장음표시 사용
271쪽
SEcr. VIII. DE SYSTEMATE OSSIUM. 253
tur major, quo membra elongantur aut curvantur; ubi vero retinio per motum impeditur, fracti sines ossea ob ducuntur crusta, remanet ahnormis articulatio.
Status ab normi S. Durissimas licet lanimalis corPoris Partes systema constituat osseum , Vitalitate tamen gau
det insigni ff. 2o9, 22O, ,e.tque Plurimis etiam
272쪽
254 LIB. II. CAP. H. DE GEN. HUΜ. COR P. SYSTEM. obnoxium morbis , qui ob texturam densam , et solidam massae consistentiam diuturnum plurimum habent decursum. Occurrunt inflammationes acutae et Chroni Ccte, a CaUsis me Chanicis, vos vero ab acri aliqua materia, a malo Scro-phuloso , rha Chitic O , Venere O , Varioloso , morbiIIoso , arthritico et c. Su Scitatae. Adficiuntur tum perio steum, membrana medullaris et ipsa etiam
ossium substantia, qUae dolet, calet et tum et , omniaque Phlogos eos e Xhibet symptomata. Re solvuntur dum et quando hae inflammationes; frequenter tamen, in Spongiosis praecipue ossi-BUs, S Uppuratio sequitur. IPSUm autem Pus ab aliarum texturarum pure g. 1 18. g. 122. θplurimum differt, saniem potius e XhibenS , ex
rubro brun escentem , graviS odoris, nigri S mole culis refertam, et argentum nigro colore inficientem. Emolliuntur et corroduntur saepe o Ss diichore isto , estque CorrUptio haec vel superficialis tantum, vel ipsam intimam adgreditur substantiam , aut Variae Subnas Cuntur ex Crescentiae caries, fungus, spina Ventosa et C.). Non rar Umotiam est, ut inflammationes hujus systematis indurationes post se relinquant, ipsaqUe OS Savel compactos vel spongiosos tumores , tardius primo Suppurantes, accipiant. Aliis in casibus ne rosis SVPerVenit, adeo, ut Vel pars tili qua OS- sis corrumsatur, Solo saepe nai Urae molimine αParte Sana Se Paranda, Vel totum plane os Vitali Privetur energia b. EmolliuntUr, variaque ratione cUrvantur et deformia reddUntur ossa in rhachitide; creti Di smus ita dictus cum deformatione ossium capitis
plurimum jungitur ' θ ; diducUntur ossa ab aquisa piare et aliis collectis materiis sq. 2ο9.); varioclem Um modo mia tantur a labe syphi Iitica, as corbulo, ab arthritide, a scrOPhulis, aque ectu-
273쪽
SEc T. VIII. DE SYSTEMATE OSSIUM. 25ssis morbosis idio pathicis et syna Pathicis , o sique series morbor Um, quibuS Systema isthoc adficitur , satis copio Sa ab.
IN cI TAMENTORUM SPECIALIS COΝSIDERATIO.
Afris in fluta Us generati m. Primum certo locum inter qua SVi S pondera-hiles substantias , quae in cors Ora agunt orga-
274쪽
nica, id tenet fluidum elasticum , quod terrae nostrae ad incognitam circumfusum est altitudinem , quod Subterraneis Sese insinuat cavernis , omniaque penetrat materiae interstitia g. 5. n. d.), aer nemPQ ut m OS Phaericus. Nullum enim existit orgrini cum corpus , quod sine omnia ore individuam Continuare Possit Vitam , quod V AUQUE LIN de Vermibus et insectis g. 34. n. 1. , URIS BERS de animalcUlis infusoriis, ΗUΜ- DoLDae et alii plures de stantis, deque mucore ipso ostenderunt. ESi autem aeris atmosphaeri ci actio , qllam in coryora e Xerit organica , ut materiae cujusvis g. 6.o, tripleX: mechanica, Chemica et dynamica, de quibus modo singillatim tractare oportet. g. 213. Mechanica aeris a Clio. Possidet aer quas Vis materiae proprietates 3. 3-6J , quarum Ose in corpora agit organica; harum Prae CiPUcte Sunt: Pondus, elastici tas, pelluciditas et fluida Jojias forma. ab Comprimit -cter sondere SUO corpora quae ambit, et renititur materiae expansioni ;ost autem Varium ejus fluidi pondus pro varia columnae aereae altitudine et diversa ejus densitate , unde longe major in vallibus et subterraneis cryptis, quam in montium caciaminibus aeris Viget Pressio ; advertimus etiam , fluida
attenuari inque aeris mutari formam, ubi atmosphaericus attenuatur aer ). Eadem aeris Pressio e XPunSionem fluidorUm et partium solidarum corporis animalis limitat, Unde volumen corporis Sub Varia atmosphaerae Pressione mutatUr . QVia vero aucta vel imminuta sui di isti-MS Pressione ejus contactus cum materiis augetur
275쪽
SEc T. I. DE AERIS ACTIONE. 257 vel minuitur, chemica etiam aeris ad organica
Corpora relatio, Pre S Sione mutata mutari do bot. Cum praeterea Omne in Citamentum mechanicum
et chemicum vires simul mutet vitales, adeoque dynamice una operetur g. 7O. , energia vitalis per variam aeris Pressionem mutari quoquod obet. Est autem justa ejus fluidi pressio orga- nismo animali ita necessaria, ut vitae integritas Sine ea persistere haud possit. Videmus hinc aucta aeris pressione cin antlia sneumatica animalia difficultor respirare, et constrictis vasis sanguiferis, ubi condensatio ad majorem perducitur gradum, internaS Oboriri haemorrhagias,
imo et ipsam superVenire mortem. Rarefacto autem aere Vasa turgent adeo, ut frequenterrumpantUr , et Sangui S e Vasis eutaneis ac pulmonalibus prosiliat, ipsaque animalia Sic excruciata intra paucum Ρereant tem P Us. Quanta autem sit atmosphaerici aeris inhumanum corpUS Pressio, Ob Variani illius densitatem et diversum hujus volumen , determinari nequit; statuerunt tamen mathematici, homini medriocris magnitudinis, cujus Superficies 1516. cubicos Pedes metitur, ad 36οοο. libras incumbere ) , idque ueris Pon tu S per Vires expansivas corpori S SUStineri a . EX perientia voro compertum habemUS , Certum reqViri aeris donsitatem , ut expansiVae Corporis vires in justo servontur gradu, ut actio Chemica et dynamica , quam aer, tamquam Stimulus Vitalis β. 74. n. 5. J SUSCitat, iustam SerVet infensionem. Indo igitur est, quod Varius baro metri status, apud homines praecipue debile S et morbidos , varias adducat mutationes; quod incolae earum mundi regionum , ubi atmos Phaerae densitas pauciori bus obnoxia est mutationibUS, ConStantiore fruantur valotudine ; quod anni tempora, quibus LENA OSSET Physiol. med. Vol. II. R
276쪽
258 LIB. II. CAΡ. III. IN cITΑΜ. SPE cIAL. CONSID. aeris densitas frequentius mutatur , frequente Badserant morbos. IntelligitUr Porro, qUare ho
mines, altor Um montium CaCUmina ads Cenden
tes , aut qui globis aero staticis ad summas avo Iant altitudines, Virium Saepe prostrationem , aliasque e XPerIantur mole Stias. Constat praefer- ea oti servatione, quod Varia aeris donsitas perspirationem mutet Vegetabilium et animalium t plus perspirant Plantae alpium quam vallium , ot comperit Joh. ΡRINGLE , Condensatum aerem carnium coercere PVtredinem. Varia aeris den- Sitas, quae certis anni temporibris propria est, morbis epide micis, et stationariae morborum constitutioni , aliqua saltem parte ectu Sam Praebere videtur b).
rit vi, quave corporis renititur elasticitati. Oritur sex 1sta virium oppositione inter aerem et corpora organica luSuS quidam PerpetuUs, in V Θ-gotabilium et anima Iium partibUS conspicUus , fou oscilicitio Vitalis, quae momentosam corporum individualium constituit actionem c . Indo igitur est, qUod elatere aeris imminuto, ut in altis esse Solet regionibus , et tum , ubi copiosis refertur aqueis Particuli S , Vel aucta admodum ea vi, quod in compreSSO Vel Calefacto aere cernimus, aequilibrium PertUrbetur, ipsaque vitalis oscillatio a justo deflectat gradu.s Conducit idem fluidum sonum, suaque pollucidi i at e luminis etiam radios, cum qUibus exiguam foVere Videtur attractionem c g. 9. n. 6. b. , unde auditui et visui inservit. 4) Variis denique modis idem atmosphaericus aer Corsoribus organicis utilis evadit fluida sua forma. Ambit nemΡe Substantias quas-
277쪽
SEc T. I. DE AQBIS ACTIONE. 259vis, et ponitur cum iis in contactum immediatum, quo actio ejus chemica possibilis sit; ponotrato adoria substantia hac ipsa qualitate Sua pub,
mones , et subit omne materiae organicas interstitium. Denique motibUA Spontaneis anima. Iium varia Succirrrit ratione.') Attenuato per antliam aere, aetheres, aliique Volatiles liquores in vaporem abeunt subtilissimum; longo citius ebullit aqua in altis montibus , nec unquam eum consequitur caloris gradum, ut in Iocti depressis esse Solet.
tur, ut admotae cucurbitulae ostendunt, humorum auago tur , ob imminutam resistentiam, adfluxus. Ah aeria motu, vento, tractu , localis oboritur adfectio , mechanica, ehemica et dynamica ratione suscitata: frequente enitis aeris in eadem parte mutatione , pars corpori S refrigeratur , et accidit Simul, ut Vero Simile est, uberior Oxydatio.
Summi momenti chemica aeris atmosphaeῶrici in organica corpora eSt actio; requiritur enim debita ejus mixtio , ut vita individua conservetur , adeo , ut Vel minimam principiorum alienationem , perfectiores Cum primi S Organismi, Perferre non possint , atque Subito Perimantur, ubi corrupti aeris exponuntur influxui.
278쪽
26ο LIB. II. CAP. III. IN cITΑΜ. SPE cIA L. cONSID. Experimoniis eudio metricis , a Cell. BER-THOLLET , de MARTI et D AVY, Summa Cum cura tions institutis, didicimus, proportionem O Xygenii ad agoti cum in almo Sphaerico cter Θ , Si Volumon spectet Ur , Se habere ut 22: 78; si vero
pondus con SideremuS eorum aerum , tum Se tia-
titas, Ut plures observarunt naturae scrutatores, diverso anni tempore, et in variis mundi regionibus ). Major est a Qris Vitalis in almo sphaera quantitas , quod HUMBOLDT in temperata saltem comperit Zona , de hyeme quam de aestate , et efficit ea disserentia 6-8 eudio metri Fontaniani gradus ; augetur etiam O Xygenii quantitas pluvioso saepe et nebulo So tempore , et comperit INGE ΝΗΟUSS , ct tmOSP licteram maris puriorem es Se quam continenti S, quod Cel. HUΜ-BOLDΤ aquae de compositae ad Scribit a . Ceterum observatur, aeris miStionem magiS esse constantem in regionibus tropicis et in montibus altioribus , quam in Zona temperata et locis planis , unde morborum est demicorum frequentia ac pertinacia, quae Sub Caelo fer Uente advertitur,
Praeter nere S memoratos aliquid semper inest a mosphaerae de ctere acido Carbonico, quod ea proportione augetur , qUAE O Xygenius minuitur aer, a ZOtico in eadem quantitate ferme semper permanente. Hi S accedunt VIPOre S aquei, Variaque effluvia, quibus atmosphaera constanter inquinatur. Principe S autem atmo Sphaerae aeres, Oxygenius et a Z oticu S, Chemice eo haerere
vi dontur, siquidem ille UIO graVior, iste Vero,1fili levior observetur atmo Sphaerico aere, quin tamen nimia apPareat in varia altitudine mistionis disterentia C, .
279쪽
SEc T. I. DE AeRIS ACTIONE. 261 1) Praecipuam aeris atmosphaerici pari omis Sum esse o X genium, Sine quo nulla planta vegetare, nullum quo animal vivere potest,
dii perius F. 93. jam diximus. Id enim princi
pium verus est stimulus vitalis , Pro CeSSum SUACit in s chemicum , loniae conatiustioni similem c 'b, atque conflictum ponens inter DatUram e X ternam et corpora individua g. 7.), sine quo
Phaenero biotorum corporum natura nec momento quidem subsisterea potest. Est autem, tanto major oxygenii necessitas, quo organismi perfectiores sunt, adeo , ut in illis mundi regionibus , quae impuro Scalent aere, Pau Cis Sima re- Periantur mammalia d) , dum amphibia, in- Se Uta , Vermes et Zoophyta in mephitica vivunt atmosphaera, licet nec ista quidem omni carere Possint oxygenio e . Eadem etiam in vegetabi- Iibus obtinet lex: constat enim, planta S Perfectiores insignem consumere Oxygenii quantitatem , dum minUs perfectae in VRCUo etiam Spatio, aut in alii S aerum speciebus pullulant; imo innotuit expori montis Pri est leyani S, Purum aerem O Xygenium vegetabilibus pernici O- Sum esse f). Attrahitur Oxygenium atmosphaerici aeris, qui per pulmones et Omnem Corporis superficiem nos subit, a disserente, principiis inflammabi-Ι hus abundante, VenOSO Sanguine c3. 11 O. , quo idem phlogistico minuitur, simulque ad proli ciendum imponderabile bioticum, et restaurandas partium qualitates idoneus redditur. Maxima aut Em aeris o Xygenii virtus in conservanda irritabilitate et nervorum vi posita est. Videmus enim musculares Vires Pari se habere ratione cum aeris atmosphaerici puritate, cumque organorum, respirationi inservientium, Per
280쪽
a6et LIB. II. CAP. III. IN cITΑΜ. SPECIAL. CONSID.fectione. Inde est, qUOd homine S, monto Sas regi Gnes incolentes , atque aerem puriorem adspirantes , robuStiore S Sint illis , qui in vallibus do-gunt et locis, aere minus Puro ScalentibuS; ma-3ores etiam ii, ceteris saribus, Possident mUSCulares Vires, qui Pectus habent amplum, estque avibus inter cuncta animalia irritabilitas intonsissima, utpote iis, quarum organa re SpiratOxia per totum corpus extenduntur g. 44. n. cto. idemus e converso musculorum Vires subito Prosterni, ubi mephiticus inspiratur aer. Quanta sit aeris oxygenii virtus in restaurandam mu-ACulorum utriusque vitae irritabilitatem 3g. 899o. , e XPerimenta o Stendunt Al. ab HUΜBOLDT:
etenim Cor, e rana exemtum , in asere vitali Vi-- Tibus sic restauratur, ut Sua Sponte, post uri rem
adhuc horam et 4o minuta , 29 contractioneS in- irre m. P. Peragat g . Banae dein crus in aereo Xygenio horis 82., imo, quod CREVE testatur,
112. Plane horis suam conservat irritabilitatem, quae in atmosphaerico aere ultra 12. ViX Con Servari potest horas lib. - Nervoso etiam S FS te mali oxygenium summe esse ne Cessarium, adfectiones ostendunt, quae respiratione COh1L1ta, vel adspirato aere impuro Ob Oriuntur ; constat Praeterea eXPerimentis , a B IcHAT institutis , son
sibilitat om anim talem illico deleri, ubi sanguis niger encephali subit arterias. Nullum igitur est dubium , aeris salubritatem a iusta oxygenii ad aliaS ejus Partes Pro Portione plurimum pendere. Est tamen puri OXY-genii effectus relativus: exaltat initio sensibilitatem et vires musculares; concitat cordis et arteriarum pulsus, et auget simul caloris gradum excitat tamen Vitalem energiam hactenUS, ut febres, inflammationes, Pulmonum PraeciPue, oriuntur ib.