Caroli a Linne ... Amoenitates academicae; seu, Dissertationes variae physicae, medicae, botanicae antehac seorsim editae nunc collectae et auctae cum tabulis aeneis

발행: 1785년

분량: 608페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

401쪽

spONsALIA PLANTARUM. 37s

AI.CEA Malvae species t. sec. 582. 83. gerit Antheras reni sormes, quae dissi jentes promunt Polle genitale magnum globosum nudis oculis manifestum hujus globuli haerent pistillis adspersi, crassiti stylorum, evidenti exemplo poliet hoc crassum minime stylos penetrare. NE EDHA decouvertes Micro sop. Leid. 747. 1'. 83. t. S. f. s. pulchre obsier Uavit Polle Lilii Martagon constare globulis sipidis, qui humore irrigati latere aperiunturin instar Eoli piis impetuo se ejac lant materiam gelatinosam punctis atomisque refertam, quae puncta ea ipsa sunt, quae Va impr8egnant. Ejaculant . minae animalium omnes liquorem genitalem, eodem tempore, quo mares sub proli fico congressu genituram, adeoque necessarius etiam a parte feminae est liquo genitalis. Hic idem in stigmate vi sic idus' lentus a Malpighi Terebinthina dicitur. Hinc etiam Rajus in nullo antinalium genere quod scieba O genitura varium intrat , ne riterum quidem ipsum in plerisque, sed solus alitus Se fluvia jubtilia ad ova fecundanda. f. XXVIII. Florescentiam merito per generationem plantarum ex dictis definiendam esse, existimo, Veteres apposite dixisse, forem esse plantarum quilium.

Calyx ergo est Thalamus, Corolla Auleum Filamenta Vasa permatica, Antherae Te sicut , Pollen Genitura, Stigma Vulva, Stylus Vagina, Germen arium, Pericarpium Oaritim fecundatum, Semen Ouum. Fund Bot. g. ψ6.9. XXIX. Cab ergo est Thalamus, in quo stamina' pistilla, organa genitalia masculinam feminina, Uptias celebrant, vel, si maVis, CUNNUS, seu labia ejusdem, intra quae organa genitalia masculina feminina, delicatissimae istae partes, foUen- ara tur

402쪽

3 sp ONSALIA PLANTARUM.

tur ab externis injuriis muniuntur Corolla est Aulaum, Vel potius NYMPHAE, cujus putata DE E. Erg. I. undique organa genitalia ambuint, ut irruentem procellam, pluviam frigus impediant; coruscante vero Phoebo lubenter sese explicant, ut tam illius radiis, quam possini secundanti aperiatur

ad j tu S. Filamenta sunt As A PERMATICA, quibus succus ex planta secretus in antheras transfertur. Antherae sunt Esi I ULi qui lactibus piscium haud incommode assimilantur. Pollen seu ulcis antherarum geniturae VERMICULIS LMiNALInm respondet, sicca licet sit, ut transferatur ab aere, liniri orem Vero ad attactum stigmatis acquirit

3. XXVII. .

Stum est VULVA, in qua agit genitura maris, quaeque hanc excipit f. XX . . Stγlus est Asia A 3. XXV l. , vel potius pars

illa, quae TUBAE FALLOPIAN respondet, unde quibusdam Tuba audit Cum autem motu de loco in locum sub actu fecundationis destituatur , vagina aliis dicitur. Germen est VARIUM; continet enim semina subventanea seu non fecundata f. XXIV. ante

copulam. Pericarptum VARIUΜ FECUNDATUM esse, facile intelligitur idem ergo cum germine, quod mole auctum Movis gravidum. Semen est OVUM, de quibus antea g. II seqq.

Attendas etiam velim, ALYCEM esse ex cortice plantae exteriori conOLLAM ex cortice interiori; TAMINA X alburno nutriente; PERICARPIU ex substantia lignea; EMiΝ ex medulla arboris quippe hoc modo collocantur hoc itidem modo aperiuntur. In flore itaque omnes reperiuntur partes plantae interiores explicatae. Notavit hocce, obscure

licet, insalpinus, idemque Loganκ vidit. S. XXX.

403쪽

q. XXX. Sunt itaque osculi nihil aliud, quam

genitalia plantarum ea tamen ab animalium differentia, quod genitalia horum obscena existimemus, quorum adspectus nos pudet, quare etiam eadem apud animalia saepius abdidit natura Contra autem in regno vegetabili; ei partes illa non sunt absconditae, quin potius omnium oculis Xpositata Formosissima etiam omnium plantae partium hae ipsae sunt, in quibus studium, amor contemplatio hominum Versatur. Ut omnium animalium genitalia faetent sub cestro ita etiam flores seu plantarum genitali odorem exsipirant in diversis diversum, apud plerosque tamen suavem, ut quisque naribus se nectar haurire existimet. g. XXXI. Summum itaque vides Conditorem innocentissima plantarum sponsalia, maxime egregiis superbis ornatibus locupletasse. Inspicias Volim thalamum Vel abcem, quam artificiose sit exstructa intuere uisum, tragula, vel superbientem corollam, quam concinne sit terminata, splendide caelata, quam tenuis, quamque vivis coloribus distincta, ut Salomon sane in omni sua gloria hisce

assimilari nequiret. AMARANTHUs tricolor caret pulchro auleo, sed hic umbraculo ex foliorum colorata corona superimposita tegere voluit natura flores, ut pauci mares facilius' ab imbribus . tuti sese effunderent supra subjacentes feminas. g. XXXII. Omnia animalia sub instante copula speciosissima sunt. Cerous prominentibus cornibus supinatur; Venustate nitent ves Pisces jucundissime sapiunt. Sed peracta venere cer Uus celsa perdit cornua Aves multum pulcritudinis, iisces haud minimum pristini saporis amittunt. Plantast iisdem subjectae sunt mutationibus. Tempore Vernali & florescentiae, viriditate' formositate maxi- , Λ a 4 me

404쪽

3 sp ONSALIA PLANTARUM.

De superhiunt illa Vero peracta, pristinum it

rem maxime perdunt.

Venus multum utique viros corrumpit & debilitat. In omh3ce, Phalaenis Papilionibus videre licet, quomodo peracta Venere alae decidant eorumque vita exspiret Si vero Papilio quidam conclavi solus inchiditur ne cum aliis coeat, dimidium saepe anni integer Viget permanet. Ad eas plantas annuas seu bienneso videbis, quod, quamdiu flore non operiuntur , frigidae resistant hyemi, e . . Dianthi I chnides, Coronetria si vero Drimo anno fores producant, ingruente hyeme plerumque pereunt; si soribus carent, tertium quartum persaepe absolvunt annum. MUSA centum saepe in hortis Belgarum vidit annos floribus vero semel explicatis, nulla ars, nulla experientia impediet, quin caulis ejus superbus sequenti anno fatalem subeat interitum.

CORYPHA excrescit sterilis per trigintam quinque annos ad 7 pedum altitudinem is hinc per quatuor menses, ad 3o adhuc pedes assurgit floret, fructumque eodem anno producit, quibus absolutis, tota moritur. iori cli . 482. LAVATER A carborea9 foliis septemangularibus, obtusiri plicatis , illosis, caule fruticoso floribus ad alas confertis, Huri cli in altitudinem 'ri arboris surgit dura hiemis rigya bene ferens, semel Vero,

uno licet decorata fore, nec auxiliatrices homtulanorum manus, nec hybernacula aut apparatus Omnes imminente brumali fragore, interitum illius avertere queunt.

Plantarum ventriculus itaque es terra, vasa chylifera Radix, Ossa Truncus Pulmones Folia, Corolor, hinc Planta Animal inversum veteribus di

ctum juit Fund BOt. g. 47. s. XXXIII.

405쪽

8. XXXIII. PLAΝΤΑRUM UENI RICII Us est terra, de qua nutrimentum tenuissima humis, earum c mus f. IV. Lit . b. VASA CHYLIFERA radiae, quae chylum a Ventriculo ad corpus plantae deferunt. OSSA truncus, qui herbis robur sese attollendi

concedit.

PULΜΟNEs folia, per quae transpirationem suam Peragunt confer. q. III. . Folia etiam UsCULIs assimilari queunt, quippe quibus, percutientibus procellis movetur planta Herbae itaque foliis instructae marcescunt, nisi aurae expositae; plantae vero succulentae, foliis orbae, e . . Euphorbiae, Cocli, Ceret, Melo calli, Opuntiae, Stapetiae in hybernaculis loco licet maXime ab aura remoto, Vigent. Si arborem foliis luxuriantem, testate in clauso concla Vi collocas, perit; sed si hyeme, foliis spoliatam, at V manebit. COR calor. Plantis nec est cor, nec idem opus est; eodem enim modo vivunt quo Polypus in regno animali Humor namque aeri immixtus, per sua vasa propellitur, retro vero non circulatur.

g. IU Lit α.)Vasa sanguifera animalium in varios dividuntur

ramulos ita etiam in plantis. Plantae plerumque in ramificationibus suas partes tenent genitales, Donsecus ac animalia in rami ficatione vasorum iliacorum, hac tamen differentia, quod illarum ramificationes sursum tendant horum vero retrorsum hinc ergo Veteres planimi esse animal inversum, dixerunt. Flos qui nil eras Masculus, qui stigmata emine Us, qui utroque continet Hermaphroditus dicitur Fund. Bolan. 3 48.

g. XXXIV. Ex dictis jam intelligitur, forc mantheris instructum, absque stigmatibus, masculumelle conj. g. XXI. XXII. , stigmatibus Vero gau- a s den-

406쪽

3 SPONSALIA PLANTARUM.

dentem antheris orbatum , femineum cons. g. XXIII XXlU. . Qui autem utroque luXuriat, hermaphroditum esse, sat superque constat. Nec mirum nobis videatur, in regno egetabili plerasque plantas esse hermaphroditas, in regno licet animali paucissima ejusdem sint generis horum enim unum alterum adire facile potest, cum plantae terri astixae loco egredi nequeant. Jure itaque utraque genitalia Cochleis, pede tardissimo animalibus donavit sapientissimus Creator sunt enim

pleraeque androgynae, ne, quum una in alteram raro incidat, familia earum exstirpetur durante itaque copula altera in alteram agit, ambae vices subeuntes mariti' ambae feminae, ita ut utraquest alterius mas utraque alterius femina.

Planta quae foribus Masculis Mas; qua emineis Femina ; quae hermaphroditis Hermaphrodita 'quamasculis X femineis simul Androgyna quoeque hermaphroditis S masculis aut semineis simul infruitur

Hybrida dicitur. Hic tamen Hermaphrodito aut Hermaphrodita constat. Fund Bolan. g. 49. g. XXXV. Plantam, quae floribus masculis, marem quae femineis, feminam quaeque hermaphroditis tantum instruitur, hermaphroditam dicimus. Quarta species, in uno eodemque caule' fores masculosin femineos simul habens distinctos, nuncupatur audrogona. Quinta accedit divisio, cum nempe in una eademque planta, non solum adsunt flores hermaphroditi sedis masculi aut feminei

simul, quamque vocamus 3bridum. Si flores masculi super accedunt, inserviunt fecundationi hermaphroditorum , ut suppleatur, quod mares ordinarii perlicere nequi Verint, . r. in uillantia Veratro aut si flores femine abundante pulvere maritorum hermaphroditorum impraegnantur, ut

e gr. in arietaria' triplice Singulare, quod semina

407쪽

semina florum hermaphroditorum in Atriplice, seminibus osculorum femineor valde illini illa, tam qua figuram, quam magnitudinem eandem tamen plantam proserant, non secus ac semina compositorum, e flosculis disci' ad ij iii compositis radictis durare ortii. Huc etiam referri potest tertia hybridarum species, ubi scilicet duo hermaphroditi flores in uno individuo prostant, ita tamen,

ut unus florum hermaphroditorum sterilis sit a parte feminina, alter a parte masculina, ut de Musa audivimus f. XU. n. q. Luxuriantes Flores nulli naturales, sed omnes Monstra sunt; leni enim Eunuchi evaserunt, adeoque emper abortiunt; Multiplicati non aeque proliferi Mon trosorum augent desormationem Fund Botata. 3. IS . g. XXXVI. Flores luxuriantes sunt, quum plura petat a justo sorem occupant sunt quo Vel Pleni, ubi loco omnium staminum et ala nascuntur; et Multiplicati, quum stamina nonnulla exsulant, nonnulla vero manent vel Proliferi, cum pistillum in alium excrescit florem Cum suo pedunculo. g. XXXVII. Omnes flores luxuriantes merito

inter monstra collocamus, cum transmutentur partes essentiales, diversiamque induant figuram .naturam, quod haud parum admirantur ignari, quibus fores pleni multiplicati in deliciis sunt. Singulare est, quod, cum sores Monope tali in

luxuriantes vel plenos commutentur, corolla tantum major evadat, e gr. in puto, Tagete, Matricaria. Quae tamen e raro cancellos florum compositorum transgreditur.

f. XXXVIII. in nullos fores plenos naturales unquam dari, nisi ex simplicibus propagati sint, perspicere possumus, siquidem nulla dentur monstra

408쪽

go SPONSALIA PLANTARUM.

monstra mere naturalia. Flores hi primum open utrimenti copiosissimi e XOriuntur. S. XXXIX. Quum fores hi staminibus destituantur 3. XXXV. , privantur etiam organis genitalibus masculinis, stigmata fecundantibus cg. XXII. seqq. 9 nulla vero semina ante fecundationem progerminare possunt XI. ergo hi flores seminibus careant necessc est. Dianibus, Impatici, Gei-ranthus , Tropsol a , Punica, osa, Ranunculus, Caltha, Fchnis, Iola, Leucojum, Psonia, lar- litu, sores ferunt plenos, quarum semina nunquam reportare licet, sed e stolonibus multiplicandae sunt plantae. Papaver, Nigellam aliosque flores luxuriantes interdum semina proferre novimus, quia manent stamina eorum nonnulla pistillum fecundantia. g. XL. Eadem de Proliferis omnibus argumentandi methodus Valet e. r. anun sultis, ossi, Gelon; omnes enim steriles fiunt, quia abest germen castrati sunt a parte seminina g. XXXVI. , modo e centro sint proliferi; at horum proles interdum rudium profert, si flos tantum prolis plenus non sit.

q. XLI. Ex hac qualicunque opella vides, L. B. quam sibi semper similis sit natura, quasque leges

semel praescriptas sequatur. Quis unquam crederet, tot in plantis latere veritates quamvis tecta adhuc lateant multo plures. Portum jam prius, quo mihi cursus erat, quam contigero, verba adducam Plinii Dari in plantas veneris intellectum, maresque a statu quodam N puloere etiam feminas maritare.

XIII.

SEARCH

MENU NAVIGATION