장음표시 사용
201쪽
sub altera forma. EXimiis Cl. virorum meroe, Giu lio ac Nossi observationibus constat, eaeteriorem remediorum usum ope potissimum fricationum
praeter ea commoda, quae recensuimus, eam quo
que utilitatem parere, quod ea ratione facilius,& pene' sine periculo adhiberi queant plura re-nedia praedita vi potentiori, & maxime vehenenti. Quae quidem utilitas pluris haberi debet,lec atris postponi, immo saepe momenti maximi:sse potest. Hac enim ratione utiliter non raro iti possumus Vario remediorum genere , e quo una usu anterno, ct praesertim ab eorum Sum-ione facienda ob nimiam eorum energiam ab Sti-Cre cogimur, ne aegrotantes graviori periculo Nponantur, licet in quibusdam morbis & circum tantiis magna ab eorum usu eXpectari posset
tilitas. Plurimi ergo interest, hanc utilitatemoni posse sine ullo infirmorum periculo, utiter supra dictam methodum obtinetur. Cum igitur magis comprobetur in dieS, masque elucescat vis, S actio non levis, quam reti edin e Xercent, etiam exterius applicata Prae': rtim Ope fricationum, utpote absorbenda ab Sorbentibus vasculis, ct circum agenda intorius .c corpus, ct e X allera parte incommoda pere X ternum declinentur, quae proficiscuuturi eorum usu interiori potissimum per os facto, in ira dicturi sumus; maXime eXpedire plito Omnia remedia , vel saltem eorum praecipua , t He maXima energia, ct efficacia operandi vio, a donata sunt, R d ctrcendum incommodorum tacta iam ψd usus tantum eXteriores adhiberi.
nodo trahitur utilitas , quana pareret S ioc reinediorum genus, quin timeau tu
202쪽
damna, quae oriri possunt ob nimiam energiam.& vim ab usu eorum interno. Nam e X teriuS Rpplicata ab externa corporis superficie migrant ad partes corporis internas , quin actionem immediatam e Xerccant in organum ventriculi nobilis-Simum, maXimoque sensu praeditum aliasque pamtes non Valde dissimiles nobilitate & vi sentiendi. sed per alios corporis ductus seu partes indolis omnino diversae transeunt, susceptis Zntea Variis modificationibus & temperamentis. Quo fit, Ut per exteriorem eorum applicationem ea imcommoda saltem tam facile oriri nequeant, qu timeri jure possunt, ac saepe prodeunt ab inter
Auctores, quorum supra memini, monent, se deprehendisse actionem horum remediorum applicatorum eXterius per fricationes promtiorem es Se , quam passim habetur ab ipsis interne praescriptis. Loquuntur ii de remediis maxime energicis, qua in re effectum, quem innuunt, ceu Seo repetendum esse non a modo Sumtioni Aremediorum , sod ab eorum do si longe diverSa. Cum enim ea externo adhibentur, utimur multo
largiori dosi, quam praescribi soleat pro usu illorum interno. Quare absorbentur illa tam large applicata a corporis vasis majori in Copia, apta propterea citius sibi propriis producendis effecti. bu S, quam cum interne adhibentur utpote sumta longe minori dosi, qua uti cogimur, lentius Pro P
Caeterum opportune monent recensiti scrist tores , ut . remedia ope fricationum externe adhibenda facilius , & promtius ab Sorbeantur a cor Poris vasculis, corporisque variis partibus ius.'
203쪽
nuentur, dividi oportere, quantum fieri potest. in particulas tenuissimas. Quod Sane accurate observandum est , ut optatus effectus obtineri possit a remediis exteriori corporis superficiei opplicandis. De utilitate usus, ct applicationis remediorum in cute ope praesertim fricationum egerunt
maxima diligentia, ct acumine philosophico praecaeteris celeb. viri Chiarenti, Brera, Giutio &Aossius, qui methodum hanc accuratissime adhibuerunt, ac multiplici observationum , & eXper mentorum genere tam clara in luce posuere, ut cum medicinae non eXiguam utilitatem attulerint, iisdem gratulari debeant, gratumque animum gerere omnes ingenui medicinae cultores. Ego quidem de hoc argumento plene iisdem assentior, si eXcipias, quod ajunt de necessitate adhibendi pro istorum remediorum usu succi gastrici vel salivae &c. in vicem alterius cujusvis substantiae solventis ad usum vehiculi idoneae, ut facilius applicata remedia a variis corpori S Vasculis absorbeantur. Qua in re cum ipsis convenire non possum idque repetere malo a tenuitate ingemimei', quod vim rationum , quas illi in medium proferunt, fortasse HSsequi non valeat, quam abnegata debita illis aestimatione , quam erga eos profiteor mihi esse longe maXimam. Potior ratio, quam ipsi ad adstruendum, quod asserunt, proferre solent, ni fallor , in eo sita esse videtur, quod dicant Succo gastrico, solivae aliisque hujus generis animalium corporum humoribus hoc, ut ita loquar, privilegio gΘudere, o D vim animantem, vel ut clarius, licet
minus latine loquar, animalisantem, qua Vigont.
204쪽
Stantiis; qua sit, ut ea vi percitae ab aliis distiu-guantur, & apellationem propriam Sortiantur substantiarum animatarum , Seu animalisatarum. At de hac ratione quid sentiam, candide aperiam. Non distiteor succum gastricum, salivam, aliosque animales humores vere elaborari a natura visua propria in animali vivento atque ab hac vi natura: ministerio parata repeti oportere , diversas proprietates , ac notas , quibus substantiae insignitae sunt. Concedam praeterea ab ea vi, quamdiu ipsa permanet & praeseres adest , imprimi posse peculiares proprietates ; id quod prae
stare chimicus arte non potest, cum arte vim illam naturae eXaequar' non valeat. In hac re nullus controversiae locus esse potest. Sed illud intelligere nequeo , qua ratione Wis illa, quae apte vocari potest vis animali sationis, ubi ipsa vel
exstincta fuerit, vel e Geta, actionem Suam eXerere possit. Jam vero extra clubium e St, eam vim eX tingui, vel inertem fieri, ubi cessent op portunae rerum circumstantiae, quae ad eam ct lendam ac sta Stinendam concurrebant. In quod sa tis apparet eX variis experimentis, quae de Succogastrico aliisque animalis viventis humoribus habita fuerunt, cum per ea prodatum Sit, rem aliq. ter se habere in humoribus separatis a corpore Viventi, quam se habeat in iit dein corpori ad- .haerentibus , eique conjunctis , Ut propterea jure dici possit, in humoribus se partatis a corpore Vim animali Santem extinctam esse, atque in iis non superesse nisi effectum ab actione vis ejus animalis antis profectum, quae in eosdem corpori Viventi Odhaerentes exercita fuit. Qui sane effectus
205쪽
avi naturae productus, cum ratio nos lateat, qua ille prodeat a Vi naturali, artis magisterio per imitationem obtineri non potest; quo sit, ut
ea corpora , quae actionem Vis animali sationis in se Susceperunt, artis subsidio aequaliter prorastis efformari non possint, licet eadem ipsa principia inter se uniantur, quibus illa per analysim constare dignoscitur. Sed huc quaestio redit,
ut videamus , an ea de causa, quod substantiae semel expertae fuerint actionem vis animali sanistis , retineant peculiares quasdam proprietates , quibus exterius adhibitae aptiores reddantur, Ted dantque aptiora remedia subeundis internis corporis vasculis, ac permeandis corporis partibus, cum in ipsa actionem eXerceant Suam SolVendo, vel attenuando, R iis communicando affinitatem cum organis absorbentibus. Id quidem facile intelligetur ubi energia vis animalis alionis adhaereret humoribus animalibus etiam sejunctis a Corpore vivente, sed cum, ut diXimus, ea vis in humoribus separatis, vel prorSus intereat. vel iners fiat, hinc mihi impervia TeS e St, nec induci possum ad eam praerogativam Succo gastrico aliisque similibus humoribus eatenus impertiendam, quam iis adstruunt Viri celebres,
Nihil superest, nisi ut dicatur ad causam
eorum tuendam, Vel solam impresSionem sive
effectum illum, quem vis animalisationis in hul moribus peperit , qui illius actionem expertii sunt, cum corpori Vivetiti adhaerent, humoribus ipsis dedisse vim attenuandi, solvendique Subatontias, quibus uniuntur, iisdemque eam affi- nitate m communi caudi. quam ipSi receperant .
206쪽
cum partibus corporis, seu absorbentibus orga. nis, quibus humores, ct remedia cum illis unita applicantur. Ex quo intelligi posse putant,
cur remedia ope istorum humorum confecta facilius, ct promtius absorbeantur ob majorem prae aliis vehiculis aptitudinem & analogiam Hoc unum esse video, quo illi uti possint ad opinionem Suam quoquemodo propugnandam.
Sed istae suppositiones nihil meo judicio habent
ponderis, atque hac in re, ut senSUS meoS eAplicem , mihi liceat paulo accuratius immorari. Certe, ut paulo ante innuebam, Vim animalisantem Singulares effectus sibiqUe omnino pro. Prios parere posse, patet exemplis innumeris caris nium scilicet, quae minime concoctae, & ViX animali interfecto manducantur , seminis hominis aliorumque Animalium, lacts,. Ovorum, aliarumque Sub Stantiarum , ac vel ipsius praesertim succi gastrici. Consonum enim rationi esse intelligitur ab ea vi animalisanti repetenda esse phaenomena, Sive effectus, quos praedictae Substantiae pariunt in animali vivente contentae, vel vix ab eodem expulsae vel abStractae. EXperientia sane constat lactem haustum e mammis, Vel etiam Sumtum ViX eXpreSSum mnnibus, OVA Statim ab expulsione Suscepta, aliasque substantias potiorem vim eXcitantem habere ac facilius digeri; idque proportione decrescere pro ratione temporis, quo Separata fuerint ab animali vivente. Sed ex altera parte certissimum est hanc vim animalisantem ab actione cessare, ubi ces-s snt adjuncta, quae ipsam producunt, & alunt, uti cum cessat vita animalis &c - Quod confirmat exemplum ovorum, lἀctis Sc., quoru M
207쪽
a 91 effectus diversi sunt pro temporis Tatione, quo
ab animali vivente abstracta, ac Separata fuerint; cui quidem Vis animali sationis imminutio ni, vel defectui arte Succurri non poSSe compertum est, ne caloris quidem ope, vel cujus vis alterius rationis adhibitae sicut patet, vel in ipso succo gastrico, cujus vis in ventriculo animalis exercita maXima, ac mirabilis est attenuandi , . digerendi , solvendi substantias aetioni subjectas; in quas nullam actionem exercet . vel omninor diversam, ubi succus sejunctus fuerit a ventriculo animalis viventis , etiam si quodam caloris gradu foveatur. Cum ergo haec vis, quae Substantias animalium viventium comitatur, omnimno evanescat in earum a corpore vivente Separatione, cumque ea Sit una causa peculiarium en
sectuum, qui ab iis ea vi prodire observantur, t colligere pronum est, frustra ab ea vi animali-
sante eXpectari consuetos effectus, ubi substant tiae sejunctae fuerint ab animali , licet antea sus . ceperint vis animalis attonis actionem; cum ab te a vi desertae, cujus praesentia in Separatis Sub tantiis non adest, impares Sint, eXtra ct ni ma- lis corpus effectibus producendis, quos antea pe- pererant corpori animali adhaerente S, Cum nemini Pe moverentur ab ea vi, cujus actio in earumi separatione cessaVit.
Ex hac theoria, quae rationi, & experientiae consona est, patet proprietatem, & Vim sinet gularem, qua praeditus est succus gastrictis di-
et gerendi , ct permeabiles reddendi multas substantias, multaque remedia, a solis principiis, quibus ille constat, nec per se separatim inspectis , nec simul invicem lanitis repeti posse, sed
208쪽
ab aliis etiam causis, maximeque ab actuali concursu vis animali sationis; hinc ne Succum qui dem gastricum naturalem, ubi e ventriculo animalis viventis abstractus fuerit, cum hoc in Sta tu sejungatur a vi animali sationi S, esse non poS- Se opportunum vehiculum ad digerendas, ac εttenuandas alias Substantias , quod prae Stiterat contentus adiuuc in animalis viventis ventriculo, eosque propterea falli, qui a succo gastrico e corpore abstracto eosdem essectus eXpectaut , quos ipse parere solet ventriculo adhaerens ; immo re penitius inspecta SuC cum gab tricum naturalem e ventriculo animalis divulsum, sin minus quo ad proprietates ac notas , saltem quoad modum agendi in substantias , quibus unitur, nullum , vel exiguum discrimen prae se ferre cuni succo gastrico arte facto. Dixi nullum, vel exiguum id esse discrimen quoadmodum mendi, nHm quoad caeteras proprietates potest discrimen essem AXimum, nam naturae magisterium , ut antea monueram, impervium est; eaque principiorum
compositio, quae fit subsidio vis animalisationis
eo Statu , eo modo , eoque unioni S , & circum. Stantiarum concursu , quo composita facta a natura re Sullant, soliuS artis ope obtineri non potest, quacumque Sagacitate chimicus utatur, ut naturae opus imitetur. Hinc quamvis chimicus,
postquam per analysim principia substantiarum componentia detexerit, opus naturae imitari possit assiciendo humorem lacti , succo gastrico, oliisque substantiis similem , sic tamen imitationem arte non perficit , ut eas substantias ad Ag quate imitetur . eoque prorsus modo, statu, &adjunctis praecise rem aSSequatur , ut a natura
209쪽
iit, deficiente vi animali saliti, quam ars imitarii nequit, ideoque deficiente eSSentiali, a C praecia Duo instrumento, quo corporum principia uniri
solent, ea intima unionis ratione, eoque Statu,
iisque modis , ac temperamenti , quibus a natura unio perficitur in animali vivente Quae licet sint vera, haec tamen non efficiunt, quoninus verum sit, Substantiam ab animali vivene divulsam vi animalis ante prorsus destitui, non ecus ac illa careat similis substantia artis Sub
idio parata. ideoque , quo ad modum agendinarum vel nihil ab artefacta differre. Nec juvat dicere succum gastricum, SaliVamiliosque simi es humores licet separatos ab ani- nati Vivente, retinere tamen proprietates qua8am singulares iis impsessas ab actione vis anima- sationis, quam Anten eXperti fuertant, cum ani-iali viventi adhaererent, quamdam scilicet mcta rem prae caeteris cum absorbentibus organisffinitatem , etiam substantiis, quibus humores niantur, communicabilem, nec ab humoribus clericiis ullo modo expectandam. Nam primo hoc unum fini, de quo loquimur, assequendo alliceret, aliae plures substantiae eodem tini as quendo essent idoneae, eae scilicet, quae Vim, actionem vis animalia attonis passae sunt, utc. gr. butyrum, aXungia, Sc. EX altera par- notum est, alias plures substantias, licet visti mali sationis actioni nunquam subjectas , re- itari tamen idoneas, eidem con 1 e luendo esse-ui ct has ipsas affinitatem non sine ratione ha-: re credimus cum absorbentibus organi S ira a-iatuque in remedia actionis suae eXerendar fa-litatem, cujus inodi sunt aqua, olea, Sc. Quod Murubelu
210쪽
si , ut praelectionem concedant humoribus actio nem Vis animali sationis expertis , licet postea Separctii S a corpore, ab eaque propterea divul-5is Super alias substantias vim animalis antem mim quam eXpertas , ac Super ipSum butyrum, axungiam &c. ad observatione S ct e X perimenti, confugiant, his alias objicimus obServatis ne S, ct facta contraria notata a Chiar is, a me ipbo, ab Aliberto , Dum vilio, & Vinolio , aliisque medicis. Quare sive ratio consulatur, Sive CX- perimenta , mihi non videtur re S tam perspicua , ut viris illis celebribus , quorum auctorittite mallegant. Atque haec ipsa applicari volo etiam Sali-Voe, immo quoad hanc , observationibus uti volo Clar. Breras, qui scitin animadvertit corpora abundantia Substantia mucosa, vel alb Umino Saminus apta evadere ad sinem hunc, de quo Agimus , quam sint humores subtiliores & aque i. Quo posito, videtur con Sequi multo minus apto mcensendHm e S Se ad idem opus salivam prae aliis humoribus, ac vel ipSO SUCCO gastrico, Cum Sa- Ilva muco ex Sub Stantia album inosa destituta
Ut ut res sit, de his quae hactenus dicta sunt, de quibus sapientioribus judicium remisto,
optandum e S Se cen Seo Vera non esse nec latita Spatere ei conata, & elogia, quibus pro faciliori
Temedior Um e Xterrae opplicatorum absorptione extolli solent substantiae antea Assectae ab actione vis animali sationis, maXimeque Succus gastri CUS, aliique humores digestioni inservientes &c. Nometa una parte certum est Utilitatem ma Rimam trahi ab eXlerna remediorum applicatione. Id quod