장음표시 사용
131쪽
4pientes anni sunt aLotati: se. 147s : r494: & is 33. In auersa solii r 3 pagina reHonum tauula conspicitur. Sequenti solio incipiunt Eclipses lunae ab anno l47s usquo ad annumis 3o indicatae, & quinque soliis contentae. Denique solio undevigesimo incipiunt ea , qua in calendarii coae politione obseruanda sunt. Finem operi imponit aversa so solii pagina dies Paschalis . ad cuius finem litteris capitalibus impressam habetur: DucTU IOANNIA DE MONTE
me de editione apud Bibliographos, licet multas recenseant, nullam inuenire potui notitiam. Quantum ex charactere , & initialibus litteris florentibus ab ipso typographo adiectis coniecturare licet, eadem Venetiis ex Erhardi RATDoLT ossicina ante annum r*iso in lucem prodiisse videtur. In nostra bibliotheca ili alia extat huius operis editio, quam anno 1488. RATDoin typis euulgauerati Ioannes auctor huius operis cognomine ΜILLER , seu ΜOLITOR , natione Germanus Κωaegsbergit in Franconia , unde REGIOΜONTANVS nuncupatus, anno I 436 natus, Viennae in Austria sub magistro Georgio PEURBAcre in scientia Mathematica tantum profecit, ut ob as misnomiam , ceterasque mathematicas disciplinas a Mathia Hungarorum Rege, & ciuibus Ν rimbergensibus perpetuo donatus stipendio, atque s IxTo IV. P. M. insula Ratisbonensi orrinatus . magnam eruditionis suae laudem non modo apud Germanos, verum etiam apud It los . Gallosque consecutus siti Anno I 476 aetatis suae 4 . Romae aut peste, aut veneno en eatus satalem diem egi: TRITHEMIus in Bibl. Fab. P. ao I. IOEcHERI Lexieon. T. IV.
CLXII. S. Thomae Aquinatis Tractatus de diuinis moribus, & de Beatitudine. in sol.
Prima solii primi pagina vacua est. auersam occupat capitulorum primi tractatus tabula. Folio secu ido Incipit tractatus bii thome de aquino de diuinis moribus. qui prima solii decimi pagina , linea sexta desiniti Auersa Dei uni eapitula tractatus sequentis, scilicet de Beatitudine. Auersa solii trigesimi pagina, linea vigesima eiusdem finis adspicitur. Huic subnexum habeiatur : Exsiste deuotus tractaturus beati thome de a quino de eognitione. amore. fruitione. vnione. lavdatione. gratiarum actione ει congratulatione anime beate.
Litterae, quibus duo isti tractatus impressi , sunt gothicae maiusculae . quas tabula HIL
N. VI exhibeti Desunt signaturae , custodes . & paginarum numeri; litteras vero initiales paruas adposuit typographus. Praeter punctum nullum aliud distinctionis fgnum oecurrit. Singulae paginae integrae 3r lineas complectuntur. Falso hi duo tractatus S. Thomae attribuuntur. De primo enim scribit nARBAvARivs Nullis adhibitis tormentis auctorem imperitum prodere. OvETIF pii monachi opus esse existimat, qui cap. Ir neminem despiciendum monet, si non es in eo sanitas. membrorum integriatas. eorporis fortitudo forme pulchritudo i eloquentia Doris, abilitas ad eantandum'legendum . quorum debemus quantum possumus , defectui supplere. Ista . & alia S. Thomam non olenti uvκ- Tir T. t fieri . Orae Praedis. p. 34. Secundum vero nemo veterum ei vendicat, cum ab eiusdem stilo longe abhorreat. Videtur opus cuiusdem esse . qui seculo XIII ineunte vixerat 'capitulo enim secundo circa medium tertii principalis legitur: o admirabilis fidelitas Iesu D. N. qui mille dueentis annis F ampliur ab indigne conficientibus V sumentibus , b incantantibus in sacramento tantam eligit eontumeliam fusinere &c.
CLXIII. Biblia Germanica cum figuris ligno incisis. in fol. mag.
Cl. p NEER Biblia haec iam prolixe satis in Noti de Bibliis germantas p. 6r & seqq. ae in Annal. litterati German. p. II descripsit; cum autem non omnes eiusdem opera litteraria pos sideant, hunc laborem in me suscipere statui. Inteis
132쪽
Integrum opus constat foliis 4 6, estque in duabus columnis charactere gothico minu se Io, quem tabula VIII. N. VII exhibet, impressum. Singulae paginae integrae qε complectuniatur lineas. Charta est firmissima, alba, ac laevigata, tribus chartarii signis instructa, rosa stilicet, triangulo, in cuius medio stilus exsurgit in rosam desinens, & turri, s per qua co.
rona, quam iterum stilus in rosam desinens secat, adparet. Interpunctionis signa praeter punis tum occurrit etiam colon , sed raro admodum. Initiales litterae maiores per integrum opus nullae conlpiciuntur; hinc inde paruas adiecit typographus. Signaturae nullae oblemantur. nulli custodes, nullique paginarum numeri. Librorum titulos , finalemque eorum Hausulam typographus adposuit; capitulorum quoque numerum ubique adnotare studuit; columnarum vero tituli non vltra decimam paginam sese extendunt. Littera Ιod puncti loco lineolam siri habet impositam. Speciali modo hanc editionem extollunt figurae ligno incisae , quarum per integrum opus quinquaginta , & septem numerantur. Quamuis istae simplicitatem sapiant. artisque incisoriae praeseserant ruditatem, quia tamen primitus in his Bibliis adparent . omnem merentur aestimationem, aliisque praecedentibus palmam praeripiunt.
In primae paginae medio legitur: Die Fristes Ieronimi. In fronte vero primae columnae rne hept steli an die voeris oder die episset des Miluen prispers sant Ieronimi au paulinum von allenhisorien tir b/llher vn der biblen Dau ers evitet. Inter haec verba , & epistolae initium se re praesentat figura sanctum HIERON YΜum exhibens. Epistola quarti solii prima columna, linea vigesima desinit, quam immediate praelatio in quinque Moysis libros excipiti Linea 3η eiu dem columnae legitur I His hept sita an das buch genestis. Das r. m. Huic libro secunda solii aet pagina, linea 46 finis imponitur; in fronte autem tertiae columnae legitur : Hie hat fineud gensis vis hebi an das buch exodus. l. Psalta, praemiili, duabus praelationibus . secunda columna solii acio incipiunt: numerantur eorum centum sexaginta septem , eoquod centem mus octauus in plures diuisus est. Psalmorum numeri ubique sunt indicati; eorum vero tit Ii desiderantur, qui etiam nec in fine. quod tamen in Argentinis , & Moguntinis obserua dum, adiecti conspiciuntur. Torminantur Psalmi secunda solii a at columna, quae, sicut & prima , 34 lineas ostendit. Auersa pagina vacua el. Sequenti solio legitur: His hebe an die vomrede liber das hueli parabola salomonis v d der xsiaster hae eis ende: Vetus testamentum finitur
quarta solii 339 columna , linea 3s, cui subiectam legitur capitalibus litteris impressum :
Haec verba figura subsequitur. Prima columna solii sequentis hebl die vomede uber Matheisum. S. NATTHAEI euangelium, quod duae praelationes, duaeque figurae praecedunt, in me dio quartae columnae incipiti Euangelia excipiunt solii 4r 3 prima columna S. PAvLI epipolae. epistolas Apostolorum actus, hos Epipolae eatholicae, istas tanden S. IOANNIs Apocalπstis, cuisius finis prima solii 4 s6 columna, linea rq adspicitur, & maioribus litteris impressum legitur.
iubnexum : DEO. GRAci As. Sub his verbis adparet figura IKSvΜ Cruci adfixum. n. v. ΜΑ- Ri Am . & S. IOANNEΜ Euangelistam repraesentans. Reliquum primae paginae vacuum est. In auersa pagina occurrit index in duabus columnis, quarum quaelibet 43 tantum lineas exin
Quod ad impressionis tempus , locum & typographum determinandum attinet, tantis sunt omnia cireumfusa tenebris , ut nihil certi, imn o vix aliquid verisimilitudinis detegi queat. Cl. NAST quidem, ex paginarum numero in primis germanicis Bibliis editionis tempus esse constituendum , arbitratur. Si igitur hoc landamentum firmum staret, tertius praesentibus locus esset concedendus, & aute annum i 47o typis euulgata, credendum foret, dum M
133쪽
guntina 4o3 Argentina 4os , & Augustana , intra annos r47o - 73 in lucem emissa. 6r 3
soli a complectuntur. Ait hoc NASTI I sundamentum nullius esse valoris, sequentia argumenta comprobabunt. Augustana ideo amplius requirebant volumen, & maiorem soliorum numerum , quod litteris longe maioribus, ac pinguioribus quam nostra , Moguntina, & Argentina , sint expressa. Si enim eiusdem formae typo, ut ista , essent excusa , certe minor so- Iiorum numerus iisdem sussecisseti Dein si quoque NasT M sundamento aliquid inesset valo ris . praesentem editionem omnium primam esse . dicendum foret. Quantum enim spatii occupant figurae per integrum opus adparentes , quarum quaelibet sere tertiam columnae partem implet 2 Quantum spatii tituli. & clausulae librorum, capitulorumque adnotatio , quae in prioribus penitus desiderantur,requirebapt8 Accedit, quod non eiusdem sit cum illis amplitudinis, ac quaelibet columna tantum lineas complectatur, dum priores editiones εο & 6 rexhibenti Itaque si typographus illis spatiis tam amplis ad imprimendum usus suill et , si longiorem adhibuisset papyrum . si fio & 6i lineis quamlibet implesset columnam , certe minor
foliorum numerus ad haec Biblia excudenda eidem satis suisset. Cl. PANκEst tam in Notitia BibL Germ. l. c. quam in Annalibus nuper editis tertium locum iisdem attribuit. atque ante annum I 47o, considerata externa eorum facie , in lucem prodiisse. adserere haud dubitat. Impressionis locum . aut typographum aeque parum determinare audeo. Nam typus. quamquam omnem eumdem cognoscendi conatum impendissem . ita milii adhuc ignotus est , ut nihil ex eo quoad typographum, aut impressionis locum coniicere valeam. Cl. PANEER in Not. l. citi ob litterarum similitudinem , nisi figurae illum deterruissent. aut ΜΕNIEL O. aut PusTo. & sc ΗΟEFFERO ; & in Annalibus Conrado TYNER EAlingon si tu popi apho editionem hanc adsignasset; ast longe aberasset vir ille perdoctus, dum luce clarius patet, characterellBibliorum praesentium longe a charactoribus Argentinensium , & Moguntinorum discedere ac parum admodum similitudinis cum Conradi TYNER habere. Magis eos accedere ad Ioannis ΒΑΕΜLER typogIaphi Augustani typum, ex ad curata collatione didici. fauent Augustan in magis, quam aliis figurae ligno incisae; constat enim ex PAN ZRR Notis. BUL gem. I. eis. ω egomet comparatione solerter instituta expertus sui, easdem prorsus Philonium SoRG typogr phum Augustanum Bibliis germanicis anno I 77 typis excusis inseruisse, quod tamen de nulla alio hucusque typographo dici potuit. Duo praecipue sunt . quae editionem praesentem maxime eommendant, & bibliothec rum cimeliis adnumerari suadent, eius nimirum summa antiquitas , & altum, quod de eadem Bibliographi etiam praestantiores tenent, silentium , dum, teste Cl. PAN ZER , praeter Ill. aeque, ac Doctissimum S. BL Mi I Principem DD. Martinum GER aERT nullus alius de ea mentionem fecit.
CLXIV. Biblia latina, sine loci, anni, & typographi indicio, quae a multis anno I 66 Augustae per Ioan. Bam ter impressa dicuntur. T. ll. in fol. mag
Nune ad Biblia describenda deuenio, de quorum impressionis loco , anno . & typographo , qui ea prelo subiecit, diu iam inter eruditos , quin una, aut altera pars litem penitus dirimeret, disceptatum miti Alii Augustae Vindelicae anno 1466 a Ioanne n AKΜLER suille
impressa adfirmant; alii contra BAEΜLERo abiudicare , & EGGΕΝsTEx Nio Argentinensi typographo vindicare, haud dubitanti Itaque, cum ad litem qualemcunque persecte dirimendam omnibus muneris absoluta requiratur rei cognitio, priuSquam ad utriusque partis virorum argumenta proserenda , ac ponderanda progrediar, eadem adcuratius, ac prolixius adumbrare conabor.
134쪽
Haec Biblia sunt plane eadem , quorum Cl. ΜAscΗIvs Vol. III. P. II. g. XlII & XXII p. 33 & ho. Edit. Bibl. S. Le Long meminerat. Constant duobus tomis. quorum primus Glia a y , & fecundus a 4 i itaque integrum Opus 493 complectitur. Quaevis pagina in duas est distincta columnas, in quibus singulis integri S 46 lineae numerantur. Distinitionis signa tria
obseruaui. punctum scilicet, colon, & interrogationis signum. Littera lod pro puncto line iam sibi ostendit impositam. Signaturae, custodes. & paginarum numeri desiderantur. Titu si nec libris, nec capitibus cons p ciuntur fraUsilinii sed tamen pro librorum titulis manu inserena dis spatium vacuum reliquit typographus. Litteroe initiales tum auro splendidae, tum variis coloribus depictae maxime praesentem eλ tollunt editionem. Cliarta est firmitate pergameno non multum absimilis, & alba . sed minus polita. Chartarii signum adparet caput bouinum inter cuius cornua stilus in cruccis desinens Uxsurgit. Typus, quo excussi sunt, est gotlucus maiusculus, satis pinguis, & sculptus, a tabula l. Num. VII exhibitus. Biblia sine titulo incipiunt ab Hi ERON Ymὲ ad PAVMNνΜ Presbyterum epistola, cuius iniistium ita sonat: Rater ambrosiius tua mihi intinusita ars rens. detulit simul GDeuissimas Fay. que . . a pncipio amicitia .
fides pbate iam fidei &c. Prima columna paginae primae εχ complectitur lineas, secunda 4 S, cuius duae vItimae ita
F ossiu3 altitudine se adusus scientiu dei: ρο captiuutes ori/m intellictu ad Epistola finitur tertia columna solii tertii, linea 33 . quam prologus in Pentateuehum , cuius finis prima solii 4 columna, excipiti Secunda eiusdem solii columna inchoat liber Genesis, euiquarta columna solii 23 linea 29 finis imponitur. I in ca trigesima improsa liber Modi initium sumit, cuius verba sunt: Ee sit nora Aiοι is ales. Liber secundus Rehum solii ta prima
columna terminatur ; rcliquum vero solii vacuum est. Folii ias prima columna incipit tertiisus liber Regum. Psalterium, praemisso prologo, secunda solii a 26 columna , linea prima incipit. Psalmis nec titulus , nec numerus est praestinus. Initiales quoque vertuum litteras a typograptio omissas , miniculator rubro colore adscripsit. Psalmi, quorum I so numerantur. tertia columna solii a y , linea 4t terminantur. Duae ultimae lineae ita sonant: eum in cymbalis iubilationis: omnis spiritus laudet dominum. Alleluia. Tomus secundus incipit a Parobolis SALOMON is , quibus prologus . integram primi s lii primam columnam implens , praemissus est. vlae secunda columna solii noni, linea 4s finiuntur. Folii 8t secunda columna , linea 3. liber BARucti desinit; reliquum solii vacuum adparet. Folii 8a improili prima columna incipit prologus in Ez H IELEM. Veteri tostamento fecunda columna solii a 7 , linea trigesima sinis imponitur. Tertia columna sequitur primus prologus in ΜATril AEt Elia nilium . quod secunda solii i48 columna linea texta initium fumit. Folii 19: secunda columna Euangelia excipit S. PAVLI epistola ad Romanos. Asociatis His terminatur quarta columna Elii a 44 . linea septima, cuius verba sunt :Gra disi nostri thesu cristi est omnibus vobis. Biblia haec fuisse anno 1466 a Ioanne n ΑΕΜLER Augustae Vindelicae typis excusa . vix non ad nostra usque tempora communis eruditorum duobus innisorum sundamentis opinio erat. Primum est Achillis Arminii GAssa Ri Medici Augustani narratio; quam in suis ann
135쪽
I2olibus, quorum autographon nostram exornat Bibliothecam , nobis ille reliquiti Ad annum enim i 66 sic scribit: Hocce anno item evulgavit Ba/mlerus Auniburgi nostro luera Biblia latina noua tigrographica arte , quam Ioes Fusius apud Moguntiacum Rheni metropolim ante i 4 annos primus horeinum adinvenit. Hule viro subscripserunt Martinus e Rusius in Annalibus fueuieis: Ao,raus in Viis Germanorum Philosophorum : Carolus sTEN GELivs in Commentario Rer. Au-hus'. & sere omnes, qui de arte typographica tractarunti Secundum est illa notitia . quae in exemplari in Brunsvicensi Bibliorum collectione extante ad Psalmorum finem coeruleo colorea manu antiqua admodum adiecta habetur, quae huius tenoris est :Bamler I 466. Hoe quoque documentum suos habet patronos , ge quidem ex non infima eruditorum elat Te , qui illo conuicti. Augustae, ac Ioanni BAR MLER honorem istum . Biblia iam anno 1466 eum impresisse, attribuere haud dubitarunti Hi sunt clarissimi Viri κNocu in Notit. de
Long. Vol. II. P. II. p. 73. g. XIlI.
Quis fieri posse arbitretur, ut tantae testium , de quidem celeberrimorum multitudinini aliquis contradicere auderet 8 Opposuere se tamen anno tra7 in nouis litterariis L s. RRAU-s Ius quidam, & post hunc Iacobus BRvcKERus in Origin. typogr. Augus. p. 364 dicensis passum hoc loco GAssARvΜ aliquid humani esse, & vel traditionis incertae rumore , vel se narrantis fide non satis explorata, bona fide, sed incauta attentione, istam narratiunculam, suis Annalibus intulisse. - Insuper addit BR vcRERus perspicuum esse, GASSARvΜ a C Rus Iopariter , 5c ADAmo fuisse exscriptum Sententiae suae asseclam habuit nRvcnERus Wofgan cum PANEER . & hic Cl. 2APFIvΜ. Cl. PAN ZER in Deseripi. Bibl. August. p. a & 3 rationi-hus a BRvcKERo adlatis haec adiunxit; scilicet; non exiguo dubio subiectum esse, an gΜLERus qui primum anno I 47a typographico innotescit monumento, isto tempore iam Augustae commoratus suerit. Dein cum virorum istorum sententia solummodo notitia illa ad Diem Psalmorum a die ta . quam supra attulimus, nititur, Ac notitiae eiusmodi potissimum sublestae fidei sunt; hinc Bibliis istis eorum existentiam abiudicare, merito arbitratur. Tandem idem Eruditus vir suspicatur, eadem Biblia in EGGENOEINII ossicina prelo subdita sui Dis. CL 2APTIus, ut iam in Animaduersione praeuia, librorum Augustae impressorum dein seriptioni praemissa, disserui, ita argumentatur: Nullum opus in medium proferri potest, quod Ioannes BAEΜLER eodem typo, quo Biblia ista impressa sunt, excuderat: itaque nec Biblia haec ab illo prelo commissa fuisse , credendum erit. Haec sunt virorum rei litterariae peritissimorum pro utraque sententia sundamenta, quae nos ad quamlibet partem attrahendi sat ponderis habent. Diutius egomet dubius haesitans, ab una parte ad alteram titubabam , donec tandem Amerianae fauere statuissem , ea potissimum conuictus ratione; eoquod mihi persuasum esset, characteres , quibus Biblia impressalant, vel eosdem esse cum 'gensteinianis , vel illis simillimos ; a Baemlerianis vero longe diuersos. Ast cum meae sententiae conceptae firmitatem , antequam eam chartae commiti
rem , ex omni parte ponderarem , eam infirmis admodum iundamentis . ac labilibus politam esse expertus, a priore sententia discedere, aliis . & grauioribus rationibus coa tus sui. Dico itaque , Biblia praesentia ex ECGENSTE INII ossicina in lucem non prodiisse. Omnes eruditi absque ulla dubitatione adsentiuntur, Biblia ab H nrito EGGENsTE IN A gentinae anno i 468 typis suisse evulgata, eoquod in exemplari, quod in Bibliotheca ordinis S IOANNis Hierosolymitani extat.& cuius WEasLiNGRR in eiusdem Bibliothecae Catalogo meis minit , a 1 finem Psalmorum manu coaeva adscriptum legitur : per mam Henricum 'genstein
136쪽
Antio LXVIII. Ast nostra ab liis haud parum discedunt; diuertitas enim iam in secundae solii primi columnae lineis ultimis adparet, uti cx MAscu Io l. c. discimus. Biblia Bo/mI riana Biblia Ex instriniana V ossi/3 ahi udine se adtisus se - ρο omnῆ altitudiλῆ extollantῆ β a Gelitidi dei: ta enitiuutes omem intellectu aa uersus scia, entia dei: F captiuilies o inleA lectum ad In vitiino apocalypseos, columnae, & liveae sibi respondent; verum in ipsis lineis non
deus fur illam plagas scriptas in libro isto deus βη i u laxns seriptas in libro isto :
ρο si quis diminutrit ι verbis libri prophe- re si quis iriminuerit de vi rbis libri prophstietis huius. auferet deus rarte eius de libro via luit'. at orat s 9 1 nrte ρi 9 de Iibro vite o de
i Τοι Rid venio esto ame. Veni De Usu innio ciso amev. Veni die thesis. Gratia do-Gra diti nostri Uesu gripi cu omnibus vobis. mini ni i thesiu cristi tu omnibus vobis a n. . Quoad soliorum quoque numerum, teste ΜAscHIo, hae duae editiones inter se discrepant; praesuns enim soli a 493 ; 'gevstiniana 49 a numerat. Neque Upus nostrorum Bibliormn EGGENSTEi Nio sauet; quippe cum Wpum tam Bibliorum, quem tabula I. N. VII, quam EGGEXSTE INII , quem eadem numero IV cxhibet, delitreatum, saepius, ac adcuratius inter se comparassem, non Blum parum sinat litudinis , immo& multum discriminis in utroqne inueni, , Bibliorum typum propius ad Moguntinens ein,
quam Argentinensem accedere, eXpertus sui. Itaquo quamdiu fisi mo argumento, EGGEN-srg1NivΜ duplicis macris Biblia Upis euulgasse, ac iisdem charactoribus, quibus praesentia excusa sunt, sui se usum, probari nequit, tamdiu immotus in mea perleu rabo sententia. Biblia haec non ab EGaΕNsTEiΝ , sed a Ioanne B IRmLER Augullae Vindelicae typis missio
Quamuis nullo monumento pographico, BAEML Rum his characteribus i npressisse , oc- ploratum sit; adsunt tamen alia argumenta , non ita infirma, ac spervcnda , quo tr , illo pugnant. Achister Arminius GAMARus , qui anno Isos Lindauiae uatus, & Augustae medicam exercuit artem, vir, ut ipsi aduersarii noliri fatentur, in rebus historicis en narran lis iidelis, BAΕΜLER Augsburgi Biblia latine anno i 466 evulgasse, testatur. RRAvs Ius . & n Rc NERus, quos nostra aetate PAΝZER , ZAPFIvs. &' alii secuti sunt, id negant, sed nil Il , alio fundamento, quam illo infirmo admodum , quod supra adlegauimus. Annon temerarium audit. tanquam certum adserere , GASSARum aliquid humans fui se piolam , b oet traditionis interiae rumore, vel narrantis Me non setis ex Drota. honas e , sed incauta att/ntions sum narratiunculam suis annalibus infulisse, quod tamen probatione eget ' Annon Annalium audior tempore vivebat, quo viri adhuc superistites erant . qui BAEΜLERO . a quo anno I 9 a Cainthonis Ethica euuIgata fuit. coaetanei, ab ipso quoque forsitan edo is, quaenam opera. qu quo tempore impresserit, illi mdcm narrare potuere Φ Annon illa aetate Augustae commorabatur, quo plures typographi, ex quit us absque dubio unus, aut alter artem typographicam a nAEΜLRRo vel di licit, vel eam in eiu dem ossicina exercuir, vivebant, qui de initio . 6c
progressu typographiae Augustanae, de operibus ibidem impri sis ab ipso magistro suo instructi, fide explorata. etna tra utione, Gritatem Alcendi mente dc istis quoque GassAnum instruxerunt' Ita tum tamdiu GAssARI ad itioni adhaerendum , quamdiu contrarium aeque ver sto fundamento historico, & Mulcstico probari nequit; in fame enim critices regu.rs pe Ia- , Q Ietur,
137쪽
retur. si, argumento adfirmativo scriptoris propemodum synchroni relicto, negativo consentiretur.
Quaestio adhuc oritur . num Biblia praesentia illa sint, quae a BAEΜLERo impressa, testatur cassanus ζῆ illa eadem et se. argumento peruetusto, ac forsan coaeuo , quo GAsSARI nai ratio adprime confirmatur, monstrabo. Hiblia praesentia sunt plane eadem, quae in Bruns- uicensi Bibliotheca adseruantur , & a Cl. ΜAScirio l. citi descripta suere. Sed in isto exemplari ad Psalmorum finem tam annus I 465, quam typographus ΒΑΜLER a manu peruetusta caeruleo colore adscripti leguntur; nostra ergo etiam ab illo in lucem emissa suisse . conficero erit. Scio equidem , eiusmodi subscriptiones a viris eruditis sublestae fidei adpellari, ex quibus nihil certi erui potest. Alt si hoc argumentum aliquid valoris haberet, omnes minicae, tores ut viri suspecti, ut salsarii, ut posteritatis deceptores accusandi essent, quod tamen generatim adlirmare , magnae temeritatis indicium esset. Dein unde scimus , Biblia sui me ab EGGENsTEiNIo anno I 68 typis excusa, nisi ex tali subscriptione ' Si itaque nomen Ε - GLNs1ΕiN illorum impremorein denotat, & nomen BΑΕΜLER nostrorum impressorem denotare condum erit. Tandem si nota anni 1 66 ut salsa relici nequit, neque nomen typographi
suspectum adspici poterit. Ast illam ut salsam declarare, dissicultate haud carebit, dum istud anni indicium non solum in exemplari Brunsvicens, sed in illo quoque, quod in Bibliothera Collegii ad S. Saluatorem Augustae adseruatur, & egomet propriis oculis perlustraui, ad finem Apocaluplis sequentibus rubro colore adiectum habetur: Anno LXVI. itaque ubi duo.& quidem diuersi, sed eodem tempore viventes, nemine contradicente, in eadem re narranda consentiunt, maior est fides illis adhibenda, quam mille aliis reclamantibus, qui post plures quam ducentos annos inter vivos versabantur. Adsertionem quoque nostram haud parum confirmant tot exemplaria, quae in nostrae regionis Bibliothecis extant. Nostra Bibliotheca duo adhuc ante tres annos possederat; Porro praeter haec unum inuenitur apud Canonicos Regulares ad S. GRORGIvΜ : alterum conspicitur in Collegio ad S. Saluator m. Gaudent iisdem Bibliis Bibliothecae Imperialis Monasterii Ursinensis, & Thierhauptant, & aliae , quas
recensere, superuacaneum videtur.
Vnicum adhuc argumentum restat soluendum . quo aduersarii nostri ad sententiam n stram profligandam utuntur; scilicet nullum extat typographicum monumentum his character bus a BΛΕΜLERO excufum. Quid vero ex hoc argumento prorsus negativo concludi potest 'nAκΜLERvΜ typo isto nunquam suisse usum y Facile id admitterem, si Biblia ista intra
tertium decennium . id est, ab anno I 47a- 8o fuissent evulgata; ast cum illa iam in secundi decennii medio in lucem prodiisse , omnes antiquitatis notae , quibus illa gaudent . testentur, huic sundamento inhaerere non licet. Veritati enim omnino consonum est, rei typographicae tyrones magistros suos relinquentes, & ad alium locum se conserentes . vel characteres ab illis iam sculptos, vel eorum formam saltem, ad quam isti sibi nouos sculpsere, vel sui tim , vel saeuitate ad id obtenta secum tulisse, iisdemque prima artis illius tentamina in Iusam emisisse, donec sibi nouam vel sculpendi . vel sundendi formam emiaxerint , novosque characteres multo labore, ac suinptu compararint. Id a BAEΜLERO nostro fieri potuisse , nemo insidiabitur. Quod autem nullum aliud opus, praeter haec Biblia , iisdem excuderit, exsequentibus rationibus id factum fuisse, mihi videtur : charactorcs , hoc voluminoso opere imprimendo forsitan ita adtriti fuere , ut ad ulteriorem usum maxima ex parte inutiles eiis secti fuerint; vel nAEMLERus , Hibliis imprelliS. exemplo aliorum typographorum , quorum quemlibet propriam characterum formam habuisse , nouimus , propriam quoque eorum sibi et finxit, iisdemque excudendo nomen suum propagare studuit. Haec est mea de Bibliis Haemicrianis sententui, ad quam amplectendam me tam docuis menta synclaeona, quam proxime syuchrona, a tot viris eluditione praeclaris paucis contradice
138쪽
a 3 dicentibus, adprobata , & argumenta a sanae critices regulis petita pertraxerunt; cui tamen
subscribere neminem, nisi illum , qui iisdem Mecum conuitius erit, cogere volo.
CLXV. Nicolai de Lyra Commentarius moralis super potiores S. Scripturae
Integrum hoc opus solia a 24 complectitur: caret litteris initialibus , signaturis . custodibus, & paginarum numeris. Singulae paginae duas continent columnas, quarum quae uis integra 37 lineas exhibet. Distinctionis signum praeter punctum nullum aliud obseruatur. Charta est firma quidem, sed minus polita. Typus , quo impressum , est plane idem, quo pag. 3r. N. XXIX. Guil. DuRANTI Rationale diuiuorum officiorum impressum fuisse , diximus. ex quo, ab eodem Georgio HusNER & hoc prelo commisi uin suisse, colligere est. Ast quoniam illud , librorum a MusNER impressorum dc scriptione iam impressa , inuenissem, hie locum illi dare, coactus sui. In fronte primae columnae legitur: Incipiunt moralia sit mr totam bibIiam fratris nieolai de Iira de ordine fratrum minorum sacre theologie ventrabilis donoris. Prologus. Hic tertia solii primi columna, linea sexta terminatur , ad cuius finem legitur : Igitur in nomine domini nostri iesu christi incipiam a libro genesis o per alios eonsequenter Lycurram quamdiu dominus dona bis sua gratia mihi vitam. Sequitur dein expositio capituli primi Genplis. Tertia columna solii si linea 3 Explicit libre iob, & immediate Incipit expolitio militea super librum psalmorum, hanc solio ia6 expositio 'per ISAI ΛΜ ; libros enim SALOMONIs, eoquod morales essent, omist. Prophetarum expositione peracta, solio II 4 Incipit moralis posilia super quatuor evangelissas. m. primo super matheum Sc. Ad finem Euangelii io ANNIs legitur: Epipolas pau-Ii ta septem ea nonisas pertranseo quia totum es simpliciter morale. Folii ai 4 quarta columna, linea s Explieit Apocalypsis. His verbis subieetum legitur : Pos libros biblie eanonicos ad non
eanonicor manum mitto , inter quos Libros THOBIAE . IvDITR , & duos priores ΜΑ ΗΑΒΕ RvΜ numerat. Terminatur hoc opus tertia columna solii 224, linea 23 , cui subnexum habetur : Expliciunt postille morales seu misise super omnes libros saere scriptura. exe tis aliquitas qui non ridebantur tali expositione indigere. Igitur ego frater nicolaus de lyra de ordine fratrum minorum deo gratias ago qui sest mihi gratiam hoc opus incipiendi o perficiendi. anno domini
m. ere. xxxis. in die Jncti georii martiris. Rogo etiam eos qui studuerint in hoc opera quatenus deum pro me deprecentur qui actor est omnis boni.
Hac de editione mentionem secere viri elarissimi Frid. TREYTAG Adpar. T. II p 73 3 de BAvRT. II. Bibl. uniuers. p. 333 eamque rarissimis adcensere, haud dubitarunt.
139쪽
Libri anni nota instructi , & ab anno i 68 usque ad I 79
Meditationes vitae , & passionis Iesu Christi. Augustae per Guntherum Zeyneran. I 68. in fol.
Integrum hoc opus II soliis constat: chartae densae . albae, ac nitidae typo gothico, & per eleganti , quem tabula II. N. IV. exhibet, impressum. Chartularii signum sunt claues duae decustatae. Signaturae, custodes, & paginarum numeri desiderantur : litteras initiales rubro colore adscripsit calligraphus. Interpunctionis signa obseruantur punitum , & c)ma. Quae uis pagina 3 s complectitur lineas. Primum solium materiarum index occupat, quem secundo solio absque titulo , aut inscriptione prologus excipit, cuius initium ita sonat: Inter alia virilitum B laudum preeonia de Hotisma virgine eelisia legitur quod euangelium Hripi semper absconestum portabat in pectore. Post pauca deinde pergit: Simile tibi sua io faciendum , fuser omnia namque spiritualis exercitiisti in hoe magis necessarium magisque proficuum ere ο ρο quod ad exeri rem gradum perducerero sit, Nusquam enim inuenter ubisi e doceri eontra vana blandimenta ros' b eaduca, Et eontra tribulaeiones o aduersa contra hostium temptamenta V vieta fleui in vita domini thou que fuit absque desectu perfecti stima. &c. Prima pagina tertii folii. linea undevigesima Eulisit prologus, ac immediate in eadem linea sequitur: de in ditaeionibus eorum que precedebant incarnacionen . Et primo de sollicita pro nobis intercessione. Prima solii 33 pagina, linea a8 ad finem duducitur meditatio de iis . quae hora sexta V nona eontigere: auersa vero vacua est. Dein solio incipit meditatio de mora domine nostra iuxta erucem circa horam vespertinam. Auersa solii 63 pagina denuo vacua adparet, & sequenti solio incipit meditatio de octava Iesu Christi adfaritione, cuius titulus ad prioris solii primae paginae sinem lagendus est. Ad calcem oporjs legitur: Impressum es hoe presens opusculam in augusta per me Gintherum dictum Zelyner de retitiingen. iiii ydus marcii. Anno Lx octauo. Hoc primum est opus Augustae impressum , ex quo nobis tam locus, quam impressionis annus , ac typographus innotescit. Eius editio merito rarissimis adnumeratur , cum &Bibliographorum principes eamdem ignorarunt. Quisnam meditationum istarum sit auctor , multum disceptare nolo. Cl. χAPTIus in suis ivrographiae August. Annalibus lias Thomae de REMPIs scilicet eas cum libris de imitatione Christi confundens adiudicauit; sed errorem suum in Bibl. suae nemorabit. p. 337 diluere studuit. In nostri exemplaris fronte titulus quidem adfixus est : Nisi Dine efpihI MEAtationes vitae Christ. Ast nec FABRIcIVS in Bibl. Geles nec cAvEI historiae Ecclesiastieae scriptorum continuator, nec OvDINvS , nec alii easdem DINcKEMPHu composuisse , meis
140쪽
I. Plinii Secundi Novocomensis Historiae naturalis Libri XXXVI. Venetiis per
Ioannem de Spira anno I 69. in sol man
. Opus hoc spleti didiis mum solii 3ss complectitur, superbit tum typi romani nitore. tum
chartae munditie , albedine , ac ii imitate , in qua typographus amplas reliquit margineS. Initiales quoque litterae, quae partim deauratac, partim diuersis depiciae coloribus, editionem praelaratelli maxime uxoruanta Signaturae nullae adparcnt, nulli custodes, aut pagin rum numeri. Sigua distinctionis praeter punitum occurruut quoque duo puncta. & interr gationis signum. Verba graeca aut omisit typographus , aut corrupte admodum. & quidem latinis litteris exproist, uti patet ex libri sexti capite s8 , ad cuius sivium legitnr: xaxi cui canere comui co pturae trata uua clerica. Librorum , ac capitum tituli desiderantur . & unum ab altoro spatio exiguo vacuo relicto distinguitur. Opus libros XXXVI comprehendit, cui br uis auctoris biograptita ex suEToNio de viris igustribus desumta praemiilla est; cum breuis sit. ac haud exigua eruditione reserta , lite eam adscribere, non indignum iudicaui. Plinius seeundus nouocomensis equestribus militiis industria functus: procurationes quoque splendidissimas atque continuas sum ita integritate administrauit. Et tamen liberalibus studiis tantain operam dedit: ut non temere quam plura in otio jeri; erit. Itaque bella omnia que undique eum romanit gesta sunt. XXXVII. voluminibus comprehendit. Item naturalis lustorie XXXVII libros absoIuit. Periit gudis campanis. Nam eum misenense elasi presset o sagrante Veseuo : ad explorandas prosius causas liburnieas pretendisset : neque aduersantibus ventis remeare posset: virulueris ae fauille oppressus est: vel vi quidam existimant a seruo suo occisus : quem deficiens esu venum sibi maturaret oraverat hie in his libris XX. millia rerum digunt tim ex lectione voluminum . cireuer duum millium complexus est. Primus au ran liber quas insae XXXVI. librorum seque lium consumationem totius operis Usseries eoulinet titulorum. Parvo spatio interiecto incipit auctoris praelatio ad Imperatorem VEsPASIANvM , Cui opus suum improbo labore collectum dedicauit. Praelatio secundi soli. prima pagina . linea ψa terminatur , quam immediate totius operis index excipit. Prima pagina solii 19 primus inchoat liber sequentibus verbis: Mundum V Me quod nomine alio e lum appellari libuit. Finitur auersa solii 33 pagina, linea 24. Auersa pagina solii 3sa vacua est . & terius decimi capitis libri 36 secundum editionem Venetam Nicolat i ΕΝso N ab illis verbis: Ponties deprehendit lautias. usque ad verba: r prensos in Varietem Hidant, deficit. Vlti inum operis caput abruptum est,& sequentibus absoluitur verbis : priusquam ad oculos perveniat destinens nitor. His verbis se quentes subiecti habentur verius :quem modo tum rarum eupiens vix lector habere de: Quique etiam fractus pene legendur eram :Mylituit Venetis me nuper Spira Ioannes: Exseripsique libror ere notante meOy. Fessa manus quondam moneo : Calamusque quiescat. Namque labor studio eessit : es ingenio.
Summae esse raritatis hoe opus , omnes latentur Bibliographi; immo de eodem vel hinc quoque iudicium ferri potest , quod , ut Cl. scii ELuonNIus in Adnot. ad Angeli Mariae Card. o v IRINI de opt. serjt. Edit. librum singularem p. 177 habet, is centum duntaxat exempl ria