장음표시 사용
361쪽
3oa De Morbo Gallito. est, quod magis facit vacuitas ad aggregandum, quam motus ad resoluendum. Vnde AvICENNAfecunda Fen primi eanonis. Amplitudo, quae est apud iuncturam, es opta, ut materia ad ipsam discendat ' .
De explanatione arboris signorum. Cop. VILOmne signum aegritudinis aut sumitur a r non naturali, aut a re naturali, ut ei re praeis ter naturam. A re non naturali, ut in quo aere interit infirmus, quibus cibariis, quo potia usus sit, quo exercitio, quo somno, qua vigilia, et sie de aliis. Are naturali, ut cuius aetatis sit infirmus, qualis sit eius consuetudo, qualis ars, qualis virtus, qualis complexio, et huiusmodi. A re praeter naturam tripliciter, ab operatione I sa, qualitate mutata, ab eXeunte mutato. Ab operatione laesa uipliciter, aut animali, vitali , aut naturali. Ab animali dupliciter, motiva et sensitiva. Sensitiva dupliciter, interiori et exteriori. Exemplum de motiva, ut qualiter possit
mouerin descendae ALΜ. Deest ipsa arbor signorum, quae in Aphrod. sistitur oculis legentium. ) aut a ALM. Recte. ) stetit ALM. aut ALM.
362쪽
moueri secundum totum et secundum membra. Exemplum de sensitiva exteriori. ut qualiter videat, audiat, olfaciat, tangat, ut puta quem dolorem percipiat, quem saporem in ore sentiat. Exemplum do .sem. tiua interiore, ut quales habeat imaginationes, quale iudicium, qualem memoriam, qualia somnia.
Exemplum de vitali, ut qualem pulsum, qualemant litum habeat. De animas passionibus in sex rebus non naturalibus fiat inquisitio. Si sumitu ea naturali operatione, hoc dupliciter, aut ab operi ratione virtutum ministrantium, ut ministraturum. Exemplum primi, ut qualiter appetet '), retinent, digerat, attrahat atque expellat, puta, egerat, urinet, - menstrua habeat, coeat. Sub renon naturali comprehendatur exemplum de administratis , ut qualiter nutriatur, et de omnibus istis operationibus inuestigando, an sit diminu- sta, ' , ablata et corrupta operatio. A qualitata mutata, ut qualis sit odor anhelitus infirmi, qualis sudoris, qualis vulneris, viceris aut saniel, qualis sit etiam color linguae, oculorum et totius co potis ). Ab exeunte mutato, Ut quantae et quales ) aut ALM.
363쪽
quales sint superfluitas oculorum, narium, aurium, Palati ), qualis item urina, egestiones. capitis, subas sellarum pedumque sordities, et totius corpus, sudor halices ' ' , oscitationes, nausea, subuersio. Ad naturales operationes expulsivas reduci possunt, quia a natura tentante expetere fiunt. Unda signa sanguinis ista sunt. A re non naturali, quia usus est regimine multiplicante sanguinem, ut quia utitur arte gaudiosa , sicut cantator, ut histrio, vel quia utitur cibis multiplicibus t sanguinem et potibus, ut sunt oua sorbilia, testiculi gallorum, vinum optimum et huiusmodi. A re nat rati, quia carnosus, complexionis sanguineae, adolescens seu iuuenis, et similia. A re praeter naturam , et primo ab operatione laesa, grauitas in origine oculorum, et capitis, et temporum puls . tio, halices it), oscitationes, nausea, dormitatio multa et profunda sensuum turbatio, tarditas in cogi- qualis vomitus. et quantus . ac etiam eructatio,
364쪽
eogitando, lassitudo membrorum ahsquq labor , pulsus magnitudo, velocitas et frequentia, repletio vasorum , sitie venae, siue arteriae fuerint. Aqualitate mutata, rubedo in toto corpore, et maxime in venis oculorum, repletio ipsiarum, bothoriss ore. Ab exeunte mutato . Urina rubea grossa aut rubea obscura, aut rubea rostea '), in egestionibus non apparet signum, sputum est dulce, aliis quando sanguini mistum , exitus sanguinis per nares aliquando a gingiuis, aut menstrua vel haemorrhoides, vel per alia loca, sudor foetidus, sicut hirci, etiam multus, pustulae sanguineae, et his additur, quia patiens somniat se videre res ru-heas, sanguinem fluere, natare in eo. Vnda quarto tosi et recitatur de GALENO, quod praeceperat phlobotomari quendam, qui somniauit in dolio sanguinis halneari. Alii vero nolentes iniunxerunt sibi exercitium ), et mortuus est l). Et '' signa cholerae a re non naturali, , quia usus exercitio forti stetit in aere calido, usus
365쪽
est cibariis calidis et siccis, choleram multiplica tibus etc. A re naturali. quia iuuenis, cholericus, et huiusmodi. Aro praeter naturam, et primo ab operatione laesa, quia habet . infirmus sitim multam, inquietudinem, dolorem in parte dextra frontis, et vehementia lucis ei nocet, . et quandoque habet famem ciacopalem, debilitas ) appetiatus, nausea, horripilatio admodum puncturae acuunk, furor, mordicatio vehemens in exitu fe- cum, similiter et urinae, pulsus velocitas cum duritie et tensione. a Hic potest consoquenter poni de somniis, quia potius attinet actioni laesae, ut quia videtres citrinas, igneas, quod facit rixas, et aliquando somniat se volare. A qualitate mutata, ut citrinitas faciei et totius corporis, oculorum cia trinitas, sicut accidit interitia ' oris amaritudo, linguae fccitas et asperitas, narium ariditas. Ab
exeunte mutato, urina ruta, citrangularis, igne , crocea, egestiones croceae, sputum amarum, vomitus colericus, viridis vel croceus et ama
366쪽
rus, humiditas narium et oculorum acuta , colerica et pauca, aurium vero multa. Signa phlegmatis. Α re non naturali, ut cibi repletio, ocium, somni prolixitas etc. A re naturali, Ut quia Complexionis phlegmaticae, Piscator, pinguis et huius. modi. A re praeter naturam, et primo ab actio-no laesa paucitas stis, nisi ubi fuerit phlogma sausum, debilitas digestiuae, etiam in tempore sanitatis oxiregmia, somnus multus, pigritia, ociositas, membrorum laxitas, ponderositas oculorum,
obliuio, dolor in posteriori parte capitis, verti. go , scotomia, casus ' , appetitus acutorum ebacrium , nausea , Bructatio , dolor grauativus, frigiditas in capite et stomaeo praecepta , eius notabilis laesio. Ibi enim multum aggregatur deflegmate, ut AvicENNA decima tertia tertii et Mg- sv E in de appropriatis, raritas, tarditas et lenitas pulsus. A qualitate mutata frigiditas praecepta I, color albus in facie et in corpore, superfluens albedo linguae, mollities eius superfluae I, squaliditas corporis, tumor etiam faciei cum mollitie. Ab exeunte mutato , urina alba, discolorata,
palearis vel subcitrina, egestionis stegmaticae. V a albae
367쪽
sos De Morbo Gallico. albas viscosum, aquosum ), multiplicatio saliuae
non amarae, sed ponticae, multitudo superfluitatis egressae per nares et palatum, et additur operationes laesas reduci possunt. t ' Signa melanis choliae, primo a re non naturali, ut quia vis est nimia cogitatione, solicitudine, timore etc. puta, et his melancholicis et huiusmodi. . A re naturali, quia complexionis melancholicae et consuetus in currero aegritudines melancholicas, et similia. ATe praeter naturam, et primo ab actione laesa, quia in capite sentitur grauitas, et magis in parto sinistra', ardor oris, stomachi desiderium corrupintum, aliquando caninum, vigiliae multae , solitudo multa, laesio l) aogritudo splenis, ut dolor et grauitas seu durities, taciturnitas, cogitationes multae, fletus seu voluntas flendi, fixi ciaspectus, rugitus, pigritia, tensio hypochondrioinrum , paucitas somni, si non fuerit, cum phlegmate a credo vel aceto sitas oris, prauitas il) pulsus cum duritie, corporis extenuatio. A qualitato
) viscosue sev mucosae, aquosae est huiusmodi, sputum viscosum, aquosium ALII. i somniare aquas, nives. pluuias et huiusmodi, quae
368쪽
mutata, fuscedo in corpore apparens seu nigredo, corporis pilositas, morphaea nigra, et est fortissimum signum, ut AvERRois IIII. Colliget, in palpebra inferiori oculi maxime nigredo et limpitudo in eis. Ab exeunte mutato, urina nigra vel subinnigra, ad obscuritatem tendens, viridis, liuida, nigredo egestionum seu fuscedo, paucitas sputi, a credo esus, eructationes acetosae, sanguis niger, et coagulatus, si exi uerit, somnia sunt multum terrorem inferentia. Etiam potest addi a iuuantibus et nocentibus, notandum tamen, quod ea tria, quae GALE Nus ponit, genera signorum, scilicet a substantialiter inhaerentibus, a casibus et operationibus, ad ista tria reduci possunt, vel ista tria ad illa, et si hic ponatuς, ut in arbore apparet, a re naturali et non naturali, a iuuantibus etiam et nocentibus, quod poni esset, omnia tamen ad illatria GALENi reduci possunt, ut patet recte consideranti. IOANNE ANTONIO BovERELLI s
medito di cura morbi sa II tes
369쪽
Io. Antonio Bolognino ex Rouerellis
artium et mesticinae Doctor maior, mi honorandi sit.
De morbi gallici curandi. ratione liberi
Quandoquidem et ante nos multi, iidemque e portissimi medici de morbi gallici curatione non pauca scripserunt, circaque originem illius ac causas et signa non mediocrem insumserunt operam, nos non abs re hoc loco de his verba facero praeter mittemus. Quod autem ad . veram medendi huius morbi methodum attinet, omnia compendiose train demus, . ita tamen, ut nihil eorum negligatur. quae vel a veteribus commode reperta sunt, vel a nobis felicissime comprobata. Cum itaque prima morbi galliti offectio ex tonsa-gione, ut omnes profitentur, ortum habeat, ideo primi membri affectio, hoc est, virgae, sic curari debet, primum apparente in virga ulcere, pusulines eorrosione. Haec enim jfedarum mulieriem commercia consequi solent. Fiat lenitio ventris et materiae afficientis minoratio modo infra scripto. θ florum cassae nouiter tractae onc. j. confectionis ha- mech drae. ii. misce, et fiat holus cum Zuccavo,
370쪽
exhibeaturque per tres horas ante diem, sequenti vero die quatuor ventosae super nates directo vir-'gae affectae cum scarificatione apponantur. Quod si, his peractis, ulcera virgae augmentari non cepsent, consulo, ut quarta die fiat scibotomia ex vena communi quantitate Vliciarum, demum quater per diem abluat ulcera cum sequenti decoctione, quae illa optime mundificabit et absterget. Interea tamen obseruabis omnibus modis, quod, postquam virga commodo ablata abstersa fuerit, extendatur die sequenti unguentum supra pediam lineam albam et subtilem, ac loco exulcerato applicetur. Decoctio autem talis est. nranorum miristi, rosarum rubearum, corticum granatorum anam antp. i. bulliant in suffcronti quantitato vini albi
Usque ad tertiam partem, et colentur, postea vero cum colatura virga, ut supra die iam est, abluatur. Vnguentum vero hoc est. ' unguenti albi unc. iii. aloes hepaticae 3j. tullae praeparatae Iiii. cam-forae gran. vi. aluminis usti sis. viridis aeris 3 i. olet rosarum vne. S. misce in mortario plumbeo. benedusatur, quousque fiat unguentum, et sic contariendo. Facta ablutione, totidem per diom renovetur unguenti applicatio. Nam hoe pacto ulcus virgae sine nulla dubitatione curabitur citra alias medendi intentionem
Eo vero tempore, quo virgae Curatio expeditur, non est negligenda ipsius morbi gestiri incipien-