Amoenitates academicae, seu dissertationes variae physicae, medicae, botanicae

441쪽

FLORA ALPINA.

1 . EXTRANEAS Alpes': Obmpum, Liba n,

Ararat, Inontem Pi60 Teneri Fre, Peruet ianny, Talaricas aliasque innumeras sciens praetereo; quas qUaesituro, duces pler Umque sequendi sunt maximi quique fluvii ad primos eorum ramos, originem suam tapi si me repetentes e X alpibus, quae tempestatibus aridis-smais e X ni Vesua perenni aquam suppeditant flumi nibus, alias eXslceandis, siti perituris animantibus.

CAP. II.

PLANT E AI PIN F stant Ib qua maximam' partemeaeuus, Utpote in aperto natae campo, & ventis eXpostae omnibus: magnae enim in Umbrosis ut plurimum reperiuntUr.

2b Duriores, tum quod in sabulo & terra macra fere crescunt, tum quod a Ventis qua flantur &duriori Vexantur caelo: ut taceam, quod frutices albidi na, per aestatem tam brevem, minus crassa induant, adeoque ipsi minus augeri queant. Dantur etiam in alpibus plantae nonnUllae silcctile)ὶtoe, qtiae eX aere praecipuum suum attrahere possunt alimentUm. 49 Sunt pleraeqtie fritti olla, quarum duri ramuli humi repunt, quemadmodum Capense S.

Si quae hic reperiuntur molliores plantae, intillae plerumque in solis scaturiginosis & juXta ri Uos. 6 Inter frutices in alpibus frequentissimae &praecipuae sunt Salices , quod hae mature, uti notum est, florent & brevi produnt fructum suum. 79 Sunt plures in alpibus Ciuiparet, qUam alibi. Quo si forte fruetus non maturescat, cauli S

442쪽

FLORA ALPINA .

suas serat gemmas sive bulbos, ut Festi ca, Atra, Poa, Pobgonum, Saxifraga. 8b Vernales sunt omnes plantae mere alpinae in

hortos introductae.

9 Extra Alpes delatae plantae imprimis locis Gespitosis gaudent.1 ob A veris diebus calidis noctibusque gelidis

destriiuntur; hinc Verno tempore obtegendae, usque dum gelu nocturnum cessaUit. Per alpes nostras proficiscenti plurimas contemplari licet plantas peregrinas, quae alibi in Patria

frustra quaeruntur, i. e. Plantas mere alpinas. Horum si cognoscere cupis nomina, descriptiones & figuras, in nullis ea aliis reperies auctoribus, quam iis, qui herbas collegerunt in alpibus nobis e X traneis, quam Uis a nostris procul sitis. Contra, qui herbas perlustrat in longinquis illis crescentes alpibus, quae alibi in Europa non comparent, earundem magnam partem in nostris alpibus spontaneam agnoscet. Tandem etiam nonnullae in iis sunt, quae in illis non deprehenduntur. Aliquae iterum obvia sunt in Alpibus Helveticis, quas non invenire licet in Scoticis aut Pyrenaeis & sic porro. Cujus tamen rei ratio non Videtur ecth alia, quam quod semina sua ab his Alpibus in ceteras, per longam eorum distantiam, non licuit illis transmittere vel serere. Cum igitur plurimae plantae Alpinae pluribus communes sint Alpibus, alijs vero terrae speciebus non item; satis inde perspicitur rationem & fundamentum soli illarum in ipsa alpium natura latere; hinc ita argumentamur: Quandoquidem eadem est natura Alpi-Um, inque ea continetur ratio plantarum in iis Crescentium, sequitur ut eaedem in singulis crescere

possint plantae: Ergo quae in aliis jam crescunt, in nostris etiam cresce se possunt. Unde porro hoc resultat

443쪽

FLORA ALPINA.

stillat consectarium: Si plantarum qil artim cun Ille Alpinarum semina ad Uecta in nostris sererentur alpibus, non illic modo facile crescerent, Verum etiam

ibidem elut in ipsa sua patria, se propagarent &multiplicarent. Alpes sibi utiles reddituro & cum fructu culturo, si res recte siue cedet, I Omnes plantae Alpinae sint cognoscendae. 29 QuibUsnam n Alpibus singulae crescant, sciendUm, Ut semina inde, Vel vivas sibi comparet radices. 3) Cunctae eidem sunt examinandae, inprimis Vero indagandum, quaenam publicis inser Piant commodis, Utpote qVarum in cibis parandis & suppellectilibus, in medicina vel fabricis &opificiis usus est; atque hae potissimum plantandae: quo modo in alpibus nostris novae oriri & existere poterunt divitiae, & quod insequitur, incolae, qui eis queant sustentari. Lata ad hunc finem aperietur via, si dignetur REGIA MAIESTAS e Xiguum quendam Hortum, in ipsis alpibus instituendum curare, eumque custodiae& inspectioni cujuspiam credere, qui plantas peregrinas primum alatas recte curare noverit. Id quod ab accola quodam Alpium eo facilius posset peragi, cum sex ad summum septimanae quotannis, negotio isti perficiendo essent suffecturae. Tum Vero e tantilla impensa, in terra tam vasta quam nostrae sunt Alpes, quaestus merito speraretUr multo uberrimus. Ad e jusmodi plantas initio comparandas primum& praecipue scitu est nec Ossiarium, in quibusnam fm-ropae Alpibus unaquaique crescat, dein Ut terrae cujusque pra)stantis limis negotium detur Bolanicis. Neque enim cujusvis est plantas cogno Viise alpinas; habentur quoque generatim pro rarissimis, cum eas non sine magna moles in contueri liceat, pedestri quippe itincre per loca maXime ardua, aspera & sa

444쪽

FLORA ALPINA.

426 Iebrosa, tractusque aedificiis vacuos adeundos specta. thiro, Ventis quoque procellosis, ni Vibus, nimbis, . tiligini, fami, satigationi Sc. continue eX possit O. Heu loca felici non adeunda viro l

Praeterea etiam ideo rarae sunt, quod in hortis vix reperiuntur, quippe cum c Ura earum non cui Uis nota sit Hortulano, quodque in calidioribus regionibus eas in hortis propagare, adeoque & illas consequi, pene sit impossibile. Itaque cum primariorum in hoc negotio requisitorum unum sit, nosse, Unde singulae plantae peregre missis litteris sint petendae, labore satis molesto, eos evolutos perlustraVi auctores, qui raras has plantas alpinas si idiose quaesitas invenerunt, & orbi Bolanico descriptas reliquerunt.

LAPPONICAS Plantas' alpinas N. D. PRAESES perspicue exposuit in sua Flora Lapponica; easdem dein legit Montin & Sol der. HELVETICAE Plantae Alpinae a Rhellicario, Gesnero , Aretio, Batibinis , Scheucheteris , praesertim: vero a Nob. Hallero collectae, descriptae & perquisite notatae sunt.

BRITANNICAE Plantae Alpinae e Flora Britannica Raji sunt eXcerptae. AUSTRI E inferioris pl. alpinas legit Mamerἷις. PANNONIAE Plantas Alpinas, qua maXimam partem, apud Clusim atque in Herbario Burseri:

reperi.

445쪽

FLORA ALPINA.

PURTNAIC E Plantae Alpinae reperiunttir in yotti ne ortii institutioniblis, ubi tamen non satis sunt determinatae. Vide Raji eX tr. 367 I. A PENNINAS varias collegit Mentie III. RILETIC E Plantae Alpinae, maXimam partem in monte Baldo prope Veronam, &a Cl. Segulero

sunt de sumtae.

ΠἈLICAS quasdam Plantas Alpinas, passim

apud auctores offendi, imprimis apud Michelium. In Lapponicis nostris Alpibus parum ultra Centuria Plantarum Alpinarum continetur, qui biis Vero si eas addidero, quas apud Auctores, de aliis Alpibus agentes, in Ueni, qUatuor e X surgunt centuriae, ut in nostris alpibus tres quartae partes eartim , qtiae

illic seri & crescere possunt, desiderentur. SIBI RIC E plantae magna ex parte sunt Alpinae, sed perpaucas earum hic ausus sum inserere, quippe de plerisque haud persuasus, quod in locis

tam editis, quam nostrae sunt Alpes, cre Verint, Ut&, quod in patentibus camporum aequoribus perduraverint. Est enim plantarum magna cohors, quae in Alpinarum numero ab auctoribus habetur, nec tamen paeentiorem campum sustinci, sed in sylvis &ua brosis locis ad latera alpium crescere amat, qUR propter cum plantis mere Alpinis nullo modo est confundenda; utut enim prope alpes crescant, inter plantas ne imo rosas, sicut SOnchus a imis, Omnino sunt referenda . Plantarum, quas colligere, qUarumque notitiam aliquatenus distinctam accipere potiti, omnium, ΠΟ-mina I Ri UI ALIA , quae data sint in Specietas Plau- tartim, tibi S Iro; ν γ a requiri possunt, bre Uitatis studio, adscriptis sis ut, in quibus cret cunt, locis, in adspedium B. Lee toris hic proferam. DIAN -

446쪽

FLORA ALPINA.

Circaea alpina Veronica belli ioisses aphlysia

Salvia pyrenaica Lapponiae I Helvetiae. Helvetiae. Helvetiae, Jurpe, Baldo. Pedemons Baldo. Schneeberg. Lapponiae , Helvetiae, Baldo. Lapponiae, HelvOtiae. Lapponiae, Britanniae. PyrenaeiS.

Valeriana tripteris

montana

testica

saxatilis Crocus si titus

Ixia Bulboco iuni Iris pyrmaica Sciroenius albus Eriophorum vaginatumalpinum Helvetiae, Baldo, Pyronaeis. Helvetiae, Pyrenaeis, Baldo . Helvet. Uall. Baldo, Ligur. Stiriae. Austriae, Stiriae, Baldo, Allobrog. Helvetiae, Pyrenaeis, Lusit.Thracic. Italiae. PyrenaeiS. Sueciae, Helvetiae. Sueciae, Helvetiae. Succiae, Helvetiae. Phloum alpinum

Atra spirata

montana

alpina Psa alpina vij. Festuca ovina visip.

Lapponiae, Helvetiae, Baldo. Lapponiae, Helvetiae. Lapponiae, Helvetiae. Lapponiae, Helvetiae. Lapponiae, Austriae, Helvet. Baldo. Lapponiae, Helvetiae, Scottae.

Globularia. cordi' sia nudicaulis Scabiosa alpina graminifolia G alium rotundi folium

Asperula taurina Pyrenaica cruciat. visi. T. Plantago alpina Epimedium alpinum Cornus Decisa Helvetiae, Austriae, Baldo,Pyrenaeis. Austriae, PyrenaeiS. Helvetiae, Italiae, Jurae. Η0lvetiae, Baldo, Tridentin. Pyren. Helvetiae, Stiriae. Helvetiae, Italiae, Baldo.

Helvetiae, Jurpe, Baldo. Italiae, Euganeis, Ligurin. Pontob. Sueciae frigidisi vix in ipsis alpibus. Alchς-

447쪽

FLORA 'ALPINA.

Alehemilla alpina - Lapp. Austr. Holv. Seos. Bald. Au . pentaphylla Helvet. Furca, Gotthar. Cum ii . Ped.

carnea

Primula fari rosas as ritulat minima I italiana

integrifolia

Cortusa matthioli Soldanella alpina Agalea lapponica procumbens Campanula mustora bononiensis grammi lolia rhomboidalis

thyiseides Phyleuma parfcifora hemisphtirrica

orbicularis

coinyn Loni cera pyr naicasti igena Uerbas cum myconi Rhamnus alpimis Thesi uiri alpivisus S er 1u per Guis Gentiana lutea Pu Aurea μι luctata Helvetiae, Gemmi, Pyntnerberg. Vallesiae LoCh. Lapponiae, Suecipe, Rustiae. Helv. Austr. Pyren. Aureae, Pedem. Holvetiae. Austriae, Helvet. Baldo, Pedemolit. Helvetiae, PyrenaeiS. Succiae, Helvetiae. Austriae, Helvet. Stiriae, Baldo. Austriae,Tauro, Helvet. Judent, erg. Helvet. Pyren. Italiae. Helv t. Austr. Stiriae, Pyrenaeis. Austriae, Sibiriae. Helvet. Aust. Pyr. Lessan. Jur. Bald. Lapponiae. Lappon. selvet. Austriae, Pyren. Lapponiae.

Baldo, Bononiae.

Aprurit. Helvetiae, Italiae. Harcyniae, Austr. Helvetiae. Helvet. Styriae. Helvet. Pyren. Italiae, pedem lat. Helv t. Eald. Angliae, Italiae, Pyren. Helvet. Austr. Bus d. Angliae Pyren. Baldo, Austr. Tyrolens. FIolvet.

Helvet. Pyren. Allobrogicis, Baldo.

Hol velim, Austriae. Italiae, Bald O. II gynia.

Helvet. Pyrenaei S. Lupp. Nor v. Helv. Pyr. Bald. Apon. FIelvetiae, Austriae, Pyron. 'rid.

Helvetiae, Illi tiae, Austriae. .

448쪽

Gentiana a clepi detracausis

Terna aurea

bat arica nivalis ritriculosaciliata cruciata Eryngium clytuum , amethysinu;n Astrantia major

minor

Bupleurum sellatum

peta cirum

angulosum long folim nodontites Taultactiloides Athamanta Meum

Luscrpitium Sile, peucedanoides

au Iriacum alpinum Ligusticum au si iactim peli ponesiacum Angelica Areli gelica Phellandrium Mute ina Scandix odorata

Chaerophyllum hirsutum Imperatoria Olli utituutentii folia T. Seseli pyrenaicum 'hapsia alpina uocid. BOcc.

Helvet. Austriae, Bald. Mauritaniae. Helvo . Auiti iae, Pyren. Jurae. Nolucti M.' Lapponiae, Burdegalae. Helv t. HaVariae . I appon. Holvetiae. Holvet. Italido, Baldo. Helvet. Austr. Ital. Bald. Pyr. Canad. Helvet. Austriae, Apenninis, l)yren. Nolvet. Italiae. Stiriae. Holv. Austr. Bald. Pyr. Aur. etrur. Helvetiae. Helvetiar, Pedemoni. Helvet. Baldo. Vallesiae, Pyrenaeis. Nolvetiae. Uallesiae. Helvet. Pyrenaeis. Helvet. Austr. Hispan. Italiae. Baldo, Austriae. Baldo. Pyrenaeis. Sibiriae, Apennin. Rustriae, Baldo. Helveti M. Austriae, Baldo. Illi petiae, Baldo. Lappon. Pyrenaeis. Helvet. PyrenaeiS. Alverniae. Helvetiae. Holvet. Austriae, Alverniae, Pyren. PyrenaeiS. PyrenaeiS.Italiae.

Pentstgynia. Linum Iaricis folio T. Pyro; areis. Sibbaldia procumbens I appon. Helvet. Scotide.

449쪽

Bulbo odium serotinum Allium I ictorialis

Pyrenoesim C. B. Fritillaria pyrenaica Erythronium Dens canis ornithogatum Uyrenaicain Anthorictim calculatum

Ηemero callis Lilias, ιJuncus tri fidus bis lumis trigluniis

Helvetiae, Baldo. Helvetiae, Baldo. Lappon. Seot. Helvet. pyren.

Lapponiae, Helvetiae. Epilobium Alpinuna Daphne alpina

Lappon. Hel 'etiae. . LVI et Helvet. Italiae. Helvet. Austr. Pyren. Baldo.

450쪽

FLORA ALPINA .

stellamis crast folia προ itfolia

nivalis Geum Fotundifolia aizoides

cernua

adscendens Gypsophila repens Dialitiaias fore roseo T. alpinus

Holuot. Sibi riae. Helvol. Austr. Pyren. Bald. Tatii ero rastadiensi, Baldo. Holvet. Pyrenaeis. Si iis berg.Lapp.Helv. Stir.Brit.Pyr. Sibiriae. Lapp. Helv. Erit. Spitsberg. Pedem Spitsberg. Lapp. Arvolsae. Canad. Helvet. Pyrenaeis, Austriae. Pyren . Sibi rise, Austriae, Hori. Dei. Lappon. Britann. Austriae, H. Dei. Lupponiae. Lapponiae. Grcontandide, Pb renaeis. Pyrenaeis. t Lappon. Pyrenaeis. Lappon. Austriae, Helvet. Trident. Bald. Spitsberg. Pedem. H. Dei. Helvet. Austi . Britann. Pyren. Taur. Bald. Pb Iren. Helvet. Austr. Sibir. Pyrenaeis. Austriae. Cucubalus acartiis

Silone quadrifida Stellaria dichotomat cer loides bisora

Arenaria tetraquetra

bavaricalaricifolia ciliata si lata

Cherloria se ides Trigonia.

Lappon. Helv. Britann. Bald. Austr. Hort. Dei. Austriae, S)riae. Helvet. Sibiride.

Lupponiae . Lappon. Baldo. PyrenaeiS.. Auraei, Bald. Monspolii. Helvetiae. νBavar. Baldo. Helvetiae, Pedemolat. Helvet. Pyren. Bald. Austr. vallis angustae. Pedemons.' Helvet. Uallesiae, Baldo.

Lychnis alpina Pentag)Hia. Helvet. Rhoetiae. Lappon. Helvet. Pyren. Sibir. Lappon. Sibir.

Ceras