Oratio ad illustrissimum principem Ioannem Casimirum, ducem Bauariae, ... è Gallia pace & tranquillitate regni constituta redeuntem habita a Guilielmo Rodingo Heidelbergae 4. Cal. Septemb. anno 1576

2쪽

MUM PRINCIPEM IOANr EM

fomitem Palatinum Rheni e Gallia pace tranquillitate regni

constituta redeuntem. IVLLA unqua dies, Dux Casimire Illustrissime, universae terrae Palatinae Rheno Neccaroq; elix,fausa, ta atq; exoptata extitit, illa certe filii , qua Deus Opt. Max. te nobis salvum .& incolumem c Gallia re- . duxit. Eo enim die urbes Palatinatus prope suis sedibus convulis, ad gratulandum suo Duci procedere, imo moenia ipsa & tecta urbium ob sui principis adventum laetari videbant . Ab illo die laris,exultas,triumphas Friderice sacri Romani Imperii Elector & Archidapifer Illustrissime, pater patriae clementissime: alvus enim& incolumis tibi rediit filius, quo amisso vita hanc tibi acerbam fore existimabas. Laetantur, eXultant,

3쪽

DINGI

Comites, Barones, Nobiles qui Aulae Palatinae s miliam partim cogi tale, affinitate, & necessitudine attingunt, partii vero in periculis & bellis ad eam tanquam ad Asylum fligerunt:salvus enim& incolumis rediit is,qui ant quissimam illam Ducum P hutnorum familiam pietate & omni virtu-t una gen re non solum aequare, verum etiam lon-gὸ superare cotenderet.L tantur, exultant, triumphant Ecclesiae Palatinatus & Galliae, omnesque boni sanctae pietatis & religionis syncerae amantes salvus enim & incolumis rediit is, cujus praesidio & virtute se in posterum a Tyrannis meo iuvante propugnatu iri confidunt. Laetantur,exul tant, triumphant Academiae hujus inclytae & florentissimae Doctores & alumni,& univer ahqc lectissimorum juvenum corona:salvus enim & incolumis rediitis,quo vivente & florente,Musas ipsas vivere & florere sibi persuasum habent. Laetantur, exultant,triumphant, Aulae Palatinae subditi &ciues, Rheni Neccarim accolae:salvus enim & incolumis rediit is,cujus salute suam contineri vere arbitrantur.

Laetaris denim, exultas, triumphas tu ipse Dux Casimire Illustrissime. Eo siquiaem die devotionis tuae covictus es. An non enim,dic quaeso,cum expeditionem susciperes,te,fortunasq; tuas pro salute Galliae devovebas,& quasi cum Deo ipso tacite paciscebaris,Vt,si pro Ecclesia Dei,pro totius regni Galliae incolumitate,ocio concordiaque illam expedi

4쪽

ORATIO

expeditionem profecti'ne qui isciperes, te sal

vum atque incolumem domum ad tuos reduceret. En tam Heroicae at tuti Christianς devotionis , Dei immortalis bentacib , ipsorum Gallorum testimonio, totui&Gernianiae & Galliae consensit & plausu convietus es. Quamobrem Du VCasimire Illustrissime de victoria tua & DICc-re atque feliciter gesta, laetentur, exultent rii in-phent Pater tuus Illustrissimus cum universa hula P alatina, Germaniae Principes, Comi tes,B arones, Nobiles,literati, Senatores, subditi, ciueS dc accolae: Illi, inqua omnes lae te tur, exultent, trium plici,& te equis albis,& curru inaurato,lauro capite coronatum Romano triumphantium more in urbis

Heidelbergae Capitolium vehant atque dedu-Cant,pro meritis te & dignitate tua te excipiant, &dies quasi festos atque solennes in honorem tui celebrent : triuphus enim ille & publicus honor tuae virtuti debetur. Ego vero Dux Casimire fortissime, hujus nossi i exercitus nomine, quem Elector Illustrissimus tanquam pater sua munificentia & luberalitate fovet atque conserva qualicunqueraratione te excipiam:quam ut animo clementi audias& alterum quasi Pompejum te nobis praestes, supplices precamur: Pompej us enim ex Asia victor r dies, Rhodi & Athenis publicos artium liberalium professores audivit, eaque res honori illi sempite no fuit: Sic tu Casimire Illustrissime, qui militari sortitudine Pompejum te in G allia prcstitistheumdem te nobis, in hac oratione audienda, praestato. A et

5쪽

Primum vero de uia susceptae tuae expeditionis justissima, laude inde consecuta verba faciam:

Deinde ad Deueti Op ix. pro pace Galliae & Ecclesiae suae res ituta gra is,&pro eadem conservanda preces perorabim -S antequam rem ipsam aggrediar, Vos omnes obsecro atque obtestor, ut si balbutire vobis potius videar,quam dicere non solum id sera me susceptae magnitudini,Verum etiam

st illii

ingenii mei imbecillitati tribuendum putetis. Salve igitur, Dux Casimire Heros christiane&fortissime: salve pacis & regni Galliae conservator inclyte : salve scelerum & injuriae christianis illatqvindicator j ustissime: alve Princeps regia Palatinorum Ducum familia dignissime,lmo totius Germanis prcsidium & Germanorum Principum lux &decus salve. a obsecro ad arma in Galliam proficiscendi tibi causa extitityNum ambitio3num dira regnandi cupiditas de hostes spoliandi immanitas te rapuiti Minime vero. Sed patris tui Illustiissimi,& tuus erga regnum Galliae amor fauoi, studium& benevoletia,utriusque vestrum in Dei Opt.Max.m j estate pietas, in homines christianos bellis continuis vexatos Sc fere extinctos misericordia & humanitas, imo universae Gallican reipublicet neces sitas. Nam quis ignorat Aulς Palatinae Duces apud Reges Galliς semper amicitia,dignitate & authoritate valuisse plurimum: prς c teris vero hunc nostrum Electorem apud Galliς reges, Duces, Prςsides,& cuj uscunq; generis ordines semper fuisse gratiosissimum. Te enim Elector Friderice Illustrissi

6쪽

ORATIO Tme Francisci Regis aula a puero educavit, fides in periculis & bellis toti Galliae probayit, mira cum gravi severitate conjuno, Aminutas multis viris principibus & exteris mali ibus commendavit Dicam enim libere lingenuc assentationis suspicionem nihil veritu um non solum pranentium viventiumque permultorum hominiatin nemoria, verum etiam hujus seculi poli itas istic..ae

riae & laudi fidem sit factura te, inquam Friderice

Elector animi integritas vitaeque sanctitas in toto Galliae & Germaniae regno celebravit. Ad te igitur literae ex Gallia adferuntur, quibus regni Duces ocpraesides pro necessitudine,quae tibi iam pridem ut dixi cum illis intercesserat, caussam Galliae periculaque rerum suarum deferebant:quibus inquam ad bellum pro salute Galliae administrandum Casimirum Imperatorem deposcebant,atque expetebanta In illo enim uno scientiam & prudentiam esse belligerendi eximiam,virtutem singularem, authoritatem summam, fortunam diuinam, iam ante edocti fuerant, & secundo ejus adventu hostium impetus repressiim & retardatum iri sperabanc. Quid igitur faceres Dux Casimire Illustrissime 3 Potuisset

sancte retinere res familiaris, fortunae& conjunx, multorum principum Germanorum amicitiae,consiletudines,vicinitates,potuisset te retinere aula patris & regia splendidissima,& patria ipsaquς omnia

quantum voluptatis, quantum charitatis habeant vix dici potest: potuisset te non solum iter longinquum & periculosum,verum etiam hostium insi-

7쪽

diς,quibus tot iiij et pes antea nefarie trucidati & Emedio subi ti erant, deterrere. At tu contra audentior ibas,lathiis de Vita virtute & fortitudine Ducis &principisatinius existimabas,quam exemcitum conficere, Galaruma Rei pub. tot calamitatibus & bellis intestinis labefactatae &fere collapis

succuret Rimb tuam salutem posteriorem communi Ch icianorum salute ducere. Quanta vero expeditionis suseipiendae bellique gerendi necessitas

fuerit cogitate. Vocabatur in periculum atq; distrimen non solum multoru Ducum, Principum, Comitum, Nobilium, Plebejorum, & ciuitatum Galliae salus & integritas, verum etiam sociorum regni& finitimorum populoru incolumitas, nec selum finitimarum gelium incolumitas, verum etiam coronae Galliae dignitas, nec regiae solum Coronae dignitas, Verum etiam quod omnium maximum est , Christianorum in maiestatem Dei pietas. AHietissimum enim & turbulentissimum illum regni Gallic statum paulisper, & quantum teporis fert angustia, recordemur: ita tamen auditores humanissimi, ut pro Vestra humanitate horrendae istius crudelitatis& calamitatis commemoratione nihil vos commouere aut perturbare patiamini. Quantas res impietas in rebus sacris,furor in flagitiis, feritas in latrociniis,crudelitas in homicidiis, injuria in columeliis,

iniquitas in judiciis, perfidia in pactis & promissis

essicere unqua potuit,eas omnes miseri & innocem tes Christiani per annos fere sedecim pertulerunt. Ecquid enim in orbe terrarum Christiana religio

8쪽

Dei Spiritus Sancti sermon voluntas est. An quicquam verius estiNihil est Vecios inun Dei est,qua nihil potest esse verius. An qiu cquam est Aatiquius Nihil est. AEternaen si pientia est. An quicquam humano generi salubrius est3Nihil est. A nimienim perturbati & castientiae affictae tretr euillitas est,pax,cosolatio,vita aeterna. An. quicquia z d a-tanam profligadum, & impios nominum conatus frangendu fortius & validius est3 Nihil est Gladius enim Dei est coelitus Christianis porrectus & datus. Sed res tam sancta & divina , tam vera, tam antiqua, tam salutaris &necessaria una cum authore suo Deo repudiari & quasi sedibus suis exterminari coepta est,hominibusque impiis caussa extitit, ut nusquam fuerit nec hostes ab ho lite tutus, Nec socer a genero , fatrum quoq;gratia rara. Quid δicam de bellorum ciuilium subitis & contianuis incendiis,quae inde exorta sunt,& regnum florentissimum vastarunt,&fere extinxerutΘQuid dicam de caedibus horrendis, quibus tot principes &sanguine regio oriundi duces, tot comites,tot nobiles viri,matronae, Virgines, tot Vrbium gubernatores & Senatores, pueri atque infantes innocentissimi,in matrum utero &visceribus adhuc latitantes,

crudeliter dilaniati simirmn mihisi linguae centum' oraci; centum, Ferrea voxwmnes celerum comprendereforma

9쪽

GUILIELMI RO DINGI Omniapoenarum currere nominapossem. Vos enim hi Parisienta, Lugdunenses, Aureliani, Rhotomagens bifta atear, vos inquam tanta crudelitatis testes imploro axque obtes O quae sanctissimorum hominin vasti eribus obrutae atque

repletae fuistis, quae sanguinis Christiani sumine

madui sus, nec corpora semiviva ex alto deturbata pr, i cmanum rabje & furore continere potuistis Per universas urbes homines furiosi & scpus anhelantes cursitabant, quibus arida Christiani & innocentis sanguinis siti fauces inflammatae erant: quibus oculi ardebant:nihilque ex immani facie & ore quam crudelitas emicabat,qui omnes Christianos,

vel saltem de Christiana religione suspectos, adcς-dem denotabant, qui Christianorum domos vi &ferro oppugnabant, quς tamen communia hominu perfugia esse solent, &itas ancha, ut ab istisque-piam abripi maioribus nostris nefas fuerit,neaum in illis trucidari. Crudelis illa, o Christiani, corporum carnificina fuit,sed multo crudelior &intolerabilior illa animarum fuit,quq secuta est . Nam urbium gubernatoribus atq; pr fectis & Ecclesiarum prςsidibus,imperabatur,ut nonsolum diligenterin illos inquirerent, qui ad Missam non accederent,Verum etiam illis, qui metu supplicii ad eam adibant, abjurationis formulam pr scriberent, qua profite retur se ab impia & impura doctrina sic enim Christianam appellaban tὶ im prudentes olim fascinatos suisse de nulla vi aut metu coactos, sed sponte & sua

volun

10쪽

voluntate ad Papς Romani g rium descere. Horrenda ista in Christianorum corpora & animos crudelitas & tyrannis tantopere rati fessis ipsis, in quibus aliquid adhuc humia tis erat, displicuit, ut multi pauIatim se ab lmpio sitorum hominum cae-

tu abstraxerint & s regariint,&vel se Christianis adjungere, Vel voluntarium exilium subirc maluerint, quam horrendae& nefandae istius crii delitatis spectatores esse. Non dicam jam de justitiς,iuris, aequitatis, legumque omnium Violatione, quae per universam fere Galliam nunc annos aliquot regna vit. Nihil adversus improbissimorum hominum tumultus & seditiones partamenta valuerunt,nihil magistratus, nihil authoritas senatus, nihil judicia, nihil stipplicia: sed summa omnium scelerum fuit impunitas, & justitiae atque aequitatis tribunal, injustitia,iniquitas,uis,& injuria occuparant. Non dicam de varietate, inconstantia, & crebra ut tempestatum , ity verae religionis & pacis in stuperstitione bella atque dissidia commutatione. Abdicabantur magistratahomines traquilli & pacis amantes:succedebant seditionis signiferi & sti mu latores, vulgi& multitudinis concitatores, Ecclesiae Dei depopulatores. Non jam enumerabo infinitos illos exules

omnium generum,aetatum & ordinum,Viros, mulieres,adolescetes, puellas & infantes, qui omnibus bonis exuti & patrimonio suo partim vi ej ecti, partim vero sua voluntate cedentes, in universum fere terrarum orbem effusi de dispersi sunt. Omni enim B a