장음표시 사용
131쪽
sinu si fragilitatis Ferri frigi L io0XXVII
Naturalem carisam qui Primus S a piluam, noui aram S fortuitam.
JUERRUM frigidum fragile facillime dis linguitur non tantiam habitu iiii, malleo, quoi frigidum rumpit Ur, rubens autem & Can- dens obtemperat, sed etiam interna textu ira, quae in ductili bono & calido fragili est fibrosa, fuscescens, in hoc vero nitida, grana praebens angulosa, quali crystallistia, colore metallico albo pati X illum caeru-llescente. E mineris pulverulentis lacus tribus vel palustribus plerumque eXCOquitur, interim
tamen ) Haec Disquisitio anno 1781 d. 22 Junii Secretarici Soc. R. Upis tradita est ae Ha N. Aetis tolla. IV. impressa occurrat.
132쪽
lio De Causa fragilitatis Ferri frigidi.
tamen non nUmquam, qUam Vis rarius, evenis montium ejusdem minera dura & lapidosa hauritur, qualis Occurrit in monte a
Ι'aroeciae Grtenge in Dale Lartia. Haec granis metallicis nitet cohaerentibus, magneti minime obedientibus, nUCleisque farta reperitur e fusco nigrescentibus, spathosis & attractilibus, hac varietate per linam egregia apparens. Granosum solum disti culter fluit& e centenario regulum praebet 66 circiter librarum frigide fragilem, qUalis etiam obtinetur, sed io libriS ponderosiorem, e centenario spathos, partis. Spathos tam grano-fo admistum fusionem multum juvat. Uterque regulus probe fusus fere semper in sua perficie crystallinus est. GENER ΑΤIM hujus fragilitatis causa est quaerenda aut in ipsa ferri natura, aut in peregrino quodam immiXto. Utrumque momentum curatius eXaminare e re est.
Num causa fragilitatis in qualitate
ferri in Vela inittr. QUUM ferrum constet terra peculiari me-
133쪽
ΓhCnu a fragilitatis Ferri frigidi. iii
A J CALCES ferri nondum ita e X ploratas esse fateam Ur Oportet, Ut interna qUaedam Cer-
to negari pollis essentialis differentia, sed nonii ideo talem ponere licet. Verum quidem ell, cquod minera ferri frigidi fragilis sit ple-rrusnqtae Calgi formis, non tamen ideo se quitiar, Ut in calce martiali Origo mali restideat: in ipsa minera pul Verulenta pliareSaadsunt peregrinae particulor, quae eodem jurei suspectae esse debent. Majore veritatis spe- cie opinio haecce fulcitur calce alba pecUlliari, qh e e ferro frigido fragili extrahi pot- est Sed, num haec re vera sit martia-llis, dedita opera moX examinabittar, immos in ante Cectum adseverare possiam, diversis-ltimam inveniri IU). Hactenus igitur nul-lla adest ratio, quae vitium calci ferreae in- esse suadet.
Γ) Si phlogiston accusatur, aut qUanti-ltate, atat qualitate peccet necesse est. Prius a nonnullis cum siducia venditatur, sed aris amentis ducuntur, quae nihil demonstrant, pleraque ne quidem probabilitatem ad-fferunt. EX perientiam directe consulendo quaestio optime illustratur. Hanc autem se quendo Viam magis phlogisti continere resperitur frigidum, quam & duc ille bonum & calidum fragile. Centenarius nimirum calidiffragilis copiam fovet relative exprimen arrhiser q8, boni per ψ8-3r, sed frigidi fragilis
134쪽
tia De Causa fragilitatis Ferri frigidi.
pilis per so & set b). Ex hypothesi ferrum, de quo jam quaestio agitatur, in suo genere
purum esse debet & nullo Contaminatum heterogeneo. Haee igitur CXplicatio, penuriae materiae inflammabilis inniκa, fundamento destituta plane concidit.
Quo D ad qualitatem phlogisti attinet,
haec dissiculter e Yploratur, interim tamenaser inflammabilis, qui e frigido fragili ope acidorum adquiritur, illi omnino congruere videtur, qui e ductili bono eadem via prodit c). QUUM jam in neutro principio seorsim causae fragilitatis nulla reperiantur Uestigia, admodum quidem tenui Verisimilitudinis specie in iisdem Conjundiis eadem quaeri potest , praesertim dum nulla alia indicia illud innuant.
q. III. Eliam in peregrino immixto g
S 1 non delitescit in ipsis particulis ferreis
causa fragilitatis, in peregrino inhaerente necessario aderit. Hoc auteni peregrinum duplici modo inesse potest , aut mechanice tantum, particulis ferreis interpositum & cohaerentiaria impedienS, alat etiam solutionis more singulis ferri atomis intime adunatum. Hae hypotheses seorsim ad examen revocentur.
135쪽
Dὸ tau a frogilitatis Ferri frigidi. 113
2f) MECHANICAM nais elam, non possumus non rejic cre. Si enim inest quaedam ter-r ra, Uti Urgent nonnulli,
1 o l LEC ejusdem gravitatis specificae esse nequit, ac jpicim metallum, ideoque sub fu-l sione enatare conabitur scorificanda, & repet titis operationibus sine dubio eo usque dimii nuetur, ut simiai eUanescat, Vel parum no-itabilis fiat, fragilitas, quod tamen experien-ttiae contrariatur, saltim duplicem fullonem in-ssul scientem esse VidemUS. 2:O ME MANICA distributionumquam perito tam massam aequalis esse potest, adeo ut heia sortio ductilis, alibi plus minus fragilis, in feriai frustulo occurrere deberent, sed talis noni observatur differentia. 3 o OCULUS vel optime armatus nihilodetegere Valet peregrini, qUamvis haud eκ-
ligua dosis adsit necesse est, si fragilitas ab
β igitur necessaria est misceta
rhenaica, sed nullum metallum in statu com- leto alii adunari potest materice, nisi percecie metallicae, ne quidem propriae Caici. Ergo in metallo peregrino causa fragilitatis test quaerenda. Idem etiam manifesto patet,
solutionem frigidi fragilis ope ali ali phlo-
illicati praecipitando, nam sedimentum lo- cum , siccatum D reductum eXhibet regulum, Bergm. istoc. III. V eadem
136쪽
i cavo fragilitatis Ferri frigidi
eadem ac antea fragilitatis labe vitiatum d). Itaque, quum hac via non nisi metallicum deturbetur, in metallica quoque materie Origo mali quaerenda necesse est. Celeberrimo, dum in vivis erat, metallurgo D no BRAND Tadeo persuasum fuit de hac Veritate, Ut cum singulis notis metallis ferrum seoifim conjunxerit, hac synthetica via fra ilitatis auctorem investigare sperans e . Hoc labore sinito nullam frigido fragili magis congruentem misce lana in Uenit, quam arsenicalem, Unde etiam in hae causa adquievit. Sed alibi, tam
in mineris, quam in ipso ferro frigido fragili, arseniet ne levissima quidem indagare potuimus vestigia f). Quamvis igitur arsenicum fragilitatem es licere queat, non tamen est genuina causa, quae in omni ferro frigido fragili, proprie sic dicto, ad eli. Methodus
Brandi iana, etsi Valde bona, fefellit eo tem pore, quo non nisi i 4 Cognita erant metalla. Postea duo nova sunt detecta, Magne-1ium & aliud moκ describendum. Quod ad prius attinet, hoc, etsi fragile, non tamen suo vitio ferrum inquinat, illud en jm quod eminera alba spathosa elicitur, nullo laborat ductilitatis defectu, quam Vis in centenario 3 o magnesii libras foveat In posteriori autem fons mali re Vera delitescit, uti jam
137쪽
De causa fragilitatis Ferri frigidi. iis
otiod vitrio lusia i erri frigidi fragilis, uberioret aqua soluti tua liberoqUe acri e Xpolitum, cal- cena albam sensim sponte hae demittat, qua l shblata ferrum fragilitate liberatur, pice sente; autem eadem in Umquam desideratur hoc vitium. t In hac igitur genuinam quaerendam esse cau-iriam antea Conclusimus i . Sed lites, etsi sub is orna a terrae e vitriolo secernatur, non tamenti ipsi metallo completo talis & mechanice est linam illa mom. A), sed solutionis more aduis nata. Haec igitur terra metallica & reducibi- illis lit oportet.
MATERI E inopia tunc calcis albae rigoro . Tum examen paullum differre coacti fuimus, quod tamen nova portione ad qui lita ino X con- tinuavimus, nostrorum conaminum hete aliaturi eventUS. 3 IV.
De calce alba, o ferro frigido fragili
separata. Ab MODUS, quo separavinitas hane Cal- rem, primum breviter describatur. I agenae lictae Ia circiter pollices cubicos decima es capiebat, 16 lothones ferri crudi Ilusa-3yentis pulverati indidimus. IIaec mineracerrum frigidum fragile exhibet in Diseertatione de Analysi ferri sepe memoratis r.
138쪽
i 16 De cavsafragilitatis Ferri frigidi
Pulveri aquae destillatae 6 p. c. acidi vitriolici concentra limadfundebantur. Solutio cuneffer Vescentia moX incepit. Post 4 horas nullus vilibilis restitit motus, liquidum sit tro colatum in aliam B ejusdem magnitudinis collegi, & in A residuum ferrum aqua addita laVa Ui, donec colatura impleret lagenam LHoc factoo dia turn solutio initio clara in B turbida albescebat, sed pulvis albus non nisi posplures horas tundiam attingebat, & intere alius paullum flavescetis desuper aquam tingere inceperat. LA GEN E A denuo aquam acidum infundebam eadem quantitate, ac in primet Operatione, & solutionem in lagena C cola, tam collegi.' TERTIUM quartumque processum iterav& solutiones in lagenis D E collegi. Phte nomena fuerunt eadem in singulis, sed quintum solutio in F clara manebat per plura nyelem erct, tandem vero nubecula aegre visibilis subsidebat, at seYtum in G pos duas septima nas nihil deposuit, etsi in A multum res labas ferri non soluti. Itaque metalliam, Calcem exhibens albam, cum ferro simul suscipitur, immo, uti videtur, lubentius, cum ocius de siciat, quamvis in crudo sime dubio fuerit aequaliter per masiam distributum. HUS ABYENSIS serriminera est pulverulenta Ochracea, in globulos irregulares & frustula amorpha concreta. Globulorum maximi vix 4 li-
139쪽
,il. 4 lineartim diametros habent. duobus hau ill ritur lacubus, quor Um alter alter ob lili appellatiar. M1NE A cmida colorem liabet pigmenti,
i quod ImlgO Umbra audit, tantumque fovet ' is materiae eXtractivae, ut acido vitrioli dilutoi immersa tituli aram praebeat e rufo fuscam, loquae, vel duplicato colata sitro, eam retinetlli intensitatem , Ut opaca appareat, nisi copiosa diluatur aqua. In hoc quidem casu sponte tur libatur, sedimentum albidum se cornens, sed hoc in filtro collectrina lotumque extracti Vi. i Colore tinctilita reperitur.
j EADEM minera per io minuta in Oria cibulo li ignita nigrescit, magneti paullum obedit, ponti derisque circiter quartam amittit partem. Hi Peli extractivo liberata, ope acidi vitrio lici calcem
MINERA I leyadum diadu in memorata β. I , i in pulverem redacta & acido vitriolico dilutolim mersa, forti digellionis aestu porrigit solu-litionem e ruio fuscam, quae sum clenter dilutat turbatur, terramque deponit albidam. Q UT LIBET harum methodorum calcis al-lbae quidquam, sed parcum exhibet, & ferei semper favedine plus minus inqUinattam.
ip arare conatus sum, nam illud ad siccum pluries abstrahendo, ochraceum tandem soluitionem respuebat, quo facto liquor ad sicci H a talem
140쪽
ii 8 De causa fragilitatis Ferri frigidi.
t tem redactus ignitione acido nitroso priva. lbatur. Denique ope acidi vitriolici sine caloris auxilio album solubile separavi, quo sequentia instituta fuerunt eκperimenta. Π) P Ropsti ETATUM athae calcis, via liv. vlida obviarum, sequentes notavi. Acidis sine effervescentia suscipitur, sed aegerrime Crystallos e X hibet cum vitriolico D muriatico, lubenter in gelatinas abit, praesertim si abundat menstriatim. AI KAL 1 A soluta, tam fixa, quam volatile, illam adgrediuntur.& colore fusco tinguntur: e menstruis acidis albam deturbant.
AQUA etiam solvitur , sed ebullientis partes i3OO ViX Unam recipiunt. DE PHLOGISTICATIONEM completam ten,
lavi acido nitri. Calx antea probe depUrata nivea acido nitri pluries soluta & vaporando ad siccum re laeta, tandemque ignita, fere semper paullum flavet, quod adhuc ferrei quidquam inesse Dion strat. in tali residuo ViX majorem in aqua solubilitatem hactenus indagare potui, adeo tit incertus sim, num hoc Daedio solo acidum nudari queat radicate. C) Vr Afra ita se habet haec calx. Ignitione albedinem non amittit. In Carbone Opotubi ferruminatorii in globulum dilute cinei ascentem colliquescit. BORACE solvitur, fuscum impertiens CO-lorem, quod etiam sale microcosmico esticitur. IN