De tussi convulsiva : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

servatum praeterea eSt a compluribus auctoribus eos eX-

citari iii insantibus, qui hoc malo laborant, quum ali OS iussientes audiant vel videant. Si stellioscopio inquiris pectus, dum prodromi adsunt, rhonchum mucOSum animadvertis in posteriore pulmonum parte, in insultu ipso autem, quia respiratio omnino impedita est, nihil audis. In intervallis inter paroxysmos plerumque insanieSomnino liberati sunt ob omni dolore et molestia, redit

appetentia ciborum, ludunt cum eadem hilaritate ut antea, et nihil restat, quod in memoriam revocet morbum, niSi levis tussis catarrhalis; inspiratio caeterum levis est nullaque re impedita, et ali Scultatione pectoriS murmur respiratoruim Solitum auditur. Finitur hoc stadium in casibus sulicissimis septimanis tribus aut quatuor, Saepius producitur ad Septimanas octo et decem neque raro ad

plures; multum dependet quod attinet finem a constitutione aegroti, ab anni tempore, a climate et rebus aliis. c) Stadium decrementi symptomatibus SutS Simile est primo stadio, paroxysmi scilicet fiunt breviores,

3pparent rarius ac non eadem vehementia aegrotOS VeXant; saepissime adhuc observantur nocturno tempore et

post coenam, Sed desinuut magis magisque sinum sacere per pathogno mollicum illum sibilum et clangorem. Inter insultum tussis congestiones versus caput minores Sunt, SomnuS est quietus et respiratio Omnino libera. Urina, quae antea erat parca et pallida, nunc prosunditur majore quantitate ducitque colorem, bronchia Se- cernunt Sputa majoris consistentiae, globosa, non ampliuSpellucida alba; a0groti denique viribus recuperatis Sen3im Sensimque a morbo liberantur.

12쪽

Νon semper ex iis, quae diximus de signis et de

per, quum inter epidemius numeretur, genium epidemiae et invenies saepenumero hoc vel illud symptoma alio modo in conspectum Venire; Saepe praeterea Symptomata modificantur et perturbantur eo, quod iussiS convulsiva conjungitur cum aliis affectionibus, quarum gravissimas breviter hic contemplari volumus. Creberrimae complicationes Sunt cum pleuritide et magis etiam cumpneumonia, quae, ut Blacite affirmat, praecipue pneumonia Iobularis est Hanc pneumoniam, quum dolor in omnibuS casibus, quOS observabat, deesset, ex febri et dyspnoea Constant cognovit. Inflammatio ubi violentior et super maj0rem pulmonUm partem eXtensa erat, iussis insultus quasi Supprimebat, qua Vero reSoluta, omni cum vehementia redibant. Encephalitis etiam, quam-ViS rariUS, conjungitur cum tussi convulsia et manifestat

Sese convulsionibus. OZanan et Heliae iussim convul- Sivam saepe complicatam videbant cum febri intermittente, animadvertebantque simul insultum tussis inter labris exacerbationem Sistere, Sed majore vi postea aegroiOS aggredi. Quod speciat ad exanihemata acuta tussi coiivul Sivae sese adjungentia, OmneS fere auctores in eo con- Sentiunt, periculum hac conjunctione alageri.

EXITUS MORBI.

Nulli alii morbo tam multa mala origin0m debent quam tuSSi convulsivae, nempe iransit vel in partialem

13쪽

sanitatem vel in alium morbum vel in moriem. Quod ad partialem sanitatem attinet, mala consecutiva partim nascuntur dynamico partim mechanico modo. ProceSSU morboso diuitiis durante et ulterius procedente, relinquitur non raro in pulmonibus status maximas irritabilitatis et dispositio magna ad alios eorum morbos, relinquitur etiam magna ad haemorrhagias inclinatio , ita ut causis vel minoris momenti profluvia sanguinis e naribus et haemopto e provocentur. V0hementioribus iussis insultibus interdum efficitur commotio cerebri, rupilara uS VaSorum et eXiravagatio sanguinis; ex quo diris- Simo malo, nisi mors sequitur, sensuum et ipsius animi iunctionum laesiones, quales Sunt aurium SurditaS, OCU-lorum caecitas et amaurosis, animi stupiditas et aliae nasci verisimile est. Per continuas congeSiloneS, SingUlis paroXysmis Semper revertentes, et functiones VaSorum capillarium eo ipso turbatas, sub finem existunt alterationes plasticae, tumores, hypertrophiae, degenerationeS. Dislocantur saepe aut prolabuntur intestina abdominis nec non, ruptura diaphragmatis facta, intestina thoracis. Crebro etiam disto cantur ossa et potiSSimum OSSa colum nae Vertebralis, Unde naScitur paulatim cyphosis, liberis admodum perniciosa. Si per longum temporis spatium morbuS in corpore Vel Satur, postrem O vim Vitalem debilitat, nutritionem male afficit et cachexiam universalem

producit. Ubi insantes, dispositione Scrophulosa affecti, corripiuntur a tussi convulsiva, Scrophulosis, illo morbo

finito, magna cum Vehementia erumpit. - Ιn alium morbum et quidem in blennorrhoeam membranae mU-c08ae Organorum respirationis transit tussis convul-

14쪽

siva, si in gladio tertio criticae secretiones nimiae

geri etiam possunt ad inflammationes, quae, complicatae cUm primaria nervorum assectione, multo perniciosiores esse solent; harum inflammationes creberrimae Suni angina membranacea et bronchitis suffocativa. Usu etiam Venit, ut actio vasorum ita incitata finiatur eX sudatione SerOSa, e. g. hydrope pericardii et pleurae. Nonnullis casibus denique convulsiones locum capiunt tuSSiS COH- Vulsivae, quales Τschallener in puella, duodecim an-HOS nata, quotidie eodem tempore redire et per complures horas durare vidit. Mors in hoc morbo vario modo sive ejus ipsiuS decursu vehementiore sive morbis secundariis adducitur. Si, quod rarum est, aegroti inter insultum obeunt, paralysis nervorum respiratoriorum et apopleXia pulmonum, quae dicitur nervo Sa, causa esse videtur; tum in paroXysmi culmine facies livida subito collabitur, oculorum acieShescit et thoracis motus respiratorii sistunt Inter paro Xysmum interdum spasmi gravissimi tetanici quasi erumpunt; qui saepissime infantes ad mortem perducunt; fieri etiam potest, ut Sanguine, cujus receSSUS a capite, respiratione impedita, inhibitus est, in cerebri vasis Sese accumulante adeoque ex iis evadente, apoplexia Sanguinea vitae finem laciat. Saepius dbnique mala con-Secutiva, maxime inflammationes illae malignae organOrum respirationi inservientium exitum capiunt lethalem.

Τuberculosis etiam et phthisis pulmonum sequi possunt et crebrius multo post aegrotos ad Orcum ducunt.

15쪽

Plurimae mutationes pathologicae , quae inveniuntur in cadaveribus eorum, qui tussi convulsiva laboraverant, pertinere videntur ad varios et diversos morbiss Secundari OS, qUOS Supra commemoravimus; et Si conserimus ea, quae Scrip Serunt auctores de istis mutationibus, si videmus quoque eariam nullam semper et in omnibus casibus adesse: verisimile habendum est tussim convulsivam ipsam nihil relinquere in corporibus, quod etiam naturae morbi maxime respondet. Auctorum magna pars membranam mucosam tracheae et bronchiorum rubetactam quidem Observabant et bronchia saepe dilatata, materiam mucosam pendulamque continentia; eadem vero post catarrhiam quoque inveniri solent, et minime in earum partium inflammatione, ut multi Voluerunt, proxima mali causa egi ponenda, quippe alii auctores hanc inflammationem non viderunt, in eodemque sere casuum numero signa inflammationis pulmonum et pleurae ejus que exituum vel sola, vel cum illis mutationibus conjuncta adsunt. Observabant etiam multi auctores, ut Autenrieth, Bre schet, Guiberi, Clarus, alii, inflammationem nervorum vagorum et Sympathicorum magnorum cum gangliis eamque in morbo nostro Semper adesse et ejus paene rem essentialem constituere putabant, quae quidem opinio ab aliis resutata est multis exemplis: veluti Baron in noso comio insanium exposi-i0rUm, quamquam SectioneS accuratissime instituebat,

16쪽

1iunquam istam reperire polorat, et Albers in casibus quadraginta Septem illos nervos omnino immutatos invenit. Aliae mutationes rariores sunt et Variae secundum varios exitus et complicationes morbi. Denique memoratu etiam dignum est, affirmasse Brauia, Zitterland et Brueck in omnibus casibus sub lingua vesiculas se invenisse, iis similes, quae in rabie canina ades8e

AETIOLOGIA.

Periussis est morbus epidemius, qui nostram regionem post incerta intervaIla invadit, in aliis regionibus

Vero qUoque anno sere gra8Satur. Quae sit epidemiae causa, id omnino fere ignotum est, amare Videtur tempora humida et frigida, autumnum et ver, raro aestate vigente abservatur raroque hyeme adulta et sicca. Eam quoque aeriS mutationem, quae multos alios morbos epidemios Vere et autumno producat, insantibus perniciosissimam eSSe inter omnes auctores constat. Wati in turris septentrionalibus pertussim saepius redire et perniciosiorem esse contendit; alii vero hanc opinionem omnino rejiciunt, contrariam affirmantes. Wendi contagiosam morbi naturam omnino negat et causam accuSat inlagma quoddam, ei Simile, quo progignuntur morbilli, pertussis enim epidemias cum illis morbillorum alternare. Cum Wendi multi alii

17쪽

et doctissimi quoque medici, e. g. Stoli, Dan Z,

Sprengel et Giri anner, pertuSSiS naturam eSSe contagiosam infitiantur, dicentes quidem hunc morbum maximas differentias ostendere ab aliis morbis contagiosis, praesertim non observari flores Vel semina, quae in exanthematibus et ulceribus se manifestantia morbum progignant, morbum Veram eSSe neUrOSin, quae nunqUam inficiat. Tum quaerunt, cur omnes unitas familiae insanies tam raro Sensim Sensimque assiciantur, cur plerumque Uno ictu, cur illi infantes, qui morbo familiam invadente liberi sint, per totum quoque mali tempus liberi remanere soleant, quod si contagiosus Sit morbus, fieri non possit Contra hanc opinionem item peritissimi doctissimique auctores, ROSenstein, Scha esser, Autenrieth, Jalin, Henke, Schoente in , pertussim

morbum contagiosum e8Se argumentiS non minus gravibus demonstrare conantur: pertusSim enim eodem modo ac febres contagiosas per necessarium quoddam temporis spatium durare, eundem hominem etiam vulgo semel tantum afficere et sere semper complures liberos unius familiae, quam inVaSerit, aggredi. Huic quoque opinioni assentiendum eSSe Videtur, praeSertim cum VideamuS Separatione aegrotorum, quominus sani inficiantur, impediri posse et Si comparamUS ea, qUae recentiores etiam aU-ctoreS, e. g. Blache, Ilaeu 3 Ster, Guersent et alii de re observarunt et ScripSerunt.

Si quaeritur quo tempore insectio facillimo officia- turlvel contagium formetur, hoc in stadio nervoso fieri videtur, cui opinioni permulti etiam assentiuntur, ut Kalileis, Guersent, Naum auia, Blache. Morbum

18쪽

miasmate quodam ulterius proferri et sustineri inter Om. nes medicos satis congiat, affirmaturqlle eo, quod mulato domicilio pertinax pertus3is saepe sanatur, etiam medicaminibus non adhibitis. Jure quoque hoc intasma cum morbillorum intasmate comparatur, cui tam assine esse videtur, ut non raro morbillorum aliorumque catarrhalium et rheumaticorum morborum atque pertussis vicissitudo observetur. Omnino idem ac morbillorrni miasma, ut Autenrieth contendit, esse non poteSi, quUm ambo morbi sese invicem non eXcludant.

Praedispositionem ad m0rbum nostrum insantibus usque ad aetatem pubertatis adscribere possumus; parcit neque divitibus neque pauperibus, sed ut etiam Constant affirmat, qui Parisiis in nosocomio ΓHopital desensanis) permultos aegrotos observabat, magis insantes SeXUS Sequioris quam potioris aggreditur. Apud adultos rarissime occurrit. Ubi epidemiae grassantur, Saepius apud adultos invenitur tussis species pertussi similis, imprimis apud matres, nutrices et eos, qui aegrotos cUrant, si constitutionem debilem set irritabilem habent; quae tussis species non incipit cum stadio cartarinali,

sed paroxysmi soli adsunt et tota affectio jam post sex vol octo dies finem capit. Insanies morbo semel victo, vulgo iterum assici non Solent, Sed quamquam Hiiseland multique alii doctissimi medici, qui per longum temporis spatium in praxi versabantur, id fieri posse omnino negant, tamen exempla fide dignissima exstant, tales insantes denuo

pertussi affectos esse, velut inter alios IIaas e talem casum se Vidisse aformat.

19쪽

De causa pro X ima et de Sede morbi multum disputatum est inter observatores, et quamquam doctissimi experientissimique medici ut Ilia X ham, Sydentiam, Rosenstein, Hus et a iiii, Loeben steli1-Loebel, Marcus, Autenrieth et alii, inquisitiones suas instituebant Summo cum studio, tamqn naturam morbi minime satis bene illustrare poterant. Liceat mihi, quae Summi illi medici do sede et natura protulerunt, hic uberiUS

Huxham et Τhomson causam eXcitantem in Ven-iriculo et in primis viis quaerendam esse Volebant , Bultor in tractu intestino, Sydentiam et Dan Z in pulmonibus ut in nullis aliis organis morbi sedem eSSe contendunt. Hus eland , da lin. Bresch et non pulmo BeS, Sed nervos VagOS et phrenicos primo affectos esse gravissimis argumentis demonstrant. Mati, Bed ham, Ha a se et potissimum Marcus in bronchiis sedem esse affirmani, Loebens te in - Loebel morbum in diaphrag-lmatu radicari indeque ad nervos extendi censet, et Simillitur Hucker tussim convulsivam esse morbum localem diaphragmatis, quod in o uinibus paroxySmis convulsioni-lbus afficiatur, sub paroxysmi finem autem, ubi respiratio Saepe cesSet . in tetano versetur, pulmonibus per breve salium tempus sanis, contendit. l Multae ergo opiniones eXsiani de Sede morbi , alta meti nulli consentire possumus, ei ea res ipsa, quod tot viri excollentissimi tam varias tamque inter Se discrepan-4ies Senientias protulerunt, maXimum argumentum mihi praebere videtur, pertussis causam pOXimam omnino lignotam esse. Enimvero si cujuspiam medicorum, qu08

20쪽

ex unius illorum organo talin assectione minime intelligere pOSSUmUS omnia, qtiae morbuS Secum ducit Symplomata, et potius apparere mihi videtur, unumquodque organum ad morbum progignendum partem Suam Conferre. Ut de sede, ita de natura quoque tussis conVulSivae doctiSSimorum auctorum sententiae variae Sunt et valde inter se discrepant. Sydentiam vehementissimOS illos pertussis paroxysmos servidioribus ut spirituosis halitibus e sanguine in pulmones transmiSSis procreari contendit; sed cur non semper tussis vehemens adsit, cur vomitus paroxySmi fin0m faciant et alia signa patho- gnomonica eo minime eXplicat. Sto it tussim convulsivam in ventriculo sedem habere et ea de causa con- Vulsivam eSSe, quod insante8, quoi Um SyStem a nerVOrtim facilius afficiatur, occupet, quam eandem ob rem remedia emetica optima esse censet, docere c0natus eSt. Palilamus autem ei Opponit tussim solum e bronchiis oriri, tussim stomachicam absurdam esse et ea de cauSa emetica rejicienda. Bed ham, IV ait et alii, praecipue

Marcu S, quum Saepe bronchiorum inflammationis signaiI1VeniSSent, pertuSSim eundum morbum ac bronchitidem esse judicarunt. Marcus suam sententiam hiSce argumentis multis defendit: 13 In iussi convulsiva omnia bronchitidis symplomata inveniuntur. Differentia inter Utrumque morbum pendet ab organismi infantilis ieneritate et inde, quomodo ambo morbi existant. Tussis convulsiva enim morbus epidemius, bronchitis morbus sporadicus est. 2) Modus tussiendi, paroxysmi periodici, remiSSionis manifestae, sputa, respiratio utrique morbo communia sunt. 3) Tussis convulsiva aeque ac bron-