Quaestionum Tullianarum specimen [microform]

11쪽

buurn mihi, aegrotante primum Bechero, deinde mortuo, hoc delatum munus esset, ut ieeronis libros interpretare discipulis nostris, in explicandis usculanis disputationibus ea maxime usus sum eorum librorum editione, quam iobi filolaius paravit, cujus viri eximiam et judicandisii billitatem et Iatine scribendi elegantiam praedicarem hoc Ioco, nisi tanta exstarent ejus et in Ciceronem et in omnem humanitatis doctrinam merita, ut mea ille Iauda non egeret. In illa igitur editione quum multa videbam esse et eliciter emendata et explicata dilucide, quibus

egregie eorum librorum interpretatio iuvaretur tum Vero etiam liaud pauca oeci irrebant, quae aut beno ab aliis emendata, a KIoletio male defendi pluarem, aut recte ab ipso scripta non fialis commode apteque explicari. Itaque ea in egendo breviter totaVeram, neque ver eo consilio, utras iisdem libris ipse quid scriberem; sed quum soIemni more scholarum o tempore scribendum esset aliquid, idque atine, rogante maxime ollega eis, ii nunc academiae nostrae praeest, multis mecum mutuis ossiciis conjunctissimo etsi et aliis negotiis tam multis tamque operosis distinebar, ut etiam recusanti mihi id munus desidiae crimen non esset magnopere extimeseendum, quum id praesertim exigi a me non posset; et verebar praeterra, ne ea adferrem, quae aut levis viderentur esse per se, aut dudum essent dicta ab aliis, et multo quidem melius, quam a me dici possent, qui ad haec studia, retenta animo, sed emissa tempoHbus, satis Iongo temporis intervallo rediissem tamen ne deesse ossicio viderer, iaciendum statui, ut eorum

nonniilla, quae tunc iolassem, tractarem, Si POSSem, accuratius, totque virorum doctorum aententiis meam quoque qualemctinqtie opinionem adjungerem. In quo egregie me adiuvit Hichterus, collega amicissimus, qui Ioserianae editionis eorum librorum e Becheri bibliotheca potestatem mihi fecit, in qua o quid libri manuscripti editionesqne veteres praeberent, et iii ii sensissent, qui postea in his Ιibris Iaborassent, luculentius potui perspicere, atque manulla etiam vidi eorum, quae ipse annotaveram, ficii ac docte esse moser pertractata. Quae autem post eam editionem a viris doctis allata essent, iiquirere per angustias en potis non licebat quam ob rem si quae fortasse eorum, quae loe Iibello prop0Sui, alit Inelius erunt explicata, aut etiam repreliensa atque ejecta ab iis, qui de iisdem rebus iis proximis annis disputaverint, hanc ab iis, qui haec Ioetu i sunt, veniam peto, ut ne aut eum me esse putent, qui non turpe dueam, ea in me

12쪽

dium tanquani mea proferre, quas sint ex aliorii libris decerpta, an eum, qui a quando erraverim, quod scio quam lacilo fieri possit, refelli me et convinci non facile patiar. Nam quod

summis viris vide accidisse, ut in ποres incurrerent, neque satis acute verum Perspicerent,qiiidni idem putem atque etiam multo magis milii posse accidere, qui illis nec ingenio, neque doctrina aequiparari possim Esse enim quenquam, qui se vel unum, vel cum paucis inper tem esse opinetur communis hominum conditionis, quodque in ceteros cadere videat, id neget

in se quoque cadere, insipientis arrogantiae est. Eam autem existimo esse naturam ac conditionem humanae mentis, ut in plurimis rebus ac maximis partem lias quandam cernamus Veri, verum ipsum non cernamus ob eamque causam teque concidendum esse anim arbitror, atque

omnino de veritate desperandunt, neque nimis considendum, alit in eo unquain, quod assecuti simus, tanquam ii nihil possit seri melius, acquiescendum. Video enim non modo iii IitIosophia, sed in omnibus artibus ac diseiplinis, quae non totae sint eruditionis et meminae, sed

in quibus aliquam partem sibi judicium vindicet et inteliigendi solIertia, ita inter se discrepare

doctissimorum hominum sententias, ut idem laudent alii, alii reprehendant, atque etiam ita fluctuare, it ea etiam, quae a summi Viris conmendata diu omniiim aude viguerint, postea rejiciantur tit satia, eontraque ortim, quae a plerisque imp obata jacuerint, ut paene deserta viderentur, sint tamen aliquando, qui sibi patrocinitim esse suscipiendi im putent. Cujus rei exemplum Iuculentum praebent ipsi libri Tuscul dispiit. ita ita iii codicum mss. tanta fere est interpretum dissensio quumque ad eos libros uinna viii, bainbiiiiis BelitIeius, . . Volsius operam suam studiumque contillissent, quae ab illis allata simi, audata atqlio recepta a multis, rejecit totaius idem contra, quae dii eriplosa rarit, revocanda sibi putavit. Quapropter errare videntur ii, qui illi esse cogitare putant, nisi velitatem rei perspieere, nec

quidquam esse, quin id o tando, itale sit, intelligi possit, illim videlicet ipsa naturam suam

et rerum omnium mens et rati divina aperiat, in eaque explicanda ratione ii adam progrediatur et via, quam ii noverit, non OSSi is a naturae Veritate discedere. Nam etsi pro earlim rerum varietate, do ilibus cogitatur, Variae sunt formae et lias geliura cogitandi, unetim tamen commune est omnibiis, qui de aliqua re cogitant, quod itale sit, ita optiine mihi videor posse significare, si ilaerendi tanquam generis cogitare tiandam speciem esse dicam, et quemadanodum quaerendo repetilii aliqii id ita cogitando percipi id, quod veritin sit: iiod si teneamus, mirum vide, non debet, quod, ut inulta saepe quaeruntur, non reperitintur tamen, ita cogitantes multi verum non percipiuiit. Neqtie enim salis erit, ut ipse tibi scire aliquid ideare; gi nemo erit, qui credat. Erii enim ita demum verum id, quod animo comprehenderis, si erit ipsum per sese, sic, ut essetoliam, si ui nihil de eo cogitares. Neque vero, tu rebus iis, quae non totae sunt in te inopositae, quidqircam l. abes, e quo possis recte concludere esSe id, ito tibi esse videatiir, noqii te vana liadam specie decipi Veri nisi quum et ipse i iam is diligenter rem excutiendo ei dentidem retractando deduci a sententia non queas, et idem videas videri aliis, ii de ea

re ii dicare possint. Quare quum seiri nilii possit, nisi lio verum sit: essicitur profecto, ut

13쪽

tantum quisque scire putand ns sit, quantum possit aliis probare, quanquam ne illud quidem semper quoniam fieri sane poterit, ut ii ipsi, quibus probaverit, in eodem errore versentur: cetera autem arbitrabitur ille quidem se scire, verum id pro certo et explorato habere, nisi nimium sibi arrogare voIet, non poterit. Quare mihi semper ea, quae nunc a serisque improhatur, Iacuit ratio Academicorum, qui se probabilia sequi dicerent, neque ultra id, quod verisimile occurreret, progredi posse atque illud in primis probe tenendum censeo Ciceronis praeceptum, ut in omnibus rebus et refellere sine pertinacia, et refelli sine iracundia parati simis. Atquo hoe quum hi philosophia, tum vel maxime in hac critica arte a re debet, ouae

sere tota conjectura continetur; nam etsi licet interdum in codicum quorundam auctoritate, vel testimoniis Velerum, tanquam certo quodam undamento insistere saepissime tamen ita uel uani omnia, ut nusquam reperias, quod a Iectare, quo te sustineas sitque omnino ab illa odi in fide discedendum. In quo quanquam is cavendum est maxime, ne XSpatiemur audacius et, quum librariorum peccata tollere Velimus, ipsum cori gere scriptorem Videamur tamen vitiosa

est etiam nimia quaedam religio, quum ita codicum scriptioni inhaereas, ut non dubites vel ineptam scriptori sententiam obtrudere, Vel a certa et constanti grammatica ratione recedere modo ne Iitera scripta immutanda sit. Quo in genere maxime milii Uidetur Moletius reprehendendus, qui etiam de industria nonnunquam videtur id egisse, ut quae essent ab Omnibus ejecta, ea quoquo modo defenderet. Xempla postea hira asseram; nunc quidem duo liceat proponero ex

his ipsis libris uscul. Disput. quibus vel maxime Videtur id, quod dixi, confirmari posse. Nam quum lib. I. 33, M ita scriptum sit in Ierisque sibiis Quod si tanta vis si ad habitatum mentis in iis, quae gigaiuntur in Drpore; ea Sunt autem, quaecunque Sunt, quae similitudinem iaciant nihil incessitatis assert, cur nascatur aliam similitudo: Lambinus statim vidit id ita ferri non posse scripsit igitur Heu nascantur nimi, similitudo quae emendatio quam et larissima esset, et una optime rem expedire Videretur, reeepta est ab omnibus sere, quorum summa est in hoc genere auctoritas. Reliqui, etSi, INHa OS senaseatur interposita, retinentillam Iurimorum Iibiorum scriptionem, Si tamen eam inte Pi'etantur, ut sit cur nascatur anianuis. Unus totaius nori solum eodem modo eripia Verba litetur, sed etiam ita OxpIleat ut

ipsam esse similituditiem dieat, iram nasia o loco neget Cizero quin eum, si ambitiunthequaris, Messe aliquid conelusioni Coniendii, quod, quale Sit sateor ne non intelligere datis vero quum sentiret, non id agere Ciceconem, ut imilitudinem illam nasci negaret, bd i noipse animus nasci videretur, una cum ea Similitudine Me animum dixit, itaqite, Iiero sublato ibili alierum. Illud non vidit, similitudinem hominum sine ulla dubitatione nasci una tim ebriapore, neque id obscui a Cicerone significati, sed perie declarari, quum eam ossiet dieat iis quae in corpore gignantur ergo lios miserone disi quanquam nascantur similitudines, nihil iamen esse, ii idcirco nasci putentur aniIni. Quod i vidisset, aut videre voluisset vis doctissimus, illi dixisset. AIier alitem Iocus est usc. disp. V. I, 87. Sequetur igitii horum ratione vel ad sup plicium beata vita virtutem, eumque ea descendet in aurum, Aristotele Xenocrate Speusippo

Polo non auctoribus, nec eam minimi blandimentis coITupta deseret.

14쪽

Primus enueius vidit inepte se ibi et , ninimis; de cori tura reposuit: seninis aui; otos in egregio codice Gud. I. ominis, in allio Rebd a proci,aut ante ,,blandimentis Eooniam Bentiri conjecturam duxerunt omnes, Motaius etiam ineptam esse censet, negat minis esse Iocum post supplicia taurumque mi alaridis, sesa blandimenta requiri, nihil esso vii ata scripti ira certius; neque enim ita construenda Verba, ut negandi particula ad AOInm verbum reseratur, esse eam etiam ad minimis A reserendam, eo autem vocabulo idem significari, ae si ullis Cicero scripsisset, in quo nemo certe esset offensurus. Iam haec videamus qualia sint. PHmum igitur, si id sibi Cisero, quod ΚIotaius vult, sa-eiendum putaret, ut non, quae ante Omatis Verbi et sustus Iostitus esset, iaciam simplicius breviusque, additis praeterea Iandimentis, Oncluderet, sed novum aliquid inferret, et suppliciis blandimenta opponeret, vereor ne ita seripsi et: neqtie vero eam ullis blandimentis corrupta deseret; neque enim ita solet opposita adjungere, ut eadem esse videantur Deinde, si maxime id vellet, non poterat scribere: minimis. Quis est enim tam rudis in scribendo, tam ab omni arte derelictus, mi, quum ,,ullis blandimentis scribere velit, ominimis scribat Nam quae a filotetio quasi versio eorum verborum additur: uti nichi egeti her eriligiteii 2 octini iniit in nef)m sicli Dite mir si bisseIberaum Treubruiue verseite versassen; ' in ea non Iegantiam modo, verum etiam rectam rationem desideres vis enim Sanae mentis esse eum putet, qui se neget e minima spe commodorum adduci οMe, 'it a iustitia, aequitate, fide desciseat 3 Quasi vero quisquam sit, qui id vel Mispicari possiti Rui illi intersit, iitrum minimis ratem, an minimo. Quod autem isse Minima quiseque blandimenia BPiissima vult esse ad eorrumia pendum, quoniam ita quisque saeissime eorrumpi blandisii possit, iis sentiat quidem a sibi admoveri, videretur id fortasse esse aliquid, si de trivi diceretur quae turpe sibi duceret corrumpi blanditiis, non de beata Ita, quam eri probabile est, ut suppliciis hara Iaud monii, non minimis, sed maximis a virtute melli maxime. Deniqt . t 0 jubemur ita verba construere. ut negationem qui in deseret olim ad , inimis oratiamus, id itale esset, non intestiis rem, nisi, Ipse Hlotetius iii secisset, Viderem. Nam, Aulim II 5, 4 haec Iegantur qua6 iurpia ut effugias, quis est non modo reeuεandus, Sed non ulli appotendus, subeundus. εκ-eipiendus dolori 'itae ita plana lint, ut explicatione profesto non egeant, oecasionem sibi ob Iaia in ille putat, de aliis quibusdam locis dissesendi elui, im est in Cati . orat. I. an. 3l. Nihil agis, nihil moliris, nihil O ias, quod ego non modo audiam, sed etiam videamplaiieque sonitam es ita vertit Tu enti me t6, si id niin horte nur, fonderi studi 'heuu gan de uti id merite; reprehendit Iadvigium, iii quin eg Seribendum censet, quod spila immutaveris: quin id ego, Vereor no admodum probabile videri debeat neqii enim quid qi iam piae terea, nisi quod non ego A ferri poterit, quod teSei Praeseram, quoniam qua osiatim iteraretur negatio, facillime omitti xtino loco potuit. Ident Iiilip orat. III. an. 3. l. 33. Nullum tempus, dimittam, - qui de liberias populi Romani, de dignitate ἡ,tea quod cogitandum sit, cogitent, quod agendum atque astendum, id non modo re sem . 4εd etiam appetam atquo deposcam ubi, quod est in codd. V non modo non recusem erat sine

15쪽

ulla dubitatione recipiendinn, haec intellio vult da mi id nio tali rudi meim alletit, forib ovo eritieben un fordere. Denique de divin. lib. I. cap. 55. l. I24. hae simit mihi autem ad hoc, de quo disputo, probandum satis est, non modo hira, sed etiam pauciora divine praesens et praedicta reperiri. Quae Verba nihil profecto habent, in quo quis recte possit offendere, modo ita explices ,,mihi satis est, non modo ut Iuta, quam sunt, sed etiam, ut pauciora, reperiantur. Ilic vero ita: ,rni reich e aberraum Semeite voti dem, movon

nor, apparebit, haec malia, quibus ipse Ioletius id, quod praecepit, quem ad modum essetessiciendum, demonstravit, nihil habere nisi pravam quandam et perversam trireturam Verborem, qua quis tandem effici putet, ut, quae sint inepta per se, ea sana esse vide uir Proinde praeceptum illud viri doctissimi tamdiu pro nihilo ducamus licebit, donec ipse non esse absurda ea, quae e eo consequantur, probaverit. Sed jam satis erit ad id, quod dixi, probandum, non modo plura, sed etiam pauciora malea Moigio defensa avt explicata reperiri. Itaque Iacet jam ad ea transire, quae mihi tractanda proposueram. Neque enim id eram acturus, ut nihil, i contra Motaium disputarem, sed ut dociocis nonnullis, ipse quid sentirem, exponerem; verum id fieri, nisi resessendis eorum sententiis, a quibus dissentirem, non potuit. Ac primum quidem Iocos aliquot proponam, qui nec dubiam scripturam habent, neque explicatum dissicilem, sed mihi non recte videntur ve a Moigio, vel ab aliis explicati; quibus deinde adjungam alios, quorum est aut explicatio dissi-essior, aut etiam incerta scriptio. Probabilia me sequi ideo, nec eram nescius, quilin haec scribebam, sore, ut in multorum reprehensione incuri erem; attamen magna me spectetiet, eorum,

quae dixero, fore etiam nonnulla, quae non plane improbanda videantur iis, qui de iis rebus judicare possunt; quod si asseeutus ero, operae pretium mihi secisse videbor. Ceterum etsi pauca me scire minime ignoro, tamen, quum ipse Ioletius ea, quae sentit, ita eloqui soIeat, quasi unus rem perspiciat, nec quidquam sibi timendum sit metis, quam ne aliquid nescire via deatur, licebit mihi certe contra ea disserenti ea uti oratione, quasi qui me nolini videri nihil

scire.

Tusc. Disp. I, 2. ,Igitur et Epaminondas, princeps, me judicio, Graeciae, fidibus prae clare cecinisse dicitur, hemistocIesque aliquot ante annis, quum in pniis recusaret bra in ha-hilus est indoctior. Retinuit Ioletius id, quod est in Ilibris psimis vitisque edd. recusaret, quum id mestus et F. A. Wolfius negassent latine dici posse. Recte ille quidem, atque idem probant ueliner imoser; sed quum carisam hanc attulerunt, quod odein tempore Themistocles, quo recusaret lyram, habitus esset indoctior, Iocum facillimum male explicarunt. Certe enim si semel id secisset hemistocles, ut recusaret bram, non recusaret Cicero scripsisset sed recusasset. Sed quod impersecto usus est, nihil aliud indicavit, nisi solitum esse Themistoclem tu epulis recusare lyram. I. 2, 26. Aucioribus quidem ad istam sententiam, quam is, obtineri, uti opthnis poS-

16쪽

simus, quod in ominbus causis et debet et soIet valere Ia vinet et primum quidem tota mintivntate, quae quo propius aberat ab ortu et divina progenie, hoc melius ea sortasse, quae

erant vera, temebat.

- te qui 1 F. A. Wolfius adjectivum ,divina etiam a ortum tranaserendum esse dixisset, eique assensus esset rellius, negavit Iotaius id recte dici in quo certe non videt ir

non meminerat progeniem omnino non de origine dici, sed de sis, qui nati sunt, itaque ortum illum quidem esse generis humani, divina autem progenie eos igniscari, qui ab ipsis diis nati essent. Atque simile quiddam accidisse videtur viro doctissimo in eo loco, quem tractavit in quaest. Tuli p. I S, qui si lib. da orat. I. 46, 202, ,,Non enim caussidicum, nescio quem, neque proclamatorem aut rabulam hoc sermone conquirimus, sed eum virum, qui primum sit ejus artis antistes, cujus quum ipsa natura magnam homini iacultatem daret, tamen Deus esse putatur, ut et ipsum, quod erat hominis proprium, non partum Per nos, sed divinitus ad nos delatum videretur deinde, qui possit non tam caduceo, quam nomine oratoris ornatus, inces mi vel inter hostium tela versari. Quo loco, quae a reIativi constructione dixit, vera sunt, nee tamen admodum ignota sed quis ita sententiam explicate tamen ea ars esse deus ui tur, id satis admirari non possum. Quasi vero obscurum sit, ejus artis deum hoc loco dici Mercurium, eidus est etiam is, qui paullo post commemoratur, caduceus. Ceterum sine ulla dubitatione scribendum est putabatur, M atque, ut mihi quidem videtur ut id ipsum. V I3, 39. Hic si est excultus, et si ejus acies ita curata est, ut ne coecaretur erroribus, sit persecta mens etc. Recte quidem Κlotrius cum aliis multis imperfectum iuud coeearetur , a Benileio, Manucio, Lambino improbatum, retinuit; sed quod cuivis discipulo notum esse debere dicit, id ipse non satis videtur perspectum habuisse. Ait enim propterea salsum esse praesens, quod verbis seu ne nihil iis consilium indicetur quod concederem, nisi scriptum esset ita curata est; ex quo intelligi debet, non de consilio, sed de effecta agi tu quo scio equidem notam Hiquam inesse consilii, neque tamen idem est essectus atque consilium. Quod autem ut ne M CLeero scripsit, id idem est, ac si se ipsisset: si ita acie ejus curata est, ut cautum sit, ne etc. Jam ea, quae sequnntur, non minus recte ad id, tiod praesen esset, tempus, a Cicerone reserri poterant, quam ad illud, quo illa adhibita curatio esset, quandoquidem inest in persecto etiam praesentis temporis quaedam sigm:ficatio. Quare, quod est in ptimis libris coecaretur, Mnon erat a BeniIrio exterminandum, neqtie vero, si iidem libri coecetur liaberent, non

esset id quoque retinendum. Alterum est , em te rast e Melite soraepilegi mordeniit, has ex nidit verMenbet urbe' alterum bau er id t teli verMelibet mirb. Qua quidem hujus loci expIicatione si quid meliu habet vir doctissimus, candidus impertiat discipuli autem monendi videntur, ne quid temere soloecum esse dicant, quod ipsi, quale sit, non satis intelligant.

17쪽

, 22, 5I. Nisi enim, quo nunquam vidimus, id, quia sit, intelligere non possumus,

eerto et deum Ipsum et divinum animum, eo ore liberatum, cogitatione complecti

Loeum non admodum dissicilem unus praeter F. A. Wol sum illerbeckius rem vertit; nam olfiust quidem illi nisi initium ceteri, qui ita hunc Iocum interpretati sunt j,e sti in has ramis aberrisore viderunt, nisi enim, non esse idem, quod ,nis sorte M ve,

nis vero, sed apod in liquam reqtesrere, atque initim ieeronem, si cum emio, uelinem, Moser sentiret, sens certe empturum sitisse. Est enim haec sententia: Si quidquam est, quod qutim nunq iam Viderimus, anten, tale Sit, possimus intelligere, certe et Ceterum divinus

alumus hoe loco sine dubio hominis est; squs vero non male Moratus I, 28 70, ubi hae leguntur: , Sic mentem hominis, quam is eam is videas, ut deum non vides, tamen, ni deum agnoscis ex petibus ejus, si ex memoria rerum et inventione et ceIeritate motus omnique u e tritudinis virnitis vim dirimam mentis agnoseito, - , ωinae scribendum esse putavit, quum sis negaret, quare aes in gen mutari peruisset, intelligere quod equidem non video, cur fieri non potuerit. Habent certe sensativum adiit mi, neque genitivus videtur ferri posse. Nam quum ita Cicero se tum esset Sic mentem hominis, quamvis eam non videas, tamen diri nam esse agnoscito interposita deinde dei comparatione abductus a legitima verborum struetura, Eandem sententiam ita expressis, ut vim divinam mentis agnoscere auditorem iuberet. Quodsi vim divinae mensia dixisset, alterum esset oranobus. Aut enim δ' deum ea referri, non ad hominem viderentur, aut sum id tanquam eoncessum, quod tum maxime erat probandum. morum quum utrumque iam non possit, erit sano accusati rus retinendus. IV, II, 39.. Modum tu adhibes vitio An vitium nivium est non parere rationi an ratio parum praeeipit, nec bonum illud esse, quod aut cupias ardenter, aut adeptiis esseras te insolenter lneo PDIT malum, quis aut oppressus iaceas, aut, ne opprimare, mente vis constesΤ

Motaius nant Ingeseben, ast re tint uniexbrii et trit ' Laudat etiam, ut solet, quae alio se ipso de eo usu parti Ias ne attuleris. At prosecto non erat, quod ista laudaret.

Neque enim erit risquam, qui non videat, quod ita Cicero dixit: ,mente ix constes, id nihil se nisi pertimescas, is quemadmodum ante cupiditatem et laetitiam, ita nunc inverso ordinaa tudinem et metum sigilis fit V. 31, 87. Boliqui se habere videntur angustius, natant lamen Epicures, meronymus, o si qui sunt, qui desertum illum Carneadem curent defendere. Nemo est enim eorum, quin , mala Motetius quin eorum bonorum animum putet esse judicem, eumque eondoeesaciat, ut ea, qua bona Mave adeantur, possit contemnore. Nam i od sibi Epicurus videtur, eademinit Hieronymi et Careeadis causa et hercule omnium reIiquorum. εRecio Moletius, ut mihi videtur, retinuit hanc eodd. optimorum scripturam, in qua quum offenderent hi docti praeter Davisium sere omnem, ita scesbendum putarunt, ut est in edd. ve-iinhus: Nam quae tibi Epicuri adetur. Verum recto sc ta ille maIe interpretatur. Sic istat ,henn a betne initin vo epita iii Comparat illa: quid tibi Epicurus videtur l

18쪽

quid dicam Epicurum 3 Quasi vero quisqtiam is, qui ita dicat: Iio mihi videtur Epicurus. Ille vero etiam: is,nos omnes id surdi sumus Credat Iudaeus Apellat MiIi quidem nitidesse quod nisi oriunctio videtur quae lium innumerabilibus Iocis eodem modo poni soleat,

non erit hoc Ioco pluribus verbis explicanda. Tusc. I. 3, 6 Quare si aliquid oratoriae laudi s nostra attulimus industria, multo studiosius philosophiae sontes aperiemus, e quibus illa manabant. Niraim est, quantopere in una liter viri doeti dissentiant. Genitivum codd. pleriqtio tuentur, dativum et codd. aliquot, et editiones sere omnes. Motetitis diim esse dativum ait, aevi intelligi posse, contra nihil genitivo planitis, nihil ad sententiam aptius. Iandius ita: Assertur aliquid audis, ubi nulla erat antea Iaus, sed assertii aliqlii Iaudi, quando ea unius alicisius opera augetur. In ii si verum vidit, et videtur sane vidisse, non debebat illa adjungeret Attulit igitur Iatidis aliquid . . aliquantum in oratoHa arte audis, quae parva an nulla erat, non laudi, quae antea jam constaret me quamvis modestius dieium videatur, illud tamen Ciceroni magis convenit. Nam iiii ipse Cicero paullo ante duxisset, oratores ii magnos suam ad aetatem suisse, ut non multum, aut nihil omnino Graecia eoderetur; ii tandem aliquid se attulisse oratoriae Iaiulis dicere potitit, ut ita antea nulla sitisset Praeterea et requiritur dativo personae, quam is neget IotEius, et opponitur oratoria Iaus philosophiae. Itaqii quod suo quident more ita dicere Cicero poterat: ,si aliqiii ad oratoriam laudem nostra attulimus indiistria G malvit hoc Ioco dativo exprimere. Ceterum quod ii Handius et verbi Oafferre absolutus istis erat, in librarii laudis in ,,lalidi mutarent; non video eqliidem, tu rion eiuri potius praecedenti vocula aliquid is utentur, ut genitivum praeferrent, inducti esse. inique illud ipsu1ii ali dativo sus tragatur. I. I 2, 27. Idque quum mullis aliis rebus, tum e pontificio iure et e cerimoniis sepulcro rum intelligi licet; quas maximis ingeniis praediti nec tanta citra eoIuῖssent, ne violatas tam im xpiabili religione sanxissent, nisi haereret in ortim mentibus, moriem non interitum esse inni 10llanteii atque delentem, sed initandem migrationem commutationemque vitae, quae in claris iris et semitiis dux iii coelii in soleret esse, in cet risIium relineretur, et Permanere tamen. Regari non potest si vera liae lectio sit, quae est sane plurimorum Iibrorum, non coin-ni uiationem vitae, sed ipsam vitam ducem diei in coelum esse, eatidemque iii ceteris limi etineri, recteque esse a totaio hunc Ioelian explicas viri; neque vero adduci possuin, ut ita scri 3-sisse Ciceronem credam. main, quod fit sigili assert, cumni uiationem vitae viam illam itidein vel iter ad coelum, neque vero dueem diei posse, vitam vero homilium rectissime ducem iueoelum appellari id etsi primo adspectu habeat, quo commendetur, tamen si accuratius inspexeris, milii esse videas. sitis enim, si ita scriptum esset: qua in eoeIum Iaia viri et seminas ducerentur vita nec potius morte duci illos putaret Quid autem ali ii iiis hoc ipsum Ciceronis vel bis significari dicamus Quare, quod nemini haec Iegenti non in mentem Venire debet,

iii ad niortem, non ad Vitam ea reserat, Aliae relativo pronomine adjungantur, ridem censeo

19쪽

seribenti ieeroni in animo fuisse, ideoque se sisse Cieeronem ,,ceteri humi retinerentur, et permanerent tamen, quod etsi videtur a te lima verboruni structura abhorrere, non abhorret tamen a Ciceronis scribendi consuetudine, praesertim in his libris, in quibus non inmatam quandam neglinentiam saepius appat ex confitentur onmes. SimiIe est: I, I0, 2I. Vimque omnem eam, qua Vel agamus quid, vel sentiamus, in omnibus corporibus vivis aequabiliter esse susam, nec separabilem a corpore esse quippe quae nulla sit, nec sit quidquam, nisi corpus unum et simplex, ita figuratum, ut temperatione naturae vigeat et sentiat. I3, 38. Et ut bestiis aliud alii praecipui a natura datum est, quod suum quaeque retinet nec discedit ab eo. Atque eo ipso, quod a vvlgari lege Mie reeodcbant, factum est, ut ιιrrumperentur. I, I3, 20 Sed qui nondum ea, quae multis post anilis raciari coepissent, physica diditissent, autum sibi persuaserruit, quantum natiira admonente cogno erantes etc. Recepit IotEius id, quod est in quibusdam bonis Ilibris tractare pro tractari, quod sane habet, no quasi flagita videatiar, coiistantem sere apud bonos scriptores Sermonis usum, quo non ,,fieri coepit aliquid sed fieri coeptum est dicitur; sed quod negat ipsam sententiam, quominus ita scribatur, repugnare, quum ad universum hominum genus ea, quae dicantur, reserenda sint, possintque Iiae satis commode ita nostro sermone reddi: ,Seis an amata bie Tinge,

hatte: id maIe mihi videtur sacere. Primum enim licet nostro sermone ita hae dici possint, ut nihil sit, in quo offendas, Iatine tamen nou possunt; neque illud qui ad omnes homines

pertinet, sed ad eos tantum, qui tunc erant, qui physica xaelare nunqi iam coeperunt; deinde vero etiam temporum ratio videtur obstare, quo minus coepissent 4 Cicerone scriptum putemus; quod recte se haberet, si ita scriptum esset quae nondum tractare coepissent. III vere nimia mihi videtur esse migratio legis, quam non usus itida in loquetidi, sed ipsa ratio a natura praeseripsit, si quid dicas multis annis, non ante, sed post, non esse factum, sed suisse. Itaque legendum esse arbitror ,,quae multis post auiis tractari coepta sunt. I. 6, 30. Sed ut deos esse natura opinantur, quaἶ qite Sint ratione cognoscimus: sic permanere animos arbitramli consensu nationum mutum V qua in Sede maneant qualesque sint, ratione discendum est.

Etsi in pilo linc sequalemitu consentire video Iaros tamen deIendum esse arbitror illudisque, quod quo in odoriri epselit, facile intelligitur, quum idem postea recuriat, ubi ed. Asc. 2. sequales 'abet Notum est enim nec ain exemplis confrnaaἰii debet, non soIere jungendi particulis in hiijusmodi partitionibus uti eos, qui bene Iatine scribant. I. 21, 48. quo intelligi potest, quam acuti natura sint, qui haec sine doctrina credituri

fuerint. Κlottius et IIoseriis. mavisium sectit reposuerunt qlioniam si erunt quod in aniiqii 1 klinis quibusdam libris igitur sit si, utrum ex her Italum esse Videretur quaerere volui, sent, vereor, ne id, quod secerunt, non utaSSent SSe a Ciendum. Equidem profeci noniiuci: isore arbitror, qui si quoniam Iegerit, eam conjunctionem pronomine relativo illu;trandani pus vis

20쪽

tet; in contra pronomen illud, ubi ausae significationem habet, conjunctionibus ausalibus exisplicari videmus quotidie. I. 22 52. , Iuno animum igitur nosse nisi divinum esset, non esset hoc aerioris cui dam in praeceptum, tributum ut de Sit, lio est se ipsum posse cognoscere. Sic Moserus hunc locum seripsit, varia vexatum ab interpretibus. Nam in Wol ODII.

Κuoluier. issic ut tributum deo sit, exirem autem Verha, ,hoc . . . cog ut glossema

Heeerunt, idemque Manucius et Lambinus suaseranti Sensit tamen Orellius musiIam videri a jeeiis illis conclusionem verborum, o Praeterea exstant ea verba in libris paene omnibus. Κloigius itar sic ut tributum a deo sit hoc se ipsum posse cognoscere, M quod est in cod. Reg. b. et in ed. H. In quo primum illud negari non potest, praepositionem a esse optimorum eodd. sero omnium deinde si eam ejeceris, non videri extrema illa cum antecedentibus Oete

eonjungi posse, id quod vidit etiam Moserus Vix enim, si dicas tributum deo esse hoc se ipsum posse cognoscere, aliud quidquam intelligas, nisi illud tributum esse deo, ut se ipse deus cognosceret, quod seres non potest; epedit etiam, quod illorum virorum sententiam si amplexus sis, non tributum sit, sed oesset videatur exspeetari debere quod vero ententiam Moletius verbis Ilis, quae ipse habet, commodissimam esses putat, in eo certo lassitur. Est enim nihil aliud id, quod vult, nisi bos animum nosse nisi divinum esset, non esse hoc aerioris e u dam animi praeceptum, sic ut divinum illud sit A quo iii potest esse ineptius At qualis esses sentensia debeat, duobus Iocis saeue intelligitur, quorum est alter in V. 6, M. Quod pra cepium quia maius erat, quam ut ab homilis Videretur inveniri posse ideirco assignatum est

deo, ε qui locus etsi corruptiis est, desunt enim ea, quae uncis ilicius - salia tamen decIarat id, quod voltimus. Alter es Leg. I. 22, 58. ,Hae enim una i sapietitia, vos quum eteras res omnes, tum, quod est dissicissimum doeuit, ut nosmet ipsos nosceremus cujus praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut ea non homini cuipiam sed Delphico deo tribueretur. εNotum est enim, ito multos adele ridemus, ut eandem senieritiam compluesbus locis r potant, idem Ciceronem solitum esse sacere. Iam vero, q:ium codd. Optiin hae habeant Reg. Gud. I. 2. Mon. 2. Bea n. praeceptum tributiim a de sit hoc se ipsum p. cog. elida non aerioris esse cujusdam antini praeceptum tributum a deo sit hos Se ipfium p. gn. Gud. ,tria hutum a deo scilicet hoc se ipsum posse cogn. uish. ,praeceptum tribulum a deo sit hoc ipsum se . cogn. Alig. praeo trib. a deo sit ho et se ipsum p. gn.; mihi quidem' iis Ioel nyn iis videtur difficilis esse sanatio. Videtur enim earn ob caiisam praepositio a librariis inserta esse, quod, tributiim deo quid esset, non satis intelligerent, nec praeceptum aliquod tri-hui posse ab hominibus deo putarent, ,sii autem e compendialia fi plura vocis ,scilieei ortum esse exediderim. Quocirca ita scribendum esse arbitror Hunc igitur nosse nisi diuinum esset, ncis ase hoc acri is cujusdam animi. Necinium Iributum deo scilicet hoc est se ipsum posse agnosceme, Sic et haec non esset hos acrioris v iisdem animi praeceptum inuae, ut erant, sola per se ostia, semper displicebant, ad aptam et bonam sententiam cum insequentibus om- prolietulitniur, neque illi id alienum era a Ciceronis more, ut, quae antea pluribus verbis expo-