장음표시 사용
11쪽
essot , mea excurreret oratio, Si omnes et singulos coannemorare vellem Ecclesiasticos Scri tores, qui naturalibus otiam disciplinis incrementa addiderunt. Quare hae praetermissa, aut laulisper intermissa Seripiorum serie, alia heio albcero atque in medium' proserro aggredior rati
iionum . momenta , quae meam, comprobant a
sertioncm. Quis enim ignorat plurimos per Christi Resigionum exculios, eis Occasione unum
exinde, aut alierum disciplinarum genus Elici successu excoluisse Τ Quid, γω inimine nationes , : populi, cι regna chrissianae, Remgionis beneficio in sortem, politiorum gentimuim iere Hujus rei vel unum sussiceret meimplum assurro, quod nimirum initio V. Saoculi praeflilii Grogorius Λrmeniae Pontifex, qui postquam Armeuos Christi side imbuisset, populum
illum antea inculium, rudem, ac barbarum e
coluit , instruxit, et idivit, aperiis undique per moniain scholis, laudique gymnmis exsuu , ut propterest appellatus fuerit Illu Mor'; quo ita non modo Armonis, sed si Persis, Asiariis, Usnis, ei Medis prosuerit, sicque eisdem
aditum ad Christianam Religionem amplectem dam . patefecerit. Quin ex multorum sententia
ipso timentaevin etiam Alphabolum condidit induxtique; sed ei Auctores, qui Gregorio in-Vensionem characterum Minenorinua udicant,
12쪽
nanti tribmini sancto Ioanni Chrysostomo , qisi diu per Armeniam exulavit, oi ipse illustris Emelesiae Doctor atque Episcopus fuit. Iam vero quantum emolumenti ex hisce Gregorii Illuminatoris laboribus universae rei litterariae obum norit, vel inde palei, quod mulla Graecorum Scriptorum opera in Armeniacam tinguam tunc Versa suerint , ex quorum Codicum collatione nunc temporis, scilicet post Iillerarum instaurationem, complura errata, quae in Graecis cod, cibus irrepserant, emendata esse potuerunt, ac rosillulae lacunae. Hujus rei exemplum his
mus in emundatione Chronici Enseiai Pamphilio Scaligero evulgati , quaE saeta est per Ed, sonom codicis Armeniaci, quam hisco nostris temporibus exhibuit curavitque Angelus Mai postea amplissimus, nique insignis Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis , quom duobus abhinc mensibus o vivis eroplum dolemus , diu- quo desobii respublica Illierarum 9 collatis studiis cum Armeno Zohrab ; necnon per aliam jusdem codicis Editionem, quam curavit Adimenus Aucher.
Ad memoriam item revocato, Auditores, Angliae populos ante Sextum Ecclesiae Saeculum rudes, atque esseratos suisso suamque eullionum Sancto Gregorio Magno debuisse qui missis in Britanniam Augustino aliisquo monachis , eam insulam ita excoluit, erudivitque, ut eum Po
13쪽
Iilioribus potuisses Nationibus comparari: alque utinam seculis temporibus Catholicam es arilam non deseruisset fidem , quantum solicior illius gentis laret conditiol Nonne Hibernia ope Patristii sui Episcopi emersit ex barbario 3 Nonno Thuringi, Saxones , aliiquo Germaniae populi
suam culturam acceptam reserunt Gregorio ΙΙ
Summo Pontifici, qui misso illuc Bonifacio, di pulli ignorantiae tenebras, quibus populi illi erant obvoluit Sed jam cx Septentrionis latebris erumpentes Hunni, Alani, Vandali, Gothi, Longobardi,
aliaeque barbarast esserulaeque gentes Italiam, immo Europam sere universam pervadunt. Ubique clades, undique strages, armorum strepistus, furor inscctantium, clamor dolentium, pavor civium. Squalent, abduciis discipulis, Omnasia : desolantur, amandatis ad bellum auuen, bus, scholae; derelictae remanent litterariao palaestrae: scientiis, musis, Studiis nullus conceditur honos. Invadunt grassantes milites bibliothecas, archiva, labularia: Iibri, codices, membranae diripiuntur , atque in viis ot compilis publico flammis donantur; illa inquam volumina , quae admirandam Graecorum, ac Romanorum sapientiam continebant, vel Poetarum earmina digna cedro, et levi servanda cupresso,
aut Sanctorum Patrum opera, doctissimorumque
14쪽
Ecclesiae Scriptorum Disquisitiones, Tractationes, Commentaria habebant exarata, aut demum Conciliorum Acia descripta servabant. Ebu misera da litterarum illius aevi conditiol Sod quo in ne temporis se receperunt litterae, nisi apud eos, qui erant Sacris ministeriis mancipati; quandoquidem, ut olim monuit Propheta Malach. II.
I.) labia Sacerdolis scientiam custodire tenean lur 3 Scio ei Sacrorum virorum doctrinam Salis remissam ac lenuem ea lempestale fuisse , si ipsa cum prioribus Saeculis conseratur; sed si homines illius aetatis inspiciantur, aliqua saltem disciplinarum vestigia ac rudimenta apud Ecclesiae ministros unico viguisse conflabii. In Asceleriis autem, ac Monasteriis, vidisses Coenobitas illos sollerter subtrahere grassatoribus Codices, vel Codicum partes, aui membra d Scissa; diligenter conquirere, vel etiam subripere do barbarorum manibus, aut ox ipsis nammis semiustas chartas , quas prius in pluteis , ac sorulis caule custodiebant, postmodum vero in ordinem redigebant, ac bronibus dabant ox- scribendas. Haec porro fuerunt germina, ex quibus post luctuosam illam calastrophen repuli lavii refloruitque litterarum cultura , ac ficientiae disciplinaeque rursus sunt ad vitam reu Calae. Ecquis ergo vestrum, Auditoros, dissilebitur, admirabilem illam ac faustam, qua gau- domus, litterarum instaurationem osse ianescio Christianae Religionis adscribendam
15쪽
Vix discussa paullisper ignorantiae caligine,
iterum apparet Doctorum Series qui omnes auDmi nervos intendunt, quo scientiae disciplinac-que promoverentur suoque larent in Iumino collocatae Atque huic praesertim nominare possem duos illos Cantuarienses Episcopos, quorum uninller successit, nimirum Lanliancum, ejusqtie discipulum Anselmum; insuper Alexandrum de Hales, Alberium Magnum, Bonaventuram, ni i0sque sexcentos. Sed pro omnibus sal eril eone lebrare hujus Aresti-gymnasii, totiusque Neapolitani nominis decus et ornamentum, Angelicum, inquam, Doctorem I liomam Aquinalem. Nullum sermo extat argumentum , ac disquisiti nis genus, n0n modo ad Sacram Scientiam, Verum etiam ad naturales disciplinas spectans, doquo ipse tu suis operibus non egerit; idque caperspicui lato, solidi tale atque ingenii acumine, ut nihil supra in humano intellectu possit cingitari. Neminem sugil, Thomam summum fuisse Theologum, uti se praeseri in Summa Theologica , ct in suis Commentariis in Magistrum Sententiarum I strenuum suisse Christianae Re ligionis Apologistam ac defensorem, uti se demonstrol in Summa contra Gentes; acutissimum fuisse Melaphysicum , ut palet tum cx laudatis operibus , lum ex rius commentariis in libros decem Motaphysicorurn Λristotelis , et ex Suo
Tractatu de eulo et eSSentia , necnon eX Sua Expositioite in librum dis catura: sed in eo viro
16쪽
iu non coniectasses talem Politicos amplam e Milionem, qualem ipse exhibet in Tractatu e regimine Principuam, et in suis commentariis in libros oelo Polustorum Aristotelis; nec suspicareris eas Mathematicas cognitiones , quales inveniuntur in suis Commentariis in Libros Pinrihemeri , et posteriorum amalyticoram; aut eas Physices doctrinas, quales exponit in suis Commentariis in libram ocis mysticorum Aristololis, in libros qualuor ius coelo es mundo, in duos libros G soneratione, in quatuor Mete rorum inscriptos, anus in librum, quem idem Graecus Philosophus elucubravii do parvis nmetiriasibus. Neque vero quemquam moveat, quod nonnullae opinion ad Physicam spectantes, quas
metor Angelicus tenuit ν ab hiaternis suorint Philosophist reiectari id iniim vitio illius aetatis vertendum est; immo , potius Aquinalis pedispicaciam demirari debemus, cum ipse permultas in rebus physicis sententias, novis accedentibus experimoniis, fortasse emendandas lare ,
Sod quot ex chrissiana Religione accessio nos et incrementa habuerint scientiae disciplinaeque omnes, clarius ex earum recentione
patebit. Age jam itaque, singula doctrinarum
genera percurramus. Et ut initium ducam a Metaphysica, quae est aliarum scientiarum voluti clavis, aut janua, nomini incomperium eme nimium O, praecipuas hujus Scientiae veritates cas
17쪽
esse, quae respiciunt Dei existentiam, et unis latem, ejusque altribula, ci providentiam, necnon mutui creationem ex nihilo, neque inam tertitiale, sed in tempore a Doo laesam ; insuper animae humanae naturam simplicem ac spis ritualem , ejusque immortalitatem, aliasque id genus. Iam vero hujusmodi veritates nobis per Dei revelationem innotuere. Neque dicas, has veritates a Philosophis haud quidem ex Dei r velantis auctoritale sed per naturales rationos demonstrari ; id enim faciunt postquam Iumen Revelationis assulsit. Porro aliud est aliquid invenire, aliud quod inventum est demonstraro :primum dissicile, lacilo alterum. Sic idem noncst alicujus aedificii ideam atque architecturam animo concipere, et conceptam perscere: idem non est vias sternere, planas, rotabiles reddere, M per vias jam invenias, Siratas, aperiasiler habere. Dissicile est, rem in ignoto loco, in conclavi obscuro sine lumine invenire ; at non tam dissicito, admolo . lumino , illam reperire, etsi lumen ipsum postquam videris, removeatur. Ita est de illis, quas indicabam , verilatibus: Philosophi jam per Dei revelationem
eas cognoVere, cognitis vom, earum nexum Redemonstrationem invenero, nunquam sorte inventuri , nisi eas indicasset Revelatio , ut ipse Loxius inter Metaphysicos acutissimus argumeniatur in opero, eui litulus Christianismis rationabilis. Re sane vera Pagani illi Philosophi,
18쪽
tametsi d lissimi, ut Socrates, Pylliagoras, PI
lo, atque ipse Aristoteles, quot errorum porten-la non ossutivcre , ut merito pronuntiaverit Va ro, nullum sumtum labri aestuantem somniarepuidquam tam infandum, quod non aliquis dbaeerat Philo μι ' Constabilitis autem veritalibus illis, quae sunt veluti ipsius Melaphysicae cardines, libuit Philosophis oliam illas disquirere nolisum, quas melaphysicas lautilias cupediasque dixerim, ut exempli gratia rationem, qua ideae in mente gignuntur, aliasque id genus investigationes.
Quod vero ad aurisprudentiam pertinet, quid illa Christianae Religioni debuerit, vel ex hoc
Palet, quod eae Paganorum leges, quae velut Omnium sapientissimae habitae sunt, illae nimirum quae a Solone , et Licurgo celebratissimis Legumlatoribus Ialae sunt, sicuti illae , quas condidit Plato pro Republica a se excogitata uli cernere est in rius Lib. V. do Republicae), complura absurda, et contra Jus Naturae complectebantur. Quin etiam ipsum Ius Romanum , quod admirandae sapientiae opus nostimatum suil, per Christi Religionem mullis in Partibus correctum emendatumque est. Cujus quidem rei veritas, ne plura ejusdem exempla Congeram, vel inde salis superque liquot; iam quod Evangelii luce assulgente prorsus abolita suit Servitus, qua homo ratione praeditus velut
19쪽
sua dignitale privatur, atque in animalium , lorum classem computatur ; lum quod patria pinlesias, quae apud Romanos praeter modum, et ultra fas excreverat, per Iesu Christi Religionem justis lati circumscripta limitibus. Plures aulem hujuscemodi utilitates ex Christiana Religione profluxisse etiam ad Leges Septentrion lium populorum , qui Medio vivo alias atque alias Europae regiones occuparunt, patet ex Codicibus jurium Visigothorum , Longobardorum, et AnglωSaxonum. Quum vero durisprudentia, quae vulgo nuncupatur, cum Jure raclesiastico, sive canonico, consociata suerit, maximum inde acquisivit ac nacta est emolumenium. Quapropter quum in Bononiensi Studiorum Universi tale ope Romanorum Pontificum splenduissetati risprudentia Canonica ,soruit etiam Civilia, nullusque olim sermo dici poluerit veri nominis Iurisconsultus , nisi in Bononiensi Academia et Iurisprudentiam didicisset, ei aliquod suae doctrinae specimen, facta leniamine, dedisset.
Quid autem incremensi ex christi Religione
habuerit Scientia Astronomica, cognosci poterit vel ex sola Kalendarii correctione lacla a
Gregorio XIII. Opo Aloysii Lilii Calabri quem
utpote nostralem ad Neapolitani nominis gloriam nominH ul praeversus lemporum ordo restilum retur. Itaque celebriores , quotquot aetate illa
20쪽
orant, Asirinimos laudatus Pontifex Romam a civit, vel absentes consuluit, eisque astronomicos Lilii calculos expondendos commisit; cumque illi opus probassoni, feliciter , summoque Omnium plausu emendationem Kalendarii a Iulio Caesaru sininti absolvit, atque antegressum lamporum ordinem restituit, praefinitis etiam ringulis, quo in Fraterum huduscemodi vitarentur incommoda. Quot vero Opora a dociissimis M stomaticis in lucem odita sunt, ut Kalendarium ejusque emendationem illustrarent, quemadm dum opus illud a Clavio elucubratum, et alia, tot accessiones Scintiao Astronomicae, ac Ma-mesi factae sunt. Horum laborum huctus suit, regulas uadoro adeo expeditas ac planas ad te porum Supputationem, ut hodie quisque aliumnus, qui eas didiceril, possit Pascha cujuslibet anni invenire, atque ordinem Fesiorum, quae a Paschato derivanivi: quod olim ex lolo terr rum orbe soli Alexandrino Patriarchae erat reservatum. Nonne hos progressus Astronomica scientia Christianae Religioni acceptos reseri pSed tisic video nonnullos mussitare ne Susu rare , nescio quid oblendentes quod assertioni meae adversetur. Obganni uni, Galilaeum Philosophum divexatum, molestiis affectum, atque in vincula conjectum , eo quod copernicanum stema iveretur, quod aliquibus ea aetate videbatur. Sacrarum Scripturarum oraculis eSae