Physiologia medicinalis

241쪽

SEc T. VII. DE SYSTEΜATE GLANDULA RUΜ. 223 I. 199. Partes integrante S. Copiosus inest textus collulosus glandulis Iaerymalibus et saliValibus, pancreati, mammis et omnibus glandulis compositis, adeo, ut lo-

huius omnis et acinus quivis atmosphaera Cel- Iulosa circUmdatus , et a reliquis glandulae Partibus separatus appareat. Continetur in eo textu, in mammi S praecipue, copiosa Pinguedo ; juvenili tam ori aetate glandulo SUS textus, tardius vero pinguedo in mammis Praedominatur, unde Organa haec, antea dura, modo mollia et pa-5 tacea tangiantur. Minor telae cellulosae copia

in glandulis, quae paren chyma habent homo geneum , in hepate, in renibus et glandula Pro Stata , reperitur, nec unquam accidit, ut in statu normali pinguedo in illis cumuletur. Penetrant arteriae glandulas eaS , quae Propria destituuntur membrana g. 198. , omni ex Parte; proserpunt cellularia Ioborum intorstitia, diramantur inter Iobulos, et penetrant ipsos

glandulae acinos, quo Singulus suo providetur surculo ς junguntur autem arteriae sub hac distributione anastomo Si frequente. Glandulae illae , quae membrrena PPOPria inVOIVuntur , quarumque functio notabiliorem habet in oeconomia animali dignitatem, unum accipiunt, ut in hepate , in renibus et teStibus cernimus , principalem arteriae truncum, qui eas loco certo, ot remoto ab externo innuXu, penetrat; dira-

matur nunc in Paren Chymate in Surculos eo PlureS , quo magis ConVe Xam organi adcedit faciom. Aliqui arteriarum rami omnem Percur runt visceris secernenti S Sub Stctntium , mecha

nico impulsu secretionem facile adjuvantes, et

242쪽

aet4 LIB. II. CAP. II. DE GEN. HUM. CORP. SYSΤΕΜ. abeunt in convexam organi faCiem , ubi vaseu lis dos inunt capillaribus. Alii autem arteriarum rami in vascula minima extenuantur, aCinulos penetrantia. Ceterum alia atque alia in divor sis glandulis cernitur arteriarum dispositio , ut in praeparatis anatomici S, a Cel. PROc HAS RAconfectis , coram intuemur. Venae arterias plurimum comitantur; revehunt sanguinem vel in

venam cavam , Vel Vero in Venam portarum.

Minimam sanguinis quantitatem g Iandulae sali-

vales et lacrymaleS Cum san Creale aetcipiunt, quo organa haec parum etiam tincta apparent. Plus eius humoris ad glandulas m Uciparas, adtonsillas, ad prostatam et:testes fertur: denique Plurimum cruorem adquirunt hepar et renes , unde etiam ceteri S glandu IIS graviores et magis rubri adparent.

Peculiare vasorum genus in glandulis constituunt ductus excretorii. oriuntur horum radiculae minimae, O Culo libero haud conspicuae, eX assini S minimis, in vaseula majora consscientes; haec dein, vetarerum more, in trunculos uniuntur , donec trendem , re neptis omnibus quorumvis acinorum gland atrie totius surculis, canalis formetur eXCretorius, Cylindricus,

ex organo emergens Secretorio, humorem secretum , angustiore potissimum ostio , in locum destinatum effandens. Varius autem est modus, duo eXcretorii terminantur ductus: in glandulis nonnullis canat iculi excretorii, juxta se collocati, et ab invicem Penitus Segregali, humo-rom effandunt vel in planam superficiem, vel in Iocum cavatum , Vel denique in collicrito quodam. Prioris exemplum habemus in palpebra superioris interna facie, qua lacrymae effunduntur' secundus modus locum habet in tonsillis eb

243쪽

SΕcae. VII. DE SYSTEMATE GLANDULABUΜ et asin coeco linguae foramine, ubi Secretus scaturit mucus ; ultimus denique casus in mammis obtinet et in glandula prostata, ubi papilla et verum ontanum colliculos exhibent. Aliae sunt glan-dUlae, quae humorem ductu unico , in Superficiem, Planam Potissimum, effundunt, ut in parotide et sub lingualibus cernimus. Denique alia

iterum Sunt organa secernentia, quorum ductus excretorii humorem paratum in peculiaria deferunt conceptacula, quorum e XemPla in vesica fellea et urinaria, inque Seminalibus hahemus vesiculis. Omnes autem secreti humores vel in ΘX ternam corpori S SUPerficiem , Vel in mucosam, quae certo reSPectu eXterna quoque est g. I 2 O. ,

deferuntur.' 1

Constant ductus excretorii tunica duplici intima quippe mucosa et e Xtima, quae Corticem quasi constituit firmiorem , celluloso textu

formatUm , in urethra manifeste Spongiosum. Copiosis id vasorum genus Cingitur VaSis sanguiferis, et providetur etiam nervorum surculi S,

ad gangliorum Systema pertinentibus. Arterias

capillares glandularum , quae Se Cernentia Vascula constituunt g. 164. n. 3. J, cum ductulis

excretoriis Communi Care, injectiones et cruentae secretioneS o Stendunt .

Continent ductuli excretorii secretum hUmorem , qui in glandulis diversis variae est indolis, unde organorum Secernentium diVersus Odor, Sapor et color, atque Varia eorum corruptibilitas repeti praecipue debent. Iidino etiam humores habituales vasorum e X cernentium sunt stimuli, quibus ad vitalem reactionem Provo Cantur. Si vero iidem secreti humores ConSuetam deserant

Viam , partes organicas , sibi magis disserentes , morbo se adficioni: sic bilis et urina, textui cel . LENHossER Physiol. med. Vo I. II. P

244쪽

u26 LIB. II. CAP. II. DE SEN. HUΜ. cOR P. sYSTEΜ. Iuloso injecta , inflammationem suscitant et suppurationem ; id ipsum facit infiitratum circa vesicam lotium , et bili S , urina, PUS etc., quae in Cavum abdominis effuSa, ferme semper mortem adducunt. Possunt tamen hilis, saliva et mucus , aqua diluta , atque urina , ut BIcΗΑΤ in canibus Saepius tentaVit, Sine mortis periculo in venas et arterias injici, modo vitetur, ne nullae aereae simul impellantur, neve latex heterogeneus , rentequam Pu Imones trajecerit, ad encephalon pertingat ' . Manli Stum igitur est, quod secroti humores in sanguinis maSsam recipi, cumque ea, donec differente Priventur indole, aliquo tempore circumire POSSint. Vasa absorbentia glandularum reproductio ni non modo, Verum et ipsi etiam secretioni plurimum opitulantur. Copiosa enim, ut ΜΑ- sc AGNI et C RUI KSΗANK ostenderUnt, tum in superfficie, tum in imo renum et hepatis paren-chymale , arte repleri Possunt lymphatica vasa a , estque lympha, quae in hepaticis contino

lue vasculis, flavo colore tincta. Faucioribus glandulae instruuntur nervis, qui partim ad cerebrales , Partim vero ad Organicos pertinent. GlandulRe lacrymales, saliva-1os ot tonsillae meris ferme cerebralibus providentur ramis ; testes , glandula prostata et hepar ab utroque systemate nervos Participant; dentisque glandulae mucis arcte Pleraeque et renes meros ferme accipiunt gangliorum et Ple Xuum ra

mos . Accedunt praeterea nervorum reticula,

quae arteriis implicantur c g. 154O, cum ipsis

his vasis glandularum Par enchyma subeuntia. Eadem ferme ratione, ut arteriae, nerVi orgati a accedunt secernentia , diramantur in surculos

245쪽

SEc T. VII. DE SYSTEΜATE GLANDULARUΜ. et et subtilissimos , qui in conspicua tandem ratione in paren chymate desinunt b).

Proprietates Physicae et Vitales. Varia est diversarum glandUlarum mixtio et fabrica, unde et phySicae earum proprietates differro debent. In tenues portiones dissectao

aere siccari POSSUnt, et acquirunt tum colorem Profundiorem ; hepar autem et renes, ob copio sum Sanguinem, Siccata nigrescunt. IndUraDtur glandulae siccatae inter cunctas texturas maxime , redduntur fragiIes, sine magna tamen vo-1uminis jactura. Cuna mαjores organorum Se Cernentium portiones aeri exponuntur , mox Putrescunt , et spargunt odorem gravissimum. Aquasso coctae glandulae, spumam mittunt gris escentem, et tingunt jura magis quam caro aut aliae organici corporis Partes; contrahuntur simul in volumen minus et redduntur eo duriores , quo diutius decoquuntur, ductilitatem simul perdesntes, adeo, ut hesar sic Corrugatum cio illima frangatur. Macerationi renes diu, et longius ho- par resistunt ; reso IVuntur tamen Post menses PIures in pultem rubellam aut Brunctam. Acido sulphurico in nigram, et nitrico in flavam resolvuntur pultem , et quidem citius glandula. crudae quam decoctae ).

246쪽

αz8 LIB. II. CAP. 11. DE GEN. HUΜ. coRP. SYSΤΕΜ. Videmus quidem hepar et alia secernentia organa, ubi steatomata aliique tumores in media substantia nascuntur, dumque PUS in his organis colligitur, multum extendi; textus tamen cellulosus, non Vero ipsum Paren Chyma, quod mox potissimum destruitur, in his cedit casi-hus. Superfficiales tamen glandulae, tonsillae,

parotides, testes et C. Sat magnam Saepe pati Un-tur , sine manifesta substantiae destructione, extensionem, et Contrahuntur in Volumen pri-Stinum , suserata Congestione aut inflammatio

Contractilitas animalis nulla adest in glandulis. Dolent glandulae Sali Uales C OmPre Ssae, laesa sub lithotomia prostata, et compressi testes, quod HALLE RUS nerviS cerebralibus, partes eas plurimum traiicientibus , tribUendum docet, ipsum glandularum paren chyma insensibile declarans , Si quidem nec cultri vim , neque mor- hos vehementer sentiant glandulae ' P. Ubi organa haec inflammantur vel alio modo adf1ciuntur, nisi cutis simul laedatur admodum uti- quo sensibilis g. 148. , obtusus nascitur, et minus dolorificus sensus , quod is Sum vel maximodo iis valet glandulis, quae nerVos α solo ha-

boni gangliorum systemate f. 199 o. organica

autem sensibilitas et contractilitas in conspicua, Te productionem ipsarum glandularum et secretiones, quibus Praesunt, regunt. Vitales has proprietates in quo ViS Organo Se cernente differro,

ipsa difforens ostendit fabrica g. 198., et docent id diversi humores, qui ex sanguine eodem in diversis parantur glanduli S ; stimulis praeterea specificis 3. 74. IV. diVersae concitantur secretiones, suntque glandulae Variae diversis obnoxiae morbis.

247쪽

Evolutio et re pro ductio. Etsi multo minor apud embryonem Vigeat

in Systemate glanduloso energia, quam aetate ad ultiore, glandulae tamen variae multum eVΟ- Iutae , et relato ad corporis totius Volumen majoris sunt molis, ac in homine adulto : cernimus id in glandulis salivalibus , in pancreate, in renibus, inque hepate, maXimam cavi ab dominalis partem o CCupante. Tenera tamen hac aetate glandularum est fabrica; copiosis perteXuntUr vasis sanguiferis , unde pleraeque magis etiam rubent. Habent nonnullae aliam , quam in adultioribus structuram, ut in renibus videre est, qui modo pluribus constant tuberculis, in homogeneam massam subinde confluentibus. Secretiones tamen multo minori cum energia

hoc procedunt tempore, et quidem ob tripli comfacito causam : deest quippe sanguis o Xydatus , et materia, quae embryoni a matre suppeditatur , pauciores continet Particulas , ab organico corpore disserentes, quam illae, quae per cibum et potum, et per Vias alias a nativitate in corpus deferuntur; denique Proces Sus organicus, qui prima Vitae periodo construendis potiusquam destruendis partibus intenditur, vix aliquam relinquit materiem , Pro usibus intornis

non adcommodatrem , eque Corsore eliminandam ' . Accedit praeterea, quod stimuli desint,

secretiones suscitantes, et Plurimae necdum vigeant functiones , Secretos humores e XPoscentes.

Evigilat a nativitate glandularum energia, suscitata Per sanguinem o Xydatum, perque Sti-

248쪽

g3o LIB. II. CAP. II. DE GEN. Η Μ. coRP. SYSTEM. mulos Varios , qui ductuum excretoriorum modo attingunt ostia. Vigent vel maXime se Cretiones urinae et muci , unde et morbi in ronibus et organis muciparis frequentius occurrUnt tenera aetato, qUam in aliis secretoriis apparatibus. T xtura glandularum mollis Et tenera diu adhuc permanet, nec indurantur juvenum anima Iliam hepar et renes coctione. ConsolidatUr glandularum systema usque aetatem eam , qUR COP-Pias suam attingit perfectionem ; explicantur eum pubertate glandulae sexusti e S, humore S genitales ex abundante iam nunc materie parantes, qui stimulo suo velut novam suscitant vi tam . Post annum 3ο- 4ο. systematis gastrici dominari incipiunt glandulae , et Viget praecipuo

cholopoeticum systema , unde adfectiones hepalis plurimae modo occurrunt, motusque animi ric passiones, quae Singularem Cum eo viscere

fovent relaetionem ira, indignatio , melancho Iia, Vitae taedium etc. , maxime nunc domi

nantur.

Cum senectuto maiorem accipiunt glandulae consistentiam , et indurantur adeo, ut Brutorum senilium hepar et renes in cibum converti non cimplius possint. Cum autem minor sanguinis quantitas ad extremitates inque supersistem Corporis feratur, glandulas major adit copia, unde nihil de rubore perdunt, et multos etiam humores, se XVaIibus secretionibus e XC estis, se Cernunt. Catarrhi frequentes largam muci secretionem ost ndunt: bilis, urina, humor Pan creati-CUs et . Creberrime adhuc secernuntur , Suntque

glandulae generatim illis adnumerandae orga nis , quae ceteris tardius emoriuntur. Est autem secretio bilis et urinae. tanto uberior ne Cessaria in senibus , quo cutis corrugata et ferme jam

249쪽

SEc T. VII. DE SYSTEΜATE GLANDULA RUΜ. 231 emortua, parum j rem transpirat 3. 149. , et ipse etiam do structiVUS, Prcte synthetico, versus Vitae finem, eminet Pro CBASUS.. Cum glandulae organa sint, e multiplici tox- tura composita g. I99. , exigua gaudent reproductiva Vi; nunquam igitur deperdita glandularum substantia genuino Compensatur Paren-chymate. Vulnera earum glandularum, quae CO-piosum in se continent teXtum cellulosum, ob rationem Superius adductam g. 117. , facillimis et citius consolidantur, quam earum, quae densiorem 3. 198d habent fabricam.

Μorbi glandularum, copiosi omnino , Vel

talibus se manifestant Phaenomenis , ut Vires solum alienatae appareant, illaesa ad sensum textura, licet et tum organisationem, sensibus

nostris haud conspicuam 3. 55. , laesam simul F. 57.) supponere debeamus ; vel vero hactenus

mutata sunt organa Secernentia, ut consistentia, Volumen etc., aut ipsa etiam fabrica a normali manisoste recedant Statu. In utroque Casu morbosa adfectio vel ad ipsam tantum restrin gitur glandulae r sproductionem, functione illaesa; vel Vero Se cernens una laeditur vis , adeo, ut augeatur aut deprimatur, vel in modo sic mutetur, quo humor Productus a normali abhorreat natura. Possunt autem variae Partium , quibus organa Secretoria componuntur cf. I99.),

obtinere alienationes; iam modo textus cellulosus, jam sanguifera Rut Iymphatica vasa, jam vero ductus excretorii, aut nervi ipsi patiuntur,

250쪽

232 L1B. II. CAP. II. DE GEN. HUΜ. COR P. SYSΤΕΜ. quod quidem tanto curiosius disqUirendum est, siquidem diversa haec systemata Variam habeant rotationem ad ipsas glandulas et functiones

earum, variis obnoXia sint morbis, et variam

etiam doposcant medelam. Difficilis quidem in

morbis organorum Compositorum est diagnosis; summe tamen interest, Ut minus exculta haec

patho Iogiae pars, collectis observationibus plurimis , et Vera partium morbosarum lustratione, perficiatur. Sunt glandulae tumoribus Variis obnoxiae ;ubi collulosum tantum occupant te Xtum , quo-uSque Certum non excedunt gradum , intacta functione, persistere possunt. Μaiora nas Cuntur damna, ubi vasa patiuntur Se cernentia et e XCernentia, quo paren chyma ipsum morbosas subit metamorphoses , quod quidem per alienatam nervorum vitalitatem plurimum accidere Vide tUr , et possunt causae morbiferae vel idiopathicae , Vel sympathicae tum esse. Inflammationes acutae et chronicae in organis secernentihus multoties obtin sent; abeunt hae in suppurationem persaepe; frequenter tamen accidit, ut1ympha coagula Ditis in cellularia effundatur interstitia, quo indurationes , Scirrhus aut ipsum

etiam carcinoma nascuntur. Frequent Θs etiam

sunt insilirationes seri, puris aut alterius peregrini humoris in textu cellul OSO , aut vero contingit, ut liquida intra glandularum cumulentur velamenta. Cetorum disserunt morbi in variis secernentibus organis tum relate ad causas et Phaenomena, tum etiam relate ad exitum et fractum.