Petri Iacobi Zouelli ... Commentarius de pestilenti statu, in quo, quicquid ad pestem curandam attinet, clarissime continetur

51쪽

tes nihil aliud est quam seruare uitam,siqui dem monstratum e l, qualibet earum amises necessarium eiu reliquas quoque una perire, haec Galenus ad uerbum , igitur eum batres facultates i idissolubili uinculo interseeopulatae sinit , ad omnibus tribus nobis siumendam esse indicationem merito quis si picabitur. Iam si haec diligentius quis animadue: rat nouitafacilesta quibus iam didicultatibus explicabit, uidely namque Galenus ipse in v libro de locis affectis capa. oppostum sentire his uerbis, cum monstratum hi tres esse uirtutes principalis quibus regitur animal, quarum una in corde, altera in cerebro,

tertia in iecinore residet principalior tamen, quae in eorde consisti emper enim mors ad immodi as sequitur eordis intemperies , simulq; cum ipsa aliae uitiantur, alijs autem deperditis non oportet simul uectionem cordis perire, ex his Galeni uerbis uidetur esse manife tum non qualibet earum uirtutum amissi necessario uitalem non deperdi quod tamenix.libro methodi praedixerat. Verum ut Ga-

leuum ubiq; sibi similem nostra vera redda

52쪽

DESTILENTI. agmus , ita locus hie ex istb methodi ean.m uenit intelligendus dieri non posse ut si ura ex Hiis remus fucultatibus in totum aepe datur'eorruat non o reliquus superst res persistere ,feri tumen interim potest, utariisne unius ex ictis tribus uirtutibus δε- perdita ut deperditio sensius'motus in v pletico , aliae Iacultates euissimiai ea uitalispersistat incolumis. Vitalis autem facultatis

operarisne laesa, alias flarim deperdi est necessem hocsibi uult Genus in libro de loeis

finis eapprimo. Ex quibus iam V itur manifestumsecundum Galeni sententium uirtutis uitalis functionem omnium maxime efse necessariam,ab eaq; caeteras dependere quo fit ut haec nobis dumtaxat Indicatisηe de mittendosanguine denunciet , hoc ipsium manisurus stet ex ipse Galeno in eommentariis in librum primum Hipp. de ratione uictus in

acutis morbis commentario contextus quare

tus ubi Hippoc. Neesorbitionem inquit da re oporter erassem nisi post septimam, si Minlidus sit , Hanc ultimam particulam expΘηens Galenus scribit ad hunc modum ,sau,

53쪽

inquit , oecitandiae alia operandi scopum

unum communem perinde sanis ae lui entibus esse demonstravimus , id autem virtutis uita e t euHodia, quam nunc ontendit cum dicit ualidus sit , haec ibi Galenus. Sie quoque tu libro de conssiturione artis medie. cap. xviij postquam praecepit in pronosiico trudendo esse obseruandi morbi magnitudinem uirtutis robur additsatim. Viri etenim robur maxime ex pulsiu cognoscitur , talis enimese operatio lilius uirtutιs uitalis. Idem etiahabetur libro vj. methodi cap. idtimo ubi non

esse parem actiorium praestantiam explicat sed aliae magis utiles sunt , aliae minus. maxima itaq; exiuit eordis ossic' dignitas, atq;

tantibus omnium necessaria, cerebri quidem ad uitam par eu momentum non tamen parroboris ipsius in aegrotante necessario ad salutem requirimus , itaque abunde fuerit,si tantum ipsius reseruatum fuerit quam tum ad rq irationis munus obeundum erirneessarium. Hoc ita se habere ut dicimus. quilibct facile credet, si consulat Galenum in secundo libro aphorismorum in eommenta.

54쪽

xlij.aphorisimi , ubi uidetur ιnnuere Galenus quod etiam cerebrιm luxu ablato a muscidisrhoracis , eos per aliquod rem, us posse mu inus sium ubi re , scribit enim in fise illius commentari, si hanc ipsam e sum omnes musculι mouere coguntur se sis in siummam egatu dignam cperationem. Idem fere h.ibetur in lιb.de Wu. nhelitus , ae in Vι.

de locis age lis cap. vi.ubi stetur hominem per aliquini tempus ine rei iratione posse uiuere. Huc aecedit et quid clarius uam quod habetur ab eodem Galeno in lib.de curatione per sanguinis missionem eap.x. ubi dum per

. uena se lionem Iavguinem educimus, arterium infirmi manu medici interim esse dire-EIundum iubet,quo accuratius iussiorem eua- cuationem ad uirtutis uitalis robur dimeti mur ac compensemus. iquis tamen forsan

instabit adversem ea quae dicimus nobis opponet Gulenum inum lib. ij.apho, finsne commentaris xxix .aphori mi, ubi Galenus uelut aliquid in statu operandum hae potissimum de eausa, quia utrius Animalisime temporis est defatigata , licet aliae duae

55쪽

uit. lis nempe et Ahimalis ualidaepes tantergo concludet aduersarius in omni euacuatione maxime attende lum canimesi faculturi. Refindendam esse hanc totam eontrouersiam sentio hoc modo,Galenum eo loco id sibi uelle duntaxat, quod ubi remedio aliquo eontra morbum est utendum, id a morbi ipsius incipio adferri oportere. Iuxta eum ipsium que tune inter retatur . forisimum Hippoe. Cum morbi incohant si quid uidetur imum. dum moue. m. Quasi hane tacitus uelit re dere rationem Galenus , si quis propius in-

1 iciat. Quia in morbi flatu taedis affecti s2ne

aegrotaηtes , prae diutina oe aeri uirtutum eu moria concertatione, hinc quia ius contingit omnium maxime . nimalem facultatem tresolui, propterea autumat satius esse eo temporis quiescere , ne ipsi Cro addamus taedium. Non ob idi sum tamen esticiputauerim, ut secundum G leni praecepta , tum ab e euatione desi tendum nobis sit, modo uirtus' uitalis non dissuadeat. Destaudantur tamen Medi ei tune temporis suis conatibus,quia infirmi recisint remedia, ut pote laevio asse-

56쪽

ΡESTILENTI. 23ΕΗ.me enim uidetur annotasse Galenus I bro ix.methodi cap.v.dum ins it. Quando missis s quinis pos innitur , tum propter Medici ignorantiam , tum uel cl ia aegroti ipsum recusant. Nee noctris deerreis e temtrarius Galenus lLxi. Methodi cu.xij.ubi de uirtute coe trice ualida egere nos in morbis irmat.Vitali m animali ion adeo. Quia nullus morbus sanaris Orest , nis rodentis humoris uulide obeatur cone lis.Hoc enim risiimum signo nos iacet Galenus in libra de eo stitutione artis Medicae eq.xvii .et in libro. iij.de cristas,uirtutis seupra noxiam materiam prenscere dominium etenim non eo in icias habita ratione materiei e sentis morbum Jucultatem cone Iricem omnium maxime fore necessariam. tramen si is mconuertamus ad indiuidui hominis eo eruationem , d quo laborante, remediorum indi- rarionem perimus, Iateamur necesse est uia talem nimis et abbae . nimademnes socii 17ς necessirias. -i - -

57쪽

tinus lib. secvitia . plaris in eommentario phorioi xij. ubi fatetur expresse omnes

erigessere, bene rerminari, Draeter quam in pectilenti conssiturione . Seu Galem ludi sis non paucis mirum uidebitur quia ab eo duntaxat pestispraeseruationem non curati nem ex lib.primo febrium eap. iiij. habeant.

is diligenter reuoluissent lib.xij.Metho

di in cap.ij.utique nihil in Galeno desider rent . Praepertim eum eo in loco de mutemia uenenosa quae eadem est cum pessi fera habeatur sermo. Nempe ambas eiusdem esse m ris suopte impetu membra principalia obrepere, uel nobis nolentibus in dies experis mur . Unde eundem illis esse ortum in corpo- . re , ne dum manifessa eoniectura sequetur , sed firma praeter id ratione e robabit. Quodcvs virulenta materia Iebrem non exitans hominem tamen interim iuvia, neque id perinde ae nee pessi febrem perpetuo exeitare , iam de 'menditur. Ob id tantumsuperest ut quia in hae materia uenenosa nos δε- erat habemus esse faciendum , recenseamus. Lib.xij.Mein i cap. iij. monet Galenus tria

58쪽

se tu qualitate peccet ,per costraria eam onpugnemus exempli gratia , si x iditate, pe- tisera euadat, mitigetur frigidis quia retia qua ab euacuatione fuerit relictu, . Tertium est ut sit mala qualitate occulta is ciat, uta-mGr tantum his, quae proprietatem occultam obtinent. Denique nos hortatiini; ut omni imgenio atque fluuio, ab ipso statim principio,pi ius quam altius inualestat ueneηum ,hoc tu per ea qua per intrinsecus adhibextur, tum canter se res s idgenus Vidi s trahamus ad ratim. Qua ratione lib. quinto de faculi tibus simplicium medicamentorum cap. iiij.

Nunquam curari posse alique existimat , nisi

ultra alia totam nunc uenensam materiam,

ualenti adhibito praesidioper cutim expurgemus . quia ut exemplo pateat , si interempto mulo uel dicisso, aeger intra oum reconda-rμη ,salutifrum nedum perutile fore censirem . Vnde liktertio de locis . Uerilis cap. vija dat Gulenus eum Rusticum , cui cμm

59쪽

Viperadetum momordisset ut ultimo morsidigiti articulo statim sulce resecuit. Vnde

quilibet discerepote t, uenenosam materiam illico et quanto citius feri pore t ab ipso morbi initio modis omnibus e corpore esse extrahendam ,-nullo pacto permittendum , in Iongum trahat moram in corpore. Qucd si forte quis iam , nos trum hoc consilium non satis tutum si picetur , propterea quia in hu-

i emodi pestilentibus febribus exit arisbh

at fluxus quidam uentris, Quemadmodum uicennas prima quarti tractatu quarto ubigit de signis sebris, pestiferae rectatur, σHippoc .pariter libui, de morbis uulgaribus.

Ex quo quidem maxime imbecilles eum reddantur, perseeuerante quidem j luxu, pericu losum esse existimabit uti uehementi eatn-mico . Huc aecedit quod omne medicamentum purgans trahendo , calidum exictis. Ob id etiam uenenositate praeditum ut etiam Galenus tectatur lib. secundo de Ratione uictus, commentario xi. eontextus. Quo fit ut si eo

utamur , uidebimur nonsolum addidisse i pie igni ,sed etiam praeter inductum a pharmaco

60쪽

DESTILENTI.

is incrementum,adragebimus pariter uirus seu uenenum. Hue accedit φιώ dArium illud tantopere ab Hippo. Galeno

eelebratum , contra nos totum conuertimus.

eoncocta nempe esse duntaxat medicunda non eruda, nisi ubi turgeat materia. Quae tamen sententia nisi religiosi obseruetur , accident ea incommoda de quibus Galenus in eo mentario ipsius . phorismi,se ricennas

in prima quarti tructa tu j. Nocebimus naq; e coctioni non parum, se permiscemus b num ac laudabile, eum maligno, oe stat

Iiores partes tantum educentur, erassiores uero, eum trahenti medicamento non redant ,

quemadmodum te tis ent Galenus lib. priamo de crisibus cap. v. ibi relinquentur. Nee recipienda e t eorum sententia, qui ut haec ineommoda sicco pede effugiant, aiunt Pestilentem hane materiam esse turgentem, Gipsi inquiunt furiosam. Quansiuidem Galeno indice lib. arto Aphoris commentaris secundo, eusimilis ea . Mimalibus eoiicitaris ad Venerem ; quod nullum cum tae retinet similitudinem. Tum etiam quia Hippo