장음표시 사용
291쪽
lamis ves et ea esse . is senatu eum moν omnium Imperatorinxi expositis risus abis gestis postulassent, o pro re publiea sortiter selisi terque administAtti et ideis immortalitata haberetur he os et ipsis trium. phantibus urbem inire liceret, . vero ea quae postularent deternere a. tres merito deorum prim. dein secundum deos consulum responderunt se supplicatione amborum nomine et triumpho utrique deereto, Me ipsos, ne eum tum ommuni animo gessissent, triumphum separarent, laeoni venit ut, quoniam et in provineta M. Livii rea gesta esset, et eo die quo pugnatuin ore eius sorte auspicium fuisset, et exercitus Livianus d velus Romam venisset, Neronis deduci de provincia non potuisset, ut io M. Livium quadrigis urbem Ineuntem milites sequerentur, C Claudius equo siue militibus inveheretur. Ita onmeiatus triumphus eum utrique, tum migis ei qui, quantum . meriis anteibat, tantum honore ollegae esserat, io mi auxit . illum equitem aiebant sex dierum spatio transeae. visse longitudinem Italiae, et eo die eum Hasdrubale in Gallia signis eoL 15 latis 'pugnasse, quo eum astra adversus sese in Apulia posita habero Hannibal redidisset ita unum consulem pro utraque parte Italiae ad- ver sus duos duces duos imperatores hine consilium suum hine eorpus opposuisse nomen Neronis satis suisse ad continendum in astris Hanniba. Iem Hasdrubalem vero qua alia re quam adventu eius obrutum atque 20 exstinctum esse itaque iret alter eonsul sublimis ourru multiiugis in vel Iet equis: uno equo per urbem verum triumphum vehi, Neronemque, etiam si pedes ine at vel parta eo bis vel spreta eo triumpho gloria memorabilem fore. hi sermones spectantium Neronem usque in Capitoli iam pros uti sunt meuniae in oratium tulerunti sevitertium trietens, m octoginta milia aeris. militibus M. Livius quinquagenos senos asse di. Masit tantundem C. Claudius abseretibus militibus suis est pollicitus, eum a exercitum 'inisset notatum est die plura carmina militaribus iuris in in Claudiam quam eonsulem suum laevitat equiles L. Veturium et Q. Saaeilium legatos magnis tulisse laudibus hortatosque esse plebem, ut 303os onm es in mximum iamnum erearent adiecisse equitum pri emga--ae auctoritatem eonsules, postero die in eontione, nam sorti fideliquo
Moriam praeeipue legatorum opera usi essent, ominemorantes.
X. Cum omiliorum tempus adpeteret et per dictatorem omilia aberi Haeuisset, C. Claudius eo ut M. Livium ollegam distatore di. 35:εt, Livius Q. Caeeilium magistrum equitum a M. Livio dietatore realio iam L. Veturius Q. Caecilius, is ipse qui tum erat magister equiram inde praetorum comitia habita ereati C. Servilius N. Caecilina elemia Tibi Claudius Asellus Q. Mamilius Turrinus, qui tum aedili, eba erat eomitiis persectis telator magistratu abdicato dimissoque Mmercitu in truriam provinciam ex senatus Onsulto est prolaetus ad Maestiones habendas, qui Etruseorum Umbrorumve populi das sionis abdomanis ad Hasstr alem sub adventum eius consilia agitasseat, quique iam univis aut eommeatu aut ope aliqua iuvissent. Me eo anno domi
292쪽
mflua σε mea et Iud Romani ter in inclai- - - 1 tis semlibus Cn. Servilio Caepione Ser. Ginelio Lentulor Φ- indi plebeii ammo toti iasis au ab aedilibus ν bis M. Pomponio Nathone o s. minuto aeritio Tertio deeimo anno Panis belli, L. Vaturio Philo- es Q. Caecilio Natalis eo ulibus, Bruttii ambobux, ut an vannibale via.
I ngevisent, provineis decreta praetores exinde ortili aut . N. Came a metallus urbanam, Q. Namilia per prinam, C. Servilian Stesiam, TR. Claudias Bardiniam exertatus Ba divisi consauum teri, quem uelauditis prioris anni eo ut altari, quem Q. Claudius propraetor, eae 6 Mna. Iasiones era. -- habuissent exercitum in ramria duas volonum legiones a Q. Terentio propraetariam Livius prouo til, ni prorogatu in miam inparina erat, inpeσει et Q. Naniit ut ollegae aurista,e istis diadua salutam eum exemitu, em L. Metas propraetor praehamist, Mineret, deeratum est, iussusque primiarii agrin Gallam , qai ad 15 Poenos ob adventum uasoria iam de eissent C. Servilio eam Camis iabus d ib. I lonibus sis ut C. Mamilius lanaeerat, Stellia taenda data rex Meiania vetus exemtu eui A. Hostilius praesumat, deportatuaris vam legionem quam Tib. Claudius mioeret aseum, eonsule e raeripam maer Q. Clavidio, ut Tarentum, C. Hostilio Tubulo, ut Capuam provinae eisin hae res, prorogatum in annaem imperium atris. Valeris i meo aut . Mendae tarea Neillam maritimae orae saestrarat, triginta nari. m C. Servilio praebitis quin oetam omni clame edis ad urbem i sua. In viista tanto disertivino belli solvetis, minis omnisin Meum domae advereorumque ea a in deos verterent, multa pro si utanti v bantiari Famaeisa Ioris aedem, Satriei maisia ualutato die malo laetami 4Maauos Mad minua errabant in aedem Iovis soribus paea duo M. - a aes ab Antio aeneiarum est eruenta spleas melantibus vis eme Gem pomms bioepa: et agnus mas idem e seniana natus -- et Albae otio soles vas Ἀ-bant, at noete Fregelli Meem oboriam et bos mih Μν Romano cloeutus, Missae Neptuni multo manasm au raeti eis Maumalo diuisator et isodes Cereris Salutis uiris de ma lactae. prodigia oonsules hostiis maioribus proauras a tuas e sumineationem diem habam ea a sanatus eo uno is n. plua omnibus aut
peregis an ulnis domi prodigiis amni animos, homisum ignis is aede 35 Vestae Math--, eae Psae stagro est Vestalia, aut a viis odia iis noetis hara , turea P Liein pontificis id mimquam niti portes dilibus demeeterem negligentis Immana aeride t tamen est hostiis maiori . ---- et supplieationem ad Vestae haberi plaevi
Priusquam piscis renis eonsules ad bellam, moniti a senis sunt Mut In agros redueendae plebis euram haberenti qum benignitais su in tum bellam ab urbe Romana et Latio esse, possis siue istis imi agris M. hi ari nos eonvenim Sisinae quam Italiae olendae maiorem ea in emst
sed res haudquaquam erat populo latalis, liberis euuoribus bello a sum. pus et inopi servitiorum et Mo- direpto vim ire Minitia aut hi m
293쪽
- a Mi tamen par auctoritate musatim o in. -- - - ovoemia ista, huius ei mentionem Phaeamhinorum et rem naenaetam ima quinaentes, agrum auum ab aotalia Saliis ineu-έ - πω Maeri, namque autem eois eum suom dilap-m esse, et iam isti querat. - urbes Μνum vastum a deserium habe uamuis pisatori s-ndatum ut olonias ab hoste tueretur consules ex senatus evnsulto Mamertant, qua ives Cremone es atque Plaeanthia emeret ante e lam disin in eo uias revorterentis. Frin pio deinde veri Hae ipsi ad binamipeo Eoli sinit Q. Caerinus onsul exercitum ab C. Nerone, L. Veturius a Q. Claudis propraetore Moepit novisque mi iti as, quos ipse eonam lopserat, supplevit. lo Consentinum agrum eonsules exaretium MNemini passimque depopa,Mi, eum agmen iam grave mida emet in saltu an. -- a Bruttiis laeulatorib que Numidis turbati qua Ita, ut non pruina sed armati quoque In perieulo iseri maior tamen tumultus quam pugna sint, et praearissa prae4 ineolumes et legione in loca ulta eva 1ssore. in Lumnosis laeti is sine eertoniano tota gena in distorinna
Romani radiit. XII. Cum sanisi te uini eo anno rei gestum est namaeaque apsa
se obtutit i. tam Menti που inre 'abue priva que, meque Haemgis erum .iM- Rominia tantam is Me vim, et s. omniis asa eisin eum alamus se. , in uno ilis Medi eanaehant a neget ara miris o advernis qua seeunais re a uerit, quippe qui eum is n. hosti in tenta per annos tredecim tam mea ab domo varia laetum. Mikim gereres et enerinta non auo rivis sed mixto a colluviana omnium genditam, qui si non leaenori mos non lingua eo. - - , alius habitus alia vestia alia arma alia inritas Ita moris alii prope dei essina, ita quodam uno in is opulavmrit ox, ut nulla ne inteo apsos ne adversus ducem seditio exstiterit, in se Maenia saepe in stipandium et esurineatu iis boalium agro de . sal, quorum inopis priore uoleo bello uva ius a inter duees miliatosquin ommissa die ut post nasdrubalis vano exoroitum tam uehinis vibus spes omnis reposita viatoria saerat, dolatum, Moe domo is anguI-amulum Mera Italia, .noessau, ----ν s. videatu misabile nullam motum in matris istum nam ad elem id quoque eo serat, ni ne alendi quidsm exesonus nisi x Bruttio agro spes mari . Pi, ut ouinis oleretur, erigae s tamen trino, laudo axe ista orate tum magnam a1, partem iuventutis absumatam a ultu agrorum Muum ompaverat e insa vitio etiam insitus genti per latropinio m nisi exemendi nec ab
domo Mimnam mittabatur de Hispania refinendis sollicitis, tamquam omnia provom in Italia essenΦ. I Hispania res quadam ex parte eandam ω -m, qaindam longe 40 disparom habebant: ea em, quod proelio victi Carthaginienseo Meo amisso in uu-- Ηivaniae oram usque ad meanum ompula erant, di--m autem, quo Hispania non quam utilia modo sed quam ulla, in te in bello varando aptior erat lam in hominumque irimus.
294쪽
itaque ergo prima non nichilla proviselaritan, quae tuamn eonumentis aint, postrema oriantium mira demuni aetate duet auspicioquo Augusti Caesaris perdomita est ita tum Basdrubal Gisgonis, maximnaque eo bello Meundum Barianos dux, regressus ab Gadibus, reb sandi s in M.
iuuanta uagono Hamilearis filio, dilectibus per ulteriorem Hispaniam habitis ad quinquaginta milia peditum quattuor milia et quinMntos equites
armavit de gaestribus opiis sermo inter auctores eonvenit peditum septuaginta milia quidam adducta ad Silpiam urbem seribunt ibi super eampos palantea duo duces Poeni ea mente, ne detractarent certamen, eo 10 siderunc XIII. Scipio, eum ad eum fama tanti eomparati exemitus perlata esset, neque Romanis legionibus tantae se lare parem multitudini ritua, ut non in apinam saltem opponerentur barbarorum auxilia, neque in iis tamen lanium virium ponendum ut mutando sid- , quae cladis ausa suisset patri patruoque, magnum momentum saeerent, praemisso Silano is ad Calaham duodetriginta oppidis regnantem, ut equites peditesque ab eo, quos se per hiemem eonseripturum pollicitus erat, acciperet, ipse ab Tarraeona prosectus protinus ab sociis, qui aceolunt viam, modicta eo trahendo auxilia Castulonem pervenit eo adducta ab Silano auxilia tria milia peditum a quingenti equites. inde ad Baeculam urbem progressusso omni exercitu civiam melorum peditum equitumque quinque et quadraginta milibus eastra ponentes eos Mago et Masinissa eum omni equitala adgressi sunt, turbassentque munientes, ni abditi post tumulum Oppomtune ad id positum ab Scipione equites improviso in effusos ineurrissenti ei promptissimum quemque et proxima vallum atque in ipsos inunitores a primum invaetum vix dum proelio inito suderunt cum eteris, qui sub signia atque ordine agminis ineesserant, longior et tu ambigua pugnasait sed eum ab atationibus primum expeditae cohortes, deinde ex opere deduci milites atque arma apere iussi plures et integri semia magnumque iam agmen armatorum a eastris in proelium ruerat, terga haud duas bis vertunt Poeni Numidaeque et primo turmatim abibant nihil praeter pavorem festinationemve eonfusis ordinibus, dein, postquam aerius ultimis intadebant Romanus nequa sustineri impetua poterat, nihil iam ordinum memores passim qua euique proximum sui in sugam effundamtur. et quamquam eo proelio aliquantum Romanis aucti et deminuti h malibus animi erant, tamen numquam aliquot insequentes die ab excudiatonibus equitum levisque armaturae ematum in XIV. Ubi satis temptatae per hae levia certamina virea sunt, prior Hasdrubal in aetem vias eduxit, deinde et Romani pro mere. sed utraque aetea pro vallo stetit instrueta, et eum ab neutria pugna 40 eoepta esset, iam die ad Masam inclinante a Poeno prius deinde ab Romano in astra opiae reduciae hoc idem per dies aliquot laetum: prior semper Poenus opias eastris eda bat, prior sessis Mando a nummeeptui dabat ab neutra parte proeursum telumve missum aut vox ulla
orta inediam aetem hine Romani, illine Carthaginiense mixti Astis,
295쪽
ante Punicam vim e bant eastinorum incul smietem p isaba iam hoc in uiris me astris sermonia erat, ita ut instrueti. Meuaseati gnaturos medias Misa Romanum Poenumque, quos inter belli causa e set, pari robore animorum arrum umque eoneursuros. Seipio ubi Moet, obstinato redita animo adversit, omnia de industria in eum diem quo pugnaturus erat mutavit tesseram Vesperi per astra dedit, ut ante i Min viri equique eurati pranae e-ut, armatus equies enatos instrato que teneret equos vix dum salis eris iue equitatum ouinem eum Iovi
armaturi in stationes unieas immisit, inde consast in ipse cum graviis agmine issionum procedit, praeter opinionem destinatam auorum hostium. que Romano milite cornibus firmatis, sociis in mediam aciem a eptis. Hasdrubal elamore equitum exuitatus ut ex tabemaeulo prosiliti tum tumque ante vallum M trvidationem suorum et movi signa legionum fulgentia plenosque hostium eampos vidit, equitatum omnem extemplo 11 in equites emittit, ipse eum pedarum asinin ' astris Meditur, ne ex ordine solito quicquam acie instruenda mutat equitum imis diu an papugna erat, nec ipsa per se de mi poterat, quia pulsis, quod prope in ieem fiebat, in aciem peditum latus re plus e trae ablaam haud plus quingentos passus acies inter sese aberant, sim eooeptui dato Sol sopio palesaetisque ordinibus equitatum omnem levemque Minaturam in medium aeceptam divisamque in partes duas in subsidiis post eornua i
eat inde, ubi incipiendae iam pugnae tempus erat, Hispanos, ea milia eies luit - presso gradu incedere iubet, ipse e Matro coma, ibi namque praeerat nuntium ad Silanum et Marcium mittit, ut eornua ibi extenderent in sinistram partem quem ad modum se tendentem ad dextram vidissent, et cum expeditis peditum equitumque prius pugnam eonsererent cum hoste quam Ooire inter a mediae acie pomen ita ab aucus cornibus eum ternis pedi um ohortibus temiaque equitum turmis, ad hoo velitibus, itato gradu in hiatem ducebant, sequentibus in obli- ω quum aliis sinus in medio erat, qua segnius Hispanosum signa inoed ,ant et Iam eonflixerant cornua, eum, quod roboris in aes hostiumrrat, Poeni veterani Afrique non dum ad teli coniectum venissent, ne-Iue in oraua, ut adiuvarent pugnantes, discernere auderent mediam ieiem venienti ex adverso hosti cora in ancipiti proelio urgebantur 35ique levisque armatura velites ireumductis alis in Ialem incurrebant rishorte a fronte urgebant, ut abrumperent cornua a uetera aeter XV et :um ab omni parte haudquaquam par pugna erat, tum quod turba B
earium tironumque Hispanorum Romano Latinoque militi obiecta erat rit procedente iam dio visas defieare Basdrubalis exercitum coeperant, s ppressos matutino tumultu. eoaetosque, priusquam cibo orpora nem ent, raptim in aciem exire ad id sedulo diem extraxerat Scipio, uter Pugna esset: nam ab septima demum hora peditum signa ornibus acucurrerunt, ad medias acies aliquanto serius pervenit pus , ut prius
296쪽
aestus a sine in solo laborque Mativi in armis et nuxilla naes in
quo more damma quam manus eum biae eonsererent ita a Memio sentis natali nam super elem elephanti etiam tum istuoso genere pugnae equitum vetitumque et levis armaturae oonsternali, e vitiis In mediam aetem sese intulerant sessi igitur orporibus animisque renesere pedem ordines tamen amantes, haud saeiis quam a imperio duias edo. rint integra aeses sed eum eo ipso aerius, hi ne natam sensere rem, Hetoriis se undique inveherent neo facile impetus sustineri posset, quamquam retine nit uisistebatque edentibus Hasdrubal, ab tergo esse collegis tutumque remptum si modie so reeiperent lamitans, tamen meente metu vereeundiam eum proximus quisque hostem ederet, terga extemplo data atque in lagam es omnes ediderunt a primo consistere sim in radicibtis ollium ae revoearo in ordines militem eoeperant eunetanturis in advorsum in m erigere Miam R-anis, deinde, ut insere impu1ε re signa viderunt, integra fuga in astra pavidi compinantur. nee r in vallo Romamas aberant, evissentque. tanto impetu astra ni se ex πηhementi sole, qualis inter graves imbre nubes effalget, tanta vis aquae detreisset, ut vix in castra sua re perint se victores, quosdam etiam religio πεἀ alterius quisquam eo die conandi Carthaginienses, quam-2 quam sessos Iabore a vulneribus nox imberquo ad ne mariam quietem vocabat, tamen, quia Mus ut perieulum e fandi non dabat tempus prima luee oppugnaturis hostibus astra, saxis undique ire ex propi quis vallibus ongestis augent vallum, munimento sese, quando in armis, parum praesidii Bret, defensuri sed transitio melorum, iuga ut tutior
in mora videretur, facit principium desectionis ab Attene ruulo Turdela-- um laetum est, is eum magna popularium manu transtigit inde duo munita opi a eum praesidiis tradita a praesectis Romano et ne latius laesinatis semel ad defectionem animis sae peret res, sil-tio proximae motis Hasdrubal astra movet. M XVI. Sulpio, ut prima lueo qui in stationibus erant rettulemni pro- saetos host , praemisso equitatu signa ferri iubeti adeoque eitato agmine duet sunt ut, si via recta vestigia seqventes issent, haud dubie adsecuturi fuerint duribus est ereditum, brevius aliud esse iter ad Baetim sim rium, ut transeuntes adgrederentur. Masdrubal clauso transitu staminis 35 ad Manum fleetit et lam ina fugientium modo effusi abibant itaque ab legionibus Romanis aliquantum intervalli suit, eques levisque armatura nune ab tergo nune ab lateribus Oeeuerendo saligabat morabaturque sed cum ad crebros tumultus signa consisterent, et nune equestria 'nune eum velitibus auxiliisque peditum proelia eonsererent, supervenerunt legiones: Minde non iam pugna sed trucidatio veluti eorum fieri, doneo ipse dux suus auctor in proximos olim eum sex milibus serme semermium e-- aut elem est aptique eastra tumultuaria raptim Poeni tumido editidistino ommuniverunt atque inde, eum hostis nequiquam sublete iniquo me u eonatus esset, haud dissiculter sese tutati sunt.' sed a io iu
297쪽
toeo is, ii σε inopi vir is paneos dies tolerabilis reat, itaque trans
allones ad hostes fiebant: postremo dux ipse navibus areeplis raee procu inde a re mare -- noete esset exercitu ades bersunt Ses pio fuga duris hissunthi iustitii diem milla pndituri inine equites relinqvI Silano v eastrorum obsidionem, με eum ceteris copiis septuages sanis astris protinu, ausis regni tim et 'liatiumque eognoscendis, ut praemia ad' veram meritorum aestimationern 'tribui possent, Tarraconem rediit. post prosectionem eius Masinissa eum iuno eram eongressus ut ad nova onsilia gentem moque suam bellentes haberet, cum paucis popularibus in Africam traiecit, non tam evident eo tempor subitae mu-io talionis causa quam documento post i tempus constantissimae ad ultimam aeneetam fides, ne tum quidem eum sine pr .vit eausa seeisse.
Mago inde m missis ab Hasdrubale navibus Gades pellit ester deserti ab due bus, pars transitione aliga dissipati per proximas elisitates sunt, nulla numero an viribus manus inlignis is me maxime modo ductu atque auspicio P. Seipionis nisi spania Caarthaginienses simi, quarto decimo anno post bellum initum, quinto quam P. Scipio provineiam et exercitum aeeepit haud multo post Sl- Ianus debellarum reserens Tarreaeonhm ad Seipionem rediit XVlI. L. Sol pio eum initi n6bΗlbiis eviluis nuntius reeptae Hispanias Romam est aemissus et eum ceteri laetitia gloriaque ingent eam rem uulgo ferrent, unus, qui gesserat, nexplebilis virtutis veraeque landis, parvum instar
eorum quae spe a magnitudine animi coneepisset receptas Hispanias mee t iam Aseleam magnamque Carthaginem et in suum decus nomenque velut consummatam eius belli gloriat speetabat itaque praemolien redas sibi ratus iam res oneiliandosque regum gentiumque ulmos, S phaeem primum regem statuit temptare. Masaesuliorum is rex erat Masaesulii, gens adflnis auris, in regionem Hispaniae maxini qua sita nova Carthago , spectant foedus ea tempestate regi eum Carthaginiensibus tr quod hane νουvitia et meliusqne nam vesto barbaris, ast quibus ex Detuna pendet fides, aliis lare, oratorem ad eam C. Laelium eum donis mittit quibus barb1rn, laetus, et quia res tum prosperiae ubique Romanis, Poenis autem in Itana adversae, in Hispania nullae iam erant, amicitiam se Romanorum aee per adnuit firmandae eius fident nee dare nee accipere nisi eum p. coram duce Romano. Ita Laelius 36 in id modo fide ab rege αεpla, tutum adventuin bre, ad Seipionem redit magnum in omnia momentani Syphax adlaetanti res erat Asrieae, opulentissimus eius terrae rex, bello iam expertus ipsos Carthaginienses, finibus elitin regni apte ad Hispaniam, quo freto exiguo dirimuntur, positis dignam itaque rem Scipio ratus quae, quoniam non aliter pos-40set, magno perieulo peteretur, L. Mareio Tarracone M. Silano Carthagine nova, quo pedibus ab Tarraeone itineribus magnis ierat, ad praesidium Hispaniae relictis, ipse cum C. Laelio duabus quinqueremibus ab Carthagine prolaetus tranquilis mari plurimum remis interdum et lent
298쪽
adiuvante vento in Ahaeam lealoeli. Delerata inesciit, ut eo ipso tempore Hasdrubal pulsi Hispanii septem triremibus portum invectu .n-
. oris ostiis terra adpli re naves, eum eo pectae duae 'inqueremes haud euiquam dubio, quin hostium essent opprimique a pluribus prius quam portum intrarent possent nihil aliud quam tumultum a trepidationem simul militum e nautariun nequiquam armaque et nam eR-pedientium se runt permina eni- ex alto vela paulo acriori vento prius in portum intulerunt quinqueremes quam Poeni ancora molirentur, ne ultra tumultum eiere quisquam in regio porta audebat. ita in is terram prior Hasdrubal, mox Scipio et Laeliu egressi ad regem emunt: XVIII. magni umqao id Syphaci -- nec erat aliter, visum, duorum opulentissim πη- ea tempestate duees populorum uno die main pacem omiciuamque petentes venisse utrumqu in hospitiam invitat, et, quoniam sors eo sub uno leeto esse atque ad eosdem penates voluisset,i5 contrahere ad olloquium dirimendarum simultatium ausa est conatus, Scipione abnuente, aut privatim ibi ullum cum Poeno. odium me quod colloquendo finiret, aut de re publiea quicquam o eum Male agere in iussu senatus posse illud an re tendente rege, ne allet hospitum exclusus mensa videresne, ut in animum indue et ad easdem venire epu-sorias haud abnuit: enatamque rimul apud regem est, et eodem etiam lmelo Scipio atque Hasdrubal, quia ita ordi erat regi, a ubuerunt tanta autena inerat omitas Mipioni atque ad omnia naturalia ingenii dexteritas, ut non Syphacem modo barbarum insuetumque moribus Romanis,ae hostem etiam infestissimum laeunde adloquendo sibi eoueiliaret inis rabilioremque sibi eum virum eongresso oram visum prae se serebat qnam bello rebus gestis nee dubitare quin Syphax regnumque eius iam in Romanorum essent potestate, eam artem illius viri ad conelliandos animos esse itaque non quo modo Hispaniae amissa sint quaerendum magis Carthaginiensabus esse, quam quo modo Asrieam retineant rogitanas dum non per rinabundum neque rea amoenas oras vagantem tantam ducem Romanum relicta provineta novae dieionis relicti exerestibus duabust navibus in Asrieam isaietasse me in hostilem terram regiam in fidem inop tam sed p*tiundae Ahieae spem adsectantem: . hoe eum iam pridem Hutaro in animo, hoe palam Demere, quod non, quem ad modum in Hannibal in Italia, aio Scipio in Ahie bellum gereret. Scipio foedere icto eum Syphae prosectus ex Astiea dubitaque et plerumque saevia in alto iactatus ventis die quarto novae Carthaginis orium tenuit. XIX. mispaniae aio ut a bello Punie quietae erant, iis quasdam civitates propter 'nsolentiam euip a metu magis quam fido quietas esse M apparebat, quarum maxime insignes et magnitudine et noxa nitum et Castulo erant Castulo eam prosperis rebus oeli fixissent, post eam eum exemitibus Seipiones deseeerant ad Poenets Iliturgitani prodendis, qui ex illa elade ad eos perfugerant, interficiendisque scelus etiam des utioni addiderant. In eos populos primo adventu, eum dubiae Hispania.
299쪽
essent, merito magis quam utiliter saevitum Bret ima tam tranquillis rebus quia tempus expetendae poenaei videbatur venisse, arenam ab Tam raeone L. Marcium eum tertia parte eopiarum ad Castulisnem oppusnam dum mulae, Ipsa eum cetero exercitu quistis sermo ad uiturgin eastris perveni clausae ei an portae Omniaque instructa et parata ad opprena otionem areendam, adeo conseientia, quid se meritos seirent, pro an diciqeia bello fuerat hin et hortari inllites Sespio orsus est, ipsos elavd do portas indieasse Hispanos, quid ultimerent meriti essent iisque minoinfestioribus animis cum eis quam eum Carthaginiensibus bellum gerendum esset quippe eum illis probe sine ira de imperio et gloria ortari 10
ab his perfidiae et crudelitalis et seeleris poenas expetendas esse Venisse tempus, quo et nelandam commilitonum neeem et in semet ipsos si eodena fusa desali serent, instructam haudem ulciscerentur, et in omne tempus gram documento sancirent, ne quis umquam Romanum civem
militemve in ulla sortuna opportunum iniuriae duceret isthhao oohoria istione ducis incitati scalas electis per manipulos viris distidunt partito exercitu ita ut parti alteri Laelius praeesset Iegatus, duobus almul laois ancipiti terrore urbem adgrediuntur non dux unus aut plures principes oppidanos sed suus ipsorum eonseientia ulpae metus ad defendendam impigre urbem hortatur et meminerant et admonebant alios, supplicium 20 en se non victoriam petit ubi quisque mortem oppeteres, id resere utrum in pusn et in acie, ubi Mars communis et letum saepe erigeret et adlligeret victorem, an post modo eremata et diruta urbe anta ora aptarum 'eoniusum liberorumque inter orbem o vinoula omniavfoeda atque iningua passi exspirarenti itur non miniaris modo aetas maut viri tantum sed seminae nerique super animi es risque vires adsunt, pugnantibus es ministrant, saxa in muros munientibus gerunt: non libertas solum agebatur, quae virorum sortium tantum pectora acuit, sed ultima omnium supplicia et foeda mors ob oeulos erat aetendebantur animi et oertainino laboris a perieuli atque ipso inter se eonspectu Mitaque imito ardore ertamen initum est, ut domitor ille totius Hispaniae exereitus ab unius oppidi iuventute saepe reputius a muris haud satis decor proelio trepidaret. Id ubi vidit Scipio, veritus, ne vanis eo lutius suorum et hostibus reseeret animus et segnior miles steret, sibimes Conandum a partem periculi capessendam esse ratus, increpita is via 35 militum ferri seatas iubet et se ipsum, si eteri eunetentur, escensurum minatur iam subierat haud mediocri periculo moenia eum clamor umdique ab sollicitis vicem imperatoris militibus sublatus scalaeque multissimul partibus erigi ooeptae et ex altera parte Laelius instat tum Leta oppidanorum vis deiectisque propugnatoribus oeoupantur muri arx Metiam ab ea parte, qua inexpugnabilis videbatur, inter tumultum apta es XX transsime Afri, qui tum inter auxilia Romana mant, et OMPidauia in ea tantum tuenda unde perieulum videbatur versis, et Boiii uia ubeuntibus contra qua adire poterant, conspexerunt editissimam um
300쪽
bis partem, quae ope praealta tegebatur, eque opere ullo munitam et η defensoribus vacuam levium eorporum homine et multa exercit tione pernicium clavos secum ferreos portantes, qua per inaequa iter embuentia rupis poterant, seandianti misi nimis arduum et Iove a-- -- eurrebat, clavos per modica intervalla gentes eum velut gradus secia--nt, primi sequentes extrahente manu, postremi ublevantes qui praeirent, in suminum evadunt ind decurru it eum Iamore in urbem
iam aptam ab Rou vis tum vero apparuit, ab ira et ab odio urbem oppugnatam saae num mpiepia vivos, nemo patφntib Mi direptionemi' 'an ibus. praedae memor es et trucidant in me iuri lii Rus armaus, s Musis pariter a viros, usque ad inlaulum caedem ira erudina pervenit: ignem deinde taesis inlatum a diruuat quae incendis abismi mequeunt; .do vastigia quoque urbis Mun-' - desere o moriam boasium a
liquis tutabantur sed adventum, Sulpionis r munierat in ei dia Lin';uanorum, terrorquo de 'D an ii voratio inu serat: t in diuersis nausia rum sibi quisqμ' pnsuit- siue aliqrius respectu Hlet, primo stlauiis suspicio, deinde aperta discordia Moessiopem inter Cari giniens iit. Hispanos seest hic erdubelus propalam editionis auctor simileo Punicis auxiliaribus praeerat quos urbemquη clam fide accepto Cerdu- tu Romano prodit. mitior a victoria fuit ne tantundem si a avi
missum erat et aliquantum ira. leni η voluntaria deditio. in M. Naeolus inde in barbaroρ, si qui non dum pardomui erant,
M. Has dicionemque. redis udos missus Scipio Carthaginem ad vota ob auda dei munusque lassi itorium, quod mortis causa patris patri ique paraverat, edendum rediit gladiatorii ventaevium sui non en ora noro hominum, ex quo laniatis sinpar re mos est, emrum M qui vena-MI- sanguinem habini voluntaria omnia et M tuita opaea pugnantiumisit nam alii nisi ab regus suo ad specuum insitas senti virtutis οὐ in adum, alii ipsi pros- se pugnatiuos in Maiiam dueis, alios ammia tis ut uertarum, ut provocarent provocativo haud abnuarent, traxit: quidam, quas diεoeptando uouimus a sinire nequioraut aut noluerant, phsio inter se ut iciorφm res sequeretur, larro decreverunt neque Naeur smaris homines sed clari illustresque Corbis at Orma patrueles --, de priueipatu civitatis quam Idem voeabant ambigentes, ferro seMrtat reos professi aunt Corbia maior erat aetato, Orsuae pater prium pronimo uerat, a statro maiore post mortam eius principatae aenestis. 40 eum verbis disceptam Serpio vino a sedare iras nesarum id ambo di-
re cognatis ommunihus, ne alium deorum hominumve quam artem a iudicem habituros essa robore maior, minor flore aetatis seron, .risinon pertamine quam ut Hie alterius imperio subioeretur praeopta
R., cum dirimi ab tanta rabie nequirent, ina a spectaculum enoreiisi