Arnoldi Corvini à Belderen ... Ad titulum digestorum de verborum significatione. Commentarius locupletissima dote auctus ..

211쪽

- Det Tis. ad Verborum Signis et et

Lia legatis aurum, vel argentum non debetur;

nisi de iis quoque mani e s sisse isatorem possit ostendi. L E TCIV.

Em Lib. XX. Digestorum. V Erbum reddendi a quanquam si

gnificatum habet retia dandi, re

cipit tamen & per se dania significa

tionem. Ε x P L ICAT I O. Neddendi. aJ Reddere quamvis proprie

scet retro dare, εc quod acceperis rest tuere,

sutib. iamen & pro dare, tam apud Ciceronem, imilianum, Virgilium, lib. I. Georg Senecam , ob. de benef6. quam Julisconsultos, hie et eum quidam uxori F. de legat. -2. l. heres mem. xo o. in princ F delegat. 3. aliquando accipitur. 4taque reddere iussiis simul & dare jussus intelligitur. d. I heres mem. Ioo 3nprine. Et ideo stquis alicui pecuniam reddi luis eiri, etsi debitam

non appareat, ex fide commisso tamen ea repetetur .d I heres mem. ι Oo. in princ. l. L. -

212쪽

Carcellus Lib. XIV. Digestorum. Potest reliquorum a appellatio &universos significare.

EXPLICATIO. Reliquorum. aJ Reliquum, proprie, est pars

restans. Nonnunquam tamen a proprietate sermonis recedimus materia , vel narrantis intentione, hoc suadente. Et tum reliquum qua doque nihil, quandoque totum inducit. Nihil si testator, expleto asse, dicat. Titim ex reliqua parte heres esto. quoniam nihil reliquum est Trutius ex nulla parte heres erit: l. idem quod Sabinu . 17. 3 F de herer inst. si testator Ma vium ex parte quam per leges capere potest, heredem instituat , ex reliqua Titium. si Moeviussi, lidum capere poterit, Titius heres non erisi ι qui non. 78., .sseod. Totum inducit. si heres ex parte institutus, nullius capax sit: I. quodsi. 8 o. g. eod. l. 1. C. eod. Si unius servi optione Sempronio legata, reliquos Cajo Ie-gat , Sempronio non optante omnes C ajo debebuntur: I. cum optio. II. F de vi. vel elec .La. I caterorum. 16o F. hic. Parte domus quam vivens inhabitare lebri uxori legata; tota, si integram inhabitare solebat, debebitur. I. uxori. 3M F. de legat. Sunt desuntnoIum voluritates

213쪽

in Dig. Tit. de Verborum Signif

tates plenius interpretandae. I. I 2: de div. ret. jur. I. plenum. I t. f. 2. de usu habit. e. eum dilecti. 6. in de donat. Alioquin a propria significatione vocis Reliquorum, quae caeteram partem denotat, non temere est recedendum.

unde si duorum fide jussorum unus promiserit decem, alter reliquum, & prior non sit solven do, non condemnabitur alter in solidum ι fuit enim inter eos obligatio divisa. viae opoA ALciat. B e. Nisi in solidum fide jusserint Er , cham his. per t. siis fuerit. f. quUio. de manumis testam. LEX XCVI.

Celsu Lib. XXV. Digestorum. Lθ- est , quousque maximumctus a mari pervenit. idque Marcum Tullium aiunt, cum arbiter esset, Primum constituisse.

Ex PLICATIO. Litim. aJ Littora dicuntur loca maris proxima, & quae ipso mari allui solent: IndE quod ad ea mare allidat: Vel quod navigantes eundo ac redeundo in littore litabant & sacrificabant. Propriε Listus maris est: Ripa vero fluminis: sed a Poetis alterum pro altero aliquando usurpatur. Est Littus maris quatenus hybernus fluctus maximus emurrit. est autem. y Inst. de H 3 νιν.

214쪽

a ARM CORVINI Commenti

νον divis. At Gallus Aquilius Ciceron. Tvic. Littus per transsationem defici re solebat, qua fluctuη eluderet. Ripam definit ui-pian. ιn l. I. de min. id quod flumea continer, naturalem cursus sui rigorem tenens. Caeterum si quando imbribus, vel mari, vel qua alia ratione excrevit ad tempus, non m tat ripas. In ripis spectatur rigor naturalis, 3c certior cursus aestatis; quam hiemis, perpetuam sui mensuram retinens. d I. I. ripa i tin Naquid in gumin. Quamvis quaedam flumina ae state augeantur.

non utique communiter habentium

ea, sed Γ velJ alio aliud habente.

EXPLICATIO. Hadia. a J Ordo hic est inversus. Et vult μ-risconsultus prata non tantum aliquorum dici quae divisa sunt, quod non est dubium ; sed quae adhuc communia sunt ; quod enim commune est, quasi meum est. l. merito socio. l. illud dubitationis. 46 F de ritu nupt. l si ex duabus. I 1. de adsign. libera. t item apud Labeonem. 1 F. 3. si communem. 36. V de ιτur. LI. 3 6.1. de SC. Θ n.

215쪽

is Dig. Tit. ad Hersiorum Signis. In LEX XCVII. Iium Lib. X X XII. Digestorum. C Uni stipulamura, Quanta pecu .nia ex hereditate Titii ad te pervenerit: res ipsas, quae pervenerunt bnon pretia earum spectare o videmur.

EXPLICATIO. mst utimur. a J Emptor hereditatis, qui a venditore. manta pecunia ex hereditate ad eum pervenerit , stipulatur, species ipsas, non earum pretia stipulatus videtur. l. siereditor. 37.ss .e peculio. od & in legatis obtinet. Veris

bum enim quanta, non ad numeratam pecu

niam duntaxat resertur. l. qui quumibi. yyssa. legat. 3. Pervenerunt. bJ Pervenisse intelligitur id omne per quod in effectu per hereditatem vendi tor fictus locupletior. La. F. pervenisse. OpUsim is hareae venae Spectare. cl. Rectius sortὸ stipulari. Grata

216쪽

LEX XCVIII.

Iium Lib. XXXIX. Digestorum. CVm bisextum a Kalendis b est: nihil refert futrum J priore an pO- steriore die quis natus sit, & deinde

sextum Calendas ejus natalis dies est. nam id biduum pro uno die habetur et sed posterior dies intercalatur ; non prior. Ideo quo anno intercalatum non est sexto kalendas natus, cum bisextum kalendis est, priorem diem natalem habet.

EXPLICATIO.

Bisextum. aJ Bisextum talias bissextum in his

ιn g. minorum. ubi Bart. F. dem nor. diem significat, qui quarto quoque anno intercalatur. Esextus, inquit Isidorus, bb. 6. cap. 17. est post quatuor annos unus dies adjectus. Crescit enim per singulos menses quarta pars assis; id est, duodecim horarum. At ubi quarto anno assem compleverit, bissextilem annum facit. Id biduum pro uno haberi; posterioremque diem Kalendarum interealari seribit hic Marcellus. sind. I 3. 3. minorum. Ulpianus. Quod & Pontifex probat, e. quasivit. I. deverb.signis

217쪽

in Dig. nt. ad Herborum Signis. 177

Katindis. Ut Oisnda inquit Varro: de ling. latin. Primi dies mensium nominati, ab eo , quod his diebu3 kalentur ejus mensis Nona a Pontificib- , quintanane, an septimana sint futura, in Capitolio in Curia Kalabra sic dicta. euinque Olo Iuno Novesia, Septem Kalo Iuno Novella. Nonae appellatae, aut quod ante diem nonum Eidus semper, aut quod ut novus annus Kalendae Januariae ab novo Sole appellatae, novus mensas, nova Luna Noneis. Docet Varro, ante Nundinas institutas, i quae nono quO-que die observabantur j ipsis Nonis populum mercaturae & sacrotum causa ad Urbem convenisse. Idm dictae fuere ab Iduando, id est, dividendo. Iduare lingua Hetrusca est dividere. um mensem dividebam.

IDEM F. I.

CAxo putat , mensem intercalarem additicium a esse, omnesque ejus dies pro momento temporis Observat, extremoque diei mense Februarii attribuit Quintus Mucius.

Ex PLICATIO. Additiam. J Recte, ante annnm a Iulio

Caesare reformatiam. Quia intercalabant eum, hoc est, vocato Populo Pontifices interponebant, ut annus ad Lunae cursum quadraret. Romani enim ex diaeibutione Numae Pompilii,

218쪽

ad Lunae cursum, sicut Giaeci, annum computabant. Macrobo lib. l. Saturnal. cap. I . Postea Julius Caesar, teste Tranquilio in Iulio Ca-s re cap. 4 O. ad ordinandum Reipublicae statum conversus, Don excursu Lunae, quae paulo mminus mense in Zodiaci circuitione conlumit: sed ad rationem Solis, qui νε s. diebus & quadrante cursum suum conficiens, ad signum a. quo digressus fuit, revertitur; totidem diebus annum constare voluit. Viae Dion tib. Et ne quadrans deficiens temporis supputandi errorem ingereret, statuit; ut quarto quoque anno unum diem Ponti fiees interealarent, eo-Aem tempore, quo antea mensis intercalari solebat: hoc est ante quinque ultimos Februarii dies: idque bisextum appellavir. Budam hie. Quam Caesaris constitutionem posteriores Jurisconsulti receperunt. l. 1r Τ. .d M. Aqui L

MDsis autem intercatiris a constat ex diebus viginti octo.

E X P L I C A T. I O. Intereatiris. Intereataris mensis . hie, en Februarius. sic dictus, quod ei d es unus inteI-seritur: Is a Julio Caesare sublatus unde hodie cum mensis fit appellatio, triginta dies intelliguntur. I D. C. Ab ure. delis. υα eon 8Ι4 MMD--ret ' Ἀλα

219쪽

Consulis.

Ν Oti 'ema accipere possumus &cognitionem & jurisdictionem.

E X P L I C A T I o. Notionem. ad Notionis i quae nihil aliod est', quam potestas quaedam cognoscendi examinandique factum l. 3. 3 wauba cognitio. 3-Τda Carbon. . Edict. l. F. de l. qus cui manae es jurisid. J verbum latissimum est; nam & in cimis liuem Sc in criminalib- eaussis usurpatur In en Dibbm, Praetoris dicitur notio, qui utrum actio danda, an deneganda sit cognoscit: l. uis. S. D F. de obbr. action. aut cum de habit tione, vel vestiario, vel alimento relicto transigendum est. I 8. F de transadi. In crimina bus, Praesectus urbi eorum quae intra centesimum lapidem fiunt, dicitur habere notionem. I. I. g. i. st de o . Pras urbi. vid. t pen 1 de calumn l. 6. C. quom. , quan. ud. Propri Etamen videtur Notio esse rerum non eriminalium, de in facto sonsistantium , veluti cum pud Praetorem disceptatur, utrum qui filius esse, dicitur in potestate sit, necne l. 3 . 3 i. Τ. da lib. Oaehrb. cisae quidem ita se habent, cum propria retiacul0s Desigia ficatio exquiritur; ευ datandi ιθ--ου

220쪽

Arethaum. hic. sed Ulpianus hie Notionem sic pbise accipi scribit, ut & jurisdictio, & cognitio intelligatur. vide, Lait. Prator.j F. de rejud. Quare Assessbres, sive amici qui in consilium Proconsulum adhibentur, cum etiam ipsi cognoscant , dicuntur habere notionem. Α bitri quoque quos ex compromisso adimus, habent notionem. Cum enim ex pacto priva- totum jurisdictio conserri nequeat, consequens est, ut saltem notionem habere dicantur. AL

IDEM F. I. Continentes provincias a accipere debemus eas quae Italiae junctae bsunt: ut puta Galliam. sed & Provinciam Siciliam magis inter continentes accipere nos oportet, quae modico fre

to Italia dividitur.

EXPLICATIO. .

Provincim. aJ Provincia dictae , quasi procul vi lae, in quas mittebantur Proconsules aut Plaetores, jus ducturi. Erant aliae continentes, in Gallia, Illyricum, Rhetia, intra quas etiam numerabatur Sicilia , quoniam mod eo freto tantum ab Italia dividitur: aliae transmarinae,

ut Asia, Aphriea , Syria , --ja. In illis dilationes breviores; in hie prolixiores conce

duntur.