장음표시 사용
221쪽
Ad s. Qui universas. ut universia μία provincias regunt, jus gladii b) babent: in metallum sc) dandipotestas eispremi a s. t Ut Provincias. Idest, integras Provincias. IMs gladii. Idest, Ius vitae noxiis adimendae, i.
Aut Gmnum S. A. Ist. de poenis. Deportandi autem in Instulam ius Prisdibus Provinciae non est datum I. Inter poenas 6. A. I. f. de Interdis. releg. l. a. A I V. de pae-ms Neque mirum hoc videri debet: Saeph enim Quae mera Imperia sunt, in eandem personam omnia non concumrunt. Nam merum Imperium lege datur, Lais de r.ellus cui, c., & lex illud dat cui vult, & in quantum vult. c D in metalium dandi. Idest, ad inquirendas eruendas. que venas metalli. Vide in meis Comment. Insit. ad s. Paenae
Ad s. Praeses Provinciae. 'Proes Provinciae multam, quam irrogavit, expraesentibus ' facultatibus eorum, quibus eam dixit, redigi nonpome deprehenderit . necessitatem lutionis moderetur , reprehensa a exactorum illicisa avaritia. Remi sa propter inopiam mul-ra, ἀprovincias regentibus exigi b non debet.
Rurebeno. Legendum, repressa. Bud.
Exigi non debet. Licet ille, cui propter inopiam tuit remassa, fiat postmodum lolvendo. Ex N. O Bart.bis.
Praeses Provinciae, inspectis aedistis, dominos eorum, casia . cognita, re cere ea a compellat: a ersus detrectam rem, competenti sM remedio, deformitati auxilia erat a RE-
222쪽
a Uscere ea competu . Pertinet enim ad decus urbium I aedificia non derelinqui, l. Praetor ait et O. 3. Io. st oper. nov. nunc . Ne scilicEt publicus deformetur aspectus . I. a. C. de aedisse. prim Seu, ne urbes deformentur ruinis, L Hς. F. Ne quid in locopus. b Competenti remedia . Quod poterit esse , ut moder tum spacium constituat domino, quo aedes reficiat, vel
Lex HIL Iulianus lib. i. Digestorum.
Saepὰ audivi a rem no rum dicentem, hac rescriptione PEum, qui Provinciaepraees, ad epotes, non imponi necessstatem Proconsuli, vel legato ejus, vel Praesidi Provinciae, suscipiendae cognitionis: sed eum aestimare debere, i e cognoscere, an Judicem dare debeat. a ὸ audivi, cte. Si Imperator ad eum , qui Provino ciae praeest, remittat supplicantem, hac rescriptione: Eum qui Provinciae praees, adire potes : Dicendum est hoc rescripto non imponi necessitatem Proconsuli, vel L gato ejus, vel Praesidi Provinciae, suscipiendae cognitionis per se ipsum: sed eum aestimare debere, utrum ipse cognoscere, anJudicem dare debeat.
Lex IX. Callistratus lib. 1. de cognitionibus.
Generaliter sa), quoties Princeps ad Pirae des provinciarum remittit negotia per rescriptiones, veluti , eum, qui provinciae praees, adire poteris: vel eum hac adjectione. Daesimabit, quid si partium suarum: non imponitur necessitas, proconfusi, vel legato fuscipiendae cognitionis , quamvis non sit adjectum. I, o mabit, qui si partiumsuarum: sedis aesimare debet, utrum sese cognoscaσ, an Judicem dure
223쪽
a Eneraliter , M. Generaliter quoties Princeps ad a Praesides Provinciarum remittit negotia per restriaptiones , veluti, Eum, qui Provinciae praeest adire poteris . sive hoc rescriptum sit factum cum hac adjectione. Is aestimabit, quid hi partium triarum: sive sine hac adjectione, non imponitur necessitas ei, qui provinciae praeest, suscipiendae cognitimis per se ipsum: sed is aestimare debet, utram ipse cognoscat, an Iudicem dare debeat.
Lex X. Hermogenianus lib. 2. Iuris Epitomarum.
Ex omnibus ca) causis, de quibus vel Praefectus Urbi, mel Praefectus Praetorio , itemque Consiles, ct Praetores, caeteriaque Roma cognoscunt, correctorum, M O Praesi um ' vinciarum es notio.
Lex XI. Marcianus lib.3. Institutionum.
Omnia enim proυincialia desideria, qua Romae sc) varios 3 dices habent, ad Oocium Praesidumpertinent.
Lex XII. Proculus lib. 4. Epistolarum.
Sed licet is, qui provinciae praees, omnium Romae Metur tuum vice, O incio fungi debeat: non tamen spectandum es, quid Romae d factum est, quam quid eri debeat. a UIX omnibus causis, cte. Facit i. Praeses Illicitas 5. s. sitit universas Τ. h. t. h Correctorum. Correctores non dicuntur hoc loco, a corrigendo, sed a conregendo, quod Praesectis, Praesidibus, α Rectoribus darentur adiutores. Feli. hic.c auae Roma varios Judices habent. Erant enim Romae varii Iudices, qui de diversis negociis Ius dicerent. - d aeuid Romae factum es. Contra id quod fieri debet: Non enim si quid non bene airimatur,hoc & in a Eorum Judicum
224쪽
dicum vitium extendi oportet, cum non exemplis, sed legibus judicandum sit, i. Nemo I 3. C. desent. interlac.
Lex XIII. Ulpianus lib. 7. de ossicio Ρroconsulis.
Congruit bono, er gravi praesidi curare, ut paeata atque quieta provinciasit, quam regit, quod non disscite obtinebit , si sollicite agat, ut malis sa) hominibus provincia careat eosque b) conquirat: nam Osacrilegos, latrones d , plagiarios, μ) fure1 f conquire debet, ct prout quisque doliquerit , in eum animadvertere, receptoresque eorum coemcere sine quibus latro g diutius latere nonpotes. a V T T malis hominibus proυincia careat. Facis l. 3.1.b.t.b I Eosiue conquirat. Conquiri faciat. c Nam ct Sacrilegos. Sacrilegi sunt, qui publica sacra furantur . . 6. ct 9. . ad leg. Ju pecu
d Latrones. Idest, Viarum obsessores. Barobis. e Plagiarios. Plagiarii dicuntur hi, qui liberos homines, aut servos alienos dolo malo supprimunt. Viri l. Non tim 6. . ad leg. Fab. deplagiar. quia ex ea cili es plenius imrelligere qui t plagiarii. f Fures. Qui rem contrectant causa lucrandi, vel ipsam rem, vel ejus usum, possessionemve. Vide in meis Comment. Ins. ad s. furtum, de oblig. quae ex delic. nasi. g Sine quibus latro, Oc. l. I .2f. de receptatoribus. Ad Furiosis. Furiosis, F non possintper necessarios sa) contineri, eo rem dio per Praesidem obviam eundum es, scilicet, ut carcere contineantur, ct ita Divus Pius rescri t. Sane excutiendum Divi Fratres putaverunt in persona ejus,qui parcidium admiserit, utrum simulato furore facinus admisisset, an vero re vera compos mentis non esset: ut si simulasset, plectere. tur: R fureret in carcerei b) contineretur.
225쪽
a IIJ ER necessarios. Per eognatos, aut affinesb T In carcere contineretur. In carcere continetur, non ad poenam, sed ad tutelam ejus & securitatem aliorum .
Lex XIV. Macer lib. a. de Iudiciis Publicis .
Divus Maincus, ct Commodus Seapulae Tertrito rescri erunt in baec verba : Si tibi liquido comperitim ea a lium Priscum in eo furore esse, ut continua mentis alienatione omni inteia lectu careat: ne ubes ullasulpicio , matrem ab eo utatione dementia occilam, potes de modo poenae ejus dissimulare, eumfati uror estis sa) puniatur , ct tamen diligentius cu-s odiendus erit, ac, se putabis, etiam vinculo coercendus: quod non tam ad poenam, quam ad tutelam ejus, securiatatem proximorum pertinebit. Si vero , ut plerumue adsolet, intervallis quibusdamsen sanior es, nam forte eo momento scelus admiserit, nec morbo ejus dandassi venia , diligenter explorabis: O si quid tale compereris, consiles nos , ut aes memus, an mr immanitatem facinoris, sicum post videri sentire, commiserit, supplicio areficiendussit. Ckm Geliteris tuis cognoverimus, tali eum loco atque b)-esse , ut Uuis c , vel etiam in propria villa , cus odiatur: rectefacturus nobis videris: fleos, a quibus illo tempore observatus esset, vocaveris, Er causam tantae negligentiae emineris: O in unumquemque eorum, pro ut tibi levari, . vel onerari culpa ejus videbitur, constitueris. Nam cu/des furiosis non ad hoc solism adbibentur, ne qui perniciosiusi in se moliantur, ne aliis quoque exitiosint. βuodsi committatur, non immerito culpae eorum adscribendum es ,
qui negligentis es' d) in Ocio fuerint. a M satis furore pse puniatur. Atque afflicto homini non sit alia afflictio addenda.b Atque ord ne. Ordo hic ponitur pro eo quod vulgus
statum vocat. Bud.c Ut usuis. Honestiores enim furiosi qui gentilitatis jus
226쪽
habebant, suorum custodiae permittebantur. Idem Bud.d qui negligentiores in oscio fuerint, quisquis enim in officio 1uo debet diligens esse. l. 3. C.de o .Hὰ praestorient.
Lex XU. Marcianus lib. 1. de Iudiciis Publicis.
Illud observandum es, ne qui Provincias regis, Anes ejus emcedat , m voti tuendi causa: dum tamen sa) abnoctare
a tamen abnoctare ei non liceat. Non liceat ei in-λ tegram noctem abesse.
Lex XVI. Macer lib. 1. de ossicio praesidis.
Senatus coMulto cavetur, ut de his, quae Provincias re a tes , comites, aut libertini eorum , antequam in Provinciam venerInt, contraxerunt parci me jus sa) dicatur: ita ut actiones, quae ob eam causiam insiturae non essur,postea quam quis eorum ea provincia excesserit, resiluantur . U Siquid tamen invito accidis, veluti se imuriam, aut furtum
pasus es, haeIenus ei Jus dicendum es, ut litem sc) com, resque ablata exhibeatur, ct deponatur d), aut A i , exhiber uesatisdatopromιttatur. a D dicatur. In Urbe, quoad redierim, ne Iu absentia eis noceat. C M. ad avi Iuri O. β de jurisdictione. μb Resituantur. Si interea fuerint amissae.
d Et deponatur. Ut res sit in tuto .e Aut ι. Idest, praesentari ablata res.
XVII Celsus lib. 3. Digestorum.
Uorte saJ Praeses Provincia man misserit, vel tutorem δε- derit
227쪽
' 'issis , priis quam cognoserit successorem advenisse erunς O
a I forte, cte. Potestas Prassidis provinciae durat solum usque ad adventum succetaris, arg. l. Memmisse I o. f. de ossic. procons. Si tamen praeses auctoritatem praeituerat manumittenti, vel tutorem dederit, priusquam cognoverit successorem advenisse, erunt haec rata.
Lex XVIII. Modestinus lib. I. Regularum.
Plebiscito continetur, ne quis Pr dum a , munus donumve caperet, nisi esculentumpoculentamve , quod inter dies proximos prodigatur. Eouis Praesidum munus donumve caperet, Oc. Vide LSolent 6. s. ult. ct notata a me ibidem 1. de O . procon Facit illud Exodi cap. a I. Nec accipies munera,qua etiam exrecantprudentes, Osubvertunt verba jusorum.
Lex XIX. Callistratus lib. 1. de cognitionibus.
Obserυandum es jus reddenti, ut in a) adeundo quidem facialem se praebe i, sed contemui b) non patiatur, unde mam datis adiicitur, ne Praesdes pro Uinciarum in ulteriorem sc)familiaritatem proυinciales admittant. Nam ex converyatione aequali contemptus dignitatis nascitur .a π N adeundo. Idest, clim alii, sive in Iudicio, sive ex- a Iudicium velint eum adire . . b f ed contemni non patiatur. Facit i. I. in princ. π. deposu- Ian. 9 l. Nec quidquam 9. A. Circa advocat s . de Og cprocons.c In ulteriorem. In aliis legitur: In interiorem. Ad g. Sed & in cognoscendo. Sed ct in a i cognoscendo neque b) excandesere adversus
228쪽
2oseos , quos malos putat, neque precibus calamitosorum illach mari oportet, enim non es consantis Ο recti judicis, euius animi motum vultus detegit. Et summatim ita Jus reridi debet, ut au Ioritatem dignitatis Φ ingeniosuo augeat .
a se in cognoscendo , Ad hunc locum pertinet quod ex Chrisippo scribit Gellius lib. I . cap. 4. Vid licet: Iudicem, qui Iustitiae antistes est, Oportere estis gravem, 1anctum, severum, incorruptum, inadulabilem: comtraque improbos, nocentesque immisericordem, atque i exorabilem , erectumque, dc arduum , ac potentem, vi cimajestate aequitatis, Veritatisque terrificum .h Neque excandescere. Neque vehementius irasci. c Et summatim. Et brevi dictionis compendio ut rem totam complectar. Feli. d Ut auctoritatem dignitatis, Oc. Facit I. I. in prisc. F. de postulaudo.
Lex XX. Papinianus lib. I. Responsorum.
Legatu, Caesaris, ides sa , Praeses, vel Corrector b ει vinciae, abdicandose sc), non amittit Imperium. a i Des, Praeses. Pro, idest, quidam reponunt, vel . Vide cis notatasupra ad em LI.8. t.b Vel Corrector. Hoc loco Corrector ille est, qui Praesidi adjutor datus est. Corrector dictus a conregendo. inde
c Abdicando se non amittit Imperium. Nemo enim potesta se abdicare dignitatem, quam non a se, sed a Principe habeat. Ergo nec amittere Imperium, quod habet Ob dignitatem , sed utrumque debet solemniter deponere, & more majorum. Ex Fab.
Lex XXI. Paulus libitingui. de ossicio Adsessorum.
229쪽
ato de virginata, vel ervosuprato: Factor c) rerum agentis corruptus esse dicatur, vel ejusmodi homo, ut non I lam d
iacturam adversus sub antiam Oed ad totius domus eversionem pertineat: severissime debet animadvertere. a x cognoscat. In vulgatis : Clim cognoscit.b Deservo corrupto . De Actione servi corrupti vide in meis Comment. Insit. ad 3. In duplum, de Action. In verbo, Item servi corrupti. Et nota, qnod dc extra ordinem Praeses, qui cognoscit, punire potest corruptorem, pro modo &qualitate corruptionis, & servi corrupti, ut hic . eX Barone.c Si actor rerum . Si servus, cui dominus omnium rerum suarum procurationem credidit. Theoph. ad 3. poena autem. Insit. de Injuriis. Hinc apud Ulpianum, Actor, pro servo optimo , in I. Legato 37.st. de legat. I . In summa, Actor est majoris actus homo.d Ut nonsolam iacIuram adversus sub antiam. Ant. Fab. putat legedum: Ut non solam jactura ad servisibilantiam.
De Uscio Procurat. Caesaris et a) Rationalis. T1TULUS DECIMUSNONUS.
Lex Prima. Ulpianus lib. 6. ad Edictum.
Euae acta b) gesaquesunt is procuratore Caesaris,sse ab eo sc comprobantur, atquesta Caesare d) gesa resent.
a X TEI Rationalis. Vel, pro, Idest. Idem namque est V procurator Cςsaris & Rationalis,qui scilicet in Pr vincia iudicat inter fiscum & privatos, ut in Urbe PLaetor, a Divo Nerva constitutus. Cujae. hic in Paratis. Et Rationalis appellatur,eo quod in Provinciam mittitur fiscalium ratio
b βuae acta gesta uesunt. Actum generale verbum est. sive verbis, sive re quid agatur. Gestum , rem significat sine verbis factam. l. Labeo I9.st de verboss.c Sis
230쪽
c Sic ab eo comprobantur, Oc. Dummodo diligenter, α non contra commodum Caesaris sint gesta, ut in s .pro eq.d At questa Caesare gesta essent. Hinc illud Taciti M. ra.
de Claudio Coare: Eodem anno saepilis audita vox Princiapis, parem vim rerum habendam a procuratoribus suis j dicaturum, ac si ipse statuisset: Ac ne sortuito prolapsus videretur, Senatus quoque consulto cautum plenius, quam antea, & uberius. Ad F. Si rem Caesaris. Si rem Caesaris Procurator ejus, quasi rem propriam, tradate
non puto eum dominium transferre: tunc enim transfert, cum
negotium Caesaris gerens, consensu sa) iEssus tradit. D nique b) s vendisionis, vel donationis sc , vel transactionis d) eausa quid agat, nihil agit: non enim alienare ei rem Caesaris ,sed diligenter gerere commissum es. a r Onfensi ipsus tradit. Semper consensum Caesaris di- cemus adfuisse, si procurator agat ex ossicio & secundum id, quod ad ejus curam α sollicitudinem pertia
b Denique si venditionis. Fructus tamen , aut alias res, quae corrumpi facile possunt, vendere potest, i. Procurator 6 3. f. de procurat. c Vel donationis. Neque is, qui liberam administrati nem habet, donare potest. Non enim ad hoc ei conceditur libera administratio, ut perdat, L filius milias .is prisc. Is de donation. id Vel tranfactionis causa . Nulli enim procuratorum Principis, inconsulto Principe , transigere licet. l. nulli retj. de ano I.
Ad A. Est hoc. Es hoc sa) praecipuum in Procuratore Caesaris, quod ejus jussuservus Caesaris adire bsreditatempotes: Et si Caesar Ghaeres in tuatur, misendose opulenta sc) haereditati procurator haeredem Caesarem facit.