장음표시 사용
361쪽
8. IV. Ubi itaque adest propulsio spontanea humorum, ibi et jam adesse vitam g. I. constat. In vegetabilibus & plantis est propulsio humorum f. praecedo. Ergo egetabilia o plantas vivere
Plantas vivere etiam veterum quibusdam fuisse persuasum, multa sunt, quae Vincunt; sed justo longius progressi, anistram etiam plantis addixerunt,&, dum esse voluerunt perspicacissimi apertis oculis secuti erunt. Tria enim genera animarum sormarunt, quarum hominibus rationalem, brutis en-sticam plantis demum attribuerunt eget otioam;
Sed haec enumerasse est etiam resutasse Credere tamen fas est vitam animalium a Vita egetabilium in eo dis Terre, quod illa gaudeat sensatione, haec vero non Fundam Boisin. g. 3.9Sufficienter licet a nobis ostensium sit, plantas non secus atque animalia suam degere Vitam variis tamen rationibus adhuc eandem fulcire veritatem non ab instituti ratione alienum judicamus Accedit itaque α M tritio. Ubi est nutritio, ibi etiam adaesse propulsionem humorum, consequenter Uitam,
ex ipsa vi significatione vocis liquido constare
credimus; omnes herbae atque plantae ccipiunt nutrimentum e terra Ergo i Uunt. Nutrimentum plantarum ex tenuissima fieri humo, upe, mediante aqua, ad radices earum defertur, non simplici
evicit ratione I ylbel 9. Hinc sequitur id, quod
quotidiana ctiam X perientia omnibus in terris nos docet vegetabilia ubi satis humoris, hacce tenuissima humo impriegnati, attrahere nequeant, marcescere, decidere, Mandem fame veluti enervata vitam
a Djssertat de caussa fertilitatis terrarum, Lugd. 743. to.
362쪽
Vitam cum morte commutare. Evadunt itaque plantae , in arido vel e X siccato solo crescentes, si acilenta: gracilis, defectus nutrimentorum
haud obscura Jgna prae se ferunt. Sed longe aliter fieri videmus in plantis, suam nactis stationem in
terra copiosioris alimenti, quae non modo Uirentes, praepingues S robusta evadunt, sed etiam velli iridentis felici suo statu luxuriant; non secus ac Vasa lactea corporis nostri e copiosiis alimentis multum absorbent nutritionis, corpusque pingue reddunt S hilare sic Uice versa.
β tres Omne vivum principium finem
agnos iere, innumerasque subire mutationes, tibitare multa prohibent. Videmus ita Infantiam esse infirmam , im thecillem sterilemque Pi Oentutem Vero omni cum Venustate florescere tu Xuriamque; Viri itatem fertilem gra Uem, robustam aequalemque evadere Senectutem demum 'accescere o X- siccatam , canam atque languidam imminentis sili- cerni praeconium canere lugubre. Dic, quaeso, an non plantae easdem experiantur Vicis studines,
eademque metiantur stadia Earum infantia tenuis est' infirma flore atque fructu destituta In juventute salaces, speciosis splenclidisque superbiunt soribus, in hac sua aetate gratissma inque vere suo ridenti constitutae In trilii te, vel pestate,
gra Uiores firmiores minusque nitidae fructum ferunt In autumno senectutis caules demittunt e Xarescunt inque terram redeunt, unde primos suos duXerunt Ortus P.
AEDERA primis annis foliis gaudet lanceolatis flore fructuque destituta infantilis: Hedera humi repens, C. Bauhin. 3o In aetate sua juvenili,
363쪽
nili, vel pueritia, folia gerit quinquet oba, 4etris, arboribusque suffulta, sterilis surgit Hedera major 1terilis, C. B. 3OS. In medio vittae suae curriculo constituta, folia emittit tritoba, sulcra deserit, propriisque Viribus erecta speciem induit arboris sat procerae, floribus ructibusque gravida,
virilis: Hedera arborea, C. B. OS. Quando vero accedit senectus folia pandit ovata sine obis: Hedera poetica, C. L. OS. Plantas omnes eadem ac Hederam, subire fata, quotidiana sat superque docet experientia E semine tenues progerminant surculi, qui primo in frutices deinde Vero paullatimque in firmum aberit truncum; porro 'Grem fructum gerunt; postremum ramuli saccescunt, non minus ac ipse truncus periuntur muscis, unus ar scit .alter putredine corrumpitur tota arbor, tandem vitae suae curriculum emensa moritur. Motus. Nullum corpus mortuum proprio gaudere motu, omnibus liquido constat; si itaque spontano mo Ueat sese corpus, vivat necesse est; motus enim proprius' internus in unoquoque corpore Vivo dependet a propulsione spontanea humorum p. princip. b3sol θ. Et ubi propulso haec humorum, ibi vita 3. I. . Motum inesse plantis,
unicuique in aprico est. Omnes e. r. herbae, in hybernaculis constitutae, Versus lucem inclinant, si foramen fenestrae invenire possint illud penetrare conantur. Pleraeque plantae, praesertim sors hus compositis luteis nutant, perque totum diem solem facie sua subsequuntur, mane orientalem meridie australem, vesperascente die occidentalem plagam respicientes, ut idem optime in soNCH a1 Densio Fl. uec. 642. videre est. Partem haud minimam plantarum, sereno caelo flores pandere, hilari
veluti vultu, lucem mundi contemplari, ingruentibus
364쪽
tibus autem imbribus, eosdem complicare, neminem latere autumo e g. TULI PA. REsEDA Eleola l. Mec. 439. spica nutante toto die solem sequitur, etiam nubilo caelo ita ut mane orientalem, meridie austratum Vesperi occidentalem, nocte borealem plagam respiciat. DRABAE Cernet fiores tempore nocturno deorsum resupinant , quas somno corriperetur planta, ne imber' humidus noctu laedat sarinam genitalem. II ' 333. IM PATI E Noli tangere Fl. Dec. 22. Vigilat omni die soliis patulis, dormit vero omni nocte foliis pendulis. si GEsRECK1 Vigilat similiter foliis die patentibus dormit vero omni nocte foliis rigido petiolo reste Xi S. TRIFOLIA XALI soli ante tempestates procellas complicant, sereno vero caelo eadem explicant, ut agricoli tempestates suturas ex hisce non incerto omine, hariolorum instar, praesagire queant. Tundem sei Uare morem Hymenoeam, ali
rimam, Mimos sius, vulgo notissimum.
TRAGOPO GoXIs porrifolii flos expanditur mane hora'. clauditur Uero horai ante meridiem, unde Anglis: obn o to ed a noon. Hort. Iiff. 382. Horti psal 2 3. Sic CoRZONERA tingitana Hori. Est et 242. . . flores X plicat mane, Ora 7. eosdem ero iterum quotidie claudit hora Io.
NOMENE, CASSIAE pleraeque plantae Diadelphiae, die sereno solio explicant, noctu Vero contrahunt. Flor. IV 274. TAM A RrNDUs, teste Alphi, Acosta fertur soliis involvere omni nocte florem aut legumen,
frigori sis pluviae caussa quod tamen paradoXOnvisum est Deiro Rho. Sed pedunculus cum floro aut fructu, foliis incumbit, ex ala prodiens, unde
365쪽
dum soliola omni nolite connivent, fructi si eationem intra se claudunt Hori. Cligf. 8.MI Mosae nonnulli & XALIs foliis pinnatis ad primum attactum, mirum sane folia convolvunt deorsum se et unt, inducia deinde actae, eadem eXtendunt, quasi vita simul sensu gauderent. VALANTIA orticulata & cruciata Hori. V. os . racemos florum sub sorescentia nudos X serit absoluta vero florescentia foros femineos gravidos
reflectit sub umbra foliorum ipsa folia reflectit,
ut tegant embryones, ne ab aviculis observentur
ARACII ID NA pedunculos ex villis soliorum promit nudos, at ab inluta orescentia pedunculus reflectitur, terramque penetrat, subque ea fructum occultat. ΤRIPOLIUM subterraneum Hori L sal. 222. . .
promit pedunculos quinque floros, at vero absoluta florescentia pedunculus Versius terram reflectitur, eandemque perforat, dein semina involvit, ne ab animalculis devastentur. Quod motu omnia conserventur, tritissima sane est regula omnium Viventium hominem, vel animal motu destitutum, pallescere, debilitarique uti negari nequit; ita ex adverso erissimum est, motum eos rubescentes , crastiores, pingues atque saniores reddere Unde motus membrum magniscat, recte adserit AOicenna. Antecellit itaque aulico corpore robustiori rusticus crura crassiora habet, multis assuetus ambulationibus, dextraeque eorum, qui manuales subeunt e Xantlantque labores, plerumque majores sunt. Veritatem hanc ob Via experientia stabilitam a priori demonstrare supervacaneum duxi. Planta in hybernaculis virens, calorem licet nutritionem accipiat sussicientem, tenuis tamen sit Vacillansis pallida, motusque
defectui illacrymare videtur Arbor in angustiis Irim. I. Y intra
366쪽
intra aedes nacta stationem, gracilis' uncea absque robore surgit. pixus in densissimis sylvis exsiliens, ubi Venti vehementiores illam adgredi e quassare nequeant, pertica fit, Humulo fulciendo potissimum idonea; Ρinus vero alia , patenti collocata campo, variis subinde concuti solita procellis, crasti, oicinino densoque non modo eminet trunco, Verum altis etiam
innititur radicibus, patentes speciososque erjgie
O Morbus. Quando vita aliquo modo peditur, producitur morbus, si itaque morbus nihil aliud, quam quardam corruptio vitae. Vegetabilia
seque ac animalia morbis suis laborare, omnibus constat. Nimio Gli sitiunt, languescunt humoque jacent In nimio frigore laborant pernionibus, immo saepe exspirant; Cancro interdum laborant, propriisque adfliguntur pediculis, qui vocantur Aphides
vel Germes Farm. Suec. , ut aves facile omnes. o Mors. Mortem opponimus vitae, quae est ejusdem privatio. Omnia viventia morti subjecta esse omnis docet experientia. Cum propterea egetabilia pariter ac animalia ex vehementissimis morbis, ab externis violentiis fame, si i aestu, mortem oppetere quotidie intelligimus, quaeritur, quomodo vegetabilia vitam cum morte commutarent,
nisi viverent Si enim lapidem nulla gaudentem vita, in mille confringanius partes, minimo tamentalem, ac in egetabilibus observavimus Madseruimus, mutationem subit. ζ Anatomia. Internam plantarum fabricam cognoscendi cupidus, anatomiam adeat plantarum Malpubit' re si, qui mirum adseruerunt in Uegetabilibus compositionis modum corporum horum organicorum si bras, membranas canales, utriculos, tracheas, cetera, ex professo enumerarunt
367쪽
runt' delin prunt licet nulli dubitemus, quin futura aetas longe aliter has partes explicatura sit.
η organi simus. Humores vegetabilium per suos propelli canales oranspirare f. III. , am-jam a nobis commonstratum est. Hosce humores secerni per gia dulcis, ubi etiam humores praeparantur ii ructum, ad genituram , ad nectar, ipsa
eorum docet anatomia. Omnes fere pili in plantis apparentes, nihil aliud sunt, quam uetus excretori om nes fere erraturae foliormn suas tenent glandulas peculiarem secernentes humorem. Humorem illum mane sub aestate foliis inhaerere solitum in omnibus rorem esse, qui cum vulgo opinatur, hallucinatur multum humor enim plerumque eli, ex suis glandulis secretus. Haec omnia currenti calamo a nobis adducta, plantas aeque ac ani- in lia vivere, satis superque Vincunt. Ou ne 'tim eae o proUenire datur , per consequenς etiam vegetabilia; quorum Semina esse ova docet eorwn nis, obolem parentibus conformem producens. Fund. Otan. g. I 34. Omne e etabile ex os provenire dictitat ratio 'eae. perientia con firmant Cotyledones Fund Bolanie.
Cot3ledones prodeniunt e Vitello ovi, cui punctum vitae innascitur ergo Folia Seminalia, quae hilum inoo, erunt, iidem sunt Fund Botan . . 136. q. V. Dato itaque hocce undamento g. U. , unde proveniant vegetabilia, inquiramus oportet. Veteres duplicem sormasse generationem, qui-υο cam scilicet Munio Ocam, res est notissma. Hanc locum habere dicebant, quando aliquid ex proprio OVo aut matre, producitur; lam Vero, seu aequi. vocam, dum fortuito, Me consula particularum
368쪽
commixtione generarentur vi V ntia. Pulices itae urinam segmentis ignariorum exstire; clatice limoso myriade Muscarum Faun. Sue . O. θatomorum instar, aestatem ex caseo adscendere; Ex terra de prostando elata, statim varias progerminare herbas; EX cadavere demum putrescenti vermes produci , quemadmodum eorum docebat aut opsia , crediderunt. Alii Creatorem principio toti terrae semina, ova immiscuisse cogitabant; adeo ut, cum terra eruta esset is sol calore suo semina ibi ab initio latentia aeclusis et cxinde herbas plantas atque animalia X surgere somniarint. Omnes vero hujus aevi cultioris ingenii viri, aliquantulocunque saltem modo scientia Physices Historia Naturalis instructi, jam dudum hanc, nonnisi ludicris scatentem chimaeris, sententiam abdicarunt. Deus enim principio omnia viventia creavit, singulis semina donavit, eorumque cuilibet indidit veneris destrum primam gravissimamque tulit legem Crescit S Multiplicamini. Gene . .
Si ex putredine aestuque solis creaturae animat :, ut' herba producerentur, super Vacaneum foret, Deoque consequenter maxime indignum, Eum tam multa longeque artificiosa, genituram praeparantia, condidisse vasa. Certe putrescentia tum non cederet ipsi creationi. Si Muscae, aut Pulices, e putredine produci, is sole efformari possent, curni qui aut lepbante: In magnis enim corporibus facilior sicina sequaci materia fuit; in infectis vero
tam parvis atqlie tum utillis, quod ratio, quanta vis, quam extricabilis perfectio, curn rerum attira nunqua Πῖmagis, litam in minimis tota sit Plinius Capite sane, Celebro actio, gaudeat, necesse est, qui absurditatem generationis aequi Voca capere nequeat, quando videt corpus tam artificiose compositum, tamque multis millibus canalium meatuum adornatam, ut Mechanicus nullus, persectissimus licet,
369쪽
mortalium, fabricam hanc perscrutari, multo minus imitari queat veluti tamen de industria hallucinaturus credit haec omnia fortuito Me motu particularum confuso esse conflata. Hinc enim sequeretur, ut o Uae semper species cum animalium, tum plantarum, occurrerent, quas tamen nec legimu8, nec obserUavimus unquam. Hinc nulla Ualeret argumentatio a generibus ad species. Hinc nulla certitudo, sed omnia confunderentur. Rbedi generationem equi Voca examinaturus, recentem carnem in Vitrum, linteo tenuissimo probe tectum, deposuit, solique aprico exposuit, tunc Muscas ova supra linteum parere, nullum Uero Uermem carnibus innasci expertus est. Insecta per generationem aequivoca produci concludere
non licet, eo, quod eorum musta millia juxta paludes cernimus putredo enim paludum alimentum iis subministrat copiosissimum, haec ratio est, cur ova illorum ibi magis ponantur ibique facilius pro Ueniant vigeantque, cluti pediculi in capitibus infantum scabie inundantibus.sTA PELIA dentior iis ramorum erectis, Hori. cli f. 7. florem, ut cadaver omnino faetentem profert, quare u licet ar ioorre, a in Suec. O98. IO99. IIO 2. II OS. Detore deceptae, totum osculum vis implent, eundem pro putrescenti carne
Nec credere licet in arvis male cultis ex Tritico Hordeum, ex Hordeo Venam, CX Uena Bromum produci, quippe omne simile parit sui simile, nec imbellem feroces progenerant Aquilae Columbam.
g. I. Concusta ac Veterum sequi Voca generatione g. prceced. , aliter fieri nequit, quam ut
omne vioum uni Voce et e X Uo generetur Uege
tabilia vivunt f. IV. Ergo vegetabilia etiam
proveniunt ex ovo. Harostris etiam, uine tulimV 3 ex
370쪽
ex ovo, olim X clam a Vit Sententiam vero hanc recentiorum nonnulli omnibus Viribus evertere Ο-
nati sunt, hisce praesertim sustulti experimentis: Si ex radice ramum di siringamus, terraeque infigamus, radices agit ramus, aliaque nova exsilit arbor Et si obpus seu IQdra in partes quomodocunque secutur, C Unaquaque parte integrum resistat animal detegente hisce annis summum hoc ysterium naturae Trembl o. Sed infrequentius hoc non est, quam quod RIBE eadem e radice producit plures surculos caulis enim nihil aliud est, quam radix supra terram: Si itaque arborem aliquam, X. gr. Titiain convertimus, caulis sit radix, radix vero
commutatur in ramos; quod inter no Ua hortulano rum in Uenta numeramus. Praeterea haec asserta nostra confirmant rami hi enina innes X trunco Vel radice orti sunt truncus ero Vel radix, unde ramulus hic de sumtus est, orta est a semine vel ovo bisgo etiam arbor, e ram selo producta, orta
est o semine. Idem omnino valet de H3dra inter animalia, adeoque Jydra vitam Vivit vegetabilem vel Vegetabilia vitam Hydrae seu olypi, ut hoc, quod in regno animal est raris limum, in vegetabili sit vulgatis limum. Folia nova quotannis produci e radice vel ramulis, admirationem nemini movere debet; nam eodem modo pennas Uium Yoriri quotidie videmus. Penna, Optas artis ciosis lime conflatum, sua consistit bas concava, a se basi lymphatico simili gravido, ita ut alimentum sursum, non ero deorsum ferri possit; deinde achi, porro ramis lateralibus partialibus 4ropriis, ita ut penna adsimitetur sic supradecompositae. Pennas annuatim decidere, summo artificio mechanico licet adornatas, alias vero in decidentium locum succedereis ex corpore, radice sua, nasci, quotidiana evincit experientia. Nunquam, nisi e corpore, enasci pennas,