatem complectentis. Allae

quoque Gynecaei Viennensis, quod Regium dicunt, & Caeciliam, atque Leonoram fovebat; denique illae, quae ad Portam Caeli in eadem

Metropoli institutum nostrum sectantes quatuor nisi fallar) junctas sibi gratulabantur, Annam Mariam, Eusebiam, Potixenam, ac dentisque Ehsabetham, illam nempe, quae suis virtutibus meruit, ut reliquis in Abbatissam praeficeretur, aliquot annis praeclaro sane eXemplo 3c vigilantiae studio suis non tam praesidens, quam BREuNERIANO San. guini propria humilitatis, ac affabilitatis modestia omnibus Omnia iacta, Mater simul reliquarum, & soror, finem vitae clausit tanto suae probitatis odore relicto, ut hodie adhuc in hoc sacro Parthenone pietas illiu&, prudentiaque virente memoria honoretur. Praeamiabula Ipsa fortasse fuerat, ac praenuntia, quae suis in praesidendo moribus

12쪽

tibus praesagiret, quantum sibi Sacrum ordinem nostrum devinctura sit it histrillima Familia Tua, ut si in sexu sequiore insignem adeo,

fortemque nutrierit Mulierem, quae digna esset, ut supra modium constituereti haud equidem detutura sit, ut huic Instituto nostro suppeditaret mirum ad sustinendum Praesidium saerum, omni virtu

Porro quamvis ignorem minimh, quanta jam dudum in Ecclesiastica militia praestiterint Nobilissimi generis Tui consortes plurimi,

citque ex his praecipue Ioannes Friederreus Decanus Olomu censis, alterove Ioannes Iosephus insignis ibidem Canonicus, Carolus quoque ordinis Melitensis. Maximitianus verti ordinis S. Iacobi Equites prae stantissimi, praecipuε tamen inter hos eminuit 'iderieus Philippus. quem tantis in amoribus Ferdinandus Tertius imperator habebat, ut eundem sibi in Episcopum suae Metropoleos expeteret, Ioannem Bia temIosephum Magnus Leopotiri Archiepiscopum Pragensem solis allectus tanti viri meritis decemeret. Verum Te in tota illustrisssima F milia tua primum elegit Dominus, ut sbi in Ministerio suo arctiare. id est, sacro Religionis vinculo constrictus deservires. Primus Tu es

Praesul Mustrissime, qui Deo vota Religiosa deprompseras, sed & Tu

Primus es, quem Deus summo inter tuos honore voluit inaugurandiam , ut evidenter ostenderet tantas esse in altissimo suo Consilio Majoriam Tuorum praerogativas, tanta Tua propria merita, tantumdenique in totam Tuam Prosapiam Divinae honitatis aTectum, ut si liliares in sacra Religione existerent, eorum ompium vertices, aequa-

is mercedis gloria decoraret. Ideo applaudit sibi Inclytum Colle. niam Tuum, dum eum in Te invenit, quem disne optaverat, Praesulem, Carolum nempe, dc Iosephum illum Genevensem Divum imitaris Zelo pietatis, hunc dispensatorem AEgypti sollicitudine curandae rei familiaris; in illo Praelatum agis, in isto Patrem, utrobique felix, quod talibus praesis, quos etsi aemulos Infulae Tuae prohibente scilicet, quae in hoc Tuo virtutum Phrontisterio viget. sub. missionis modesti ab non habueris, habuisti tamen, S adhuc habes ardentissimos Tuae probitatis aemulatores, &si Styriam aliquando in Graeciam versam aestimare quis vellet, Tuum non nisi Colle-

Iium oporteret, ut adeat, redivivum sibi visurus omnium optimoriam morum, scientiarumque Athenaeum. Haec dum solertius penetro, adverto jam me in meta esse propositi mei, quo collimabam; cui enim hunc secundum Prodromi Tomum Sacri. & Apostolici Ordinis nostri Historiam singulariter de Collegiis S Monasteriis per totam Germaniam diffusis tractantem in patrocinium potius, quam Tibi deferrem, in quo intuitu uno riserio, quae alioquin labore non exiguo, dispersim fuissent colligenda. Agit hic Tomus de nostrorum Collegiorum fundatione . seu ortu, variisque cut semper fieri solet in iis . quae humana. ac mortalia sunt)fatis, tu quasi omni fato superior, dum talia leges, senties haud dubiE, amrmabisque vera esse illa, quae dudum sancti quoque Patres agnoverant necessaria esse, quibus saeta Religio inter vicissitudines humanas immota Persistat. Agit

13쪽

DEDICATORIA EPISTOLA.

idem, meminitque viros nostri ordinis eximios, scilicet ad tuaepR-tatis similitudinem graphice driineatos, ut videas eorum praeclara perquirendo facinora, quanta tua sunt, quibus eorum imitator. Iam antea exstiteras . quam haec legendo ad ipsa aemulando concl-tareris. Denique immixta is Lontinet alia quoque . historiam turri sacram, tum profanam immodice collustrantia, cujus Tu. ut es minim8 expers. sic canue dubite in ) futurus es gratiosissimus promotor. Haec dum mihi Praesul Illustrissime, Reverendissime ocens Benevolentis e firmus ad promitto, fac, quaeso, ut opus istud meum ea securitate adversus omnes, qui eidem fortaue malignantur, in sinu tuo requiescat. qua vallatus feliciore progressu, laven,

tiore *dere, ac passu celeriore subsequus paulo post ad prelum parandus Tomus prodire valeat, dum interim tibi tot felicissimos Regiminis Tui annos precor . quot in hoc volumine paginas dicatas volui, ct quot eso ad superos aut misi, aut mittam suspiria. Ut festa perennes, meque gratiis Tuis dignari non desinas. dum

Reverendissimae Illustrissimae, ac Amplissimae Dominationis tuae

Can. Reg. vorav. Biblioth. ibid. Jurat. Notar. & Poeniti Apost

14쪽

FACULTAS

REVERENDISSIMI, ET AMPLISSIMI

THistoriar Generalis, & Specialis, de

Ordine Canonicorum Regularium, Prodromi Tomus posterior a R. D.

Collegiatae nostrae Ecclesiae Vormien- sis Canonico Capitulari Bibliothec,rio, Ec Notario Apost. Publ. Jurato, curiaeque Romanae immatriculato Compositus publici Juris per typum fieri possit, tenore praesentium facultatem concedimus. Actum in Canonia nostra Voraviensi 6. Jan. I74 I.

LAURENTIUS IOSEP HUS

Praepositus ibid. mppri

15쪽

APPROBATIO

CELEBERRIMT UNIVERSIATIS

Vl ENNENSIS. Unc secundum Tomum, Prodromi Historiae Generalis, & Specialis de Ordine Can. Reg. S. Augustini Concinnatum a Plurimum Reverendo, ac Clarissimo Do. mino Joane Antonio Lunggo Canonico Regulari Lateranensi S. Augustini Voravit, ibidemque Bi-hl iothecario &c. diligenter perlegi: cumque in eo

multa erudite pertractentur, & veteribus DocumentiS Comprobata, neC quidquam contineatur

fidei, aut moribus adversum; ideo luce publica dignum censui. Viennae Austriae sua Septembris

FRANCISCUS HOLLER

fessor S. Scripti & in Fac. Theol.

p. t. librorum Censor. .

16쪽

dromi Secundam Partem Tibi sisto, experiret num Charetis pollicitationes jactaverim, dum fidem praesto, & fortasse etiam

majorem, quam sacramento tenebar. Diutior hujus Tomi dulata editio non meae culpae est, seu temporum , utinam meliorum, & non pene ad incitas usque invisorum litteris. Jam tertius prope annus abiit, quo typo maturum prodire in lucem voluissem. Alia adhuc fuere neque mearum virium, ut tollerentur, obstacula, quibus hucusque nihil non molesti tollerare Oportuit. Sed ut saepius e malis bonum elicitur: quemadmodum tunc se bene navigasse dixit Zeno, cum secisset naufragium , sic bene mihi vertit haec typi dilata ui '. tio ; nam cognoscere quaedam concessum est interea, q's quibus consulerem, neque deessem aut meliora, aut utiliora Suadentibus.

Ut primum Tomus primus publicus esse coepit, fastiditus est, ut assolet, a nonnullis: Quidam aspe

natantur Propositum s Uerum hos non moror, non tanti sunt, ut eorum palato serviam, potiore, ac multorum aliorum exspectatione delusa: displiceam no

nullis, modo quibusdam prosim, istud caepi experimento: Alii improbabant vastitatem operis , tot v luminum quemadmodum in praefatione prioris T

X X et mi

17쪽

mi spoponderam) molem, ut unus homo construat, impollibile alebant, opus esse plurium annorum,quam quinquagenarius & hoc major se assecuturum speret; nonnemo Bibliopolarum opera successive complenda, tantum non omnino Vulcano destinanda censuit: praeclare ista, sive ab hominibus antelucani, ut ita dicam,

lucri cupidis; aut ab aliis, qui consilium, judiciumque praevertunt, Nasuti nimium. His resipondeo: Imprimis nescire se, isti produnt, quid si Prodromus, &quo consilio conscriptus. Haec vero Prodromi ratio, quam ex prioris partis praefatione 3. quods quaerasese. post observationem septimam satis declarata sit, etiam viderint Lippientes. Ex hujus Prodromi praerogativa eam nobis operis aut instituendi aut ordinandi, scribendique libertatem vindicamus, ut nihil nobis sponsio inibi data imponat oneris, nisi ut scribamus: monogramma hoc Prodromo exhibuimus; placeat, an displiceat 3 utrinque feror, continuaturus placita,

emendaturus minus probata.

Neque mihi apio opus est, quas tantae vastitatis molimini succubitum; en tibi & in hoc remedium, Ideam propositi operis percepisti, faverint superi, temporibus magis prosperis secundaturi, vita simul sospite, habebis intra lustrum opus completum, sin immineant duriora hanc jam crede secundam Partem comsulto sic esse instructam, ut Prodromo toti prodessent quidem, quae polliciti sumus plura Volumina, sussiciat tamen unum: quod si istud quoque mihi perficiendum iniquior fortuna vel mors excusserit, confide,sore, ut laborem post me, alius forsan & felicius, &eruditius suppleat. Atque hac stipulatione te secu

rum reddo.

Porro jam ad secundam Prodromi partem mentem advertimus; Multa namque occurrunt spinis, o,

sita, ut verbi gratia, dum de Illustrissimo P emonstratensi ordine sermo occurret. Medioserme hujus par-.tis aequore transacto, pervenit ad manus nostras in

dustita Viri Clarissimi l quem nuper nobis invida e Vi

18쪽

vis eripuere fata tot gratitudinis titulis, quo pene apicibus in hoc opere recolendum in Philippi Saller, Hugonis Stivagiensis Annalium Tomus primus: Laetabar, tam nobilis eruditionis libro, & hoc aedipo dubium meum , quo dudum in discriminando instituto Praemonstratensium a nostro agebar, tandem dissolvendum confidebam, verum fefellit spes, etsi enim in praefatione de origine sui facri ordinis hic illustrissimus Author quaedam praeclare edisserat, & speciem cum Canonicis Regularibus S. Augustini eandem asserere videatur, at ambigenti, ex iis, quae profert, nulla suta lata difficultas, unde nihil, quae de hoc celeberrimo instituto discurrimus, usque dum libuit immutare. Transgredimur ad Windesemenses: mare, ut dici solet, miscuimus Caelo, &, ubi vel umbra spei affulserat, eo directae supplices, ut bene de hac Congregatione merituris cederet narratio. Uerum littus aravimus, & auribus surdis cantata est fabula; itaque succisum propositumi interea tamen adeo iniqui non sumus, ut pii vindesemensium manes praecipue quo rum tanquam primorum Patrum memoria in benedictione est, velimus, expient hodiernorum in nos commissam duritiem, sed cum aliunde sine horum favore mansuetioribus patrociniis) suppetant praeclara documenta, ea eX parte in hoc Tomo referre non piguit, sed copiosiora in ipso opere comparitura sunt, haec de pristino mindesemensium statu nos facturos promittimus , de recentiore nihil est, quod ultro dicamus. Petrum nostrum Forerium non ita pridem Beatorum calculo summo oraculo assertum peculiari Embolismo honoravimus, dignum majore honore virum tot virtutibus inclytum, & de restaurato sacro ordine nostro tam bene meritum. Author ille exstitit novae Congregationis Canonicorum Regularium, quam sancti Salvatoris nuncupari voluit, insignes ipsi superandi obices fuerant, & prosecto trabs in omnibus t verum ut

ait Hieronymus: litterarum radiera amarae, dulces fugi ru

ctus,quantam utilitatis messem Beatus hic disciplinae Te-

19쪽

AD LEGOREM.

Iator collegerit, hodiedum florens imo quotidie accrescens ejus eximia, & toti Ecclesiae proficua congregatio ostendit. Explicat in Parthenonibus ramos tuos utcunque iam ad nostram usque Germaniam , sed &unum virorum Argentoratense non ita pridem surrexerat; Urbem hanc qualicunque jure libi cum tota Al satia Gallus addixerit, ad Germanum tamen solum referimus merito: an enim ideo Germani non sumus, si nos quod tamen avertant Superi in aut hinc Turca, aut inde Gallus occupet Haec tam felix Foreriana Congregatio ingerebat consilium sparsim saepiuscule de Congregationum praerogativa, ac emolumentis libandi . potius aliqua, quam differendi, quamvis, quantum non tam meo, quam multorum pectori hoc bonum insideat, non facile dixem, neque est, ut adjungam, quae Clarissimi mecum Viri, ac utriusque litteraturae sacram profanamque intelligoὶ peritii simi contulerant de hujus inaestimabili pretio, muroque pene inexpugnabili conservandae cuicunque demum Religioni. Solum audiamus Jacobum nostrum de Uitria

co profecto graphice perorantem: ubi ei de Ar sensibus Canonicis sermo : Quoniam, inquit, nihil magis virtutem religionis conservat, uri plures sunt conoegationes G conventus, quam respectur ad unum superiorem, qui

diversa sub se membra regit, G eontinet, quasi summtim G supremum caput. Semel in anno ,sub primo G prinestati Ab

base Generale conelliam celebraturi conveniunt, omnes una

nimiter hujus ordinis Abbates, secundum quod Religioni via derint expedire, corrigant corrigenda, resecent supersua, instituant es addant, qua fuerint superaddenda, vel secundum

temporum, aut rerum mutationem, quae fuerint commutanda,eommutent, ct novis supervanientibus, ita vetera resectania

tur , quod vetustissima veterum prima scilicet antiquorum Patrum instituta, srmiter G invariabiliter observentur. Prine alis squidem Abbassius suas, inferiores silicet Abbatias per se, vel viros idoneos studiose visitando, quantum religioni subministret fulcimentum, ne per negligentIam dostiat, vel per dissolutionem flatus religionis enervatus corruat, ex his liquet conventibus G Congregationibus, quae ex uno tantum Abbate pendentes, S unifoti superiori intendentes,

20쪽

AD LECTOREM.tam eorruente plerumque corruant, cum non habeant, unde alias falciantur. Vasiquidem Soli,qura, si ceciderit, non habet sublevantem, Funiculus autem triplex non facile rvmpitur; frater enim fratrem adjuvans, est quasi civitas munita. Si autem corrupto capite ad praelatos Iaeculares membra recumrerint, G Se iam ' fugientes, frequenter Charsim intum Fort. rerunt, G fugientes arma ferrea, in areum aereum incide- RVς εφφrant: Quidam enim Melesiarum Praelati, Regularatim dissensionibus tanto magis exultant, quanto velut in aqua turbata copiosiorem reperientes Vcationem ab altera vel utraque parte hae occasone pecuniam emtingere non formidant. Quo sorte justos S timoratos invenerint Praelatos, qui ab omni munere manus excutientes eorum partes intercedente pecunia, favere renuerint, tandem facta ad Dominnm Papam appellatione discurrendi, fg evagandi materiam libenter inveniunt

&c. Haec Vitriacus: sane, mea 'uidem opinione, si qua est Religio praeclare florens, CongregationibuS stabilitur , & tum demum labantibus qualicunque eX

causa quibusdam non raro monasteriis opitulans manus succurrit. In Hungaria ante belli turcici, priore saeculo notissimi apparatum , numerabat ordo noster

aliquot Collegia , numerabant & Benedictini, pariter

Praemonstratenses, inundata, ac tyranice veXata a Ma

cho metanis non solum, sed & ipsis perduellibus Hungaris omnia pene Collegia & Monasteria, aliquanto tempore sub cineribus jacuere , cum demum piissimo

di aequissimo Caesare Ferdinando, nec non ejus aeterna memoria dignissimo Successore Levoldo, oblata est cuicunque Urdini suorum Monasteriorum restitutio unacum fundis, ac dote quantum circumstantiae admi

serant Fundationis; Primi, qui restituti, Benedictinierant, imitati mox tam praeclara vestigia Praemonstratenses ; unde stivagien: in Annalium praefat. citat. post

reremptum, inquit, ab infidelibus regnum Hungariae, Abbates Austriae, Bohemiae, Moraoiae, refuso in aerarium Viennense argento, nonnustas ordinis Praeposituras recuperarunt, ct eorum regimen paternum suis annexuere Abbatiis. Canonicorum

Regularium, seu nostratium abolita omnia; exstat in Archivio nostro documentum quoddam sic sonans:

Praepostvre Regulares ,sive canonieorum Regularium in Hungaria