Chronicon domini Walteri de Hemingburgh, vulgo Hemingford nuncupati, ordinis Sancti Augustini canonici regularis, in coenobio Beatae Mariae de Gisburn, de gestis regum Angliae

371쪽

A a public

nostris fidelibus verisimiliter proventura, de quo ii ' β'

spe pulcherrima iam arridet: O autem, an iij j x'

tum Coelestem Tatiam devotisSime contemplantes Ipsi Salvatori nostro laudes et gratias humilitoreXSolvimus, deprecante ut Qui jam et Semper, in opportunitatibus, copiosis gratiis' nos praevenit, continuatis nos auXiliis proSequatur, et nobis regere temporaliter Si concedat in terris, ut in Eo laetemur aeternaliter in excelsis. Di- Iectionem vestrum' attente rogamus, et per Dei misericordiam Obsecramus, quatenus Soli Deo Vivo, qui tantum signum nobiscum' secit in bonum, in devotae audis praeconium SSurgenteS, nos, jam in remoti agentes, et nedum jura nostrareCUPerure, Sed Sanctam ecclesiam catholicam attollere, et in justitia populum regere CupienteS, sibi devotis orationum instantiis recommendare curetis, sucientes pro nobis missa et alia is placationis ossicia, misericorditer exerceri; et ad hoc clerum et populum VeStrae dioecesis Salutaribus monitis inducatis, ut Deus 9Se, mi Se- ratus nobis, progressum 1 elicem et eXitum annuat gratiosum; detque ' Servo suo cor docile, ut recte possimus judicare et regere, et Sic facere quod praecipit, ut mereamur assequi ' quod promittit. est custode praedicto, apud Waltham Sanctae Crucis, XXVIII die Junii. Vsi

Datum anno regni OStri Angliae decimo quarto, regni Vero nostri Franciae primo. ΜSS. o Memingburgh, he documentas reserve by Robertis Aves-bur concludes thias: Teste Ed-Wardo duce Cornubiae et comite Cestriae, stio OStro cariSSimo, custode Angliae, apud altham Sanctae Crucis, XXVIII die Junii, anno regni OStri Angliae XIV., regni ver Franciae primo.

372쪽

EdWar III. Qualiter Reae Anyli Gallicis multa ala intulit, Tor-

na cum o9sedit, et de Lueris inter Reges mutuo mi88ὶ3.

Rex Anglis Edwardus cum sua militia Franciam intravit, villas m Onnullas incendi, de firmavit, blada 3aStaVit, praedas egit. Civitatem Tornacensem victualibus et armati Optime munitam obsedit Rex autem Franciae, collecto exercitu quasi innumerabili, et nostris temporibus inaudito, juxta Ornacum ad tria milliaria aqua profunda trumque exercitum SeCernente, IOCO, ut serebatur, paludibus CircumSepto, CaStrametatus est Tandem, mediante praecipue Omitissa Hanoniae matre reginae Angliae, adjectis conditionibus multis captivisque interim lartis utriusque libere dimissis, usque ad festum Sancti Johannis Baptistae initae sunt treugae, quibus elapsi paceque inter reges nondum sorte resormata, captivi redirent ad carceres, vel redemptione Solverent iraetaXatas Sicque comites duo Sarum et SouthsOth, qui dudum cum paucis villae quae Insula' dicitur minus provide appropiantes, a loci incolis inclusi sunt et capti, Parisiusque diu carcerali custodia detenti, initis religis liberes dimissi Angliam aedierunt Ferebant enim nonnulli pecuniae inopiam Anglorum regem plurimum coarctaSse; Si enim thesauri copiam habuisset, reugas illis non concessisset PO- fuerat quoque in regno Suo UStode et ministros, avaritiae uae, ut Videbatur, OnSulenteS, ProseC-tibusque propriis inhiantes, qui salutis honorisque

373쪽

regii parum curantes, regem URS POCunia desti Edwar m. tutum dimiserunt et egenum Re enim vera i -- geSta regum a monarcha primo Anglorum re-VolviSSent, CCurateque ConSideraSSent praeteritorum itum XXVIII. annorum, tum Stronuum,

misericordem et humilem, insulam troduxisse minime reperissent. ante Ornaci obsidionem misit rex Anglis Francorum regi literas, ipsum nullatenus regem sed Philippum de Valesio nominando, inter caetera talia continentes. Quod quia Per nun Cio Suo plures paCis Via rationabiles, pro jure u in regno Franciae haereditateque debita recuperandiS, hactenu ab ipso Ontra Deum et justitiam detentis ac occupatiS, ei Obtulisset, nec ei rationem neque justitiam, ut videbatur, facere decrevisset, idem rex Angliae per medium Franciae, Sicut dominus Superior, tranSierat. Collectaque raecum terrae ejusdem sortium potentia, VerSus ipsum se attraxerat in jure suo finem Deo placabilem assectans facere breviorem Et quia causa inter ipsos duos fuerat Raward

. . . offers to

et si via sorte ista tibi non placere contingeret ' π

ex parte utraque Centum Cum rege suo sortiore ac validiores convenirent, bellumque Committerent. Quod si ista Philippus praedictu acceptare non curaret, infra decem dies proximo Sequentes juxta civitatem Ornacensem cum UniverSO XerCitu Suo bellum daret et quid praedictorum eligere deliberaret, ei per literas Sua remitteret Sine mora. Rescripsit autem ei rex Francis in Gallico subhuc Orma.

combat.

374쪽

Philippus, Dei gratia re Franciae, Ed-

Ward regi Angliae Literas VeStras, Curiae

nostrae Philippo de Valesio missas, aliquaSpetitioue dicto Philippo actas continentes,

perSpeximus. Sed quia iterae nec petitiones praedictae, sicut illarum tenore evidenter apparet, nobis miSSae nequaquam fuerunt nec factae, Vobis nullatenus respondemus. Et quia per praedictas literas, et aliter, intelleximus quod regnum

nostrum Franciae in manu armatorum valida intrare praeSumpSiStiS, damna non modica nobis, regno OStr a populo, Voluntate ductus Onratione, ea quae homo igius domin suo facere tenetur, minime Considerando, intulistis; intrastis siquidem dudum Omagium nostrumligium, nos, Sicut ratio exigit, regem Franciae recognoscenS, Obedientiam qualem ligio domino Suo quis promittere tenetur, Sicut literis vestris patentibus magno Sigillo VeStro Signatis, quaSPene nos habemus, et etiam Os habere debetis, liquet manifeste promisistis nostra ver exiStit intentio, Cum aptum nobis decreverimus ad Onorem OStrum, regni OStri populique commodum, vos de regno nostro ejicere ac effugare et ad hoc quoque complendum perficiendumque firmum Spem, a quo nobis data est potentia, habemus in Christo. Per vestram quippe guerram voluntarie irrationabiliterque motam, paSSagium

ultramarinum retardatur, non modica Christianorum Copia morti subitur, servitium divinum minoratur, Sanctaque eccleSi minis tenetur. Quod vero asseritis Flandrensium animos Sive auXilix vos ῬOSSidere, BeStimavimus certi esse

375쪽

Sanguineum OStrum Comitem hiandriae dominum Suum, OSque Superiorem dominum, taliter se habebunt, quod honorem suum delitatemque SerVare non mittent et quod huCUsque Ommissum esse dinoscitur per malum eorum consilium qui commune commodum Sive utilitatem non OnSiderant, Sed proprium, Perpetratum

Qualiter ei det ardus Ministros suos amovit, et Archiepiscopus et Literam misit. Rex Edwardus, mari transito, Angliam in Edward

immo seculare ad placitum suum Substituit, nonnulla, ut in Sequentibus patebit, fautorum ductus consilio inchoavit, unde et Iohannes CantuarienSi archiepiscopus ei literam in Gallico scripsit, talia continentem. Carissime domine, dominationi OStrae Cire A. D. I3ll. placeat quod re excellentisSima quae rege et Prin Ti,' dii cipes debito opportunoque detinet Statu, SaPien cani bufν a

es consilium. Et ideo dicit sapiens, 'Ubi multi t. i. ' ' 'consiliarii, videlicet boni, ibi salvati Scribitur

V. G.

376쪽

364 CHRONI CONUI ',. enim libro RegUm, quod Salomon, regum Sapientis-

xiiij. terram Israel in pace obtinuit et quiete, OmneSque rege Sibi conterminos voluntati suae tributarios habuit et subjectos. Illo autem iam univerSae carni ingresso, regnavit filius Suus Roboam, qui praetermisso Seniorum qui Cum patre fuerant consilio, juvenibus sibi lacere volentibus adhaesit, unde et terram Israel, praeter duodecimam partem, Sibi a Domino reservatum, juste amisit. Multique reges Israel, terrarum insuper aliarum, malo ducti consilio, ad magnas inopia devenere. Et ne vobis, domine, displiceat, recoliti quidem quod per iniquum consilium dudum domini nostri regis patri UeStri, quem Deus absolvere dignetur, Contra leges terrae Magnamque Cartam, majores terrae aliOSque cepit, morti adjudicavit, bona diripuit, nonnullos redemptionibus graviSSimis vexavit et quid illa de causa acciderit, Vobis manifeStum St. Post ejus tempus per consiliarios Vobis adhaerentes fere Corda populi terrae UeStrae misistis, a

quibus, ut sibi placuit, vos eripuit Jesus Christus:

post haec autem per bonam circumspectionem discretionemque praelatorum, magnatUm, Cterrae Sapientum, negotia Vestra taliter sunt

deducta, ut integre corda populi vestri possidetis, o ita Ierici sicut et laici magis quam alicui

jutrices : Sicque an mediante consilio, populi vestri suffragio, gratia necnon vobis a Deo collata de inimicis vestris Scotis et Francis gloriose triumphastis, inter Christianos principes nobilior reputati estis. Sed impraesentiarum, per iniquum quorundam terrae veStrae consilium qui commodum proprium SiVe utilitatem magis

377쪽

tare noscuntur, clerico et alio terrae UeStrae RPi s. Αρὰ, facitis, processus Contra lege Merrae, qua se dάα, ἡ, . SaCrumentum, in coronatione Vestra praestitum, GJ x xii'

custodire tenemini, peragitii indebitos necnon contra magnam Curtam contra quam Venire PraeSumentes lem praelatos Anglis, bullamque Papalem quam penes moi habere dinoscimur, Sunt excommunicati Quae quidem in animae VOStrae non modicum periculum, Statuition Orisque detrimentum, pro dolor acta sunt Et quanquam iidem qui rectores terrae magi quam Statui illorum congruit se faciunt et consiliarios, intelligere vos Onantur quod ea quae in praesentingitis, lopulo veStro complaceres debent, certisSime tamen asserimus modo nullatenus inchoato, et hoc reperietis Dubitamus enim non modicum, quod si modum prosecuti fueritis jam inCeptum, corda genti Vestrae nec non auxilia bonum ac rectam amittetis et querelam, taliterque citra mare vos implicabitis, quod guerram VeStrum perficiendi nequaquam Vires possidebiti nec potestatem. inimicis Vestris iccasionem 4nsurgendi contra vos dabitis et destruendi, bonamque famam vestram ac terram, quod Deus avertat, amittendi Quare, domine, i, honoris Vestri

terraeque Salvationem, Verelam Vestrum neCnon Confovendam, magnate terrae a Sapiente Coadunare et ut negotia Vestra inlicem Ortiantur essectum, Seniorum aC magnatum Secundum RSSenSum, quorum Sine ConSili auxilioque terram VCStrum aegere me etiam querelam poteStiSperficere, Velitis et Operari. Et quia aliqui vobis

collaterales Sive faventes proditionem nobi et falsitatein imponere non formidant, OS XCOmmunicatos Ore denunciamus, et Sicut pater UeSter Spiritualis pro talibus eos tenere Velitis X OramuS.

378쪽

366 CHROΝICONΕdwar III. Ob quorundam insuper vobis ministrantium 'in - ertiam' iniquum etiam vestri absentia sive famu-

hisbopos latum, villam Ornacensem alios necnon honoreS

Velitis, domine, Si placeat, praelatOS, magnateS, terraeque nobiles, ubi cum praelatis Secure On- Venire poterimus loco comPetenti congregare, et in quorum manibus ab initio guerrae QStrae, Ianae, denarii, et ulla quaeque usque in hodiernum diem vobis OnCeSSa devenerunt, qualiterque miniStrata fuerunt, per quorumque desectum Tornacen Si Civitas non subacta, sed aliter extiterat dimissa, diligenter inquirere, et Velut dominus aequus et justus, Secundum lege terrae, prout demerita exegerint, culpabiles caStigare. Et quantum nos attinet judici parium OS-trorum, SanCtae CCteSiae Statura ordine OStro, alias sicut saepe Scripsimus Semper SalViS in omnibus nos Submittere parati sumus. De nobis itaque, nec aliis terrae vestrae fidelibus ac probis, priuSquam Veritas CognOSCatur, nisi bonum Credere ne cujusquam dictis fidem adhibere, velitis Si enim gentes Sine reSPODSO, Veritate OCagnita, puniantur, de bonis et malis, reis et in- Sontibus, unum judicium foret et idem. nimicos insuper Galliae et Scottae de sortes

attentius matureque On Siderare curetis si enim Praelati, magnateS, C totius terrae OStrae Supientes, die nocteque sine divisione seu discrepatione una Voluntate forent congrua et aSSen Sunegotia VeStra, Supra modum ardua diScrete CCircum SpeCte Ordinandi, guerram veStrum jam inceptam, honorem vestrum terraeque Salvationem ConserVandi, Satis modicum fore videretur. Nec vobis displiceat, domine reVerende, quod Verita

379쪽

habuimus, et Semper Deo auctore, babebimu , calid bis . . honori vestri u terrae ConSerVatio, et, quanquam ' in,' indigni. primas tamen totius Angliae existimus,

et pater vester Spiritualis excitare vos dinOScitur, pericula animae vestrae in Statui detrimentum de nunciare, mandare, a praemunire Cum esseCtu. Spiritus Sanctus, domine, Orpu VeStrum et unimam salvet et CuStodiat, gratiamque bonum Onsilium habendi et sanum, a credendi, victoriam necnon inimicorum vestrorum vobis concedere dignetur Datum Cantuariae primo die Januarii. V Qualiter Archiepiscopus scripsit Cancellario Angliae.

Scripsit etiam idem archiepiscopus cancellarii The Areh- Anglis in Gallico, sub tali forma Iohannes, anterbury's

. lette to the

permissione divina Cantuariensis archiepiscopus, ordCnan- totius Angliae primus, et Sed is apOStolicae legatuS, Suud y, domino oberto e Bourser cuncellari Angliae, libertates Sanctae ecclesiae et terrae eges illibatas conservandi voluntatem. Dicit enim SapienS, quod Verita praecognita a praeviSapericula non modica evadere facit post futura ideoque vos intelligere volumus quod decimae Sanctae CCtesiae per unum annum e Clerum nostrae Cantuariensi provinciae domino nostro regi ultimo concessae, citra festum Sancti Johannis Baptistae proximo futurum certis terminis cum aliis decimis a retro existentibus persol-Vendae, Sub Certis concessae fuerant conditionibus, certisque articulis a domino nostro rege dicto Clero OnCeSSiS, et per Cartam Suam ConfirmatiS. Et inSuper quod dictus clerus nulla alia portione

380쪽

non garba certis tamen modis et conditionibus

adjectis, videlicet quod nulli praelati nec etiam

aliquis de clero praedicto, ad hujus nonae contributionem portionis aliquatenu tenerentur, niSi tantum illi qui per baroniam tenerent, et ad par- Iiamentum venire solent. Quodque ad OIutionem decimae, ut praemittitur, ConceSSae, praelati et caeteri de clero nonam portionem praedictam Solventes, nullatenus forent astricti; sed quidam nostrae dictae provinciae nonae portionis collectoreS, a praelatis et caeteris de clero qui decimam antedictum solvunt, et per baroniam de rege nihil

tenent, nec ad parti amentum Venire Stricti sunt, nonum, ut praemittitur, On CeSSum leVare, et per districtiones varias nituntur exigere. InSupereta hiis qui ad solutionem hujus non 3 nStringuntur, contra Deum et justitiam a ConceSSionem Saepedictum viros ecclesiasticos onerando, decimum exigunt memoratam. Quocirca in Domino VOS Ortamur et requirimu quatenUS erSOnRS religiosas et ecclesiasticas, nisi secundum Ormam et ConceSSionem antedictas, Onerari vel VeXari nullatenus permittatis, nec etiam consilium Seu assensum in dictae Cartae praejudicium, Seu priVi- legiorum ac libertatum ecclesiasticarum UbVer-Sionem, praebeati quoquomodo Si ero breVe, CommiSSio, praeceptumve aliud contra formam

Magnae Cartae, privilegia ac libertates antedictas cancellaria hucusque fuerint emissa infra decem dies post harum receptionem literarum, Sicut tenemini, revocari et annullari lactatis; voluntas etenim domini OStri regi Cartam prae-