장음표시 사용
11쪽
scribitur, et Isidorus in Naturalibus uel in Pitysicis istinoriae tradidit - qu0d ipse peccati poenas daret, qui et postea astris illatus est Quibus uorbis si Hispalensis episcopi mentio facta esset, ut Meursius putat qui tamen Isidori locum indicare non potuit, tamen de univorsa Scholiastae aetate nihil ,robatum esset cum Isidori nomen sa-cile librarius huius scriptoris memor addere potuisset. Cum autem ea uerba nemo aliud Ilispalensem reporire potuerit non est cur alium Isidorum a selioli asta intellegi negemus praesertim cum Isidori nomen a ueteri usu non abhorrere Isidori Characeni exemplo cuius Pliniusnal Hist. IIII 1 al. meminit et eius Isidori, qui in schol. Bern ad Virg. Ecl. VIIII 29 extat, conprobetur. Sed alterum restat multoque grauius argumentum Capite enim XXXVIII qui it inscribitur di signis tempestatum usti serenitalis' luao lira 'cedontibus ranilia illi uerbis extant Varronis Nigidii rati Virgilii uerba, eadem etiam apud
scholiasten Germanici duobus locis inversoque ordine ita repetuntur, ut utroque loco de signis tempestalis uel serenitalis agi dicatur. Nam ea quae para graphis Secunda et tertia continentur p. li hoc leguntur exordio: Praeterea signa tenuios talis uel et serenitatis in ea sc luna inuideri posse antiqui dixerunt. Nigidius ait et q. s. tque antiquorum uerba, quae paragraphis quarta et quinta extant, p. 108 sic leguntur: Signa enim tempestatis uo serenitalis hoc modo astrologi mundi cognoscenda esse dixerunt. Virgilius namque ait, si si V et q. s. in Singula utriusque scriptori uerba conparas et de scholiastae ii 'rbis certosundamento nos carere m0ministi ad Nigidii uerba Breysigi scripturam p. 43 adllibens non solum ueterum Scriptorum orba Sed etiam coniunctiones ita similia esse intelleges, ut altorum ex alter hausisSenecesse Sit. Quin autem Isidorum scholiasta auctorem secutus Sit nemini inuersum uerborum ordinem apud Schosiasten et titulum capitis Isidoriani respicienti ullium esse potest; nam ex eodem inferiori aetatis Scriptore utrumque hausisse, ne suspicandi quidem cauSa St. Itaque his pro undamento subiectis nunc singulos locos examinemus Uuae autem Isidori uerba cum mythologica parte congruunt,
resp0ndet enim XXVII paginae 3S, XXVI 8 p. 75 XXVI 4 p. 77 ea
non ita accurate consentiunt, ut caput XXXVIII cum mathematica parte, tamen Isidorum ex scholiast hausisse e lota oratione conligere licet.
Contra XXVI 6 Isid0rus pleniorem habet orationem quam scholiaSteSp. 65. Ad mathematicam autem partem qu0d attinet, maxime dignum est memoratu XVII dicunt antiquioratus et Hyginus Solem per se
ipsum moueri non cum mundo uerti, ubilarati sub nomino scholiasten uidetur intellegere. Ceterum ea uerba et relicua ex Hygino sunt
petita, sic etiam XX l cum Hygino Astr. IIII 4 et scholiasta p. 10Sconsentit. Restat unus cli iliastae locus. Iu cum tribus Isidori locis
cunt proprium eam lumen habere, globique eius unam partem esse lucissit
Lunam philosophi dicunt proprium
lumen habere globique eiu Sunam partem esse lucilluam, aliam uero ObScuram et paulatim seuertendo diuersas formas trirere. Schol. Germ. p. 109.llane quidam dicunt philosophorum proprium lumen non habere, globique eius unam partem esse lucifluam, aliam uero ObScuram ct paulatiui seuertendo diuersas formas efficere. Isid. d. n. r. XXI 1. IIane enim philosophi non habere pr0prinni lumen sedeandem a sole inluminari defendunt.
obscuram et dum moueatur in circulo suo Pandem partem
Addendum praeterea est ea, quae primo loco scripserim, AuguStini uerbis inmixta esse. Quid autem de his locis iudicandum Sit. ualde est ambiguum. Uuodsi de natura rerum capita tantum cum choliasta conparamus, ex sine prioris et initio alterius deesse tale quids boliastae orbis concludamus: IIanc quidam dicunt philosopliorum proprium lumen non habere. Alii autem dicunt proprium eam habere globique eius et q. s. Sed cum Origines accedant, quae initio quoque Scholiastae similes sunt, Suringari potius adsenti0r, qui in Scholiastae uerbis non delendum osse putat. Itaque cum re dubia sit, ad eam quam nunc agimus quaestionem decernendam nil valet. Nostro autem libro perlustrato Origg. VII 1l 50 5 addam quarum consensu cum p. ill scholiasiae, etsi uter aetate antecedat n0n intellegitur tamen aliud demonstratur. Vterqui enim Scriptor Prudenti uersus adu Symmachum I 36, 3 sq. adfert, sed uterque ali m0d0. Sch0liasta enim sic dicit 'I e qua quidam: Denii lue cum luna est, sublustri splendet amictu Cum succincla iacet colamis Latonia uirgo St. Isidorus contra ita: Sed cum luna fingitur: sublustri splendet amictu
Cum succincta iacit calamos Latonia uirgo est: Cum subnixa sedet solio Plutonia coniunx.' qua re nisi Isidorum e memoria ultimum uersum addidisse ta-
12쪽
ittere leti S. muliol e scholiastae exoluptari quati nobi praesto sit Isi duruit usum SSe concluditur. Itaque ut onmia arguinenla breui conplectar utramque Scholiastae parte in iluario in in saeculi p. Chr. n. extitisse ex Lactantii, luem anno 330 in ortem obiisse erunt, et Ambrosii, qui anno 397 mortuu e St, teStimoniis Salis is scimus, sed postea commentarium locupletatum et recenSitum esSe praecipuo Prudentit ismi annia 34Mnalus est, uersibusdem in Stratur, tua reci uisioni Isidorus ess usus uidetur denique posti Sidorum aliqui ni sextilisse qui commentarium in anguStum coegerit itque auca ex Isidoro dilid serit ox uno tantum sed uix infringendo argumentia conligitur.
Ad scholiast 'ia uero strinanici propius accedit IIygini Astronomia, de qua Conradi i ii si an uiri doctissimi liberalitate accuratius mihi iudicari licet. Cum enim eam libortatoni ilua Isidorum in libro
Suo insorendis scriptori luis iis uin sso supra commemoraui, certi exempli probare non potui SSemrina in uitrii Porum Scriptorum, de
quibus agitur,aili luce inan scriptis emendalus estia uiro illo clarissimo, quem myth0graphorum editionem parare ex Olloni Ialini audiueram auctore eodem literis petii ut ad locos ab Isidoro excerptos de librorum Scriptura certiorem in lacerei. Nec iustra pia sitit nain celoriter ille diligentissime notatam scripturae ilis Ti pantiam mihi in isti quam ob beneuolentiam doctissimo uiro ius las gratias liublice ago. I e libris nutein tuo conlegerat haec si re mihi scripsit Summae auctoritatis eSSe codicem Montellessulanum fui saeculo decimo conscriptum et
Vaticanum e Christinae uectae roginae biblii theca B saeculi noni; ad quo cum cautione adhibendos esse Parisinum P saeculi und 3cimi et Bruxessanum B suoculi duodecimi liis igitur copiis instructus diligenti e conparationi non tolum se Isidorum auctoribus addixisse
adfirmare li0SSum. IIyginum autem, tuo de nunc agitur, ter nominatim
adsert scri litor XVI l et XVIIII l et XLVIII 1 praeterea XVI 3 sub
antiis uortius et XX l sub sapientium litulo euin uidetur intellegere; con Sen Sulla dentisve utriusque Scriptoris locis deprohendi his IIII
XII 3. XVIII 4. XX l. XXII l. XXVI 5. XXVIII l.
Solinum lonii lue sein ' tantum XL l nominat neque ad ceteraseum adhibuissse Isidorum ullo exemtilo poteSi lii Obari. Multuin aut 'in aucturi late et apud Isidorum et apud ceteros pus terioris aeui Scriptores ualuit C. Suetonius Tranii uillus, quem
nominatim ter XXXVI 5. XXXVIII l. XLIIII l. adlert bis sontem numinans Prata ; de quibus disputavit nuper Ios negent in ilisSert it. de C. Suetonii Traniluilli uita et scriptis Vralislauiae proximo anno edita p. 25 sis. Titantur enim a Prisciano ter Praetorum libri hoc
Prisc. p. 793 P. 38TII. Suetonius in VIII Praetorum: Fasti dies sunt, quibus ius satur, id est dicitur, ut nefasti, quibus non dicitur.' Prisc. p. 794 P. 3ST II. Suetonius autem passive protulit in IIII
Prisc. p. 164 P. Suetonius in IIII Praetorum: Min0 uiginti quin tu annis stipulari non potest passive dixit. Apud Priscianum iam Baehrius II ist. it. Rom. II p. 160 iratoruni legendum esse coniecerat reprobante uerlgio, lu0d tribus his locis et libri in Praetorum titulo conspirent ipsa Iue locorum argumenta huic titulo respondeant. Sed tam 3n uerum uidit Baehrius, nam illi An uis Regenti argumentum, illi argutius quam uerius sic iudicauit: Quis enim est, tuin sciat libros Praetorum non nisi libros ab ipsis praetoribu conpositos dici potuisse ineuin non faciam, ainen is tituliis uix potest intellegi. Nam mea quidem sententia Praetorum libri siue Praetores nihil aliud esse possunt nisi historia uel uitae praetorum, quod octo libris idoneum argumentum esse iure negabi S. Non inultum autem tribuo nec IIerigi argumento lisa locorum argumenta titulu Praetorum respondere contendentis nec resutationi negenti haec disserentis: At Suetonius haud dubie non quid essent dies asti te quid praeciperet lex Laetoria in antino habuit docere, sed de etyin 3l0gia uocis fastus uerba fecisse nec miniis legi Laetoriae notain aliquam grammaticam uidetur adiecisse. Nam quis duobus e fragmentis de argumento octo librorum potest iudicare Et re vera Suetonium de diebus disseruisse infra uidebimus. iluae autem fuerit illa nota gram illatica uateor me nescire. Sed grauiora restant. Apud Isid0rum enim de natura rei uinci 4 adein uerba extant, quae Priscianus i. 793 Suetonio refert 'sasti dies sunt, litibus ius satur, id est dicitur, ut nefasti luibus non dicitur ita ut Isidorum e Suetonio ea hauSiSSe adpareat, praesertim Si etiam ea, tuae doctrinae lilena de diebus oriatis proseSitS, estis, atris, sideralibus iustis pretii liaribus dixit Siletonii 'SSe demonstratur. Uuod Regentius non uidit eis sane uidere debuit. Nam e paucis illius Isidorus libro suo adhibuit auctoribus luis talia docere potuit praetor Suetonium iam cum casti lanium it udam
13쪽
uerba de diebus estis Suetonii esse sciamus, etiam proxima a Tranquillo Scripta esse ueri est simillimum. Deinde eam simili ludi nom tuam inter Festum et Tranquilli uerba apud Isid. XLIIII intercedere odos redus uellerus praes. Festi p. XXXIIII obseruauit, eliam inter uerba de praeliaribus diebus et Paulum p. 226 deprehendimus. Denique de diebus Suet0nium egisse scholiastes in Lucan his uerbis
Significat congluuiales dies, ut ait Suetonius, in quibus qu0d
ante intermissum fuerat, gerebatur.'
quibus si uere disputata Sunt, iam consequens est ut Praetores' salsus sit titulus. Primum enim cum postea Isidorus rata altulerit, etiam h0c 0c eum Pratis hausisse admodum probabile est praesertim cum Prata encyclopaediam quandam effecerint, ut infra docebo. Tum etiamsi scriptorem in libris de uita praetorum occasi0ne data de diebus fastis potuisse disputare concedendum est, tamen eum his libris dedita opera de diebus disseruisse uix potest probari. Ceterum altorii in IIui trii argumentum e librorum conspiratu petilum facile potest resutari, nam librarii estiuitatem, ut cum Gellio loquar, huius inscriptionis non intellegentes ut e pratis forma uel partis' uel partes' uel partibus secerunt, ita in protorum 'forma quid aliud inesse potuerunt suspicari nisi praetorum' Neque prorsuSSilentio praetermittendum est extare etiam pauca eius corruptelae uestigia, nam Ialbet Stadiensis teste uertχio pae . torum a prima manu praebet, Caroliruhen Si uero prae . orum neque cur
Regentius errorem ipsi Prisciano tribuerit, ullam uideo causam. Sed ut alia qu0que quae apud Isidorum extant Suetonio et, ut mea quidem S Sententia, ratis tribuam pauca et de ipsis ratis et de eis si agmentis, quae certam ratorum inscriptionem habent, dicenda sunt. Prata enim Suetoniana diserte uno tantum loco praeter Isidorianos et Priscianeos citantur in eis disserentiis sermonum quas
Doruillius in miscellaneis Obseruationibus criticis nouis tona. VIIII publici iuris secit quarum haec est inscriptio: Incipiunt disserentiae Sermonum Remi Palem0nis ex libro Suet0nii', quarumque in sine haec scripta sunt: Explici praescriptae uerborum disserentiae ex libri Suetoni Tranquilliu qui inscribitur pratum inui inscriptioni quamquam omnem fidem derogauit iis chelius in Parergis p. 627 neque quisquam credo ab ipso Suetonio prosecta esse eas disserentia c0ntendat, tamen inscription0 de nihilo est, sed aliquam coniunctionem earum disserentiarum et Suet0niani Prati indicat, quae p0test indagari. Saecul enim IIadrianeo
cum antiquarum literarum studium exerceretur, grammatici largis in thesauris antiquas linguae formas ueterum poetarum uersibus et Scriptorum sententiis demonstrare studebant; ex quo Studio eae antiquae poesi reliquiae, quas nobis exoptatissima Nonius seruauit, originem suam duxisse uidentur. Similiter uero etiam Suetonium rem egisse capite XLIIII docemur. Sed cum studio ueteres formas grammaticas indagandi coniunxerunt singulorum uerborum notationem et Usus delinitionem, cuius studii imaginem nanciscimur ex eo, quod de diebus
capite I et de nominibus maris et numinum capite XLIIII Isidorus ex Suetonio hausit Posteriores uero, qui cuncta scripta grammatica in
breuius coegerunt, ambo studia, quae grammatici illi ut par erat coniunxerant, discreverunt; sic ea ueterum scriptorum testimonia quae manserunt quamuis ualde corrupta tamen integra neque interpolata Nonius demum seruauit, ex altera autem horum studiorum parte disserentiae quae dicuntur extiterunt. Iuibus idoneam materiem Suetonium praebuisso sex is tuae aetatem tulerunt ratorum fragmentis intelle- ntur. Sed haec studiorum aetatis IIadrianeae pars non tam integra quam altera ad nos peruenit, nam unusquisque magistellus noua addendo bono de disserentiis mereri studebat; sic barbara multa in ea coaceruabantur, anti tua uero et bona, quae Scire posterioris aeui hominum nil intererat, rescindebantur, itaque factum ut hae disserentiae et eae, quae Frontonis nomen prae se serunt, cum auctoribus Suis paene nil praeter nomina commune habeant. Praeterea autem recte mihi uidetur
Regentius contendere a Cellio praes de inscriptionum estiuitatibus disserente Tranquillum intellegi his uerbis: Est praeterea qui Pratuni scripsit.'Quid autem sit Pratum nam Prata el Pratum idem est), ex ipso li-tulo intellegitur, cui respondet Graeca in Scripti Aει stωνος, quo de Suidas sui, uocet supιλος haec testatur ' Eγραφε ει sui να εσTι ὁ ποι κίD0ν περιοχ . Iure autem Gellii uerba praes. 5 Regentius
huc refert: Nam qui uariam et miscellam et quasi confusaneam doctrinam conquisiverant eo titulos quoi lue ad eam sententiam exquisitis
simos indiderunt'. uibus uerbis optime ratum mea sententia describitur; quod etiam uaria ex materia eius libri intellegitur, nam cum quarto libro de diebus disseruisset, octauo de legibus uel ut caute loquar de adulescentium condicione uidetur egisse incertis autem libris de signis tempestatum et de nominibus maris et suminum disputauit. Quae si agmenta Tranquilli 0ntemplantibus duae existunt dissicultates,
14쪽
quarunt prior in eo vertitur quod quam arte Isidorii ad auctorem Suum Se adiunxerit nescimus, altera quod ubi Suetonii uerba desinant et ipsius scriptoris incipiant non potest discemi. Sic totam para graphum primam capitis XXXVIII Suetonio ita tribuo, ut prima uerba Suetonii propria esse si non 'iluid ergo ab Isidoro conlinitatum cenSeam. De relicui autem paragraphis, quas scholiastes Germanici ab Isidoro recepit, potest dubitari; nam Varronis Nigidii orali, Virgilii uerba Isidorum aut aliis e scriptoribus aut ex ipsis potuisse haurire non est negandum Varronis enim multos libros quinto saeculo extilisse Sidonii
Appollinaris Epist. II in testimonio scimus: Similis scientiae uiri hinc Augustinus hinc Varro hinc Horatius, hinc Prudentius loci itabantur' Nigidius uero et ab scholiasta Germanici et a Seruio commemoratur Virgilius autem et duae rali uersiones adhuc extant. Sed altera e parte non abhorrere a Sustioni Pratis testimonia aliorum adlata ex olli simili libro alteroque ratorum fragmento et de uita Caesarum libris scimus, ut supra iam significavi. Itaque cum scriptorem alios eius generis libros praeter ratum logisse non sit ueri simile eo mea Sententia inclinat, ut Isidorum etiam Varronis Nigidii, Λrati et fortasse Virgilii uerba apud Suetonium repperisse credam. Caput aut 'in XLIIII totum e Tranilia illo sumptum Ssse e lui dona cum Iacobo Gronoui et egentio persuasum habeo ei Iue reualo adsentior qui uorba externum mare Italia adluitur tantum ustioni tribuit; nam ceterae explicationes et Pacuvii, Attae, Augusti uerbalsidoro uix propria sunt. Qua autem ratione Suetonio scriptor usus
sit ex Pacuvii uersu hoc potest intell0gi qui eodem modo rigg. XIII 2 l. 2 legitur:
Flamineo uapore torrε ns torrei
Quem uersum S Solum Spectamus, nullo modo ostendimus. Sed longualio modo eundem ut uidetur uersum Festus p. 352 adseri Iorrens participialiter pro exurens ponitur, ut est apud Pacuuium inrantiopa
Fliun meo uapore torrens terrae selum exusserit.
Significat ei iam fluuium subitis imbribus concitatum qui alio pii siccitatibus exarescit Quaeritur enim num hic uersus Pacuvii idem sit atque prior. iluod negauerunt LangenSi 'lienus in nouo Mus Rhen. a. t Sl p. 25 et Otto contenderunt relicui quantum uideo omnes. Sed eisdem laeti 'verbis divorsas res poetam descripsisse uix quisquam credet, itaque
Isidorum auctorem suum non intellexisse oportet, et Suetonii Sententia hunc in modum uidetur resingenda SSe: Torrens fluuius qui pluuia crescit, Siccitate torrescit, id est arescit. proprie enim t0rren participialiter tiro exurens' ponitur ut est apud Pacuuium
Flammeo uapore torren terrae sutum exuSSerit. J'Isidorus autem cuncta in breuius cogens et uersum ad priorem torrentis significationem pertinere putans aut ilis sinem uersu truncavit aut mutilum iam repli erit in suo exemplari nam torret ab ipSOMSidor Scrilitum esSe conSensu utrius lue loci demonstratur. Ex qua ratiocinatione etiam cetera non integra esse concluditur.
Priusquam autem de certis Pratoruni fragmentis disserendi finem facimus, latica de initio capitis XXXVIII addenda sunt, ubi hanceno lavi scriliturae discrepantiam transluillus in partes non libertis sic dicino )tra nil uillus in liratis sic dicit Citranquill , in liratis sic dicit Biranquilliis in liartis sic diciti transluillus in partes sic dicit 'pol. tranii uillus incit artibus sic dicit tranquillis in portis sic dicit al. ira nil villis in pratis sic dicit al. tranii uillus in parthis sic dicit LDuo igitur, ut lilii ariorum 'rrores omittam, Oliponuntur testimonia. alterum in Pralis Pallorum in Pralis non libertis sexti ibens. Equidem alteri testimonio qua miluam uno c0dice SuStentato, quia pleniora ita praebet, ut de glos S 'male cogitari Dei tueat, magis credendum esse censeo, nam in annalibus libris patrum quast capite XLIII lin aliis libris extant, longe aliter se habent. Quae cum ita sint, emendationis ratio sacilis est, suscipui enim scriptum fuisse tranquillus in pratis non lib. st autem non lib. non libro ' suod librarii malo intollogent ' cum de libro ratorum onmino non cogitarent, aut uulgari notae explicatione usi in non libertis commutauerunt aut omisserunt uerba explicatu dissicilia. Ex nillis autem libris Prata constitisse eo quod de uniuersa Pratorum condicione diximus intellegitur.
' Codicia in notas p. XVIIII sq. explicabo.
15쪽
sin octauu in librum Priscianus adfert etia in non uin ponere non est audacis hominis. Citantur autem ueterum scripta similiter a Nonio, quo pauca exempla adieram p. 43 concinnare: dona in Academicis lib. I. p. 6 adstipulari: Cicero in Academicis lili. IIII. p. 78 bacchari Virgilius in Georgicis lib. II. p. 122 incuruiscere ut et in
Tusculanis lib. I. 'Incerti autem loci unum extat XXXVIII Suetonii fragmentum. quod aeque atque uerba de diebus Pralis adscribere non dubito: Quosdam autem Tranipi illus proprios locorum latus certis appellat uocabulis, quo ex numero Sunt in Syria syrus, carbasus in Cilicia in Propontide tracidas, in Attica sciron in Gallia circius, in
Totum autem caput X Ul e Suetonio su inlitum esse probare conabor. Primum enim ex ratione qua Tranquillus nominatur etiam quae antecedunt eius uerba esse concluditur quae si eius n0n essent, certe dixisset: Tranquillus autem quosdam. Deinde autem quae eX-iant nec cum Gelli II 22 nec cum Plinio at hist. II 4 congruunt. Singuli enim uentos hoc ordine enumerant:
Isidoru S. Septentrio siue parctius circius siue thrascius aquilo siue boreas subsolanus Sive peliotes
uulturnus Sive caecias Eurus notus Euroauster austroasricus
Zephyrus siue lituo nius africus siue lipseoru Sive agrestis Plinius in . Subsolanus siue a peliotes
tauonius siue Zephyrus corus Sive argeStes septentrio siue paretias
thrascias j aquilo siue boreas mesest caecias Gellius.
euru Sive cev ni o rq siue subsolanus aquilo siue boreas uolturnus siue UPO νοτος caurus Sive αργεσrῆς
fauonius siue ζ ιυρος africus siue λίφ
auster sive Orος septentrionarius siue ἀπ-
Itaque alium auctorem quan Plinium Gelliumve Isidorum sequi concludendum St, quem Suetonium esse ueri est Simillimum. Sic ratioci-
uinerosiorun rationum uentos uncis additis significaui.
natione iam adsecuti sumus, quod necopinato dilucido testimonio ir- matur. Publicauit enim Ritschelius Mus Rhen. I p. 130 sq. carmen Leoninis uersibus conscriptum a Theodoro eliter in codice Bruxellano n. 10721 saeculi XII repertum quod sic inscribitur: Versus de XII ventis Tranquilli Physici. 'oranquillus enim ille phSSicus nemo est alius quam Suetonius nosteroranquillus uersibus conscrip tus. Vt enim usonius Suetonii de uita Caesarum libros uersibus descripsit, ut Paulinus Secundum uson epist. 19 poema de tribus
Suolonii libris, quos ille de Regibus dederat, in epit0men coegit, ut in
eodem codice Vitruvii caput Ii uersibus conpositum extat, Sic incertus poeta Pratorum ut Suspicor caput uersu inclusit. Ipso autem uersus hic adponere liceat, ut cum Isidori uerbis comparari possint Quatuor a quadris uenti lant partibus orbis: Quisque sibi comites geminos alit inferiores. Hi uelut in circo postii sub climale corto
Sic elementa mouent, ut eisdem non simul instent.
Si furerent pariter, Sua quippe remitteret aer Pondera continui lassatus turbine belli Succedunt uicibus nunc hic nunc ille solutus, Et uertit terras et cogit hebeScere naut3S. Primus cardinalis septentrio Later ales eius cyrciu et borea S. Priinus ab axe uenit concretaque frigora ducit Emundans Scythicas Septentrio nubibu oras. Saeuior huc alius non est seu stringere Siccus Sive Gaetas pluuiis aspergere coeperit albis. Nomen parcitas sumit delatus Athenas. Circius huic dexter, b0reas uolat inde Sinister. Quis uti soleant his Graeca uocabula reStant. Namque prior lingua uocitatur thrascias illa Respuat hexametrum quam ut ea dictio uersum.
Ipse facit madidos et grandine uerberat agroS. Inde sequens aquilo dictus consurgit ab alto Nubila concutiens, sed rarior exit in imbres. Frigidus ignotas Rhenus exasperat undas Et nuper siquidam glaciem facit eSSe procellam, lus 5 20
16쪽
Λdditur Λeolio tam niagna polentia monstro uos le suli lio nudas refugit sua gloria siluaS Conqueriturque breuem tellus exhausta decorem. Onmia uincentes isti tres conlaterales Suspirant tumidis hyem alia tempora buccis.
Secundus cardinalis subsolanus. Later ales eius uulturnus et eurus.
At subsolanus rutilo tibi, Plioebe, propinquSPephnia ceruleae lygoni siccat amatae. Huic aliud nometi luod dicitur a phelioten. Eructans animani liariti moderamine mixtam Nec stringens hebetat, nimio nec igne aporat. Dextram uulturnus, laeuam circumtonat eurus. Decoquit Eoas prior, hic humecta arPDas. Calchias est calidus Pelopis regione ui c. tu S. Torcius cardinali ait Ster.
Later ales ius Pur au Ster et e austro africus. Verum per otiam Solaribu ignibuS Stam.
Qua recolit suscus seruentia littora Maurus, Austor ab antipodis humili statione remotis Mitior in patriam quam lex iubet, euolat istam. Namque sinus gelidum pariens anta reticus illum Aestu mutari dedignati inlue relidi, Dum peragrat mediam terraeipie polique plateam. Hanc quoque Daedaleae noton expressere Micena H. Quicquid uer genuit decoris sibi marcidus haurit
interimens lores et obumbrans ruris honores. Dextro qui satiaulo desedat nomon set euro At latus sensiferum quatiens austro lsricus dum Caudo conpositis gemino cognomine pennis. Quartus cardinali Zeph Tru S. Lator ales eius africus et chorus.
Mollior ei duos Ophirus lambendo Britannos Dicitur Italiae sod et iste fauonius horast bo
1rma pharetratae labefacta vitrea brumae. Nam recreat lorem matri prius inmorientem Alliciendo senes iterum iuueneScere monteS.
Cui saliet a dextris pluuialibus africus alis. Hunc tibin ex patrii dicunt idiomate uerbi
Hannibalis gentes, cuius u 0cat Africa man S.I'o Stremus, circo postremum si quid in illo Emergit chorus, argestes hic quoque dictus. Hi sunt bis seni tuadro sui cardine uenti 60
Perflantes mediae spatiosa uolumina terrae. Nec luemquam moueat, luod plura uocabula reStant,
Quorum diuersis uicibus ungantur in h0ris. Nihil mutaui praeter moneat uersu 62 iluod ypothetae potiuSquam librario deberi tuto Praeterea magnam mihi m0uit spem ipsius Tranquilli uerba reperiendi Ooliturus addens aliquid de uentis et ordo uentorum XXV u in Senatus Lipsiensis bibliothecam. 62 extare. Precibus igitur in ruin Bursianum adii ut haec milii exscriberet quod facile ab illo uiro qua est humanitate inpetraui. Sed Spem sesellit euentus, uidi enim primo adspectu fragmentum illud ipsum esse Isidorum
in angustum coactum. Incipit enim lio modo: Ventus est aer commotus et agitatus sicut labello breui potest approbari. Nec aliud intellegitur piam hic tus aeris, tu ut Clemen ait, ex quibusdam montibus excelsis ui lud conati russus et coangustatus Ordinatione dei cogitur et exprimitur in itento ad excitando fructu aestusque temperandos. Pro diuerSi autem partibus caesi nomina diuersa sortitur.'
Secuntur ordo uentorum XXVII, de tonitruis de fulminibu S, tuae cuncta ex Isidoro sumpta sunt additis paucis Plinii et Originum et Lucretii uerbis ita ut tot uni fragmentum hic repetere non
aptum uideatur. Itaque ab hac spe deiecti probauimus tamen caput XXXVII ex Suetonio haustum esse. Quodsi Isidorum a Suetonio pendentem casu miro duobus locis deprehendimus, iure agamus, Si omne loco S doctrinae leno quorum alio auctore demon Strare non OSSum IIS I ranquillo tribuamus. Sed eo tantum loco S, quorum origo Siletoniana aliqua ratione probari potest, hic numerabo. Sic altera capitis
17쪽
similia sed non prorsus eadem Varronem Scripsisse e Censorino 23, Gellio III 2 Macrobio Sat. I 3 constat. Eadem quoque de causa idem de altero capite fortasse potest iudicari. De tertio autem capite res dubia est, certum uero iudicium fieri potest de luarto de menSibus enim Suetonium scripsisse Censorinus 20 tradit, et in notatione mensium Varronis et Fulvii sententiae non nominatis auctoribus adseruntur ), porro quae de Obscuro Cingo Sabinorum roge dicit a nullo alio scriptore traduntur, denique calendarum , duum nonarum ueriloquia etsi peruersa sunt tamen Suetonio indigna non SSe cenSeo, cum eius generis ridicula multa iam Varro exhibuerit. Denique quae capite VI de anno narrat Isid0rus Suetonio tribuo, cum pars ad Varronem p0SSit referri, par ut quae de eclipsi uelut anno naturali et de anno magno Metonis ' narrat, ita noua sit ut Griali suspitio nommouerit. Capite autem Septimo Isidorus a Suetonio abscessisse atque
ad patres ecclesiasticos et IIygini scholiastaeque Germanici enchiridia
se coluieriisse uidetur, dum capite XXXVII iterum ad I ranquillum refugit. Denii lue etiam poetarum auctoritale Isidorus nisus est, nam ut uersus quos confirm3ndae Sententiae causa exscripsit omittam, duos Lucretium et Virgilium auctorum quoque loco habuit. Lucretii enim sententias XXV adlato nomine sic posuit: Lucretius autem dicit fulmina ex minuti seminibus constare eum ibi eiusdem capitis para- grapho prima naturalium Scrulatoribus causarum uidetur signi licare;
praeterea capita XXV et XXXVII ex illo poeta fluxerunt Uuibus locis equidem caput XLIII adnumerari posse, quae sui Griali sententia nego cum ipse coactu Sit concedere Isidorum uerba Lucretii iluibus libenter uti soleret, hoc loco dedita opera fugisse uideri. Virgilii denique sententiam capite XXXVIII 4 attulit, ex quo si nihil aliud discimus, tamen ueram esse Heynii coniecturam in Georgicon I 44l nae
diove rofugerit orbe Suspicantis docemur. 0ua autem Sacrae Scripturae uel Sione Scriptor usus sit
quaestionem cum non ad hunc libellum Sed ad omnes eius libros pertineat, aliis relinquam decernendam Sati esse ducens Areuali uerbatona. III p. 49 hic adponere: In indice sacrae scripturae prae oculis
habendum Isidorum saepe uerSi in uulgatae adhaerere interdum uersionem illi ludna Sestui, nonnumquam SenSum, non ipsa uerba biblio-
cs. Censorinus 22. es. Censorinus I S.
rum exprimere, aliquando etiam unum pro iter Scriptorem sacrum
IIaec de sontibus dicenda putaui quibus Origine non possunt adnumerari, cum imperfectas eas ri)lii luerit et Braulio' in uiginti libros diviserit. Quas in Origines e libro de natura rerum quae notatu digna habuit saepissime transtulit, nonnusquam Iliorum lu0que Sententiis additis raro ii 'glecto hoc libro prorsus diversa docens. Qua aulem auctoritato post 'ris hic liber fuerit, non meum est diligentius luatetere Bedam quidem uentu abilem ianilla ex hoc libro liau Sisse satis notum est, sed etiam sex hoc libro excerpta glossariis inserta esse uno luculento tuo exemplo domonstrabo. In Ilildebrandii nimglossario p. 288 n. 5 haec extat glossa: uaga in breuia.' uast luid sibi uolint et si s non caporo tiro si lotur editor lani 'n corrigit uaga Prratica aut incerta). Intinoo an paranda sunt haec Isidor uiu ba XLIIII 3: vada, quibus in mari potest stari, quae Virgilius breuia appellat et adserendum plerisque in libris non uada sed uaga Scriptum esse. Sic Summa rei iam int0ll0gitur, utrum aulem in in lateat ut id est Virgilius an id incortum stlinquo. Ex hoc autem libro non ex Suetonio ipso hanc glossam fluxisse ipsa corrui leta demonstratur; quae res etiam aliis exoniplis probari potest. Apud eundem enim p. 42n. 6 legitur: caelus sphora polus' cuius rei 3xplicandae causa non ad Lucretium refugiondum est sed torum ad Isidorii orba XII 4: hunc se melum autem rotundum atque uolubilima et ardonlom esse dixerunt. Sic etiam in gloss. Λmplon. p. 27 n. 123 eadem extant atque in Isidor XXVII. liam corri sila orba nauigare n0Scuntur'. Sed hanc rem paucis lanium significare uolui nunc ad alteram huius c0mmentationis pariona transeo in tua de libris manu Scriptis agam. De multis enim libris clarissimoruna uirorum beneficio ut paulo accuratiorem notitiam haber in mihi contigit. Primum enim duos codices Bambergon se summa Ottonis Iahnii beniuolentiae debeo qui mea gratia a uiro clarissimo Michaelo Stengleini philosophiae doctore regiae hibliothecae Bandasti gensis summo praeside, cuius eximiam liborali latona multi iam sex porti sunt facile in pretavit ut odices illos Bonnam illorol. uitrum priori. Ι. IV T cui Iaeckius numerum Si dedit, ego notam a sa0culo VIIII scriptus quadraginta quinque solii con Stat, quaternionibus sρx quorum quartu quaternio
' Vide Areuali Isidoriana I s.
18쪽
Sex antlim soliis constat, uniani nim solium inter sol. 28 et 2 excidit octauum omnino non uidetur extilisse. Isidori librum prima luadraginta tria soli c0nplectuntur secuntur relicuis partes philosophiae schemate inlustratae. Conscriptus est codex iistris minusculi atramento siue nigro, a quo atramentum in rubrum desinens Secundaeque manu prolirium ualde dissert. Singulorum capitum tituli literis maiusculis licti sunt capitum autem numeri non additi. Hunc librum totum descrilis i. Cur autem pro sundamento ponendu Sit, in- si a dicam.
Alter autem tib et II. I. IV. 5 n. TS Iaeckii B , quem saeculo Octauo criti tum esse serunt centum, tribus soliis hos continet libros: sint. '-34 Cassi odori de institutione diuinarum literarum. sol. 35 - 67 Cassiodori de artibus ac disciplinis liberarum literarum. sol. 67 75 Malli Theodori lib. de metris. sol. 75 43 Incerti scriptoris Drat de cursu tollarum. sol. 3 103 Isidori lib. de natura rerum, cuius cum capite XLVII
omissis relicuis coniungitur earni ui iluod apud Areualum VII p. 183 sq. extat. Scripturae huius codicis quam Longobardicam dicunt imaginem Frid. Haasius programmati suo addidit. Singulorum autem capitum numeri et tituli maii sculis scripti ceteris uerbis inmixti sunt. Priora nouem capita Adolphus I i efflingius meus. rolicua ipse cum descriptione alterius codicis contuli. IIus libros totos terscrutatus sum relicuorum singulis tantum de loci notitiam porcelli. Cum enim C. L. Rothium Suetonii gratia septem libros Basilienses et Bernenses excussisse ex nit schelio audi-uissem, ipse hortante et intercedente nil schelio clarissimula uirum precibus adii ut tua de hoc libro habete notata mihi meum in usum concederi t. Is autem uir doctis sinius liberalitate ilia uix maiorem inuenies, non Solum quod ad Tranquillum attinet trium Basiliensium et quattuor Bern0nsium librorum scripturam statim mihi misit, sed benigni Ssime mea gratia se luaecum illi uollem e Basiliensibus libris exscripturum tiromisit. Juo tiro misso mihi gratissimo motus celeberrimum uirum de singulis locis multis atque de II et XXII 3-9 ubi alter meorum librorum dolicit, et XXXVIII de uno alterove libro con-
' quem Gregorium tironetis in episcopum esse Frid. IIaasius in programmate rati flaviae anno LI il CCCLIl edito demonstrauit.
sului. Sed ille uir qua est comitate non unum tantum Sed tres omnibus de locis euoluit et scripturam ab reuali editione discrepantem tam accurate mecum conmunicauit, ut de nullo l0co mihi dubitatio
relicta sit. Sunt igitur libri hi: Codo Basiliensis III 15' olim Faeschianus C '), quem c0dicem uulgo saeculo VIII adscriptum a monacho Britannico in Suebia octauo saeculo Scriptum esse II in mannus qui Fallerslebeii natus es et Wilhelmus Vackerna gel contendunt. Continet autem praeter Sidorum Germanica quaedam. Descriptus est hic liber ex exemplo ualde lacero nam incipit XV 3 scrilitum est ' deficiunt rursus uerba XVIII 2 mira quadam prouidentiae usque ad ut interuallo longe' XXI 2. Itaque
factum est, ut titulo omnino careat.
Codex Basiliensi. III 15 olim Faeschianus D saeculi VIIII aeque titulum nullum habet, sed incipit a uerbis dilecto illi Sisebuto.'Codox Basiliensis VIII i5 olim Faeschianus E initio haec habet: Incipit prelatio Isidori Domino et filio Sesebuto, sed columnis quae dicuntur hic praefixus est titulus: Rot Isid.' Codex Bernensis 224 F cs. Siniter ' p. 489 saeculi'. Codi, Bernensis 49 6 cf. Sinne p. 489 saeculi'. Cod ex Bernensis 4lT II cs. Sinne p. 351 saeculi VIIII. Codex Bernensis I9' Κ . Bruxellant L denique notitiam habui Fr studen bergii uiri ducti gratia. Cum enim Laurentius Lerschius de duobus huius libri Bruxellanis codicibus in diario antiituitatum a. 184 I p. 36 ita disseruisset, ut totum librum ab illo descriptum esse Suspicari poSSiS, quidem a Freudelibergio qui Lerschii thesauros pientissime eruat facile inpetraui ut quae habuit mihi concederet. Sed spes ad inritum cecidit, nam eos tantum locos quorum mentionem in diari secerat excussos inueni. Significatur autem hic codex numero 3l et multos alios Isidor aliorumque libros continet memoratu autem dignit est litulus: de natura renunc te altero autem libro 451 tantum scimus
caput XLIIII ei deesse. Denique de duobus Mona consibus libri IIalmi uiri clarissimi
19쪽
Codex M0nacensis 1430M non II saeculo X scriptus titulum de
natura rerum a secunda tantum manu praebet.
Codex 0nacensis 16l28 Mon. I sa0culi VIIII inscriptionem habet: de astronomia Vterque autem liber caput XLIIII omittit utriti S ple scripturam tantum in XXXVIII noui. Omnes autem hi libri duas in classes distribui possunt, quarum
uel III natu . ua in re discernenda maximi est momonti caput XLIlli quod in CD et albuni Lucensique et multis Vaticanisore-uasi inuenitur relicui omnibus omissum est. Similis quo pae sed non prorsu eadem res Si de capite XLVIII, qu0d BE aliis deest, sed in i etens extat. Sic etiam Ira uerba Mystice quoque et q. s. quae etiam Areualus Scriptori uerbi non inseruit in ID ex latro in B non ex lare Scio num in relicuis nescio. Sed etiam singulis duarum classium partiti probari p0test quam rem Sic instituam, ut eos l0cos ad sei amiluorum maxime nothi benisici certior factus sum.
XI 2 iugales reu. XXIIII 2. intellectum bis intellectuin
sacramen intellectum sacramentum DXXXVII 2 densitate obducta dum sol
XXXVIIII tempestas sutura erit est D et cum auster uentus nauerit aestus erit aestas sutura erit A A 5 in euangelio dicit si saeto CD XL 1. quidam autem autem m. CD philosophorum uolunt ait ambrosius eum augmento CD XLV . sustinere sustentarii et esse in modum munduli spongiae atque in medio meridiae flacris mole, iugabiles BL Ouet '' . sacramentum BE Sen Sum Areu. densitate densitate obducta sol Ε Areu . densitate obducta solis tempestas sutura est BE Areu. in euangelio si facto inquit B freti. quidam autem uolunt cum augmento ΒΕ reu. sustineri sustinere B et quasi spongiam in medio aeris add. Λ mole μ
Ili iam Sub'culis positum est, quanta similitiido intercodat intor I CD quanta tuo diusti sitas a B E. Non autem negandum est etiam 4 CD
inter Se disci epare ne tu usquam unum alterumue librum proprius ad alteram classem accedere; attamen summum discrimen non tollitur
' Griali editionem tantum ex Areuali obseruationibus noui. Ermire librariorum neglerii uulgareS.
0mtist autem det B discrepantias adferre longum est Areualus autem arbitrio suo modo unam modo alteram claSSem SSe Secutus uidetur, nonnusquam tamen ab omnibus libi is maxime discrepat ut uno exemplo defungar XXXIII 5 reualus scribit: piopitos locorun natus propriis appellat nominibus', cum certis in libris scriptum sit. Quae cum ita Sint utram classem in recensendo Isidoro seilui debeamus quaerendum est. In Isidoro enitu res paulo aliter se habet atque in antiquis scriptoribus Ε enini libi qui communi iis ui inseruierunt ut Isidoli Origines et de natura rerum liber, Hygini Fabulae et Astronomia ab unoquoque lectore lectractati et conmutati sunt, sic de singulis libri summo opere inter se discrepant, maxime de Oniuneti O-nibus et de uel bis ait' dicit'. Ita lue cum in singulis locis quae Scriptura praeserenda sit i'atiocinando omnino discerni non possit, unus liber eligendus est, a tuo nisi necessitate quadam cogente non recedatur; luain auctoritatem curvi libio libuenda iiiis Se censuerim, nunc dicalia. Vtra enim classis libroruin praeserenda sit, dubiuin uix esse potest, cum prior classis Isidori uerba ita plenioia praebeat, ut quibus altera classis careat, ab interliolatore quodam addita Sse serio nemo contendat. Singuli quoquo u integi iurem praebet Isidori manum, ut III 3 in I sciis luin est quae septimo caelo locata . in motis innibus Griali libris sexto. Sic etiam in eis locis lu0S Supra enuineraui prioris classis Scriptura praeserenda est. Altera autem parte negari non potest nonnusiluam et B uera habere, ut III l seria aut m a sando dicta luasi saria ubi sario et Areualus prat)bent, titue omnino pauca quae in B extent recte, multa salso inisisse, pauca male addidisse. Sed cum eadem in altera quoque assi reprehendi poSSint Π0n Uereor, ut iure prioi'em classem ducem elegisse uidear. Quo autem modo actuin sit, ut tot capita altei claSSi deeSsent, pauci explicanduin est Iecitinii idem magis luam probauit Ioseplius negentius p. 34 haec: Uuod totum hoc caput cum in aliis manu exaratis exeinlitaribustum in cod. Bambeig. desideretur ne lue in indice capitum sit eius mentio post iraefationein hic intiu posito ita haud dubie est explicandum, ut Isidor uili addidisse id dicat nus, post lita in alius luis libellu inia in desci ipsit. Cui sententiae ueri aliquid inesse intelleges, si Bi'au-lionis uerba iii luat'ta ad Isidorum epistula p. 9 tynis l. d. Oti.)confers: Ei'go et hoc notesco libros Elyinologiaruin, qtius a te domino meo OSco, etSi detruncato corrososque alii a multis haberi Sciamus, ut eo mihi tranSScript0S, integroS, emendato et bene coali-
20쪽
tatos dignentini ni ittere, ne raptus auiditate in peruei Sum cogar uitia pro uirtutibus ab aliis sumi Sed ut ad propositum reuertar, praestantiorem esse a quam Cinunc mihi demonstrandum est. Cuius rei cardo uertitur in uerbis XXXVIII 1 tranquillus in partes non libertis'. quae Si recte a me emendata Sunt certo certius Summam eius codicis praestantiam Significant, cum in relicuis omnibus tantum ranquillius in pratis' uel partis uel partes uel partibus' extet. Sed cum de hac re dubitari posse n0n neSciam, alia argumenta adieram.
IIII 4 sed ianuarium romani februarium numa pompilius addidit' in Ira et Areualo scriptum est, D c intra nam C initio caret haec
habet: sed ianuarium romani addiderunt februarium num a pompiliuSaddidit et B: sed ianuarium roniani dixerunt selli uarium . . a'. Corrupta esse uerba nemo negabit, equidem paulo uiolentiore conmutatione sic scribendum duco: Sed Romanis Ianuarium et Februarium Numa Ponali ilius addidit'. uidquid autem scribatur, additi Tunt' qu0di habet non ab Isidoro prosectum esse certum est, de dixerunt' uerbo ortasse dubitare licet, sed id aliori classi debetur, tuade iam iudicium ei inius Maioris autem momenti est, luod XI 6 I 0lus
uerba quae glos Semali Speciem prae se serunt omittit: Fertur enim eiu praeceli uolubilita curSu Siderum temperari m)entilii ut etiam
de Gali pili demonstretur, XXIIII 2 Ci perperam sacramentum addunt uerbo intellectum'. ccedit autem, quod cum in sine totius librim I uti circulus pictus sit, cuius superior pars totarasiae, inferioris dimidia Europae dimidia Λfrica tribuitur, ini nomina tantum extant in I autem de nominum origine pauca adscripta Sunt quae alia PSSeuidentur atque piae Grialius teste Areualo in Isidoriani 77, 5 in uetensi codice durasia et partibus eius inuenit, luat caput 3 et 4 et 5 libri XIIIIa tymologiarum osse dixit.
His singularem auctoritalem quam 1 libro tribui, luantum copiis mei adsequi potui, defendere conatus addam tantum Lex altero libro Bambergens B correctum esse, quod exemplis probare facile supersedeo. Id tantum demonstrandum est correctum esse , priusquam Bemendatricem manum sex portus sit. Nam IIII 6 cum uerum legeretur in I mensium principia colebantur', in B autem Scriptum SSet: mensuum nomina principia colebantur' addidi manus altera libri Iuerbum nomina', quod in B altera manus lineolis inductis Sustulit.
Xatus sum usi auus Becker Lubecae a. d. VIII kal. Oct anni COI CCCXXXIII patre Honrico Nicolao, matre Anna e gente ockiana
quorum illo ante hos tros annos sato tristissimo orbatus Sum hanc Superstitem esse uehementer laetor Fidei addictus sum euangelicae.
Literarum primordiis a ludi magistro inbutus anno XL gymnasium adii urbicum, quod tunc Friderico Iacobo rectore maximo opere florebat. Illius enim uiri, cuius mortem multi mecum lugent discipuli pientissimi, et Ioannis Classent, qui hodie Francosuriens gymnaSium moderatur, disciplina et institutione eruditus ac maturitatis testimonio munitus hanc in almam academiam Rhenanam migraui studiis philologicis operam nauaturus ubi per quadriennium prodocentes audiui Beria avsium Bleellium Brandisium Brunnium Dalilmannum Delium Iahnium Langium Loebellium Albertum et ridericum Ritschesios Schmilitium Schoponum Sinai ockium Wolchorum. Quibus uiris omnibus gratias ago quam maximas Singulari deinde etckeri et Friderici Ritschelii beneuolentia mihi contigit, ut recipere in Seminarium phil0logicum, cuius sodalis ordinarius sui per duos annos et dimidium, per hos menses hibernos senior. Multa praeterea debeo Ritschelii disciplinae saluberrimae insignique comitati denique Iahmi erga me merita hic enum orare non grati animi sed ambitiosi esset.