Petri Iacobi Zouelli ... Commentarius de pestilenti statu, in quo, quicquid ad pestem curandam attinet, clarissime continetur

61쪽

liba. A phorismorum,osphorisimo xxiiij. finxierit , in acutis affectibus raro atque id , ab initio purgantibus medieamentis uredum. Cui subscribit Paulus. egineta li ecundι ea.

xxxvij. qui inincipio febris testiferae duntaxat exhibet catapotia ex Aloe Mirrha, et eroco eonfed tu . iorum uirtus non transcendit hepar. In qua quidem sententia prorsus uidetur fuisse . etius lib. quinti eap. lxxxv. a quibus non doe itit Cornelius Celsus lib. rerti, cap. vij. omnia cum e tra nostra sententiam aliquid uideantur molliri, imo potius contra Galeni sententiam , quem hae in parte sequimur,starbitrati humus hie fore imitandum si v quam alibi, par sit ad rationis calculum obrimari. Imo nullo negocio eis quae nobis Objcerentur satisfaciemus, ut omnibus facile ponamus prae manibus Pentilentem hanc materiam, a principio totam frextirpandum cs erradicandam. Unum prius reuocantes in memoriam , quo dilucidius ea

quaesequuntur intelligantur quod a Galeno Eprimo de disserentque febrium eap.j. est proditum . S Nathim utpote tenuem facilius

62쪽

ΡssTILENTI. ET inflammari. quo it ut facillima sit ab humο-ribus ad stiritus euliditatis transivmptio, non tamen una eum piritu accenduntur humores. hine facilius incurrimus diariam quam ρο-rridam fibrem . QMod nis praeter rem mihi usus e t . Dicennas accommodasse continuis incipientibus. Nam in prima quarti tractatu tertio agens de fibre thlegmatis ibitratus est optimo iure ob hanc ipsam eatissam pituitosarum febrium eatorem, esse in principio magis feruorem quia tenuiores partes pisu tae facilius'prius inflammantur erassioribus. Neeseeus accidit in se bre pestifra, in qua ut Galenus docet ea.iijIib. imi de Differentijs febrium, humores ab instiratione eontagiosi in primis putredine insciuntur. Sed cum humoressint in duplici differentia, partem enim subtilessent,partim crassi,nopter quam diuersitatem diuersorum sympto

matum suae nunc tenues , nunc erassos hum

res testantur , assignabat Galenus eaussas in principio lib.de eibis boni et mali flucti.Quamobrem , tenues subtiliores humores, ab initis quem , contagiem ab iusti ratione ae-

63쪽

ris starim ,seli concipient. qui etiam 'ab φso

morbi principio a pharmaco educi poterunt. Crassi uero qui in corpore relinquuntur , eum nimium infectisint, quid mali quaeso committere poterunt ' Nec e t propterea quod mihi objciat quis Galenum lib. quarto de tuenda ualetudine , eirca medium lib. ubi Guil ms, eum era i m crudi humores in corpore existunt,nee Janguinem mittendum egesisv-det , nee Euidete honem adhibendum. . oquin incisa uena , ianus ut ipse ait emiti rur sanguis , malus uero qui in primis uenis colligitur , in totum attrahetur corpus. DeiecIio autem in talibus, isimiliter Tormina στοrsiones ereat, animi qua deliquia, eum eo

quod nihil notatu dignum edueit Quando humores cras si , ' i , ad motum sint inepti. lQuo fit ut omnes uias potius obntruant per quas id quod medicamentum dejcit, ad auuum ferri debebant. Itaque ut rem uno ue

coneludamus, Nec ipsit educuntur, is al3ssunt impedimento . Et ob id tu itum Hippo. idixit in horisimis, eone Id medicari.haec lyerme ibi Galenus. Cuifutile esὶ res dere, l

64쪽

sito. Quodsi casus contingeret ci em ibi δε- pingit Galenus , extremam uidelicet adesse humorum cruditatem in primis uenis , ambi-rrarer tunc ,satius esse nihil mouere, prius quam arripuissem occasionem attenuadi crassos illos , aeglutino ses humores aperiendi meatus eum Oximellite, aut aqua mulsa,

in qua esset uis Origani uel Pulera, quemadmodum illis habetur in primo lib. phor morum xxij. manistisius in libello eo cui titulus est quos quando purgare oporteat. Verum neque illud in febre putrida perpetuum esse asseuerat Galenus. Quod si, te in pestilenti febre adesse quandoque conti

geret , Prauitate morbi ipsius coacti, qui non dat inducias , egimur i ta omittere , ad affectus huiusmodi magis preseretraeum remedium statim recurrere. Quod iubet Galenus ipse in eo lib. eui titulum fecit quos , quando purgare oporteat. Unde eos qui aliter arbitrantur increpat Galenus lib.quinto Methodi eap.xij.his uerbis. Minime igitur sicut Medicorum nonnulli tensent apam

65쪽

uis ineipieti dum auxilijs esst, nee sicut illi diacunt sentiendum , ista sicilicet prius esse ten-randa, quae siι non profecerint, edienda esse maiora. Nam in morbis in subus non impendet periculum , uera haec opinio ent. At ubi moriendum penitus aegro sit, alienissimum est a ratione a minoribus ineohasse. Ο- prima est Hippo. sententia, ad ultimos morbos , ultime remedia optime ualere. Haec ibi Galenus. Si igitur bre di lat ratio ut semper a leuioribus si inchoandum ad tamen ut morbi impulsi praevertimus praevertimus, sar

er si nobis ea prosus a sedlio quae a Galeno

proponitur lib. eo φιurto de tuenda ualetudine Osferatur, auehementi Medicamenti exhibitione deterreri debemus t Edueentur enim

humores sillim subtiliores, quos tantum in principio prius infici ostendimus cir si aliqua tutum diffleuiter . Quod oe si Galenus dAeat eo loro, parum esse quod educitur , id de humore crasso m tenaci intellitit, di Ucultatem edu hortis ad humores tenues . referens duntaxat. ita ut disseultatem taurilicinis tantum quam ui morbi impus non animaduer-

66쪽

DESTILE NTI. astimus non quia impossibile sit innuat. Verumst aliquis iterum nobis objciat id quod a principio huiuste no tri trucitatus supposuimus ,fibris hoc pentilentis genus quemlibet

nostri corporis putredini puratiorem hum rem arripere, ita ut pituitam atque atrum bi

lem si putrido defectui par st) inuadat.

non igitur dicet aliquissubtiliores humores perpetuo ab initio contagiemsuscipient crassis istesiis. Hoc proculdubio contra nostram Iententium habet aliquid uirium oe momenti. nisii β, et id quod tam antea ex Avicena adurebamus, ex prima quarti tractatu secundo

obi agit de febre phlegmatica , Pituitam partem subtiliorem habere , quae multo prius ae facilius a principio inflammatur putrestit . Quod idem de Atra bilesicut in caeteris humoribus dicemus . Ob id non imus insi-

eius eoni lem, hunc tenuem , uel illum erassiorem succum arripere. Verum id totum

asserimus tenuioris cuiuslibet feci , perinde atque eras tenuiorem partem prius contagio Hyci oefacilius quam erassiorem. His eo-gnitis facile est res Ondere ad ea quae in eon-

67쪽

trarium proposita Dere. Dicebatur enim ea tarthicum omne medicamelum esse calidum, quod si propinabitur adaugebit febrem. Saris namque ipsi Galenus i e obiectioni satisfecit in libello cui titulum fecit quos cir qualido purpare oporteat. His uerbis, Nun enim jnquir)sebrisPatia , Ieruidae qualitatis medicamentum quod quantum in ipso est, nocere scimus) porrigimus ,sed ut humorem laedentem extimemus . Vnde utilitas maior νsultabit, ex laedentis humoris extirpati

ηe , quam nocumentum ex medicamento eor

pori illatum. deo scilicet difficile est huiusmodi aliquod auxilium inuenisse , quia e

rra Eam noxam magnifice prosit ut scite a Galeno lib.undecimo Methodi cap.xi. e t dia his. Venensum inquies ent medicamen-rum purgans secundum Galenum ergo addes

uenenum ueneno. Certe plura non minus no

bilissima quam V acissima medicamenta , ab Omni prosus uenenositate immunia nosti ohoc saeculo explorata esse nuctus est qui neficiat, quorum facultates nee Galenus neque Disorides cognouere. Etenim quod uulgus Medico-

68쪽

DESTILENTI. 3 o

i tam et ' ossicitiae omnes nune Rheubarbarum uocant, se punici Rauessem , hoe celFs radicem ponticam, Dioscorides Rhaim aeta quosdam Theon, secundum alios Rhian, Plinius Recoma, Galenus quemadmodum Dioscorides interdum Rheonynterdu Rhia aliquando Rheon ponticum appellat. Eo antiqui ipsi ad uentris purgationem non utebantur sed antidotis immiscebant. Primus quod meminerim ) . verrois Cordubensis Galenum eaeterosq; Medicos taxans qui e siringere eum putant , nedum subductilium uentris , sed inter caetera purgantia medic menta esse scripsit praecellentissimum. quem secutus Ioannes Damasienus eognomento Messe , ubi multa pharmaca salutaria quae benedi L uocat, reeensit ,serisam ω ιο ηοriscam illius mentionem facit. Cui hae in re.Sicuti in reliquis recentiores Med, ei credentes, tanti illud fecerunt , ut aliqua do auri praecium ae quaerint. Hoe igitur Med camentum benedictum in hae pectilentifebre utpote non minus in tenuibus humoribus, Fos prius tantagio ali iacebamus extim

69쪽

podis efficax cliuim utile ueli principio in Hism ηο trum accommodabimus illud infundendo tu decorio ex floribus ae rebus cordis temperiem confirmantibus. itas cuipiam strupum Rosiceum flutivum immisiere tiabuerit, id non uitupero. Hie enim non minus ab solutionis robur quam ad cordis eom. frmationem conferet . Verum si ualidiιripharmaco olus ciuandoqst uti in eo in quo latituto secaturit Menenosa ea qualitas, uene num ipsium cum aromatibus refrangemus. sicut fecit Hippo libro secundo de ratione uiae Ius contextu xi.m Galenus in sine illius libelli. Quos et quando purgare oporteat. Unde Fubit mihi mirari eorum stupiditatem , ne dicam manife tisiimum errorem, qui cum frigidis clipticis, medicamenta ealitae rigunt; eorum operationem defraudantes,Gr potentiorem eorum uim attrahendi , quae potissimum a caliditate perficitur , eommianuentes . Nam ubi Medicamenti eatorem di iminuunt infrmant, illud in ampliore mensura exhibeant e t necesse, quo suum munus

Obeat, aliter nihil prose eris. Sisq; quod pro

70쪽

uiribus eontendebamus effugere ut medie

menti uenenum tureremus, interim uel n bis nollentibus turpiter admittimus. Fluxus

autem uentris,qui solet hoste ictus extertis de morbis uulgaribus frequenter comitari, non propterea prouenit ob medicamenti exhibitionem . Quandoquidem inueteratos

huiusmodi affectus , id i uirus iam altius inuasit ,'ubi e t de putatus non solum tenues humores, sed etiam erussos, solet contingere . Nune uero nostra opera potius p cauebitur .. Nam euacuatis subtilioribus humoribus , crassi qui reliqui sunt, ueneni malignitates Tisiunt immunes. Cum enim erasphumores a tenuioribus ab ipse morbi prin-eipio non evacuatis eontagiem anum sit,it, eo quia diutius in corpore permixti permam si jeηt, tune temporis uim naturae inferressiti , per diarrheam eistiebantur nihil demum

morbo eonferentes . Sed nee quod ex Hipp. adferebatur eonc Iu duntaxat esse medie da non eruda, nisti frie turgerent,his nullumeontra no Ira aicta fucit vim. Illud enim duntaxat habet locum in humoribus erasiis et