장음표시 사용
2쪽
nitione Rhetorica .h HETORICA duobus modis intelligituri
no, si res mus cuiusdamgeneris, cuius praecepta a caeterarum retium praeceptμ separentur, qualia sola sunt elocutionis pronuntiationis altero, isitfacultis ciuiles controuersias explicandi: cui facultatι nostὐm Rhetorica Pera in elocutione O pronuntiatione, tota Dialectica in inuetione d δο- sitione,memoria, Grammatica, omnis Philosophia necessaria es: nec Ῥna est docisma singularis, propriae cui tam naturae nibus comprehensia,sicutsunt aliae artes, sed ex omnibus maximis artibus cumulata quati γ e loquens sapientia. Rhetores tamen qui Rhetorica nobis tradiderunt,neutro genere absolute tradideriιὶ neque enim se sum elocutionis pronuntiationA artes explicarunt neque docuerunt omnes arres,ex quibus ciuilis ista γ politica tricenin facultas costaret: sed ex Dialectica Rhetoricapraecipue disistina confusionem quandam artium pepererunt.
Primi antiquiomι Rhetores, Pt controuersiarum ciuilium formula3 ω actiones inseruerent, breuιa quaedam monita de iudicio, demon ratione, m deliberatione proposuerant, cuius doctrinae maxima pars erat inuentionis, despecialibus argumentorum locis: nonnulla etiam elocutιonre, ii Iostionis minima, memoriae pronun nationis nulla: atque haec prima ars Rhetorica sitfalse alieno ti- ruis insinpta: pragmatica enim cursorensis totius appetiari debuit.
3쪽
deinde cum ansmaduersum esset insingulis generibus caussara messe
exordia, narrationes, oe contentiones, m perorationes jacta es altera Rhetorica ars de partibus orationμ, quae quaestionum ear; communis esset, in qua loci inuenti praecipue traderetur. Posremo seneralis inuentionis, HLbositionis, elocutionis,m memoriae, dehonis demiptio fasti est,atque haec tertia Rhetorica fuit quam tri-- pertitam artium rhetoricarum Parietatem Cicero hoc libello complectitur , alio tamen ordine atque inuentae fuerunt: nam a generatibus
ad medias, a medus ad ma peciales dessendit, methodo quidem Diale lica, ιudicio seligi ο parsi Dialesticoma primὐm de quinque partibus generalibus niuersis duae uelae Rhetoricae artis propriae sunt, elocutio a lio, quia seu bene dicendι Pirtutes Funt:
inuetio, lis Osirio oe memoria dialeriti sunt, mentishla rutιone continentur, γ exerceri sine Plu tinguae aut orationis commercis possunt: quare primum in hac artium cos me stogismus defuit,qui si adhibitus fuisset, in Rhetoricupraeceptis Dι alech a non consurbar tur deinde cum prima pars huius artis generalem quandam do Diniposi cera Λιdeatur, iri positιons tamen nullas communes omniῶ quinsionu leges tradit. premo cὐm Pnageneralis argumentoru explicatio omnibus quaestionibus infinitis,qpartibua orationis, γ generibus caussarum sicut )na elocutionisqpronutιarionis oe memoriae δε firma tum abud μ etia facilestufaceret,iamen Ῥginti
ac etia plures argumentoru inueniendo artes speciales praetereas L sunt, Pt inuentis exordij,inuerio narrationis, in confirmatione inuentio come lurae,inuentio definitionis,inuentio qualitaris, in re thrione iuuentιo aduersus testes, inuentio aduersus quaeritiones, in quin Ilione sinita inuentio laudis ex tribuueneribus bonorum, ditU GIιonss ex contrariis generibus malorum, inuentis suasionis ex locis
facultatis, tilitatis, honestatis, in iudicio inuentio come turae, inuentis definitionis,inuentio qualitatu ad accusandum, itemque inventio coniecturae, inuentis definitionis, inuentio qualitatis ad restendum, inflatu legali inuenti ripis ambigui, inuentis scripti dolum ris in dira uepartem,inuent, Osiriptorum cotrariorum: in quasse cιatium inventionil multitudinepraecipua es huius rhetoricae fo-
4쪽
rensis dissiphnaeperturbatio. Nec dero contra Palere debet Ciceronuin secundo Oratoris authoritas existimantsi has Parius artes Pariis aeratibus accommodari, di pueris adhuc rudibus puerilis γ minuta Liuirina degenetribus caussarum parribus orationis tradatur,quia sitfacilior, confirmatis iam γ tiberaliter institutis 4niuersagenseratium locorum do bina proponatur, quia tum sit dritior: huic enim authoritatι multis argumentis resipere licet: primum, quia sicut noues opus facere tot artes elocutionis pronuntιationis, quot suntgenera caussarum,'quot sunt partes orationis, quia generatia praecepta elocutionis ad quiduis ornandum, oe pronuntiationis ad quiduis pronuntiandum sussciunt: ita, posteaquam reperea fuit δε trina generalis argumentorum, non t opusspeciales in titutiones locorum tradere, quia generatia prae epta de argumentιs, omnibus tractandis,
explicandis quaestionibus couemunt deindespeciales loci ingenseribus caussarum, partibus orationis Pel generales i sum, isdem nominibvssaepe appellatur, t causPo ecta, ilia, Homitia, circunsantiae, definitio, resimomum: Mi sunt ex his paululum immutari, O alteratι, nec quιdquam efficiunt, quod loci communes metius oe abundantius non praebeant. Postremo generalis inuentio argumentorum pueris γ rudibus erit ad intelligendum facilior, ad disputandas quaestiones ciuiles m non ciuιles potior iis dri-hor: facilius es enim pauca argumentorum genera percipere, γcum de re atiqua disserendum sit, animo cogitatione peragrare, quam multas concisis perplexo artes et ιnte gere, Pel perlu-1hnare, ad bum riJurationis accommodare. quamobrem )tdera sint haec partitionum Oratoriarum praecepta, tamen a Rhetorica arte legitimast propriam aliquam naturam habente omnia sunt, exceptis pauculis Persiculis de elocutione aritione , prorsita aliena : in Rhetorica autem forensi quae dicuntur de partιbus orationis , generibus caussarum ,superuacua inutilia sint, di a nobis probatum es, quia generatibus prae Fris facultatis oratoriae
5쪽
AVD. TALAEI PRAELECT. De inscriptione libri.
Hic liber es inscriptus de oratoria partitione, quia doctrinam Rhetoricam perpetua serie distributιouum per summa, messia, insima genera expucat: quia nude m inornare tractatur,fὼod stributiones magis o lentat, quam retiquι oceronis de arte M toricae libri sunt enιm hae delut descriptae breues tabulae rerum in
Dc ratione dicendi Graece tradidisti.
Rhetoricae partitiones prius a Cicerone Graece meditatae Funt, quan uis tantum Latine legantur: sic traque lingua Cicero quaedam si gsit, i commentarios de Consitit uo: nam si ilius ea Lotine sudet audire, quae pater ante tradiderat, usdem de rebus p trem interrogare, de quibus a patre fuerat interroditus, γιdetur pater eandem rationem praeceptionum Graece se non scribisse ,saltem meditatus fuisse.
In Δαο Ciceronis,qua Iit partesfacultatis orator diti fam fallax est: non enim Ius oratoris in iuuentisne, HLpositione,m memoria cernitur: hae si quidem dinutes Dialecticisῖnt, non Oratoris Peri legitimi, quι omnem im suam exercet in elocutione γ pronuntiatione : nec se in )na eadem oratione multae diseruies mssunt, ιdcirco eloquentiae γ Oratori protinus attribuentasiant
Cicero Ῥιm oratoris cat κατ t quodpraecipuafacultas Oratoris in hac arte generati consissi, in qua reliquae artes orationis quotionis continentur : arque haec tria nomina, is, oratio, quae pio , τεχνικως accipiuntur pro praeceptisgeneralibus facultatis in toriae, pecialibiι praeceptis orationis γ quaestionis.
6쪽
omnes, ct non potiussingulis artibus, a quibus inseruitur oratio, de Gramaricaepuritas, Dιaleriticae acumen, Rhetorica ornatus: quemadmodum enim ad aedificandam domum multis artificibus opus es, latomis, fabris lignariis, ferrarus: sic ad aedificandum orationis opus multae artes communiter atiquid ιmpertiunt. At non potes0nquies forensis Orator bene dicere in foro casu ciuilibus sine inuentione, diLpositione, memoria. Concedo, si tu propterea puras has esse partes eloquentia, eodem argumento dices Grammaricam, Philosephiam,m multas alias artes eloquentiae partes esse,quia sine bu orator controuersias ciuiles agere non posiis: quae igitur caussa aes, Pt firmam argumentorum Rhetoricae partemfacias, do bina grammaticam, docibinam moralem, doctrinam politicam, docilisι- nam p sicam eiusdem Rhetoricae parrem nonfacias'
Inuentio,id estgeneralis doctrina inueniendorum argumentorum non es pars Rhetonicae, sed Dialecticae, Pt det ipse Cicero tectis sin Topιcu: itaque cum nunc ait primum esse Oratoris inuenire, con-Jundit duas artes Dιaleciticam, Rhetoricam, authoritate et
rum deceptus non satis animaduertit, quid )mu tu ueproprium legitimumquesit: enimuero Pt in praedus ,sic in di plinis iusticiae fundia lex esse debet,quae iubethuum cuique tribui: At Dιaleriticus legitimus es posse1ser rationis, quam exercet in inuentione δυο stione rerum, quemadmodum Grammaticus est legitimus possessor
conpruisi Oms,m orator ornata dicitionis: Ut igitu acultas inuenιendi Dialeritico,sic docibi δει emenris argumentis Dial Elicae artι tribuenda est: haec itaque a Rhetoricis praeceptis remoue tur, GD Dialecticae reddatur. Nec dero do firma inuentionis flumseo loco non traditur, sed etiam non omnino legitime tra itur.Prima enim partιtio in inuentionem fidei motus Pirios es: quia )nao, seta es generalis communis omnium rerum InuenIendarum dodirina: motuum descriptio, qualis librosicundo de Oratore traditur,tota ethica oe moralis es exascituum desii iptione: quae Pei ο
7쪽
in his partitionibus explicatur , partim ex elocutione, partim ex imuentione sidcisumitur.
Inuentissidet declaratur iustιnctione locorum argumerorum: sed quae dicuntur de locis, arguta magis Funt, quampe lucua, aut era: elutι argumenta duci ex locis: locos enim per metaphoram appellat praecepta de argumentis, quae nos admonent, ex omnιbus argumentorum generibus quaeramuε aliquid, quod de reproposita di ci psit: γ locos ipsos partitur in eos,qui istisium in re ipsa, in assumptos: non re te, neque Pere: quia loci, id sprccepta inuentιο-ms non haerent iniba quaestione, nec extrinsecim assumuntur ,sedi a argumenta, quibus timur ad probandam Pel improbandam quaestionem: neque hocpotes excusari, quasi Acm dicatur per metο-vmiam pro argumento . nam si ita est is, paulo post argumentum non diuideretur in i tum m assumptum : est enim nugatoria inutilis iteratio. Deinceps argumentum definitione diuisione evticatur: desinitur inuentum,probabile adfaciendam fidem, id es excoritata probatio idonea ad faciendum, Pt quis credat his,quae dicimus , haec era putet, bis assutiatur: diuiditur in insitum se sumptum quae diuisio ex stotelis trimo bbro ad Theodecte umpta est, oe nominibus quidem recti diuiditur, definitionibus autem non re Ee, quemadmodum docuimus librosimundo oratorio, o in Topicis Ciceronis, primo libro Dialeciticarum in tutionum.
Alia ex antecedentibus, alia ex consequetibus.
Haec duo arrumentorum nomina nonsum, potius argumentationum .antecedentia en signi aut IIllogismum connexum prismι modi, consequentia sigismum connexum secun i modi.
Hic locus duobus modis explicariflet, et quod captis oe fab
8쪽
laces legumentorum loci eris γ legitimis subiiciantur , et quod tanquam exempla descriptis argumentorum generibus adhιbeantur: siue tamen hoc, siue ιssu equaere, tota ista repetitione topica ars c rere poterat, nec in Topicis, in Oratoriis tibris haec locorum a Q-cerone repetiti acta est.
Argumenta inuenta delectum quendam postulant ,sic, γis mendis bonis oe probis Piti a m improba reticiantur. Vιrtutes au tem- itia argumentorum dignoscuntur per topicas leges inue tionis : nam proba est definitio, quae conuenit regulae desinitionis, illos,quae non conuenit: eademque est ratio de caeteris generibu Iu itiosis numeratur leuia,quae minimum habet pondus adfaciendam Mem, sic )rpene argumenta non sint, quia fere nihιl arguant: numerantur communι quibus accusetor rem tipsint,atque etiadamnantur per regulam,id es desinitionem argumeri, quia dis idone uni ad facienda dem: numerantur non necessaria , mili ratione in delectu reiiciuntur.
Quemadmodum inuentionis ad omne argumentum reperiendum,
sic ii positionis ad quiduis collocandiι teneralis doctrina trassi poterat in legibus f Pgimi methori quoa Dcero no anιmaduertιtatque doctrin; dispositionis Pinesecuit, disingulis quaestionum generibus propriam quandam diam γ ratione orssinis accommodaret: ἀθομtionem nullam in desuersum demonsti avit: quinetιam eum secutim Quintilianus lib. 7.Usrmogeneralem trari nonposse.
Nam est in proposito finis, fides.
Hoc pliciter intellaendam non est, sed quodpraecipue in thes habeatur ratio rerum,quae docendaesunt io etiam personarum,qua mouendae sunt: quod eropropositum non sit in caussa, γ ιdi umiuo satu acμte dicatur a Oceron docuimud in evocadis eius Topicis.
9쪽
AUD. TALAEI PRAELECT. Expone deinceps quae ipsius orationis,&c.
Cicero de elocutione plurima attingit, quae elocutionis non sunt, O in Perbissintulis in colunctis, multa praeterit, quae eloc rionis sint , Pt genera si gurarum. Elocutio autem es orationis exose natio, mutatio a Pulgari conssuetudine ad elegantiorem quendam d centia modum.prima eius diuisio insponte fusam conuersam sumitur ex communibus alun tis genus elocutionis siua sponte fusium, t ait cicero peelatur in erbis singulis γ comunctis: quae diuisio fulga quidem non est,sed inelegans: smitur enim e ubιeritis elocutionis , cuius primae era species fiunt tropus oe figura , in quo potius diuidi debuit.
Haec singulorum )erborum diuisio grammaticae artis est, non
Atque etiam est: haec distinctio, S c.
Haec sicunda diuisio habet aliquid rhetoricum in dei bis sonantibus nitι.is: haec enim in numero se funda sunt: in Perbis modificatis .haec enim ad troporum ratιonem refereuda sunt. Tractatione autem. Haec Lusio Grammaticae eo mologiae es, parum conuenit, quia in primo Menere sicundum, tertiumstquartum continera pinsunt: potes enim nomen propirium additum esse ad nomen, aut ma uum, aut prisium . seque haec Perborumgenera rhetoricae consederi rationis non sent, sed Grammaticae.
Numeri quidem in coniunctione.
In comun lis Perbis duae laudes ponuntur, numerus, cons cutis Perborum: numerus laus est elocutionis Oratori sti guris
10쪽
Perborum continetur,quiassauis es,'modulata Perborum confον matio remota a )ulgari dicendi consuetudine consecutionis aut e praeceptagrammaticae artis snt,non rhetoricae.
Communia autem sura plicium,&c.
uiniue Pirtutes,breue, dilucidum, probabile, illusere suaue magnae quidem sunt in dicen si, non propriae elocutionis quia communiter exgramaticis , rhetoricis, Haleriticis legibus e sciuntur. t igitur oratio opus es multarum artium ,sic hae qu inque Pirtutes
crationis multarum arrium facultate continentur.
Ex verbo. IIoc Dialecticum est ex loco desivitionis, cum pro nomine de
Legendum )ιdetur esse non Perborum tantummodo ,sed ordinis quia cocero paulo ante 4xit hoc totumgenus orationis conuersaestum esse in comutatione Perborumsι ero ordinem Perborum, di nobis imperant ciceronis interpretes,Commutemus tribus modis dicendo directe , inues, per se, radiculum insum saepe fuerit, quia ad nilatum omnia plerunque recasura sint: nam si direetas ordo probabitu inversita atque intercista improbab ur,ὼ ex oratione apta numerosa diessetur opae exiser, t recte docet cocero in or
tore ad Brutum . Cicero tritur , deturpotius Commendare rhetoriacam exercitationem duphcem : nam in Perborum, alterum ordinis comutatione. erborum,cum eadem res sententia Pariato genere
ei orῶpluribus modis diciturasic enim Cicero cum Roscio his, isne Rese exercuit, cum inter eos nobile certamen esset, dirum histrio mutatis peruenis eandem Oratione pluribus mo is Poce 'esu dari ean cocero eadem rem pluribus modis exprimere atque exorniceps Fer . ordinis autem comul.trio tota dialectica es: γ quae dicuntur a
Cicerone de triplici ordine pectantur in partibus iugi , t interdum directe dicatur primum proponero, deinde assumedo,stade tremi, concludendo: ab A initer D, Pr conclusio primum sit, deinde λ ij.