장음표시 사용
201쪽
lamnem tantum LXXX; quam Gesar aliquanto maiorem facit. Regio 'miris salubri fremur aere: ac licet celsis Diaeruptisque montibus aspera siit, ita tamen mitescere coepit incolarum indefeta labore industria aecultura ut nulla parte sterilis sit; quin ad Vitam sustentandam producat non solum necessaria, sed & ea quae Eelitiis ac luxui inseruiunt. Frumentum abunde profert, quanquam plerisque in locis, ni si gleba exusta fue iii sementem frustra proieceris; Verum huic incommodo agricolarum labor ac industria occurrit. Vinu mul ta loca adeo generosum gignunt, Vt Rhenense longe superet, & sapore & virtute. Huc accedunt pinguissima Drata in Quibus tum greges, tum armenia magno numero Pascuntur, ex quibus incolae magnum percipiunt emolumentum. Nam ierum inde . Vt OsVValdus Molitor scribit: caseus, butyrum, aliaque lactaria tanta fitit copia ut non tam Helvetia iis rebuS expleatur, quam finitimae quoque natipueS. Transuehuntur namque in Sueuiam ultra Iuram montem, in Italiam,multaque alia loca Ferarum etiam magnam multitudinem alit
passim regio, ut sunt Vrsit, Cerui, Damae, Capreoli, Ibices, Lynces, Apri,&aliae, Unde incolis frequens venatio nee desunt aves, quarum captura hic admodum feliX. Tutissima semper itinera fuerunt per Helvetiam, sic ut, Mercatores opulentissimi iter fecerini faciantque liberi, & suas merces vltro citroque transportent, ablque vi I reiam Arito stipatorum comitat, , aut mmeatu pCculiasi: quin inprouerbium abi jr, siquis aurum in baculo a tergo dependens palam gestet, huic licere tuto per Helvetiam iter facere. Helvetia Anarcha est,& libera, neque ullisi incipi subiecta, ex quo partim ciuilibus discordijs partim inclementioribtis & iniustioribus imperijs illo tum qui pro Imperatoribus ea loca administrarunt Helvetij incitati, quibus accessit nobilitatis, foedere inito iugum excussere, atque in libertatem sese asseruere. Initium confoederationis feceruiar, Uri, Siluani, Suit enses, in horum oppido. EX emplo limitatae paulo post urbes reliquae, cum irritare eas ac lacessere pote res vicini pon desinerent, idem secetunt, inita cum prioribus atque inter sese societate, eaq; arctissimis De derum legibus devincta, potentiam confecerunt vicinis facile parem, quae victorijs & sociorum accessione a daucta, tandem etiam formidabilis ijsdem euasiit. Gens est,ut Volaterranus ait,animae prodiga, ac bellicosisti
Dra: breui utuntur armatura, pectore tantum verticeque ac parte interiore lacertorum contecti. Tanta autem
horum virtus, robur ac pol entia, Vt&principes dc Imperatores aliquot, dum eos su biugare nituntur, non solum animus, sed & opes &sumptus defecerint, quod inviolata eorum foedera, quorum modo meminim', praestiterunt. Ager Helveticus inquatuor partes finditur quaSipsi Gix vocant, voce Germanica,quae Regio-ia .. nem vel Pasum significat suntque hq ris sim, Mi surgergom, & Turgoim. Partes in quas pra te
rea Helvetiae Respublica diuiditur, cum urbium nominibus,&PIaesecuiris habes in ipso Mercat ore. Lacuum amplissimoru nusqua maior numerus, quam in hac Prouinciri, inter quos Lucerinus, de cerner zeemigurinus, richerri&Riva Male ee; Neoburg ssic me urgern Cmram maxim' Acronius, der Bod sique Soli nus et Plinius Brigantinum, Ammianus Marcellinus Brigantium vocat, a Brigantio vetustissimo Oppidulo Longitudo eius est xxiv mylium passuu, latitudo minimum XI I. Ammiani Verba, quia luculentam Topo pographiam Lacus S Rheni cataractarum continent, adsci ipsimus. Inter montium celso anfractus impia' immani Rhenus extenditur, qui penes Aupontios in deciduas cataractas inclinatione pernici ut Ni funditur,torrens ab
tu otinus primogenio, copiis aquam prys irruit, cur uelisi: Iamque adiutus nivibus liquatis o μὴ lutis, asta
diuortia riparum abradens, iacum in du rotundώm se vastum, quem Brigantium accola Rhetin appetiat, horror qualemti silva um inaccessum efficit, nisiqua vera in Alamania virtus et sobria vita composi is locum Barbaris, or natura is eorum, se caeli inclementia refragrante. Hanc ergopaludem spumos emendo verticibus amnis irrumpens, & vndurum quietem te means, mediam velutfunali, libramento interscat, se tanquam elementum perpetua riscordia siparatum neeaActo me imminuto agmine quod intulit, vocabulo O viribus absoluitur integris. χuodque est impendio mirum,nec stag--m aquarum rapido cursu mouetur ire limo ses sub co uise tardatur operansflumen, ct confuseum miseri non poleis cor-γι : quodnis, ita agi ipsi doceret sectus, nulla vi oedebaturposse disceris . Flumina vero Helvetiam rigantia sunt
Renus, Rod nas, L saeua, Ticinus, Irmam, Byrsa, Langams, Sara, Taurus vulgo Dur, Aenus, Arria, aliaque permulta. Non tes hic enumerare vix opus est cum notiores sint per orbem Rhetici montes quam Vt quisquam eoru nomina desideret. Verum ne hic quoque defuisse videar, prodam saltem aliquot. Summae Alpes nunc G thardi mons dicitur, hinc sequuntur Peninae Alpes; apud Salassos Cottiae Alpes & Synius mons sunt. Dein moles S.Permiat maior de minor. arae Alpea Leopontiorum sunt, Agulas Mons Germanis der- Voges, Misauco s attingit. Iuliae GH s ac Permurra mons in Engad1noru Ora sunt. Hinc Halarius & Brantius montes, apud Venanones ,rietis, mons in Rhucanti js est. Lur m mons, Lemano imminet Lacui. Abnobae montes in Tu lingorum finibus Hunt. Atque hac sunt huius tractus famosissima iuga. Sed de Alpibus fusius in Italia.Siluae sunt innumerae, singulae Hercyniae portiones sunt, cuius hic caput est, quamvis varia sibi hinc inde adsciscat nomina, utpote Silua Migantina, Rhynmiat, Bonmiat, ac nonnulla alia. Helvetiorum Respublica ex optima tum & populi imperio mixta est. Etenim ex his populis quibus tota eiVilas constat, quidam mere Democra. lico Imperio utuntur, ubi totius plebis consilio fere omnia aguntur, Veluti in his pagis qui nulla habent opida, uti sunt Vrani j Suiiij, Vndetvvaldij, Glaronenses & Abbattiscellani& par ratio est Tiginorum quamvis hi opidum habeant: alij ab optimatibus reguntur, ut omnes Urbes Helvetiae Tigurum, Berna, Lucerna Cic. sed cum potestas summa penes populum sit a quo Magistratus eliguntur, mixtae sunt hae respu blicae, Salis
magis Aristocraticae, aliae plus populares sunt. Quare cum tota ci Vitas constet hi S populis, qui non una eadeque reipublicae forma utuntur, non una quoque sed mixta quaedam est Politia quae ex his conficitur. Et si enim legati qui in publicis conventibus in commune reipub. HelVelicae, consulunt, aut ius dicunt, videntur Optimatum politiam constituere, tamen cum plerique domi a populo deligantur, & in causis paullo maioris momenti non habeat liberam decernendi potestatem, sed omnia ex mandato populi agant,& ad eum de singulis reserre cogantur, facile apparet, talem senatum, non plene AristCcraticu m censeri pose. Senatus Helveticus non idem est numero, nam aliquando conveniunt praeter pagos etiam at i j soci j et foederati civitatis Helveticae, & praecipue ex his S. Galli, Raetorum & muthusianorum legati: atque hic est maximus & frequentis limus Senaus,et qui rarius convocatur, ubi de bello & pace aut alijs rebus agendum est, quae ad omnes fideratOS ex aequo pertinent. Plerunque solum pagorum tredecim legati conveni utar, & de rebus ad civitatem Helveticum spectantibus deliberant, & singuli parius sententiae.dicendae habent S suffragi j serendi: itaq; cu, Vt saepe fit, ab aliquo pago bini legati : mittuntur, unum tantum suffragiu habet, quoniam haec iuxta pagoru- numerum aestimantur, non legatorum. Multς sunt Valles singulae a singulis artificum generibus habitatae, Ab Institoribus Augustana, Camentarijs & Latomis, Cesia, Fabris cultrorum Oscela, Fumarijs, Vegetia, Resinarijs deniqa de sportulat .im textoribus Galancha . Atque hi mendicantium more regionatim oberrat;
ceteri vero singuli sua arte Vluunt.
202쪽
V it Mum,mmte Hryo Rae: 7 8.es Stri ao as. OpidaTiguris 'arm propriss tamen Guagi Muι habent,sedTigurinorum edictis tenentur,o in bella illis militan propri, tamen ignis mentes.
Oppidum ipsum duorum convenisum loco censitur.
νη - Senatores, qui regioni consulant. γ' ger vicinus tres conJ Care Egeriumst ea aes regio 3o ao: si o. ventus habet. cfaramparochiam so Io: f y. Imperant Tuom oppidani per praefectos in urbe commorantes his locis. - QMdo 3o X: F C LAAdreae viso, H nec
PROVINCIA. B Ηοὶης i g nex sim dixi Oquvnxux partes .Has Mercator tribus Tabulis sequentibus grac
phice delineatas exhibet. In prima,Prouincite duae, ea quae Vernacule Zmichom, & Boniem , in secunda misi purge*ων; Μ in tertia Argo proponitur, quarum descriptiones ordine dabo. Ad priorem prouinciam quae prima Tabula depingitur quod attine ea guris omvernacuIe, Tigurinus pagus Caesari dicitur. Solum huius tractus & potissimum per circui tum Tiguri ciuitatis primariae est valde foecundum feraxque vini & frumenti plurimi. Vinum tamen plerumque est subacerbum, nec potest ob vicinas Alpes ad persectam peruenire maturitatem. Maturesicit autem vinum, seu potiuS mitescit a sua austeritate post aliquot annos in penu coseruatum. Abbatias Impexij neque in Sueuico circulo neque in Germaniae uniuersali monstratas habet Merca tor Praesecturas item cum Maiores tum Minores enumerat. VrbS huius prouinciae primaria LatinisTiguriam, proximis aliquot seculis Thure 'dicta, Vernacule Rurich; Vetustissima est urbs, sita loco amoeno ad exitu Lacus magni qui hic de init, excluditque amnem Lin metum Vulgo Limmat dictum, quem haud procul a G arona recipit & diuidit urbe in duas ciuitates maiore & minore,que tamen tribuS cottinguntur amo iis pontibus,inquies frequentes ciuium fiunt deambulationes.Forum habet frumentarium amplissimum , in quo ingere arua menti vis hebdomadatim diuenditur. Incredibilem pisicium copiam Lacus Tigurinus huic urbi iuppedita . Fo tum annonae illic locuples est, lacus subuectioni idoneus. Etsi autem Tigurum quinto demum loco Helvetiaco foederi acccssciit, nihilo tamen minuo propzer Urbis celebritatem αPOicntiam princeps locus omnium co. V vv scR
204쪽
sensu illi datus est,quem hodie quoque aucto medere retinet in comiti js, legationibus, alijsque publicis acti nibus. Viros illustres & claros multos habuit, conradu pellica' lingi Hebraeae, Chaldam & Thalmudicae
peritissimum, Theodorum Bibuandrum; C radum si mrara polyhistora illum Θαυμαπιώτατον, ac multos alios Tagium Petur. egregios viros. Adcensetur huic ProuinciaeTugium pagus, cuius partes & in illis conuentus enumerat Merca-Situs. tor. Caeter Im T rum, V Ulgo Zug, oppjdum, eiusdemque nominiS regio, Versius Septena trionem , Suitiana
vieinitate attingens in pede pascui, & Vilibus consiti montis lacui piscoso adiacet, cui a ciuitate Domen Lacus T inus, qui ad Meridiem versus ad Artense Opidum extenditur. Agrum Compascuum, vini frumentique fem- Soli fertili f. cem habet. Eius cultores Tugini, Straboni vero lib. v II Tostgeni dicuntur qui cum Tigurinis & Cimbris inito perium M edere, Romanis se opposuere. Consulendi Plutarchus in vita Mari j & Eutropius lib. v. Paruit Tugium, aliquaiorum. . do nobilibus, postea in Austriorum potestatem peruenit, hi,bello Heluetae perpetuo praesidia illic aluere,quae futtios de Tis incis infestabant. Itaque anno M. CCCLI 1 Tigurini cum quatuor alijs pagis expeditionem aduersus Tugiurn susicepere. Praesidiarij, munitionibus Opidi dissidentes, ante aduentum Helvetiorum id de Gruere, ciues tamen, qui fidem Aufrio seruare Vellent, obsidionem per dies xv. 1 ustinuerunt.Tandem deditionem fecere, & Heluetijs sacramentum dixerunt, hac condi tione: si intra praefinitum tempus Dur Austrius eos, exercitu adducto, ObndionCliberaret,ab Helvetico facramento liberi, in eius Obedientiam redire possent.
nis,hisa rasso ame Vjdjsicnt sibi nullam in Austrio spem esse,Heluet ico foederi se iunxerunt. Haec depriore huius tab
Iae prouincia; sequitur altera, nimirum Basiliensis, ab inclyta urbe Basilea sic diista. Dicitur Sco ungovia, od nomen a Sequanis deductum esse haud obscura est coniectura, quam etiam Rhenanus approbat, rerum Germanicaria in libro tertio. Agrum habet Vini optimi, frumentique femessimum. Vt etiam vicinis annonae cari ate pressis juccharrere valeant ipsius Incolae. Sunt & pecorum pascua laetissima Hanc regionem olim, Scudo teste Raurici Ptol. , Calari Rauraci insederunt, quos refert, Helvetiorum exemplo, omnia sua Opida vicosque.&quicquid sedisiciorum habebant, exussisse. Basilea inclyta urbs hodie regionis caput. Hanc nonnulli Basi eam dictam a Basilisco hic reperto, quorum opinio absurda est, volunt. Alij i Basilem Iuliani imperatoris matre Rhena is a traiectu,que lingua Romanensis,hoc est Gallica passum vocat, ut sit dicta Basilia quasi P ta Et addit, traiectum hoc loco fuisse Verisimile esse, etiam dum stante Augusta, quod hic propter vallem perquam
torrens e Byrsa ductus fluit, ripa sithumilior, & Ob multas causas ad transitum aptissima, apud Augustam auteabrupta. Hanc tamen coniecturam Munsterus rei jcit, authoritate Marcellini, qui ciuitatem illam Graeca voce ιλείαν id est Rigius' Voca quasi RCn uu seu R m ciuitatem. Alluitur harc urbs Rheno, qui eam De ne mediam diuid nisi, quod ponte unitur. Habet Vrbs ipsa commoditatem magnam a Rhen quia ad eam pluis res sunt nauigationes, magnisque potest adiri oneribus .fassa est ante annos ducentos multos &graues terrae motus. Sed rursiim est instaurata, & anno M CCCCLX. a Pio Pontifice Academia ornata quae omnibus ab eodo
donata priuilegijs,luribus&immunitatibus, quibus fruuntur Academiae Bononiensis, Jolὀniensis Ueidel-bergensis, Erdfordiensis, Lipsiensis, & Viennensis. P refecturas quae huic subsint, receniat Mercator cum notia nullis Comitatibus &Baronatu Κilchbergensi. Fluminibus haec regio rivulisque rigatur pluribus duos omnes tandem Rhenus recipit. Inter hos AB se &mes. Byrsa ex Iura monte per multas convalles Bassileam usque devoluitur, plurima secum deserens ligna & lignorum rates. Vis vero nu. ab opposita parte lNigra silua segregatur, adferunturque pereum plurimae trabes aedificiis aptae, ac deinde in minori Basilea multis in seiu it ossicinis. Nam serrantur eius ossicio mola vertatili arbores in asseres, commolitur frumentum a cuuntur fabrilia instrumenta,ducuntur in bracteas ferreae massa multisque alijs conducit usibus praeter id
quod habet nobiles pisce),praei tim initas. Et quamquam minor est Opposito fluuio Byr1a, est tamen eo piscco lio pluribusque inseruit ossicinis, etiam si Byrsa non modica quoque exhibeat ministeria molitoribus re Chai tarijs, qui aliquot insignes habent Omcinas iuxta hunc fluuium, aut potius iuxta riuulum ab eo segregatu.& ad moenia usque maioris Ba sileae facto alveo, deditistum .Sun t & hic Toiae , Largus, alij que fluuij. Sed de his satis. Restat vide administratione reipublicae harum prouinciarum, paucula subi; ciamus. Ex tribubus omnes qui publicis concilijs intersunt, pari numero e singulis deliguntur, tam Tiguri quam Basilee. Sunt autem praecipuae autoritatis duo publica consilia in hisce urbibus, maius quando plures nomine totius plebiscoveniunt,& id plerumque tantum in gravioribus negoti js & quae ad totam Rempublicam pertinent conuocatur: minus quod quotidie Rempublicam administrat,&civium controversias cognoscit. Ac Tisuri maius consilium est CC hominum, Basileae CCXLIII1. Minus consilium Tiguri L. hominibus constat. Basileae LXr111. Etenim e singulis tribubus duodeni in maius consilium assumuntur , nisi quod Tiguri e nobilium societate Xv1 o deliguntur. In minus con siliu Tiguri singulae tribus dant ternos homines, quaternos Basilee: his accedunt duo Consides in singulis urbi bus publici consilij capitaue Basileae praeter ea totidem Tribuni quos una cum consulibus capita nominant: praeterea Tiguri nobilium societas senos in minus consilium mittit ea aliae tribus tantum ternos dent, & adhuc sex alij liberis suifragijs cooptantur, ex quibuscumque tribubus magistratui visium fuerit. Minus consilium dividitur in VetuS & novum: veterem senatum eos nominamus cui per medium annum munere suo, defuncti sunt: hi etsi quoque conuocantur cum senatus habetur non tam 1emper vocantur, & sunt quedam quae novus senatus tantum transigit. Basileae etiam maius consilium simili modo diuiditur, atq ue e duodecem viris tribuum sex nouo & totidem veteri senatui accensentur. Conuenit autem minus consilium plerumque te nonnumquam etiam quater singulis septimanis. Vixiq; senatui praeeu Consul,quem Burgemuiser, hoc est civium magistrum Vernacule nominares Olent, hunc maius consilium
eligit Consulibus potestate proximi sunt Tribun hos Tigurini Obe Memeso, Basilienses 7 η riste, Vocant; horum tres sunt Liguri, duo tantum Basileae, qui una cum duobus consulibus quatuor urbis capita nomai natur. e mc sussicient.Plura qui petet, Iosiam Simiermn adcat copiose ac docte de his disserentem,ex quo δε
205쪽
IN HAC TA BULA TOTUS FERE BERNA
TUM PAG VS CONTINETUR, ET FRIBVRGL
. Suburbanas, ibin totidem urbissigniferi issent, Osub evsmigriis Pon fectura in besium profiscuntur.
0 iem Caenobiorum Praefectura nouem, quam ex ciuilegus, iurisdictione habent .s Germanicast 31. Varum quaedam
206쪽
207쪽
cias nulli urbium cedit. De cuius constructione sic legimus. Berchioldus Zeringiae Dux Iu huius nominis, construxit suo tempore duo Friburga, id est libera castella, unum scilicet in Brisgoia,& alterum in Nucntlai
dia. Et duo sui subditi, firmiorem & tutiorem in Nuchilandia haberent mansionem,deliberauit aliam exitru Ie ciuitatem iuxta arcem tuam, quae Nidec appellabatur,in peninsu Ia quae Saccus vocabatur , quam tunc silua Quercina occupabat. Quodam autem tempore quum idem Berchioldus venationi intenderet,dicebat fuis. Muitatem quam in hoc opportuno loco condere deliberauimus,nominari volumus vocabulo bestiae, quae nobis primum occurrerit captaque fuerit. Ceperunt autem Ursum, quem Germani Beren Vocant. Cumque eo loco, ut diximus, plurimae crescerent quem S, quo ciuitas erat condenda, omnes fere arbores illae pro domoru structura insumtae fuere . Vnde&opexaxij vulgo dicebant quum resecarent arbores: Lia si dii hau-ngera ridie sarmud essen Bernri. Arbores nite ut sicemini libenter: unia civitas Hya morabitur Bem. Est autem huius ciuitatis situs veluti in peninsula, qua facit Aroia fluuius nauigabilis. Na ad Meridie urbis fluit amnis ille in demita loco ab occasu in ortu,ac tunc reflexus petit occasum ad iactu bombardae, quanta scilicet est logitudo ciuitatis, sicq; Amnis est civitati loco sossae aqua inundantis, nisi quod ab occasu ad iact a balistae fundus civitatis cohaeret coistineti,qui isthmus si perfoderetur haberet Berna formam Insulae . Est autem a Meridie & 4 Septemtrione valde
profundus prospectuS in subiectam decurrentem aqua ab ortu lenis est ascensus in summitatem civitatis. Adiacens solum omnium rerum est ferax, praeterquam vini,quod haud procul Bemates ex1ua terra petunt optimuis Crescit etiam ab Vno latere civitatis Vinum, sed neque celebre neque multum. Ceterum Berchioldus I V huius urbis conditor obi j ante quam ci Vitati colophonem imponeret, eius operis consumationem relinquens filio Berchioldo v.& vltimo Duci Zeringessi. Hic ex uxore filia Comitis de Kiburg duos filios genuit,quos nobiles regionis veneno extingui curauerunt, ob id potissimum quod arbitrabantur Berchioldum odio & aemulatione aedificium civitatis com summasse,quo eos sub iugo seruitutis continere posset. Praefecturas quas Berna sibst habet tam Germanicas, quam Gallicas Mercator enumerat, inter quas Lausianna Civitas Episcopalis. Sitia. habet mirabilem; occupat enim duoS Oppositos colles oc intermediam vallem. Cathedralis ecclesia & Canonicorum des tenent collem Septemtrionalem, & ex opposito colle meridiano patet descensus magnus ad I cum usque. Forensis vero locus est in convalle . Amorte Caroli ducis Burgundiae, redemta a Principibus Sabaudiae Laus anna, Cives Laus annenses interim singulari familiaritate fuerunt iuncti Bernatibus, usq; ad an num MD. XXXVI, quo Lausanna cum Om ni circumiacente regione ad dominium Bernatium peruenit. At cives fruu ntur inierim omnibus su is privilegijs S iuribus. Ad alteram huius Tabulae partem transeo, in qua Friburgi Praefecturae etiam Bernatibus communes a Mercatore recensentur. Friburgum Opidum apud Nicitones situm in Vcthlandia ad Sanam fluuium, a Berchioldo Iu Zeringensin Duce paucis ante Bernam annis misditum. Regnante si quidem Lothario Anno Domini M cxxv II Guile m Vchilandiae Comes mortuus est, ut Nauclerus scribit, quo tempore ab Imperatore Lot hario Vchilandia Conrado Teringensi Principi committitur. Quo mortuo anno M. COI. successit ei fili ui eius Dux Bercisoldus Zeringentis eius nominis Iv. Is viri.
iasique priburgi Bristola & VAtlandiae fundamenta posuit, ut supra quoque diximus, Anno post Christum natum M. c Lo non fine priuilegiorum amplissimorum donatione. Quemadmodum & subsequentes ex ordine Imperatores, utrumque Oppidum, non minore fauore prosequuti sunt, quam si Imperij membra essent. Anno deinde Domini M. . xvi II. Perchiolia V Zeri 1agensium Duce, ε vivis sublato, Friburgum Vchilandiae priuilegijs omnibus illaesis,ad Comites Riburgenses deuenit. Anno vero Christi M.ccix. Ebe ardus Comes Hisb--- gensis, istius urbis habenas tenuit. Is anno Salutis M. cclxx Regi Rudolpho ab Habsburg, peringenti pecunia
suum in hanc urbem,ius vendidit. Hinc istaeas Sylvius,Friburgum nobilem Austriae domum nuncupat. I colae tandem earum mutationum pertaesi, non sine maxima pecuniarum vi, libertatem ab Austriae domo Ie- demerunt. Itaque hoc tempore, Helvetici iuris est. Eiuscemodi in Friburgenti muro epitaphium inuetatur. Dum bissexcentis ter sienis iungatur annus, In Ariburg moritur, Bert idus Dux t lemannm.
Oppidum ipsum mirabilem situm obtinet, partim enim monti praecipitibus petris suffulto impositum est,
parti m iacet in valle acclivis montibus clausa, circumfluitq; montem,in imo per desidentem ciuitate amnis, Sana mediocris magnitudinis. Platorium situm est in praecipiti rupe,ubi olim A1xsuit,aqua teporum successu creuit ciuitas ipsa, supra & infra. Oppositi montes sustentant moenia, tametsi in orientali monte, nullae sere domus, praeter munitiones existant. Quocumque pergiS in civitat est tibi vel astendendum vel descendenda. Hger eius profert omnia necessaria praeter vinum, quo non nisi importato utitur. Et Haec de huius Tractus
Ciuitatibus: nunc nonnulla de administratione Reipublicete harum Vrbium addamus.Genus Reipublicae est in his,quale in ijs urbibus Heluetis quae non sunt distributae in certas tribus ex quibus magistratus pari nume. ro deligantur. In his autem Urbibus summum magistratum & caput publici consili j vocant, ei, Schuldumen. Vox haec Germanica in Longobardorum legibus usurpatur, & Schuldahis scribitur: videtur autem etymon v eis esse a debito, id enim Schius, & iubendo, quou videlicet Ahia his debitoribus imperet ut creditoribus suis satisfaciant. Iste in hisce urbibus summam auctoritatem & potentiam obtinet. Conssilia hic publica etiam duo
sunt, maius & minus. Maius con silium Bernae sicut &Tiguri nona en habet ducentorum,quamvis plures sint ducentis. Minus vero consilium Bernae est hominum xxv I . Senatus eligendi ratio haec Bernae seruatur . tuor urbis signiferi ex omni civium numero viros xv I expertae fidei & virtutis sibi adiungunt: atque hi xx viri Una cum Consule maiorem senatum deligunt 'ac postea etiam Minorem. Consules quorum praecipua dignutas est, ab utroque consilio communibus suffragi js eliguntur. Friburgi itidem maius consilium cc hominum
minuS XXI II I. Administrantur autem a minore Senatu res Vrbanae, ac prouocationes subditorum audiuntur, Praeterquam ex Praefecturis Sabaudicis postremo bello captis. Quae autem ad totam Rempub. pertinent, maXimique sunt momenti, ad ducentos seu maius consilium reseruntur. Consul qui utrique Consilio Praesidesia, uniuerso populo deligitur.
208쪽
hac Tabula prima fronte Lacus Lemanus in confinii s Dacatus Sabaladiae, Omita tu Laeus Lema, Bufgundiar, Dominatu S Helvetiae & Episcopatus Valesiae conspicitur. Circa Lacum ruinis Regi
Qero nomina Regionum, Praefecturarum, Baronatuum, Ditionum, Itinerum, Fluvio' omum circa La
si ium. Montium. Vrbium, Pagorum, Castellorum & Castror i leguntur. Sabaudia inco-cum. Ith M' lunt Populi Cisalpini lingus Gallicae non imperiti, qui olim Allobroges, teste uillo Cae
sare Commentariorum initio, ab Allobroge Galliarum Rege qui florebat anno mundi circiter 2 3 3. ac postea Bagaudae teste praestantissimio Antistite Faucheti O, & tandem Sa-haudi nuncupati sunt, Gallice Savoysiens, Sabaudice Savoyarde. Illam Regionem ab anno Domini IIa 6 ComiteS, dc ab atino D. I 1o Duces hactenus rexerunt. Eadem Regio fertur a Legione latronum prinium diuque culta. Verum hodie tuta sunt ibi &secura tempore pacis itinera. De Coeli temperie conqueruntur Caeli temperies incolae dicentes ut plurimum, o quam frigus viget vel, quam aestus ingens esti Et tamen fere nunquam Congclatur Lacus nec Rhodanus. Aestus vero.non solet ibi esse tam ingens quam in Delphi natu , nec si igUS tam Vehemens quam in Inferiori Germania, ubi flumina congelari solent. Aer quibusdam in locis aQeo est
subtilis Vt famem acuat contra in quibusdam alijs famem &sitim sedat. Solum est aratione facile & fertile. εμ sertilitas Abundat enim Vuis, Tritico, Pisis, Rapis, Catilibus, Faseolis, Melonibus, Porris, Cepis, fabis & Lentibus;
necnon Ordeo, Foeno de Avena, atque alijs Frugibus. Fructus vulgares hi sunt, Nuces, Poma, Pira Varia, Cerasa dulcia & acida, Mora nigra & alba, Callanea &Amigdalis; rariores sunt Ficus. Iucu oda quoque adest Varietas tum coelestium, tum aquatilium, tum terrestrium Animalium . Vuandalae Helvetici Lausu t Anim iuva. nam & vici na loca colentes subditi sunt Illuitri sis. Dominor u Bernensiu ditioni, quoru nomine Praesecti per r.eων.
quinquennium magna cum authoritate clavem & clavum Rerum publicarum tenent. --
Secundum vetusta Chronica, Anno Mundi a po. Lausannae fundamenta jecit Arpentinus Herculis pn,ias.
Centenarius , a quo derivatum est antiquum eius nomen Carpentras , quod mutatum est cum transterretur
in Montem civitas circa tempora Marti ni Episcopi Laus annensis Anno Domini 193. Urbs Nevidunt, olim Benevis Vulgo dicta, ante adventum Iulij Caesaris desolata&diruta, Imperatoris Flavij Vespasiani tempore restaurata fuit a quodam eius Centenario nomine Nyon . Cossonex Anno Domini a . structum est. Albona vero Anno D. 3 6 S sequentibus condita. GENEVA, civitas equestris, libera & Imper alis , in qua cuditur Moneta alba & nigra satis nota & probata, primum vocata est Genevra, ut nonnulli existimant, quoniam Iuniperi loco in colle sita est, quem situm ei dedit Lemannus cpater Alemannorum seu
Germanorum) Priami nepos, Paridis filius, anno mundi 290 . . Postea vocata est Aurelia ab Aureliano Imperatore, quoniam Restaurator fuit ejusdem civitatis, quae Heliogabali temporibus flanditus combusta fuerat. AIulio Caesiare seu a Latinis vocata est Geneva, & a P eris, metri causa Gebenna, nec non a Notarii s. A Germanis Gens. A Gallis Geneve, cuius anagramma petaptum est Vm E. Casellum Morgiarum anno Domini II 33. Imp. Clotario constructum est. Aquianum, Vulgo EVian, a Petro Sabaudiae Comitis Amedas fratre & Vicario conditum est anno 1237. Lacus ille Genex ensis ex parte Helvetiis in longitudinem xv I. ex parte vero Sabaudita XII. et in latitudinem 4. milliarium sese extendit . Portus habet frequentes ad minimum 16. Ex portu Morgiensi & Rotulensi, vulgo Rotu, Vinum Portus Optimum : CX portu Vero Promontorij,vulgo Porment , & Neronis, Vulgo Neru, magna copia ligni & , . carbonis Geneuam advehitur. Rhodanus Lemanum interfluens ab origine sua usque ad introitum Lacus noest patiens navium, neque a Ponte Helvetico suburbi j Geneven sis usque ad proximum Oppidum nomine Sesset, quod 7. milliaribus ab urbe distat. Idem fluvius certo loco 3. miliaribus ab urbe distau te in Barathrum subterraneum labitur. Conterranei Flavij in Lacum Lemanum fluentes sunt etiam Nauium impatientes, Varijs de causis. Rivus Lausanam intcrfluens Olim Carma dictus est, de inversis syllabis Macar, quod apud Homerum felicem significat.
209쪽
210쪽
Iur Mons tantae est longitudinis, Ut eius incolae a Germanis olim Longimani dicti lsint. Nam ex e ius extromis cacuminibus conspiciuntur Templa GeneVae & Bassi leae, quatuor au i quinque dierum itinere ab invicem distantia. In eo spectatur cum admiratione Petra pertusa , quam Sebastianus Munsterus in sua Cosmographia describit: Item Castellum Puellae seu Virginis a Iulio Carfare conditum ' Item SClaudi j Opidum , quod a Claudis e longinquo nomine Religionis invisii tur: Item Fons Niveus aestivo tempore: Item Puteus naturalis instar theatri latus, instar Templi mediocris altus, & instar antri obscurus, perpetuo nive glacie ac forte Crista)lo plenus. Non procul a Lacu Lemano ex parte Sabaudie conspiciuntur Montes media ae state nive cooperti. Est quidam mons uno milliari ab urbe Geneva distas quem nonnulli non sine horrore conscendunt per gradus arte plus quam humanae rupescitas strictos'& fere innumeros . Sunt qui supremo gradui pedem adponentes, identidem a conspectu horrendi pretecipi-11o egressi sunt. Est alius mons non procul ab Aquilae Opido vetitis Valesitam, de cuius stupeisdoc su&effectu legatur Historia Ha Historiis memorabilibus nostri temporis, capite Terraimotuum nuper Gallice 1 naucem editis, Lutetiae Pari siorum. Mons S. Sergi j fertilissimus est inter caeteros Chablasii inter quos alter etiam fertilis est. C teri nihil nisi ligna seu arbuscula serunt cum pascuis vaccarum quae in planitie montium aestivo tempore saginatitur, & lac ubere reddunt. Caeterum quis enumetet casias&res memorabiles 1 3s tempore belli gestas. Quantum & quam formidabile praecipitium montis Mustruace- sis, in quod singulis annis multi equi onusti ac nonnulli mercatores praecipites ruunt De rupibus instardetium aut ensium acutis acutΙori stilo est scribendum aut silendum. De radicibus Aquianensium mon-nc, sium notum est eas ignor: eo, pro ter altitudinem Lacus, e cujus imo Originem trahunt. Sylvarum maxima pars pauperibus S diVitibus castaneas iuppeditat, porcis &suibus glandes, igni lio na vili precio agricolis Curricula & aratoribus aratra. i di
--. Curia municipalis Geneven sis in qua quotidie viginti quinque prudentes & pij Senatores Re publice causa conVeniunt, In qua etiam membranae scriptae cum codicibus asservantur , noctu a civibus ipsis custoditur Ex una parte Portae collocara st Sedes Iudicij, vulgo Tribunal, magnifica. Ex altera partet Portae prostat Monumentum notatu dignissimum de tempore, Occasione & medijs renovati status. Armamentarium egregie instructum prope Curiam ostenditur. In eadem civitate multa sint propu nacula em mentia&bombardis munita. Arces multae sunt& fuerunt in hac Regione, quarum una SMatharina dicta in qua reposita erant in strumenta bellica ad obsidionem Genevae parata & illuc adducta an 1ς0o Capta est a Rege Henrico quarto eiusque jusso diruta, anno D. 16ΟI. Altera quae opportune in Oppofi tum ab ipsiis Getieuensibus erecta erat, pacis & parcimoniae causa in Chaos redacta est. Tertia vuDo Ripante dicta, auxilio Gallicarum cohortium in potestatem GeneVensium venit annorue 8o dc desolata est, ut&quarta, quae erat Versovij quum ab ijsdem Geneventibus capia est. Nonnullae ibi sunt Tu res affabre & ingeniose erectae, in ter quas una dicitur Turris Magistra, quae Geneuam ex parte Lacus & Sa
baudiae defendit: alia dicitur Turris Insulae, vel Caesaris, qζ in alta iiiuula sita est add Pon
iis olim ad Helvetios pertinentis, &ut fertur ab eodem Imperatore constructa est. Ratio munitionis op-t1ma est Genevae, ut semel compertum est. Nam extrema fame premi ab hostibuS non potuerunt: quoniam Laeus allues & Rhodanus interluens Optimos eis & plurimoS pisces suppeditarunt,"idie suppeditant. Nec ipsiis munitio pulverum nigrorum deesse potest, quandoquidem ibi quotidie conficitur aut
I 8, ct lauta confici potest . Statuta & Leges Reipublicae Collegi jque GeneVenilis leguntur in libro impressio. Ma
Od vulgus attinet, a barbarie videtur alienum : etenim magno amore & honore advenas colit & en