장음표시 사용
591쪽
Bile, Chylo, vitiatis ab indebita excernen iorum retensione, irregulari cibi, & potus usu; aere in frigidum, vel etiam in calidum vergente, quandoque infecto ,& corrupto, vulneribus, ulceribus, &c.έ. Cura consistit in sanguine ad pristinum , & natu ratem statum reducendo, & Spiritibus Animalibus perturbatis denuo compescendis. In quem finem omnes Causae Procatarcticae , & Accidentales procul exulent , debitus ordo in usu sex rerum non naturalium diligenter observetur: Comestio in febrium excandescentia plerumque nocet rexcernenda, et retinenda, iustum tempus, et quantitatem
debitam secundum naturalem aegri constitutionem ) Observent. Sed in ipso febris principio, vel potius ante eius ad Ventum , Vomitus, purgatio , et aliquando venae sectio, conducunt; evacuant enim particulas quasdam materiar se-brilis . Quando autem febrilis haec materia, hactenus in fermentationem excitata est talis , praescribenda sunt, quae non solum fermentationem compescant, sed et obstructiones reserent, cruditates, aciditatem, et acrimoniam par
ticularum in meatibus chyli feris, lymphaticis, etc. latitantium, emoveant, et corrigant.
In Febribus Continuis Diaphoretica multum faciunt, ut Begoard. Μ inerat. Margaritae, etc. praecipua autem Salia Volatilia, et Spiritus Viperarum, C. C. Urinae, etc. Haec enim Diaphoreticis iuncta, et in vehiculis appropriatig administrata , sudorem lessem provocant, unde obstructiones reserantur , et fermentum illud labrile, vel praecipitatur, Vel excernitur.
Inter Refrigerantia praestant Sal Prunellae, Camphora, Spiritus Nitri, Salis, Sulphuris, Vitrioli etc. Haec conveniunt in omnibus febribus ardentibus, in aqua hordei , aut simili propinata. In omnibus febribus, quaecumque actu frigida, aut aqua frigida, etc. nocent. C A-
592쪽
De Febre Ephemora , Synocho Simplici. r. CI febris spatio viginti quatuor horarum terminetu di dicitur Ephemero; si per duos, aut tres dies persi
fiat, dicitur 50 chus Simplex Vel febris continua n0n putrida . r. Ephemera incipit ab algore levi , quem subsequitur calor febrilis , qui sine paroxysmis continuatur febre continua existente, Symplomata violentiora sunt. Si a calore nimio oriatur febris, incipit ab algore. 3. Causa est sanguinis perturbatio ex usu irregulari sex rerum non naturalium , Ut ex aere nimium calido , vel frigido, animi affectibus, cibo , vel potu in ventristagnantibus, et putrefactis; subita pororum corporis occlusione, quando humores multum exagitantur, et transpiratio inhibetur . q. Ephemera plerumque sua sponte cessat; SyrIochus etiam simplex, non usque adeo periculosa est Sed, ex defectu propriorum adminiculorum , in Putridami , vel Hecticam degenerat . . In Curatione promovenda, attendendi stant Causae ;vid. Sylvii Praxim lib. I. cap. 28. In febribus continuis Venae sectio confert; deinde sudor mollis, post Venae Sectionem celebratam , plerumque febrem solvit. Ver. gr. BeZoard. Minerat. gr. x. Sal. C. C. Camphorae, an . gr. iv. Cum Conserv. Flor. Calendui. fiat Bolus ad sudo
Sed si alvus constipata fuerit, prius injiciatur enema . In hoc casu etiam conferunt Refrigerantia, de quibus vid.
593쪽
i. Ebri, Putrida ; Sine intermissione perseveri T rat a primo aggressu ad exitum aliquando tamen, et quotidie, Vel tertio, Vel quarto quoque die Paroxysmum inducit, & exinde denominatur Continua, Qtiotidiana, Tertiana, Vel Qta artana, &c. Febris Ardens, constanter aegrum affligit cum siti vehementi, & inextinguibili. Quae reliqua Symplomata addiseuntur ex aliis febrium speciebus, sive Continuae sint,
sive Intermittentes, sive de utriusque natura participent 2. Causa, est materia quaedam vitiata, & putrefacta , quae, cum sanguini communicetur, litem excitat inter particulas Acidas, & Athaligatas, unde sanguis in ebullitio-llem confusam cietur: ti, quo magis particulae praedominantes de calore , Acrimonia. , aut Bile participant, eo magis perVertitur sanguinis cras is, & Symplomata morbi magis ingravescunt. Si materia haec corrupta, sive in Lympha, sive in succo Pancreatico, sive in ipso Chylo, hospitetur ) pro parte in vasibus hisce obstruatur, saltem pro modico tempore ) quando denuo sanguini redditur, Verisimile est, exinde effervescentiam febrilem magis Rugeri. R. Omnes Febres Ardentes periculosae sunt; sed juὸicium particulare non ferendum est, nisi eX symptomatum Vehementia, & aegri Viribuς, rite perpensis. Senibus, plerumque lethales evadunt. Si urina spissa sit, & crassa, magnam ataxiam in sanguine indicat; Si tenuis, & rubra oppareat, adhuc ma us est discrimen; &, si albescat, mor rem praesignificat . Febris Continua Quartana diu persistenῖ saepe in Hydropem degenerat.
q. Therapoa. In principio Febris Acutae, D Ardentis,
aeger ab omni carnis usu inhibendus est, & diaeta tenuis imperanda est, ut Panatella , Juscula, Hordeata, &c.
Sed in morbi declinatione, A febribus longioribus,
594쪽
plenior victus concedatur , ut juscula & quandoque haro ibidem incocta & praecipue Gelatinae ex Carne Vituli , Pullorum, Perdicum , &c. quibus adde Celatinam C. C. dcc. pro potu . Serum Lactis Destillatum convenit; ut &Aqua Hordei , Tinctura Rosarum, Violarum; Decocta Acetosae, Lutulte, Fortulacae, &c. acuantur si placeat ) Succo Limonum , Citrorum , Spiritu Sulphuri, Salis, & praecipue Nitri. Exemplum.
U Hordei Excorti c. J iv. Liquirit 33. Cinnam. SA quae Purae T v. Coque. Colaturae adde Syr. e Rosis sicci; 8 iij. Spiritus Nitri q. s. ad grat. acidit . In principio, Venae sectio prodest; si Ventriculus illuvie quadam onoretur , Emeticum levius conducit; sin alias , Venae sectione celebrata, Purgativum exhibeatur.
ras xij. Colat. detur usui. Purgatione peracta, priusquam Cardiaca exhibeantur, Diaphoretica quaedam in usum revocanda sunt, quae pri 'ma vice de levioribus esse debent. Exempl. Beetoard. Minerat. Sal. C. C. an ab Cum. Di a scord . q. s. fiat bol.
Sed in Febribuq Continuis , Quotidianis, Tertianis, aut Quartanis, Extracta, & Infusiones Absynthii, Gentianae, Centuarii minor , & Corticis Peruviani, quae fieri possent cum Spiritu Salis armoniaci, & in quartanis spiritu
Gunam. Ammoniac. Haec, inquam, Una cum SUpra praes criptis in tali casu conveniunt, prout ratio cuiquam dicti tabit. In hisce febribus curandis , attendenda sunt symptomaria; a quibus ipsae febres suas denominationes sortiuntur ,
ut ardor, sudor, vigiliar, vomitus, delirium, tei polymia , ceph lalgia, sitis, lingua arida &e. Nam in deliri is, Vigiliis, dic. Optata propinanda sunt; in linguae, δc faucium ariditate Gargarismata; in ardore, & siti decocta refrige 'rantia hactenus memorata, exhibenda sunt; & in Vomitu, di arrhina , &c. propria horum symptomatum cura respicien
595쪽
Externe etiam plurima adhiberi solent, quorum infinita varietate referti sunt plerique authores , ad quos lectorem remitto .
De Febre Henica , Comiquatiua , ct Catari falli. r. . 'Mnes hae sebrium species ab eadem causa proVeniunt, idest Acrimonia in sanguinis massa, Orta ex acredine leui Lymphae, vel succi Pancreatici &c. quam saepe acquirunt post aliam febrem praegressam, vel si partem aliquam ulceralem in transitu alluant, eae inde purulen tam quamdam materiam in sanguinem deferentes, Vel fortassis haec acredo provenit a facultate digestiva laesa , O structionibus Mesenterii &c. unde Chylus nimium acescit, dc corpus a pastu calore perfunditur. 2. Hectis a dignoscitur ex pulsu debili, & celeri, calore modico , & acri circa horam, aut bilioritim a pamstu utrumque hoc Symploma magis urget ) siti, tussi te' Vi. Catarrhalis vero dignoscitur ex tussi vehementiori, Ob
structione pectoris , torpore vigili & perpetuo ; Colli'
quati Va, ex sudoribus nocturnis. Hoc autem omnibus hisce commune est, quod corpus gradatim consummatur, adeo ut in merum Sceleton degeneret, sola cute & ossium compage SUperstite; quo casu morbus denominatur Tabes, vel MarasmUS.
3. Febres hae , si in principio attendantur, curari possunt i sed si corpus macie confectum fuerit ante curam inchoa' tam , aegre si unquam ) curantur . Si Hectica ab inflammatione, Aposthematibus Rc. procedat, nisi hisce sympto malis propriam curam adhibeas , laterem laVas. q. Cura tota consistit in sanguine dulcificando, ab acrimonia hac expediendo; in quem finem, cor poris & animi exercitia , somnus, vi iliae, excreta de
retenta, naturalem statum sequantur: omnes porus
fortiores spirituosi, cibi aridi, & ConcoctionJs dissi
596쪽
Οcilis, caute usurpentur; sed juscula, gelatinae, praecipuo ex carne gallinae , vituli, perdicis, &c. confecta ; Panatella, Pultes, Orysaceae, Lacteat, &c. cum aegri commodo
In Regno Pharmaceutico , Absorbentia, & Acrimoniam. Corrigentis primas tenent, ut BeZOardi cum Minerat. Jovial. Lunar. Ocul. Cancror. Μargarit. Catechu , Antine-Aicum Poterii, Mynsi Eli, Diasatur. &c. Proximo in loco numerantur Glammata, & Balsama: ut Ammoniac. Galban. Therebinth. Balsam . Sulphurn. quale ih ctenus memoravimus capite I a. de Epithemate ) & Balsamica naturalia . Sed medicamina , in forma liquida exhibita , magis huic morbo conveniunt, nam & sitis saepissime hunc morbum comitatur; proinde, pro potu ordinario, &vebiculis requisitis , usurpetur Aqua Hordei; decocta, Suc- et , & aquae destillatae Endiviae, A cetosellae, Ρortulacae, Bo raginis, Prunorum , Pomorum , Passularum , Radicum Aperientium , emulsiones e Seminibus Frigidis , Aqua An tillectica Dolari ; omnia remedia Nitrata, &c.
Quae sequuntur, mirum successum habent , sicut in nostra praxi saepius observavimus.
V Begoard. Minerat. Anti hectico. Poterit , an a 9 ii. Misce. Dosis a gr. Viij. ad g . xv. in pulpa Pomi singulis auroris, superbibendo S id. infusionis sequentis. Aquae Capon. Aquae Spermat. Ranar. an a m Antimon. Crudi Pulveris. J j. Passular. Incisa r. J ij. Infund. in vase vitreo duplici, in loco aliquo calido; Colaturae S iv. Add. Spir. Sal. Armoniac. gutt. XX. pro una
Dosi. Sed praeterea, varia illa symptomata, & affectus, a quibus oritur febris, maxime sunt attendenda; U. g. Si calor intensus pedes,& manus possideat , sitis multum urrigeat , hoc in casu remedia aquea, iurista acidis levioribus, conveniunt: In sudoribus nocturnis, adde nitrata, & sa
In obstructionibus, & febribuς Catarrhalibus, Spiritus Salino-Urinosi conferunt. Si tussis, vigiliae, dolor, diarrhaea, dic. absint, Begoardica, & Anodyna
597쪽
SI usurpanda veniunt. Si ab alliis morbis procedat, consule illorum curam, V. gr. si ab Apothemate , Ulcere ,&c. ex hi benda sunt Balsamica; sic de caeteris.
De FeJribus interm itent ibus. i. Si vitiosa sanguinis effervescentia, Una cUm paro a Xysmis quandoque plurimis , quandoque pauciori bus , intervallatim homines corripiens: paroXysmis pura Sua sponte recedentibus , & denuo redeuntibus . a. Si paroXysmus invadat post interstitium 24. horarum , dicitur Quotidiana ; si post 8. horas dicitur Tertiana; si post 72. horas, Vel R. dies elapsos, qUar to nempe die inclusive numerando dicitur Quartana ; omnes hae febrium intermittentium species , magis , vel minus Vehementes sunt, e magis, vel minus prolongantur, prout materia peccans, & aegrotantis tem
Q. Omnes febres intermittentes incipiunt ab Algo re, & Horrore, qui per horam praeter propter durat, deinde subsequitur incalescentia febrilis , cum dolore
eapitis, & Lumborum , Oscitatione , Siti, Vigilis &nonnunquam delirio . Febris Intermittens Quotidiana, si eamdem non obser'Vet periodum, & una adsint sapor amarus in Ore reSidens , Vomitio materiae biliosae, &c. audit apud Medicos nomine Tertianae duplicis . Sed si h aec symptomata non appareant , sed paroXysmus statim a paςtu regulariter, & constanter invadat ; dicitur Quotidiana . Quartana, plertimque post meridiem , Vel circa Vesperam in Va d:t . In omnibus febribus intermittentibus, pandiculationes, & oscitationes praecedunt . . In Causa explicanda nos noci alia, quam cele' berrimi Sylvii vestigia sequimur; & proinde autumarmus febres intermittentes ortum ducere ab obctructione unius, vel plurium e ductibus lateralibus Pan
598쪽
82 creatis quae obstuctio contingit ex pituita viscida, maiori , vel minori copia ibidem collecta. Unde fit, quod Succus Pancreati cUS ex mora acescat, in duodenum proruperit,& Bili ibidem obviam iverit, effervescentiam eXcitat, quae horrorem, rigorem , &c. inducit. Et hoc etiam extra controversiae aleam ponimus, quod varietas illa febrium intermittentium non aliunde, quam a Varia dispositione ,&miYtura Succi Pancreatici, Bilis, & Pituitae noxiae oriatur. Huic sententiae magnam conciliat auctoritatem maximus illo Sylvius; Vid. prax. lib. I. cap. 27. & 3O. . Febris intermittens suapte natura periculosa non eis , nisi per accidens infirmos & valetudinarios corripuerit, Vel morbiam quempiam gravem, seu malignum sui b- secuta fuerit, vel in alium affectum se pejorem, Hydropen, Phthisin &c. degeneraverit. Quartatana est omnium longissima, & curatu dissicillima, unde vulgo Ludibrium Medicorum dicitur. Nos tamen felicissime, & maxima cum expeditione curare consuevimns , imo tempore hyberno , quo tempore maxime pertinax , & dissicilis observatur; nec in hac nostra cura umquam Corticem Peruvia- num in usum adhibuimus.. 7. Cura. Coagulum illud obstruens incidendum , dissolvendum , & cxpellendum est o aciditas , & acri monia succorum corrigenda ; & partes debilitatae corroborandae sunt. Omnia Amara, & incidunt , & corroborant, lut Radices Gentianae , Aristolochiae , Enulae: Sum- jmitat. Absinthii, Tanaceti, Macrobii, Centauri, Chamo-lmillae , & tantum decantatus ille Cortex Peruvia- lnus. Omnium Aromatica acria, ut Pipet, Caryo
phylli, δ c. Sed Salia Volatilia Oleosa mirum in l
modum obstructiones reserant , & aciditates corrigunt; quo casu etiam addi possent Absorbentia, ut oculi lCancrorum, Beχoard. Minerat. &c. Quae omnia farie iPraeparari possunt: Cathartica etiam , & Diaphoreti- lL , Vel supra praescriptis iuncta, vel per se debitis lautervallis exhibita, maxime conveniunt; imo abSO'lute necessaria videntur, sicut & Emetica. Quand0
599쪽
Ventriculus saburra impura oneratur. Inter autem Emetii ca praecipuum est nisi virium imbecillitas adsit ) Tar-l tarus Emeticus, alias Sal Vitrioli , & Cardui. Ex grat. V Zithogatae iij. Summitat. Cardui , Chamomii l. i an a J 3. s. decos io .
Hoc , primo vomitum , deinde sUdorem pro 'ocat. l Nos ipsi met experti sumus quod decos una Camona illael magna quantitate assumptum , vel succus e)usdem mi-t nori quantitate ) per duas, ves tres Vices repetitum,l morbum profligaverit. Pro Catharticis , quae sequuntur, aut his similia ,
1. V Decoct . Amar. 3 iv. Syr e Rhamno Cathart. g vj Spir. Absint. gutt. xj. Misc. pro una dosi. Uel, Sil magis lubeat, hoc Sylvii . a. V Piltu. Foetid. S L. Trochisc. Alliandat. Mercur.
t Dul. an a gr. V. Ol. Succin. gutt. i). f. Pitulae pror una dosi. Si obstructiones non usque adeo contumaceS Sint, sae' pe unica diapho resi profligatur morbus , ut saepe in pra is nostra nobis occurrit . Diaphoretica sunt decocta Chamo-l millae, Salviae, Cardui, Scordii , Pelasitidis, dcc. qUol rum singulis dosibus addi possent Spirit. C. C. Laudan.
Liquid. Tartari sati, an . quit. xx. ad XXX. &, si urgeati occasio, tantumdem Tincturae Piperis. Hoc etiam observandum est, quod Emetica, & Ca-: thartica longius ante adventum Paroxysmi exhibenda sunt i Sudorifera autem, non nisi circiter a. horas ante ParOXyS-m Um , Ut aeger ncmpe sudore leviore perfundatur illo ipso a temporis momento, quo paro Xysmus se dux invadere
Externe applicari possunt Emplastra , ex Mastiche,i Olibano, Camphora , Oleo Macis, Terebinthinae ; quael ventriculo , Umbilico , vel carpis admoveantur .
600쪽
De Febrabus mal ignis , Pestilentialibus .
ritu symptomatibus locis; & alias eadem pia
ne methodo curantur: Praecipua enim disserentia in Maiali imitatis gradu consistit. EX Omnibus hisce Febribus, apsa Pestis maXime est maligna, acuta, contagioSa, lethi fera . a. i ebriis maligna, est morbum contagiosus, & perniciosus , vireS prosternens, fermenta omnia, & viscerum functiones penitus sutri errens, ortus a Deleteriis, di Con-t agiosis particulis Sanguini insinuatis , & illo mediante ii,
singulas corporis partes devectis. Signa suntsubitus virium collapsus et praeterea , quando primo invadit huiusmodi febris, horror levis, quem subsequitur dolor capitis, & lumborum, pulsus ire quens, debilis, & inconstans, urina constitutioni sanae aemula; quandoque Vigiliae, quandoque torpor , & somno, lentia cum insomniis infestis, Delirium, Uertigo, Sitis , defectus appetitu , Singultus , quandoque Stridor dentium, Tormina Vontris, Cardi algiae, Leipothymiae, Convulsiones Haemorrhagiae, Diarrhina, Macta e , & EX- anthemata in superficie corporis apparentia; & si adsint Carbunculi, & Bubones, vera dicitur Pestis. q. Catis a Febraum malignarum, est Aer Sale Volatili Arsenicali, vel acri, impraegnatus, qui sanguini, &Sero communicatur, Vel per corporis poros, vel mediante alimento , saliva , &c. Sed praecipue per in Spirationem in pulmones deducitur, unde sanguinis teri tura ; & intima consistentia Violaturi, adeo , Ut prin- capio vitali resistat, & Spiritus Animales ni inlusio nem redigantur. De corruptione aeris, Vide Authores, qui hac super re fuse scripserunt. 3. Prognostica, sunt maxim. infida, & dubia. Obser vandum tamen est, Morbos Epidemicos peculiaria ha bere sympton ta, eT quorum accurata ObserUatione ,