Antiquitates Vergilianae ad vitam populi Romani descriptae

91쪽

. io pollibus. πfirmari; nam teste poeta illis aec ιi ei συν-- --- dem in universum non id ο, quomodo miles te a vel mura aetati, posRit servare, misi superius Quin perioulo offerat. meque doti que Verum est, ministrum semper proferri. iueagna quidem vulneratur , 587: Proiecta iam ede Meus Aptat se usuae. sed Vegetius I, 20. hae Mest: Sciendum praeterea, quum mi silibus agitur, alviatro pedes in ante milites habere debero cita enim vibrandis spiculis vehementior ictum est; med quum ad pila, ut appellant, venitur et manu ad manum gladiis pugnatur tunc dextros pedes in ante milites habere debent. suum vero verisimile sit, pedem munitum proserri, Praenestinorum, qui missilibua pugnant, apud Nergilium dextrum issam vides, regulam citaque illam non quadrare. Quare nescio an Statuendum sit, quum omnia illorum habitus sit rusticior, rarior, in hoc quoque genere iis magici ritus aliquid tribui.

culto illo politoque aevi Auguste habitu discrepant m-n s Aeneidis loci, quibus heroes non tersis ac fulgentibus armis, ne hirsutis ferarum pellibus circumdatos poeta praedicat. Sed memoria quaeso teneto, ab ipso antiquitatem quandam rusticum Virtutemque rudem aliquam infractam adfectari. Quo pacto eum in RomRnorum animi senSum commovit, quem nostri artifices vel poetae antiquos Germano incuIt ferinoque eestitu tegendo. In-nignitur prae omnibus Aenea pelle leonis pretiosissimo patrem

me fatus latos umeros subiectaque oua Veste ver utrique insternor pelle leonis. Quod utrum religionis quandam rationem, ut Anchises penates serens separetur ab omni Aeneae, qui se bello et sanguine polluerat, contactu II, 18.3, an singularem habeat, quum in pictis Graecorum Vasi Aeneae lipeus non raro leonis imagine sit praeditus

dum perducant. Singularem eam rationem possis ad Herculem referre, ita ut Troius hero quasi alter Hercules efficiatur Evander

92쪽

m Do pellibus.

ibi vero non virum, sed aera, quae elebrantur,merculis speetat. NEquo in altero loco VIII, M. conatat, utrum Aeneas tali pelle ornetur, an eius equus. Etenim MI: naum equi diueris orraena Mentibus arvas nucunt exsortem mese, quem uisa leonis Pellis obit rerum, praefrigens unguibus aureis. Crediderim equidem, articulum quem ad equum esse reserendum, non ad Aeneae nomen. Ita Chloreus XL, N: Spumantem e vitabat eoum, quem e ιι is aenis In ymmam squamis auro conserta essebat.

Equus Didonis IV. 534. est ostroque i ignis et auro Deinde exspectaverimus, Aeneae habitum VIII. 465. potius quam M. describi. Herculeam ver semper indolem habet leonis pellis omninoque omne pellium tegumentum rarum quid et a consuetudinis patria alienum. Quapropter ille, qui VII, 656. satus Hercu Ichro nominatur 666:

Ipse pedes, tegumen orquens inmane ι sonis, Terribili inpexum saeta eum dentibus actis Indum capiti, si restia tecta tibiba Horridus, Herculeoque umero innexus amism. Deinde non sine subtiliore causa enoa V, 351: Sic fatus tersum Gaetuli inmane es nisnat Salio, tuis onerosum adque unguibus aureis.

Salii enim cuius gentis hoc loco quasi auctorem informare vultipSum Salsum, quamvis ea postea appareat VIII, 255. sacerdotes Herculis ad aram maximam AEunt, ibiquo populeis coronis ornati-Ηerculeam deuique virtutem designat, quod X, 306: Dat Niso Mnesthetis pellem horrentiaque Ie Oni3

2. Praeter hunc leonis qui alii occurrunt pelles omne nisi fallor ad Venationem venatorumque habitum sunt roserendi. Talis Venus venatricis habitu Aeneae obvia I, 323. quaerit, an sororum aliquam viderint: Succinctam 'harere e maculosae teymine suci3. It Camillae, quae Dianae sacrata est, quae XI, M. vim reus tris appellatur, ra: Pr crinali auro, pro sensae Domine sua Tlyridia exuviae per dorsum a vertice e snt. Ita vander, cuius maiores IIII, 318. rami adque aper victu se natu aisba re divina, sacro Herculis peracto 367. in tectum

93쪽

Do hinis hastilibus, pitis, missilibus spieulis M. f

seMaem Aenean auxia, atramque Deami υἰrum ouis et eue mystidis ursae. sed ipse VIII, 60: Demissa ab laeva pantherae tam retorquens. de quibus postea aliquid erit addendum. Acestes V, 37 vocatur: Horridias in iaculis et eue Libystidis Noae. Ita Romulus I, 275. est Luyae μιν nutriei tes mine laetus. Denique I 675: Praevii νι- armis Unotas et equo venator Ianoe fertur, i νε ιιis ιαωs me a re M ire venco Pus Dri operit, caput insens oris Aia ιωaκ ma Iae exere ιυμ eum dentibus albis. 0uem si tibi proposueris, pelli iuvenci lupique indutum miram sane seri venatoris imaginem animo concipies. Ceterum in lapidibus etiam obvii interdum milites pellibus Ornati, V. g. in Bouuenti

meo Contraimus rhoini. Inschriste II, 42. opictus est, statua alia Coloniae eruta, cuius effigiem in annalibus societatis Rhenanae antiquitatis amicorum Vol IIII communicabo. Attamen monumen

Histori Magoni Vol. I. p. 70 detineatum genuinum non esse arbitror. In columna Traiana signiferi omnes pellibus sunt capitoinduti memorandus etiam Simulus ille, qui Oret. 21: Lumina da Deat, eminos tum veste lacertos Liberas et, einctus vulsaue Domine curae

ne is man Iainast ratitan, Pallan, - nn nisu .P aerar . in sine. . 4 eum. ..Ptaem ..Quum in Graecorum vasis picti totiens conspiciantur heroes binis ἀκοντίοις armati, auspicari qui possit, poetam Romanum, quotiens binis hastilibus vel spiculis militem armaverit, Graecum morem respexisse, praesertim si apud eorum quoque poetas bellatore a mala διδυμαψιν Venisse audias. Verum cautione opus est. Illud profecto meminerimus patria semper instituta maiorem in poetae animum vim exercere, quam eas, qua lectione sola ortas quasi quasdam imagines nebulosas e poesi externa hauriat. Ergone ad Graecos referamus I, 312:

94쪽

so mo binis hastilibus pilis inis alIibus spieulis eti

Cf. Varro apud Lydum de magistri P. R. I, 2. XII, 164:

Bisis it Turnus in albis, Bina manu Iaι erimans hastilia ferro.

XII, 88:

os XI, M. an ad Romano potius Id enim iam attentum Ea dat laetorem oportet, quod V 557. in lud Troiae, quem Vergilius in dubio ad eum modum quam Verissime expi emit, ad quem Augusto hortante Romae publieo habitu eat, uori Cornea bina 'run prae ara astiιia farra. ubi Baebius Macer esto Servio dixit, ab Augusto pueris, qui luserant Troiam, donatas esse galeas et bina hastilia. Ut verbo

dicam, quod iam antea quidam recte senserunt, non numerus soΙus, sed ea ac forma rei Romanum redolet. Poetae ob oculos versatusunt bina illa pila, quae hastatis dari solebant. Haec enim reveralato ferro sunt praedita et praeflxa Audias Polybium VI, ea. StΠρος δὲ το-οις υσσοὶ δυο των δ υσσων εἰσὶν οἱ μἐν παχεις, οἱ δε λεπτοί των δε στερεοπερεον οἱ μεν στρογγυλοι παλαιστιαίαν ἐχουσι τὴν διάμετρον οἱ δὲ τετραγιυνοι την πλευραν οιγε ιιῆν λεπιοὶ

σιβυνέοις ἐοικασι συμφιετροις, ους φορουσι ιετα uis προειρη ιενων. απάντων δὲ τουτων του ξυλον το μῆκος εστιν δ τρεις πηχεες. προσηρμοσται ὁ Ἀκάστοις βελος σιδηρουν ἀγκιστρου τον hamatum), ισο εχον το μῆκος τοῖς ξυλοις Veget. I, 20 ,,Ninialia autem, quibus utebatur pedestri exHroitua, pila vocabantur, ferro subtili trigono praefixa, unciarum novom sive pedali, quod in acutum fixum non posset abscindi, et loricam scienter ac fortiter directum facile perrumpit; uiua generis apud nos et iam rara nunttela. II, 15: Item habebant bina missilia, unum maius, Θrro triangulo, unciarum novem, hastili pedum quinque semis, quod pilum vocabant, nunc spiculum dicitur, aliud minus, ferro triangulo unciarum quinque hastili trium pedum semis, quod tunc verriculum,

μηρου, καὶ ἀκοντια ἐπὶ τῆς δεξιας δυο, γλωχινας πλατεως χοντα κ. . x Ne vero dubites, quin hae revera n Vergilio adoptata sint, XII, 121:

95쪽

Aymina se fundunt ortis. ubi pilat agmina t. e. pilis armata nominantur uni tantumgoiit 'velitino duce hoe armorum genus proprio voeabulo in Signavorii VII, 664:

Legionis agrostis VII, 687:

Bina manu.

Saeptum tamen sagittae ita nominantur ut ipsa inaria amere C r. m. Deniqlio Galli in Aenea elipeo ad Capitolium praesentes VIII, eg rnu quisque I in sorvaeavi

Gaesa manu.

Servius explicat gaesa hastas viriles. Paullus ex eato gravo iaculum. sitaliscunque horum gaesorum sierit forma, notato bina aemper uoininari, ut a Varrone vita P. R. III Non. s. v. gaonM h. p. 246: Mui gladii otiioti sine scuto eum binis gaonis essent MLiv. VIII, 8 ,,Leves autem smilitesJ, qui hastam tantum gaeaa-quΘ gererent, Vocabantur. NX, 36 ,, ere pastorali habitu agrestibus telis. falcibus gaesisque binis almati. ' XXVIII, 45 -Αrretini polliciti triginta milia scutorum, galeas totidem, pila, gaesa --sta lovgan . Ceterum de iliario numero praeter locos iam allato animadvertan Claudio a Ualeriano Trebell. oll. Claud. 14. donari , an-eeas Herculeanas duas, aclydes duas faleos duas. Sueton. Caes. 84: -Repente duo quidam gladiis sucoiiicti lac bina iacula gestantea .rdentibus cereis auocenderunt Una tamen X, 32s obvia fratrum, cohors, Phorci

Lorae antiquitate Vergilianas. 6

96쪽

Quid Vnuaequisquo septem inculi utitur Rha ocinatituto po ea inpmani anno V. C. DXL . prodire ponsu de quo Livius XXVI,

narrat: Ex omnibus legionibus electi Aunt iuvenes, maxime vigor. ae levitate eo oram veloces eis parmae brevioren, quam equ-trom, Misoptona iacula quaternos longa pedes data, praefixo ferro, quale hantia velitaribus inest Eandem rom narrat Frontin StratΘΩ IV, 7 es. Verum semen etiam de viris Eptem unum telum eoaaiicientibus diei pomunt. His deniquo addo IX, 5. ubi de muris:

--ἀ- aeria arcus ammentaque orquent. rvinar pro tela amenti torquent; nam amentum B lorum, Momodia hanta reli ratur et taeitur.

I. M.

Ensem Romanum describit Polybius VI, 23 in δὲ τ ι Θυρεεν μαχαιρα o την δὲ περὶ τον δεξιον φερει μηρον, καλουσι δ αυτὴν Ιβηρικην. εχε δ αυτη κέντηιια διάφορον, καὶ καταφορα ἐξ ἀμφοιντοῖν ριεροῖν μαιον, διλτο τον βελέσκον αυτῆς ἰσχυρον καὶ μονεμονεὶ L Livius VII, 1ο de T. Manlio Pedentre scutum apit, Hi spano cingitur gladio, adpropiorem habili pugnam. XXII, Gr,Malli Hispatiisque scuta ivndom formae sere erant. dispare Et dissimiles gladii. Gallia praelongi ac sine mucronibus, MiNpnno

punetim magis, quam caesim assueto petore hostem. brevitatis trabiles et cum mucronibus. Non hune quidem Hispanum apud Maronem offendimus gladium, sed poetica ratione exornRtum, quem modo ensem, modo mucronem, modo glaaium nullo dinerimino intere dent nominat. Ita Iuliis Euryalo donans X am: aer simis exuit ensem, Aurinem, fra quem 'oraret arte Lycaon 6 -- ἄμυλ luem amma aptarat eburna Non ultio ea a Gnosium reddit artificem quippe tuum Cretens sin armis fabrieandis videantur minae laudatissimi CL V, ans: ψisos a bistis ab Deas meida ferro S eula. Maior tamen gloria Argis erat. Imia δ' ἀπ' ' γεω At tu noII, Ma Asylvom ensem huc reseras, cavolo. Etenim Coroebunibi revera Androgei Graeo arma Induiti meqii constat, talem gladii praestantiam revera spectari VIII, M. Ibi Evander Areas:

97쪽

aota Quod Silius imitatu eat de Cinyphiis uacia, Asrieae pia Hannibali addicto III, 278:

V mioo,or eontra cetra, et alea tua ab arta Ensis Adymaaehidia, a laevo tegmina erum. Statius Aeh ll. II, is taleota Getis propriam tribuiti quidem memin tales apud rerum gestarum seraptorem revera inveniri, nisi Curtium VIII, 4. arripias, qui do Agrianis et Thraeibua narrat: .,Copidas vocant gladion leviter curvaetos faleibus similes quia appo i bant belluarum manus. aut e Liv. IX, 26 salcibus armatos. Ceteri fore loci ad falces murales pertinent. Vergili, si non ex annalium quodam 'eriptore fateatum eiaatam arripuit, Saturnua falcisa vel gladiatoria otiam era huius armatura ansam reo re potuit. Cetorum ensem pud Vergilium aere conlaetum haberi, at probant exempla V. g. VII, 43; urarum vero repperia IX, 2M. Alius est Aeneae ornatus v. 26 : Adque illi a te ιιatus iaspi επυιτ a

Ensis erat.

Serviuη Pr Vagina posuit. Radem ratione Aoneas megenti tropaeum statuena XI, 11: Ensem eou suvendit eburnum. Ita IX, 305 sayina eburna memoratur. Restat dolo. Comite regis

Pila manu amosque yerun in eua dolones, Et teret pugnant Merone ver Ne absuo. Mirum sane quattuor armorum genera ab uno eodemque populo

tractari. ilis enim primo Oeo, deinde dolono utuntur. Servius sit olo est aut flagellum, intra cuius virgam latet pugio, aut noeundum Varronem ingens eonius eum ferro brevi imo '). Dolones autem a fallendo dicti sunt, quod deeipiant erro, quum speciem praeserant ligni. Isidor. XVIII, , 4 ,,Dolones sunt vagina ligneae, inter quas lato pugio sub aeuli meiae Dolones autem a dolo dicti sunt, quod fallant et decipiant ferro, quum spvolem praelarant ligni. Tertiouereti Nynan mucrone Mucro ter no alito potos cogitatione consormari, quam pugio rotundus in sino acutus, ita ut faello alicui tu mentem Veniat, eundem esse ae

98쪽

84 De pharetra, agitii a re que. gladius vel pugio cogitandus ita ut εὐδια δυῶν ait statuendum Ver enim a mucrone semper distat hanta Samnitium est intelligenda. s. Paullus o Fosto , Samnites ab hastis appΘllati sunt, quas Graeci αννια appellant has enim ore assueti erant Poeta Georg. II, M. Volscos inurea memorat. Quum vero eodem teste veruta pila dieantur, quod veluti verva habent praefixa, eoniicere potoris veru Sabellum pilum euae, ita ut alter vernus adem arma exhibeat, quae prior, atque integra sententia aliis verbis iteretur. Servilis memorat , Et multi voltini, per tBretes muerones dolone dici, per veru Sabellum pila significari. Atia-mon tale , δια δυοi Vergilianum ac fere Romanum ess vix eredo. il igitur restat, nisi ut statuamus, revera quattuor armorum genera a poeta hisce populis tribui, pilum, quod mittitur, deinde dolonem minorom, mucronom maiorem, hantam denique Samniticam. In monumentis militea Romani exercitu naepius vido duobu mu-oronibus magnitudine diversis vel onai ae uerone armaton. Ita in duobus lapidibua mune Bonnensis antiquari Rhenani. Vide picturam in Centralmus heini. Insehrinon II, 42. et descriptionem 41., Saepissime vero vides in columna Traiana.

n. Δαν--, a test inmeis Mae. Ninus honorati apud Homerum Oeri apparent, qui sagittis eminus pugnant. Mansit vero apud plurimos antiquitatis populos pharetra honos et usus, ita ut si qualido ipsi arcu non erant insignes, barbarorum agittarios arcesserent. Praesertim fabulosa illa Ammonum gens hac arte erat celabrata. Inde Aenean proponit certaminis praemium victori alterio ait: Amatoniam Aars ιrtam plenamqus astutia. reteris, μι quam circum Detitur auro Balteus, e tereti senestit φυι stemma. Troiani mirantur Volsca de gente Camillam VII, 816. quae quasi Amaκonum Italarum dux et regina est: Lyciam ut seria ipsa pharetram. ubi revera populi orientalis, non tali a poeta arma unt indieata. Area enim vando de Anchis narrat VIII, 166: ue mihi insis m pharetram Lyciusque astitia antae sus chlamydemque arar asilit interiaxIam.

Do India f. Georg. II, 125: Et sena uia indem sumptis non arda haretria.

99쪽

De pharetra, sagittis arsuque M

leuis converso fustentia inrisit arcu. Omnino igitur Parthorum more se gerit. Poeta Georg. III, 345. Cressam haretram insignium sitio dubio Cretensium sagittariorum ratione habita, Spartanarumque Tyriarumquo virginum pharetram Aon. I, 18. 336. indieati Cetera pharetrae epitheta, ut aurata XI, 85st, revis V, M., miseris Cir. 5R, Onan IX, sinmitto. 2. Sagittae quoq; e ab iis gentibus nominantur, quae earum labrioandarum ac mittendarum artem maxime callebant. Inde V, 311, avius Threiciae, VIII, 166 Lyciae sagit ae Huo pertinoi

Ouique,ctem liquere Cosas, quis tela vittae Corytique seras umeris es istifer arcus. Veneno etiam a quibusdam populi sagittae inficiebantur, XII, 856: Non esua ac nervo per nubem in visa vitta, Armatam saevi Partis res quam fe ιι veneni, Parinus sis Cydon, erum inmedicabiae Drau.

Ita etiam Ismarus e Lydia scit X, 140:

Calamos armare veneno.

et ferarum ille vastator Amyova IX, 73: ο non faucior aure

Uno uera ει -- ferrumque armare vanens. 3. Arma a materia et cornu vocatur, ut modo e Partho Ornua Lycio vidimus. Eius cetera epitheta ut fatifer IX, 631., Mirarx, est, ursus X. D. XI, 652. cursus VII, M. adio in tantum pertinenti inimi tamen laeum ad morem reum andendi in-

100쪽

Non usi Aaeanius nervo qua obverati equino Insendit erum. Quae omnia qui vitia testimoniis velit augere vereor ne λαυέ εῖ'- ηνας Ceterum Parthorum arma oonspieiuntur inter alia in num

aureo Augusti Morelli Tab. I, 22 inacripto: DE PARTHIS.

Desino inis . .eaeis. . Secures quoque inter arma a Vergilio eas habita iam vides VII, 626. ubi bello indicto: Pars levia fimo a Uieula Mesaea emenι Arvina ingui, stibistuntque iis sis secures.st VII, 184 , ubi istor oesis spolia in regia in adfixa Puta -- currus urvaeque e cura δ, Pauci tam insigni telo ab eo armata sunt, dux Camilla I, 650:κ nunc Dina manu ν-- mutis denset, Nun validam dea uacram indefessa hipiunem.

Eadem congemina XI, 6M:

Tum olidam perque arma viro perque acta scurim.

Bodsmque eius comitos XI, 655: At oiroiam Detae comitas urinaque imo, Tullaque et astra am quatiens Tameia scurim. Deniquo laus pastor Podaliriuin occiden XII, 306: Ille securi A erat fronsem mediam mensumque raducta Bisicit. Sesure saepius conspiciuntur in Romanorum tropaeis et in pictu

ri merculanonsibus et Pompeianis et operibus caelatis plurimis Bipinni Amaηonem armatam habeamillin. mythol. Gall. ab CLXInr 5M. De Clara mus6. de seulpturea antique et modernes