장음표시 사용
171쪽
.vit, sed eum Galli ab Octauiano Fregosio expellerentur. arcem fame , & deditisne receptam funditus prostrauit. Alii . vero contra hqc inquiunt. Quod saepissime Principes cum finitimis bella, &fimultates gerunt. & fgpissime subditi suos Principes produnt, unde res non solum utilis, sed necessaria est arcem fundate, in qua suborto populari surore , se tuto possint recipere,s Arees sunt veluti pena, & obstacula subditorum . praeterea urbes multoties amissae sunt, sed arcium au. Σilio denuo in nostram potestatem deuenerunt: nam cum ex
ea milites in urbem immitti possunt, absque euius auxilio, &moenia quati,& denuo dirui oportuisset. Accedit etiam quod cum Principes sunt urbe priuati ad alios, & amicos,& consederatos Principes accurrentes, dum auxilium expectant, tria suas arces se recipiant. Hi ne cognosci facile potest quantum reserae in urbibus arces habere, militibus, machinis, nece sarijsque rebus munitas. Et si ad exempla confugiendum sit, Forumliuit Comitissa suo Uieomercato in arcem se recepit, in qua a populari impetu, & seritate se subduxit ubi amie rum praesidia expectauit, & hoc modo sua urbe potita est. Antiquo tempore Tarentum arcis ope a Fabio Maximo reia euperata fuit. Et Brixia capta, ex arce milites prodeuntes urbem reeeperunt. Aristoteles opinatus est, quod in Resipu.bliea nobilium,& paucorum arces valde opportunae sunt, popularium noxiae. Plato negat in urbe arcem condi debero . Sed sunt alii dicentes arees non solum commodas, sed necensarias, cum aliquando subiectae urbes cum consederatis inimicitias gerentes ab aliis Principibus ciues vel corrumpuntur, vel produntur, ut in manibus inimicorum perueniant. Ob id oportet arces habere, ut eiusmodi periculis possint subueniri. Et quod maximε sint necessariae, argumeto sunt,quod ab antiquo tempore usque ad nostra semper condi solitae sint. Superiorum obiecta, & exempla facile diluiminr. Nicolaus Vitellius ideo arcem substulit, quod ex sua urbe expulsus, aliaque ea ab hostibus eapta, cum postea populorum ope ciuitatem recuperadet, maximo deinde labore, & hominum elade . arcem recepit, & praesidia, eiecit postea formidans ne idem eueniret, & denuo tantos labores, & cladeS susterre opus e Gset, arcem deleuit . Idem euenisse Guidobaldo memoratur .
172쪽
Et si Romani nunquam arces aedificarunt, in ea usa suit ma-' gna eorum potxntia , quae subditis, Ac omnibus nationibus erat formidabilis , ut necesse eis non fuerit urbibus populo-irum frena haberet nam maximos exercitus in cofinibus pro uinciarum habebant, & tantorum Regum finitimorum cbnisi Maera tionem. Quod paruς arces fetueri non possint,saliuisiaest munitiones enim recentiorum etiam , stae retro Ione, sue murata tuentur. i
RABO suae Geographiae libro det hierintio ex Platone, & Plato ex Homero reine. tria hominum vivendi genera post dilouilina extitisse . Primum aquas denuo futuras re formidans in ipsis montium cacuminibus habitabant. Secundum in montium radi--. CibuS cum campi arescere eςpissent. Tertia in planis; Postremum genus ex longa temporis incolumitate audacius factum, metu omni amoto. in oris maritimis, ac de-
mum in insulis ipsis urbes posuit: unde antiquissimus suit mosa montibu s aedificare. Sed prius ab situs electione incipiet indum. Non eligendus est autem crepidinosus, horridus, steri litve , ut rhyocipros fuit, aut ut Caligula deere uerat in ipsa alpium cacum inibus sed a moenus & placidus eoilis muniatur. in qio aer renuior & purgatior est, di sapissime ijs locis coi tingit, ne ortimus Dux illam habitare dedignetur,& custodiis
re. Et quae intus conduntur ad defensionem necessaria ab omni putredine incolumia seruentur. Circumcirca seecundos possideat agros, & uberes, ut non solum incolis victum suboministrer . sed etiam extraneis possit subuenire . Mons fit Gliceus, qui nec ligonis, nee cuniculorum reformidet iniurias. 'Deeurrat propi eum nauigabilis fluuius, vel mare ipsum,hoc enim modo nulla deerunt commoditates, immo diuitiis es, si uent incolae. Et si quatus desit, praecipue attendendum est, ut aquae intus visae non deficiant , vel prope surgentes . Arces
enim aquis earentes, facile obsidentium praedet fiunt. Obse- , piatur
173쪽
piatur moenibus, sed locis praeruptis, in quibus erecti colles, praecipitia, S valles circummuniant, ut interposita locorum iniquitate, disse illime ab hostibus superari queunt,& obsideri reliquuntur sima munitione. Vel partim in mare, partim in ' terriri vel uniuersa marinis aqui s circumdetur, vel fluuialibus, bet salte in lacu stribus. Tale enini modo extrinsecus a - xilium recipere potest militum, ciborum, aliorumq; necessariorum. Monet Albertus, ut minoribus sumptibus, vigilijs, eurisq; arx ipsa custodiatur, unica porta, laxa, & sublimi instruatur, polite mobili,qui pro temporis occasione pro ij ci, redueiq; possit, & cum necessitas ex ipat, quaquauersus expeditas habeat irruptiones . Sed non Principem privabimus socretiori quodam ostio, quo occasione temporis postulante, non solum pede, sed equo prodire, &se recipere possit. Vbi .anx praecipitiis,& crepidinibus ob spitur, fossis indulgeamus, ubi planities circumquaque,prosunda fossa,& laxa promiuniε-da est. Postremu illud commonuisse proderit, ut in hac arcem nemo arcessetur, nisi qui sortitudine, fidei integritate, vel sp ctata probitate , vi &experientia peculia i commendetur ovel eiusmodi hominum genus, quod vel artificio aliquo excellar, vel aliquos ad usus domesticos, vel publicas necessitates
obsequentes operaspra stabunt. Proditorum, perditorum ,
ignavorumq; turba arcenda, ne quid, vel eorum perfidia, vel ignauia, vel onere ad deditionem faciendam cosantur.
De variss arcium generibus. Cap. f I L
otissima utilitatae, & usu eonstruuntur arces, siue ut vulgo vocat, forti construuntur vel perpetuo mansurae, aut post occasionem deletur. . Ad perpetuitatem construuntur in confinijs hostium, ut veluti secena eorum
desideria refrenentur aliena inuadendi'. nam sine hoc freno, quis posset inimicos retine re , Ut alienas regiones intrantes, non depraedentur, devastet, di aliena occupent . post ni etiam uniuersum exercitum remorari, cum inuadendi causa veniunt, Ialis fuit Ciuitiau, in αλ-
174쪽
in huius Regni confinio, locata super flumen Tronto eum uni uersum Gallicum xxercitum non solum remorata est, sed ut dissolueretur coegit. Eriguntur etiam in tempore ad urbiumcbsidione m, vel hostium in apertis campis; nam post deletas urbes, vel hostes, etiam & ipsae delentur, quarum usus apud antiquos notissimus. Scribit Ioseph , quod Romani in Hierosolimarum obsidione, ut arctius ludqos perstringerent, tredecim arces aedificarunt, quarum unaquaeque decem stadiorum
erat, & in ipsis praesidia & excubias posuerunt.Jhueidi des narrat, quod Beotij in Platea obsididione, duplici muro arcem
cinxere, alter Ciuitatem versus,alter exterius. Caesari urbem
expugnando, ne ab obsessis obsideretur, vallo, fossa de argine eam circumuallauit. Hae ab antiquisl in montium verticibus constituere solitae erant. quod illuc machinae,& tormenta di ficilius conue hqrentur; tum quod salubriori arie fruerent vidi; tum quod minoribus impensis construeret ob id Virgilius. - arces, quibus altus Apollo Pro det.
Idq; Graeci animaduertentes, Esculapio medietnae Deo in sublimioribus locis templum erigebant. Eriguntur etiam ad Iocoriun, viarum, portuum, ac exercitus delansionem. Similes Gole ita , & Gerbi nostra tempestate habuerunt. In urbiuobsidionibus, ut diximus saepissime construuntur, quasi earum Benum; nam sicubi aliunde subsidium euenire nouerint paucis relictis militibus pro eius defensione, pol uniuersus exemcitus obuiam ire, & manus cum eo conserere,&re peracta ad obsidionem redire . Haec quadrata, vel paruo contenta ambitu ex ea parte, quae ad urbem vergit, munitior esse debet , quae amicos recipit,remistior. Praeexcelsa sit altitudine operiaret, ut ciuitati dominari possit. Formae praecinctus vel steIIaris, vel quatuor propugnaculorum, vel sinuosis muris, vel a lateribus defensores defendere, di se tueri possit. Et si hane formam saepius improbauimus, ut impersectissimam, nune situs necessitas, & impensarum parcitas nos ea uti cogit, in
176쪽
De castris constituendis. Op. I V.
I Astra aedificantur in urbibus Metropolitanis, id- .sst totius regni principibus, ut in Neapolita par ct Mediolana urbibus. Necessitas eastri erigen,
di erit, ut si forte forunalciuitas expugnetur, re manet incolume castrum, in cuiue expugnatione , noua obsessio, & expugnatio subeunda est, unde labor, tempus, impensae teruntur, intena vel pestis grassans , vel caritatis annona , vel militum discordia , actaccersita veniunt auxilia. Urbis etiam diuitiae, vel primores in eo conseruantur, & in obsidion us mutua auxilia conferri possunt, aut urbs castro opem feret, aut urbi castrum. Sed
prius loci situs despiciendus est. Quado castra qdificanda sunt,
loco constituantur totius ciuitatis arduo, & egregie natura ι& opere munito, ex quo in urbem traiectum sit, ut mutuis auxilijs subuenia Mur . Nec loco constituantur urbis debiliori, ne adueniens hostis urbem expugnaturus a debiliori initium sumat, ac potito castro, urbem inuadat. Αtsi castrum positu ipso satis pro se tutum, etiam si hostis urbem expugnarit, formidet castrum, & laboris preti sus nouae expugnationis , quasi viribus elusus, obsidionem solvat. Eligendus est situs in locis praeruptis, in quo interessi colles,& valles circumueniae. Vel si saltem minus idoneus sit, tutior pars in campestem planitiem prospectum habeat, infirmior in urbem sit talis, ut extrinsecus auxilium recipere possit, quod i s locis facile cons qui potest, qui, ut diximus, in montibus constitutae fuerint.
a vallibus, praeruptis viIs, & praecipi tofis coronata, vel quae partim in aquis, partim in terri S . Optimus autem Omnium situs erit, qui utrumque possidebit, & montes, & rupes, & mare , scilicet montem sublatum s mare suppositum, ac longo
moenium circuitu mare complectatur, & montem, & mare montem tuetur, & mons mare. Vndique circum ectet, pinv trumque consequi eodem momento nequeat, utrumque separatim muniatur, Ut alterum ab altero tueatur, & utrumq; mutuam Opem consequantur. Praestabit si Iocus prope ipsum ',
sublimiorem alterum non habeat, sed omnibus superemineat saltem
177쪽
saltem ad tormenti iactum. Et si eirea depressus eoilis, aut
tumulus promine bir, ex quo murorum quassatio formidetur, intra sepi metum reseretur, ut ex eo potius hostes verberemus. quam ab eo ex hostibus vapulamus. Saltem attollatur ea is titudine, ut omniquaque Iiberum perspectum praest et, nec aliquid in vicinia existat, quod inde visu nequeat expIorari ἀDum moenia designantur, non in pra ruptis cautibus aedificentur, ne temporum iniuria cum ipsis cautibus moenia colIabantur. Si mons lapideus,moIIis,aut tener fuerit,in quo maxime cuniculum formidatur,laxi passim interstruantur pure i, quo-i-rum ex apertis faucibus suppositi,& accensi ignes evomanturii In montium locis , ubi murorum quassationes non sormidantur, non solidis, vel terra planis utentur. veI latis propugnaculorum lateribus, sed sinuosis anfractibus,impensis maximis. parcemus. At si ea stru partim in pIano , partim in colle posi tum erit, in ea pIani parte, in qna tormentorum quassatione di hostium aggressiones expauescimus, solida moenia, ac terra pleni constituendi sunt , ac propugnacula fuit habeant soliem tera, ac magna retro pIatea re Iinquenda est, ut si neces. ' sitas postulauerit, una, vel altera retrocessio construi possit.
Et ubi maxima quassatio formidatur, ibi maxim E propugna- culorum anguli Obi Riendi sunt, quibus misi illum ,& globo rum vis appetens, angu Iorum frontibus diffissa. latera segniis
laedant In lateribus demum tormentorum apertiones perforentur , arctiores , latioresque,prout usus, cui destinantur,
Iostulam; laxiores maioribus tormentis, minustu Ias c nam
maioribus tormentis feriandum estJ& minoribus missilibus hostem furtim affligendu . Ostia,quo minora, eo meliora, nam Paucis numero vigilibus custodiuntur,ia Item dupIici,ve I mobili ponte praemunira, qui modo reductus, modo proiectus ad singula temporis momenta, quoties usus e postularit, que ditum praeferant, nunc subeundi adimant facultatem. Latum ex altera parte ostiu habeat, ut si perfidia tuorum, aut seditio, aut necessitas aliqua urgear, aditus habeat mittendi, recipi en ςdiq; militum , latet Iitumq; praesidia. ommonet Albertus, uincastrum ex urbe secretus aditus ducatur, ut succedente temporis necessitate, clancularios accessus, peditusque mutuos
praestet. Vnde expedit testudines subterraneas ita munire, vis a valiα
178쪽
straserius exeeptae, se perurgens pondus facile pediserant . quarum ostia a vuleari frequentia remouenda sunt. ut paucis, ipsisq: integrae fidei ei uibus sint cognita . Commodi praeterea sunt in easteo reeonditi secessus, quasi cellulae thesauris asservandis, alijsq; Principum necessitatibus dest nabuntur . Putei quoq; eo pios ἡ infodiendi. aut ei sternae, prout usus, lociq; ratio postulabit. Nec minus aedificia desiderentur, ' penu, annoniq; asseruando destinata. Infra subterraneae cellulae vinariae , supra tabulata pro granarijs, quibus triticum, hordeum, legumina &id genus similia reponantur, ut in rei frumentariae carentia , iis famem absoluamus. Dein secessus pauci in muris non deerunt, in quibus excubiae hybernas pluuias, aestatis Soles, aliasq; coeli iniurias propulsent. Et propε ostia introrsum cellae, in quibus partitores, vel ostiarii inhabitent, & aperturas in muro quasdam habeati, quibus liberam. peditamq; trans murum prospiciendi facultatem possideat.
179쪽
De urbiculis , mulgo biladella acta.
Rbienis, ille si paruae urbes , quas Cit-
dedas vulgus appellat, non omnibus ini o- eis, neque ab omnibus Principibus con fruerdae sunt: nam sapissime populorum seditiones, x Principibus ruinas asserunt, Vt contra eos videantur erectae r nam si ialiberis Principatibus,aut Respublicis con fruunturo, ciues)in fide, M honore taxantur, quia in eos Principes non confidunt, atque Citiades a ipsa pro freno, iugo, & earc ere eorum construatur, ac denique eos cisosq, nascentes pro seruis, & mancipijs habere, expectantes iam dudum in virga ferrea gubernari, R magis grauari, affligique, quam in iustitia exaudiri sperantes: unde fi prius amici, fidelesque fuerint, ab Citradellae sundatione, non solum cives illico manifesti, expressique hostes euadunt, sed ridet pes omnes, qui in vicinia consistunt, suspiciosi facti.
gontra eum arma pr parant, occasionem expectantes , quae ubi occurrerit, in unum conuenientes a Principe deditionem faciunt, atque urbiculam illam euertunt. Perpetua tempora experientia cognitum est,contra Vrbiculam aedifieantes fide. Ies ciues priuatos hostes futuros , at contra ecs, suosque hPredes arma manibus capere , ae urbiculam ipsam contra socostructam euertere. Contra autem, qui subditos suos amicos, fidelesque exoptat, debet eis sua priuilegia confirmare, datia tellere, redditibus exonerare, & arces,& cmadellaeuertere.
hoc modo ex inimicis, & rebellibus amici, fidelesque euadue. Fundandae sunt igitur urbiculae in ijs regnis, quae de nol o con quisita sunt, in quibus populorum seditiones sormidantur, verepentino aliquo populari insultu habeant Principes , quo se recipiant eum suis fidelibus, tanquam ad asylum, di hcses reis morentur, dum se , tutique a popularium iniuriis vindicent, in ijs igitur urbibus, vel regnis, quibus principes antiquitus dominati sunt, ea non indigent, nec populorum seditis nes truatientur. Vnde Francirco casaedificaturi, non tam e re ac fina S a ratio
180쪽
rationdi, & paulls urgentibus, ac inspecta Ioel, temporiis, o casione ipsius aedifieatio exordienda est Primu loca praemunita natura eligenda sunt, ut si urbs ad hostes defecerit, ipsa per se sola se possit tueri,ae hostes tantisper remorari donec aliu- de accersita auxilia deuenerint. Solitum est eiusmodi casu ad amicos, & Consederatos auxilium rogatum mitti, ne de nuo pro ipsa urbi la expugnanda . noua expugnatione opus fit. Eiusmodi nune Senis constructa est temporibus meis. Murorum circuitionem lata fuleiemus, ut situs , lociquo ratio tulerit. Postremo omni tormentorum genere, alijsque machinis, qua obsidionis necessitas , ususque exigit, copiose comparentur, ut in promptu omnia disposita sint. ut laboraneium saluti, mature possit subueniri. Maxime tamen tormetario patuere seruando diligentia habeatur. ob id secessus quosdam secretos eligemus,& exili tecto operiatur, ut si casu aliquo flammam concipiant,vis, impetusque flammae consurges,libere ad ellum afferatur,nec urbiculam 'Mat. Sunt enim haec stena flereυnaeula seditiosoru, Se proditorum: nam eum sciunt ademe stenum, quo urbs possit recuperari, & ipsi ex deditione capite plecti . lentius di cunctatiuς de deditione deliberant, labantes animos confirmat, ae de nouo nihil λsuros
De portubus muniendis. Cap. RI. .
Via ab initio loca munire spommisimus. inter loca etiam portus intelliguntur. Iubet Plato libro de legibus, urbem longe a. mari saltem decem miliaribus debere co-di. Sunt qui iudicent ad dixisse ob aeris insalubritate,& contra Platonem inuehu-tur, quo Neapoli, enet ijs,Genua, Sc Co- istantinopoli maritimae urbes, & optimo aere seuuntur.sed nimis insulsa fuisset Platonis institutio,si de aere intellexisset,sed quia re vera valde salsuginosiae sunt, de ex variis vicinijs, 3t commerciis mores mutabiles, & infidos in
issiparere animis, de ipsa ad se ipsu in fide de amicitia alienam Diuiligod by Coosla