장음표시 사용
61쪽
De clamore. Unon ipsi, aut vehernentitis aeri quae ancit Entur, Vertini vastatεererentur a P mollerentur. Quod irrat turn apud Romanos arte
quadam et religion videtur fingas exoultur', ita ut interdam indi- am primum haberetur, quo res inclinatura aure si exeuntiar er heiorque erat sublatus, victoriam portendebat, in --us, impRhamnis naepe iteratus, pavorem prodidit an norum Liv. IV, 3τ. . Interdum etiam quasi do integro oriretur pugna, reputebatur. Neat more igitur, neque fortuito apud poetam deger itur lamor adpumam sese eo gentium Aen. IX, 28:nsatis adest, Arias an senti σι amore 'er omnia
Condum se emori ortas, et moenia sere an
Iamque ro inquabat portis, rursusque LarentCι amorem uuaene e mouga sua re erunt. Quum Tarchon Venulum ex equo deripuerit, non ob iroesium sommissum, sed admirationis gratia XL 745:T Mur in carium e mor, eune qua Latini
Eadem ratione, riuum Ohunniua augur ipso foedere rite peractis telum in Areada. dirigena unum de movem fratribae Fulnere
litarem fere pertinere, perspicies o Caes. B. iv. III, M: Eano sanimi ineitationem et alacritatem non reprimem, ad augero B peratores debent, neque frustra antiquitus institutum a ut, ut tigna undique ooncinerent lamoremque univo i tollerent, ullam rebus et hoato terreri et auo incitari existimaverunti. m. vi
62쪽
48 D vox illo. VI, 8 ηCeleriter nostri amor nublato pila in Miue inmittam uuis B. map. 30: Proelium elamore facto ommittitur. Idv. XXIII, 16 ηMarcellus signa canore, clamoremque tolli, ne Ped te primum erumpere iubetiu VIII, 38 o At Moeso illodio ab hora diei tortia ad etavam ita noepa dicitur ortam natolisae, ut nequo lamor, ut primo Semel concursu eat auMatua, iteratus ait, neque signa promota Ioeo retrove meopta' eget III, 18: ,Clamor autem, quem barritum Vocant, priua non debeattolli, quam acies utraque se iunxerit. Imperitorum enim vel ignavorum eat, Vociferari de longe, quum hostes magis terreantur, si eum telorum ictu elamoris horror accesserit.μ
Bolli inter Troianos Italosque exorti initium libri Aeneidis
Oetari deseribitur versibus primis: m δε ιι sisntim Laurenti timvia ab arce
μι-μι turbati animia. Bam aisntim non est, quod tuba datur sed vexillum rubrum, quod pro rerum statu in Capitolio Romano urbis aree, vel ducis tentorio sive praetorio proponebatur. Iam Servius O,Si esset tumultus L . bellum Italioum vel Gallieum, qui fuerat ducturus exereitum, ibat ad Capitolium, et exinde proserena duo ex illa, unum russeum, quod pedites Vocabat, et unum caeruleum, quod erat equitum. Ceteri do uno tantum loquuntur, ut Caesar B. GaIl. II, 20: Caesari omnia uno tempore erant urgenda: vexillum proponendum, quod erat insigne, quum ad arma Concurri oporteret, signum tuba dandum .... quo loco eadem, qua
apud Vergilium ratione, igna vexillo et deinceps tuba data eae excipiunt. B. CN. III, 89 ,,Simul tertiae aciei totique exereitui imperariti, ne iniussu suo concurreret, se, quum id fieri vellet, vexillo signum daturum. iri. . iap. 28 ,,Renuntiatum est ab speeulatoribus, Pompeium de tertia vigilia in aeto stetime. oenuntio allato vexillum propositi ipsam etiam pugnam n valem ciendam Oetavius apud Hiri. . l. 45 ,,Vexillo Sublato, quo pugnandi dabat signum, quae primae naves nubsequebantur, idem ut faeerent, significabati s Multa porro huius moria indie apud Livium repperiuntur, ut IX, 23 ,,Dictator - - signum re--
63쪽
De teBSera. opente pugna proposuit IX, 22: Sole orto immin pugnae propositum est, armatique in aciem procedunt X, 4o: Consul laetu auspicium egregium eane et deis auctoribus rem gesturos pronuntiat, signumque pugnae proposuit. XXII, 45. XXIII, 29. XLI, 26. Apud alios quoquo crebra eius mentio, ut apud Paullum Festo: ,Iusti dies dicebantur triginta, quum exercitus esset imperatu et vexillum in arce positum. Quocum consorauuacroh Sat. I, 16. Plutareh. Pompei. 68 ' μεν ουν Καισαρ, εἰπών, τὴν προσδοκωμένγτνήκειν is ιεραν, ἐν προ ανδρας, ου προς Δμον, νει πενίαν μαχου ι, προ τῆς μονῆς ἐκελευσε προθειναιτο φοινικουν χιτῶνα Τουτο γαρ μαχης 'Pωμαιοις εστ συμ- βολον. Fab. 15 'O ερεντιος eo μερε το τῆς ιαχλὶς σημεῖον ἐξεθηκε εστ δε χιτων κοκκινος υπὸ τῆς στρατηγικῆς σκηνῆς δι τεινορεενος. Brut 40 'Aμα δ' /ιέρε προυκειτο ιεν et β ρουτου χαρακι καιτ. Κασσίου συμβολον ἀγωνος, πιινικους μουν. Quamdiu tale vexillum pugnae signum fuerit, inde colliges, quod Arnobius adv. genti II, M., qui exeunte tertio ineunte quarto p Chr. neculo scripsit, inter eas enumeret res, quae non amplius in Romanorum positae sint consuetudine ,,Quum paratis bella, signum monstratis ex arce indequo egeti quoque do illo silentium explicaverim.
Duplex erat tesserae in militia Romana usus, alter ad excubias observanda ordinandasque, alter ad cognoscendos in ipso proeliorum concursu intor se milites. De priore fusius loquitur Polybius VI, 34: γ ν δε του νυκτερινο συνθη ιατος παραδοσιν ἀσφα--ώζονται τον τροπον τουτον καθ' εκαστον γενος καὶ των ἱππεων καὶ
τῶν πεζῶν ἐκ τῆς δεκάτvς σημαιας καὶ τελευταέας στρατοπεδευμουσης κατὰ τας hiWιας, ἐκ τουτων εἷς κάστ/7 ἀνη, ληιβάνεται in ἐκλογην, ὀ του μD κατὰ τὰς φυλακἀς λειτουργιων πολυεται, παραγέγνεται δε καθ' ημερα δυνοντος VHου προς τῆν του χιλιαρχου σκην Π, καὶ λαβων το συνθημα, τουτο 'ἐστὶ πλατεῖον ἐπιγεγραφιμενον, ἀπαλώττεται πάλιν ἀναχωρησας 'ἐπὶ πιν movσηφιαίαν το τε ξυλήφιον παρεδωκε καὶ το συνθημα ιετὰ εαρτυριον τε τῆς ἐχομενης σημαιας ἐγεριονι παραπλησιον δε πάλιν υτος τψτῆς ἐχομένης το ' μοιο εξῆς ποιουσι πάντες, ως ἄν - ἀς πρώτας κω Φεγγυς τοῖς χιλιαρχοις στρατοπεδευουσας σθμαιας ἐξικνῆται τουτους δε δεῖ, πλατειον - γα τὰς οντος ἀναφερε προ νον χιλιάρχους. Inde apud Vegetium II, s ηVigilia
64쪽
ω De en era. rum alvo prosectionis temera ab Godem praesisto temon 3 peto-hatur. III, 5: Voealia signa militaria diemitur, quae voeo humana pronuntiantur, sicut in vigiliis vel in proelio pro signo dicitur, ut puta: Victoria, palma Virtus, deus nobis eum, triumphua imperatoris et ana quaecunque Voluerit dare is, qui in ex resin habet maximam potestatem Selendum tamen Est ista voeabula quotidio deber variari. Apud Statium Theb. X, 1τ: Dat tegaera signum Excubiis positaeque Vie . Huiua quantum vidi aeanem nullum apud Vergilium exstat e emplum atquo Vestigium, alteriua vero una certa iniicitur mentio
GasMea iamque sonant, uisam tessera ris--. ubi Servius: FSymbolum bollieum, quod ad pugnam exeuntibus datur, sellioet propter eonfutionem, ut fuit in bello maritia deus, in Sulla Apollo Delphi oua, in Caesaria Vonus genitri X.u Amplius ex his historieorum Latinorum loeia inlustratur, Hirt. B. Bisp. as: Hae ro cognita, 1nsequenti noete vigilia tertia tenseradat , extra vallum omnes sunt oncisi. Caes. B. Gall. II, 20:ηAcies instruenda, milites ohortandi, signum dandum. ubi post riora Verba de Maera sunt explicanda, neque de tubarum hucinarumque clangore accipienda, quum non solum exillum proponendum, sed signum tuba dandum iam antea ait commemoratum Hirti B. Ahio 83: Quod postqnam Caesar intellexit, incitatis militum animis revisti nullo modo posse, igno felicitatis dato, equo admiaso, in hostem contra principes ire contendit. E poetis haec sufficiant exempla Stati Theb. VII, 36: Longo fugit ordino velox Tessera, propellunt acies. Su. Pun. XV, 475: Taeitum dat temera signum. Duo alios Maronis locos quominus certo huo reseram, impedit me nescio quis, ne nimia quadam doctrina inlata sensum poeticum laedam, timor. Etenim Aen. II, 370. Troiani. Graeca arma indutis primu se offert Androgeos, qui foeta esse agmina arbitratu amice eos compellat, ara: Disa et extemplo, neque enim reapo a Manis Fida aua sensu medios delapsus in Matia.
ubi Serviun: Bene addidit Misi ut ostendoret symbolum, quo utebantur in bello, argutior, quam verus. Eadem ratione ad II, ubi Graeci
65쪽
mirum in modum do linguarum differentia diei, quum nusquam Gra eo alia a Troianos usos esse se poeta signiaeet, in nermonibus alter semper alterum intelligat. Contra ne de anuhol i. e. tessera accipiam, prohibebit vo bulum snua de signo militari vo- eali non facile adhibitum. Ita igitur priorem intelligemus locum, ut non fida natis . . amica, familiari ratione edita responsa intolligantur, posteriorem, ut in hoe proeliantium concursu, quo falsiel et falsaque arma e noscebantur, vocis etiam popularia differentia a Marone ad dignoaeendos hostes fuerit revera notata. Coterum egelio II τ teste etiam imaera-dieitur praeceptum ducia, quo Vel ad opus, vel ad bellum movetur exercitua. atquisntemerarii, qui tesseram per contubernis militum nuntiantiu uao
significatio apud Livium VII, 35. IX, ast invenitur. I. m.
Nirabuntur sane, quibus adseveraverim, lectores, legionern Romanam non nomine solum, sed reapse et numero in Aeneidemesa inductam. o me ex ingeni moro eam derivare arbitrentur, computent apsi, quos 'et Versibus condidit atque in unum eorpus opulavit, numero X, 166-IM: Massicus aeram Prisce caecat aequora tiori 166 miιι manus N.enum Una orvo Abas, ire Seseentos iu deaera Pomlonia mater Elpertos belli iurenes ast IIva recent Oa Tertitis ilia hominum isomque interpres suas ira
Mille rapit denso acie adque horrentibus Aaasia - - Percentum adiciunt, mens omnibus una sequendi. 182Habet itaque, DC, CCC M, CCC militum, qui tria milia dueento emolunt desunt tantum centum, ut integer numerus legionis Romanae antiquae evadat. Qui defectus unde sit ortua, nondum est in promptu. Fortasse Cinyras et paucis comitato C pavo, qui naVem Centaurum promovet, centum poeta tribuiti Luionem vero hoc loco indieatam esse, movent me maxime te
66쪽
Oui Caeret domo, qui arent Μει-is in arvis, Et ory orieres intempesMeque Graτiscae. Horum enim dux, quum allan nemo nominetur, opus est, ut Astur sit, eui tercentum militen oppida Caere, Pyrgus, Graviaea adii-eiunt. Asturem enim mille integros secum habere, sontestura est nulla erarmata. Vocatur vero 181: Astur equo fidens e verrimDribus armis.
unde luce larius, hos nae tereentum illos equites, qui unicuique legioni adiiciebantur. Iiosm vero a poeta iam IX, ατ ita sunt deseripti, quos nemo possit non agnoscere: Interea praemias equites eae rarbe Latina, Cetera dum Iesi eam is instrueta moram' Dan e Tremo resis res onsa ferebant, Ter centum acuisti omnes Misosnu magistro.
ubi et era legio ab equitibus reoontis disiungitur. Eandem ob causam apud regem Latinum equi VIII, 275:
Stabant tere entum nitidi in praesem a auis. Vides enim tot equos regi instructos esse, ut integrum legionis equitatum possit complere Aeneas ipse auxilia quadringentorum accipit VIII, 18:
Areadas huic equite bis centum, robora pubis Lecta, dabo, totidemqtie suo tibi nomine suas. Quorum numerorum ratio quaerenda est. Fateamur quidem portet, apud Varronem hos trecentos equites
in antiquissima legione non nominari L. L. V. g. M MMilites, quod trium milium legio sebat, ac singulae tribus Titiensium Ramnium, Lucerum milia singula militum mittebant. Attamen ipso illos omisisse credendus est, quoniam militis vocabuli originem e milibus explicaturus erat. Deinde . si explicatur ,turma terima' in V abiit quod te deni equites ex tribus tribubus Titiensium, namnium Lueorum fiebant. Apud omnes alios scriptores in antiqui simam aetatem numerus ille trecentorum constat. Quamvis enim Plutarchus Rom. m. narret, urbe per Sabinos duplicata legiones sutage sex milium peditum, sexcentorum equitum, vides tamen huius auctoritatem de temporibus mythicis narrantis parvi esse aestimandam, et revera, si in duplex sit numerus, simplicem ad tria milia peditum, equites trecentos reverti. Peditum modo auctus
est numerus Dionysius A. R. VI, 2 de Valerio Poplieola a rat καὶ γίνεται δέκα στρατιωτικα ταγματα, ἐξ ανδρῶν τε τρακισχιλέων λαβε καὶ τῶν πιέων σον καστο προσεμερέωντα δε τετταρα καὶ τους λοιπους ἰππεῖς δ δικτατωρ. Equites non
67쪽
De lega one. 53 dinumerat aeriptor Trooenis fuisse anno V. C. CCCVI. Livio III, M. audis: ,, qvitea duarum legionum sexcenti sero ex qui desiliun ,,De peditibus Dionysio consentit Livius VI, 22 n annum CCCLXXIV ,,Quattuor legionibus quaternum milium scriptis. Anno CCCCVI. iterum aucti sunt peditos tostis Livio VII, 25 ,,Undique non urbana tantum, sed etiam
agronti iuventulo ooem legiones seriptae dicuntur quateruum milium et ducenorum peditum, equitumque trecenorum.
CL Polyb. VI, 20. 'Oταν δ' ἐκλέξωσι τὰ προκειριενον πλῆθος,
τουτο δ' ἐστιν τε suis εἰς καστον στρατοπεδον πεζοὶ τετρακι χέλεοι καὶ διακοσιοι, ποτε δε πεντακιπιλιοι, ἐπειδαν μειζωντες αυτοῖς προ -οται κινδ-ος' μετα ταντα του unxia τὰ is παλαιον στερους Ἀμύθεσαν δοκιμάζειν - τοις τετρακισχιλιοις διακοσιοις, νυν δε προτέρους καὶ ποιουσι τριακοσιους εἰς εκαστον στρατοπεδον Anno CCCCXV. ,scribebantur autem quattuor ore legiones quinis milibus peditum, equitibus in ingulas legiones trecenis Div. VIII 8.J. Deminuti videntur pedites inde ad annum CCCCXCIII., quum Olybius I, 6 quattuor legiones Romanas temoret: ἀνὰ τετρακισχιλέους πεζους,
ἱππεῖς τε τριακοσιους. Id cum eo convenit, quod anno DXXXIV. ,,Sempronio datae legiones duae, ea quaterna milia erant peditum, et trecenti equites Cornelio datae duae Romanae legiones eum suo iusto equitatu - - Duas Iegiones Romanas et decem milia sociorum peditum, mille equites socios, sexcentos Romanos Gallia provincia eodem anno versa in unicum bellum habuit' 'Liv. XXI, 17.J. me anno DXXXVI. Variarunt iam apud Livium XXII, 36 auotoros: b,Decem milia novorum militum alii Scripta in supplementum, alii novas quattuor legiones, ut octo legionibus rem gererent, numero quoque peditum equitumque legio- nos auctas, milibus peditum et centeni equitibus in singulas adiectis, ut quina milia peditum, treceni equites ossent Nisi auctores illi crediderint, equitum tantum ducentos' legioni antea additos esse, quod vix adfirmare ausim, hoc loco quadringeni legendum est, quamvis et Appianus II. R. VII, 8 trecentos tantum nominet. Error inde ortus est, quod hi equitum numerus legitimus et antiquitate sanctius memoriam omputantis Semper co .
pariti Etenim anno DXXXVII. ,decreverunt patres, ut Q. Ful-
68쪽
viris mae a quinque milia peditura, quadrirmntos equites seribere eamque legion- primo quoquo tempore in Sardaniis traiiciendam curareti Div. XXIII, 34. . Anno DXLVIII. Se is supplevit ita duas yegiones, ut singulae ma milia et u nos Edites, treo nos haberent equites Div. XXIX, 240. Sed hoo loes quina imendum eme vix dubito. Vido XLII, 31 o Paullam ex
vest a. v. Sex milium Anno DLXV. duae legiones Romana duas novi mi ac Mihi moniani erant quina milia et quadringenos singulae habebant. Div. XXXVII, 223. Anno DLXX oonncri, placuit ,quattuor legione in Ligures, uti ingulae quina milia et dueenos pedites troeenos haberent equites Div. XL, I et 18. . Anno DLXXII. ,do Ti. SomFronii demde exercitu aelum est. novam legionem ei quinque milium et duoentormn peditum eum equitibus quadringentis onsules seribere iusti Div. XL, ERIAntiquus legionis amem anno DLXXIn appares, quanquam non iustam omini; etenim ,,in supplo mentum consules seri in iussi ad tria milia peditum, trecentos equites. Div. XL, 44. a. XLIII, 12,Anno DLXXV. in Sardiniam duao legiones scribi iussae quina milia in singulas et dueeni pedites, treeeni equites. ' Liv. XLI, s. Anno DLXXVIII. M. Atilius praetor eum legione nova, quam eon sules consori erant, quinquo milibus peditum, reoontis equitibus,
in Corsicam iussus est transire Duas praeterea legiones consules noribere insui cum austo numero poditum equitumque' XLI, sti.). Anno DLXXXI. ,legione quattuor novas scribi placuit, binas singulis consulibus. Id praecipue provinciae uae Oniae datum quod quum alterius consulis logionibus quina milia et ducentis dites' ex vetero in alitqto darentur in singulas legiones, in Macedoniam sina milia peditum seribi iussa equites troe eniaequaliter in singulas Iegiones XLII, 31. f. 35. . Eodem anno,, . Sisinius, qui, priusquam magistratu abiret, Brundisium ad elamem et ad exercitum praemias erat, traiectis in Epirum quinque milibus peditum, reeontis equitibus, ad ymphaeum in
Agro Apolloniati eastra habebat. XLII, - . Anno DLXXXIII.,,Veteres milites dimitti, ita ut in singulas Romanas legi me nis Hus sena milia peditum, reeen equites essent. Alteri consuli nullus oertus finitus numerus civium Romanorum, quem in supplementum legeret id modo finitum, d duas legiones seriberet, quas quina milia peditum et duoenos haberent, equites trecenos
' Si Iegendum, non equites, quod apud Draueaboretrium et me intertium
69쪽
In Hispaniam . . . . ruina in mi ne militum numerus,
peditari quina milia, troeoni et trico ni equit XLIII, 12.
Anno DLXXXIV. eo ut iramma in Maeodonia non ,,Plus quam duaa Egione eme ea repleri, ut aena milia poditum troeeno ahaherent equites -- - Praesidium , clitum Anteio prastor duas legionea, quina portam in Maeodoniam est iuraus, quina milia peditum et duoeno lucionios, trecenos equites. XLIV, 21. Verum tente Paullo ex eator ,-x milium et ducentorum hominum legionem primus Gaiva Mariu eo eripllit, quum antea quattuor milium fuissent, unde otiam quadrata appellabatur. Deponterioribus temporibus Hevaeuus, Vegeti II, 6. alii conserantur. M tam diverso peditum numero Vergilius eum ibi totiendum ratus est, qui et equitum onstantissimu et peditum antiquissimus erati Sed enoto an etiam singulta Opiis mille, excentorum, ire ninrum, iterumque mille militum en X, 167. 172. 173 178. subiectae sint rationes quaedam nondum exploratas. Ut a postrema aeis ordiamur Asilas tertius X, 178: Mim ram densos aris adque horrentibus hastis. Quid monne hie a poeta hastatos illos legionis Romanae insito eas exprossos arbitrabimur Quodsi nim in legione illa, quas qualemum milium orat, mille et dueenti teste Polybio, , si erant hastati pro rata parte in hac trium milium vel duum milium nongentoriim, mille esse oportet negrediamur deinde ad primam aciem
Masaleus areas princeps secat aequora tigri, Sub quo miιι mantia iurenum, in moenia Cissi, que urbem liquere Gaas, quia tela assiuae Gorytique isses umeris et istifer arcus. Nonne hoc loco vocabulum princeps paene indicat, principes militum Romanorum esse significatos, quorum Polybius eundem quem hastatorum num rum statuit: ιαιρουσε ν--ωὸς το τ πον τουτον, ἄστ ει- - του δὲ πρέροπας, χιλέους καὶ δια-κo νέους Ἀσους δ το-οις τους 'A-a m. Inter hanc utramquo
vergilio nominati sunt mediae duae manus priorem habet torvus Abas, X, 172:
'ιαριους προσαγορευο νον ἐξ ἄκs σέους Triarii igitur illi sunt experti belli iuvenes, quos Polybius . l. s. s. et 7. πρεσβυτατους
70쪽
as De legione. appellat et sexcentos fuisse memorat. Attamen, inquies, Polyhius
legionem quaternum milium ante oculos habuit, in qua maior fuerunt plures, ut apud principes et hastato, demonstraverim Vergilium Vero, quum trium tantum milium animo proposuerit oportet numerum praebere minorem. Verum enim vero hanc ipsam opinio-nom refutat idom olybius s. 10. adfirmando, hunc numerum constantissimum esse: μ ν δὲ πλείους τῶν τετρακι λων σιν, κα- λογον ποιουΜναι την δωψεσιν, πλὴν τῶν ρωρων τουτους ἀεὶ
ἔσους Pergit Vergilius X, ira:
ast Iisa re sentos Iustiis, ineaehaustis ma*bum enerosa metiatis. Quaeri potest, an hi otiam ad expertos belli iuvenes pertineant. Quodsi pertinerent, nongenti moerentur, atque omnis nostra ratio Vana Fortasse sunt velites, γροσφομαχοι Vel γροσφοφοροι, quos Polybius l. l. 3. 7. Ους μεν νεωτάτους και πενιχροτατους PPeunt. Ceterum, etiam si singula haec errore redideris obstricta, observes tamen, saepius in legionis Romanae institutione apud Livium VIII, 8. numerum trecentorum et sexcentorum ocurrere. Quindecim nimmanipuli, quum manipulus vicenos milites contineat, trecentos, triginta sexcentos emciunt. Fac igitur, et nostram horum numerorum observationem falsam esse, quodsi id tantum peregerim, ut subtiliora hic subesse intellexerint Vergilii lectores, poetamque Ilos fortasse calculos condidisse, quantumeumque de meis circumcidant atque amputent a non omnia mihi evertant, contentu ero. Triplex igitur actos in illis Maronis versibus nobis est Proposita. Quid 'monne id confirmatur IX, 25:
Iam e omnia campis exercitus ibat apertis, nives eum, dives piami estis et tiris Messapus rimas acies, postrema coercentorrhidae iurenes medio duae agmine Turnus.
Νisi me omnia fallunt, hic ordo a legion Romana est depromptus, isque poetae menti obversatur, quoties primam ante aciem fieri aliquid diei v. g. IX, M. X, 643. VII, 531. VIII, 561. Triplex denique acies distingui potest, legionia Aeneadum vallis in oppido suo obsessae X, 123:υ sitis Imbrasides Meetaoniusque Thymoet
Aasaracique duo et senior eum Castore Thymbris, Prima acies. ma germani Same nis ambo, a martis et Themon Lycia comitantur a aua. 39 Fert ingens isto continua cor ore saxum,mtid artem eximam montis Lyrnesius Acmon,