장음표시 사용
571쪽
s 38 HISTORI. v M GA laei ora sam, Condaeus Princeps obsidet; Zametus mille Maritu in Galliam Narbonensem penetrat, corrumpendae messi , qu in australi provincia praecox Iunio adulto instabat. Nigrape lissa urbs est, quatuor Montalbano milliaribus , Ducis Biti Itonii illustre seudum ; manebat ira in oppidanos Regis ani
mo alte impressa, ex proditione qua ad internecionem se ro deleverant Vallaci cohortem dum segnius excubat, quod ante memoravimus. Tormentis bellicis aperiuntur muri, voluntaria deditione vitam ut redimere liceat petunt legi narii quadringenti, desiperataque mox salute extrema tentant; non alias sortius dimicatum dion pertinacius , donec numero vincerentur: non aetati, ira parcitum sexui, expletus ultione miles urbem diripit; recipiunt se praelii reliquiae ducenti milites in castellum, quod urbi supereminet, postridieque secuta deditio ex penuria commeatus , in rurcam acti omnes velut placandis Manibus. Neque incruenta norauissi- bis victoria fuit, desideratis Barone E ullio. FontenVo, Fρ' VillanoVano nobilibus. Interea Vindocinentis in fanum An-V f toniti castra movet; urbs montibus circum asperis cingi tur, itinere prorsus avio, quo arx inexpugnabilis credebatur; sed nihil Ludovico Regi impervium , nihil insuperabile. Avarione alluitur murus, praealtis ripis & profunditate im-
meabili fluvio, confragoso passim solo dissiciles in urbem
aditus. Accedebant praesidia omnis generis , cornua , hemicycli, propugnacula, annona, eoque numero miles , ut nemo
ambigeret dubiam Regi expeditionem, aut si recte succederet, longam fore. Vindocinensi primum in ea obsidione imperium , Marescallo Theminio a primo alterum , castrametatoribus Arpajono, Marii laco, Valancaeo Seneffaeo. Praemista rusticorum manus, aspera aequat, rupiumque abrupta in vias aperit machinis muralibus faciles; subsequuntur
Pede montii, Vallaci, Se Vibracii cohortes, longum iter &dissicile , quia ibant singuli per angusta & abrupta viarum ;neque enim patiebatur locus aciem ordinatam : obstat praesidii miles transiui, certe segnius quam speratum , unde ducta proximae deditionis auguria, neque enim credebatur primo conatu transitum fore. Idus circa Iulias ipse Rex exercitum quantus erat muris admovet, duodecim legionariorum millia sub cohortibus praetoria excubiarum,Picardi G, Navarraea Pedemontana, Normannica, Capesiana, Stissa-
572쪽
eaea, Vallacea, Vibraya, & Buria: nec multo post tormentis decem quatitur murus , ipso etiamnum Rege delignante castrametationis, verberationis , & valli aperiendi modum ;quod ne ipsi in excidium verteret, secit fortuna ipsius & Galliae; quippe dum propius advolvitur muro conglobata circum praeter morem nobilium manu : ratus praesidii miles ea parte Regem esse , aut aliquem e primoribus , huc tormentum bellicum collimat , cujus in rupem proximamictus , tanto Regis discrimine, ut qui circumstabant pars caeli, pars sauciati fuerint; Radesiano collisum genu ,ex lapide, per vim impres tam dissiliente Postridie oppugnat propugna
culum cohors Normannica, editaque ruina molitur ascen
sum ; anxia diu pugna succedunt exhaustis viris sceminae,majoreque constantia figunt in ruina vestigium: illis pro armis artificii ignes: pars ollas pice & resina plenas conjiciunt in oppugnantes, pars ebullientem aquam effundunt, ignitas pars jaculantur hastas; donec inclinata in noctem die penitus pelleremur. Sub vesperam praetoriani, primum cornu cohorti Normannicae permissum conquesti, dato signo ingenti clamore irrumpunt , & repelluntur, quod superbo militi eo acerbius fuit, quod non hinc procul prospectabat pugnam Rex
ipse, nihil haerens, quin vinceret, victoriae passim assueta cohors. Non multo post edita quantum satis ruina, delectus ex cohortibus habetur, unaque ascensionem faciunt duo legionariorum millia, lectus miles; Pedemontanae cohortis praesectus Lavardinus strenue in primo cornu dimicans lethali glande transfigitur ;Paluatis Navarraeae cohortis prae- λi ' O sectus pari alacritate manum conserens: haud dispari fato occumbit Baro Pallelius Normannicae cohortis primipilus ma- Paluisu, jor, obliquo ictu trajicitur ad utrumque oculum , moritur- Masredaque paulo post abdicato, sub quo vixerat in eam diem , Cal- compvinismo. Haec ad sinistrum. Ad dextrum Marithacus, Senes- , θροι saeus, Arpajonus, Capellus , unaque Voluntarii nobiles ix' 1.is,M . d.
rumpunt, magnaque vi in obstantes nituntur: claruit in- Normandie. ter omnes Arpajonus nedum virili animo , sed sagacitate& Marithae. Prudentia, quae praesectis praecipua virtus est, dum intrepi- - γ φη.
573쪽
s o HISTORIAR. v M GALLIM suorum desiderio caesiis .Hostium jactura major nunaero inor dionitate calorum: praesecti octo, foeminae quindecim, milite omnino ducenti cecidere: superata ascensione cor hua victus hostis. Producendo vallo intentus Belancur
lius lethali glande transfoditur. Obsessi desperata fallite in Resis misericordia spem&fiduciam ponunt, missusque in castra nostra municipii Consul vitam , salvam sibi sore stipulatus , reliqua Regis arbitrio permittit irbi a vastat ione redimendae constituta quadraginta aureorum millia ; e civibus acti in surcam quindecim , quos inter municipii magistrotus & Pastor : sic transacta obsidio diebus tredecim , in qua credebatur transigenda aestas. Montalbanenses beneficii memores quod a municipibus mi Antonini acceperat, quo tempore obsidebantur ipsi Ie tonarios trecentos per noctis silentia submittunt, non spernendum subsidium. Iam dedita urbe abstiterat praesidii miles, suffecti regii agebant extra urbem excubias , cum praemissus venientis subsidii explorator incautus in vigilem
e reolis forte incidit ; is audito subsidiariam cohortem mox adsuturam , exploratorem amice compellat ; rediret ad
suos, moneretque in ipsis sitam spem urbis omnem , procura turum interea se securam intromissionem, si lente O esra-pitu suggrederentur: sic admissi, sic jugulati centum ; relia quis occlusi aditus, ne sorte numero vinceremur : & in hos saevitum a rusticis circumjecti soli atrociter, dum se metu vagi & palantes Montalbanum recipiunt, adeo ut vix superfuerit cladis nuncius.
574쪽
Rex venit. Ex improviso deditae arces, Carimarimm ct Mansussanctarum Puellarum, quo tempore ase obstaret nequaquam posse Rex Senatui Tologano responderat. Septimaniae superioris
procuratio, Duci rim iocinensi permittitur. Oborantes penuria annonae Fuxenses , a nobilibus circumjectae provinciae frumentum venale accipiunt turpi quaesu. V de in Rupisortium Mira censem posulatio.
Car senensis incendii in Regis transitu, Vcriptio : quanta hine clades ct ruina in urbem. Marescatas VP uerius a Uem Cath licam conversus in Franciae Comestabilem legitur. Perstringitur ex occasione ingens fortunae progressus in homine, gradatim insi--γna honorum fastigia provecto. Rohanaeus confirmandis Sectae rebus hae idae vagus , bis mille legionarios Marchioni Malausio sub-mmiserat quibus Vmaeocinens in superiore Septimani re bieret. Monoesiensibus , es maxime nutabant, autor est ut maneant in communi causa. Brevis ct politica ad Rohanaeum Tiressio : quei factum, ut Regi invicto restiterit unus per ricem annos, passim a mersis Sectariorum in ipsum studiis, nee rena concordibus votis. Improbatur Sectariis municipibus consilium, quo satius fore Rilanaeus Hebat , s desertis reliquis urbibus, trium praeva darum praesidio crederent fortunam Iisam , ex superabundanti populo exercitum fore quem Regi opponerent. Theminius circumjectam Montagano messe ferro ct flamma corrumpit. Marchio Mombruum propugnandae urbi a Rohanaeo mittitur. Lombercium Dux misi iocinen-
s expugnat. Betarrium a Prasiinio in deditionem accipitur : a Mommorancio Aimarguae, ct Massiliarguae. Obsidetur Lunetam a Condaeo ct Mommoraneis; ut trepida praesidiarii militis desemsione urbs dedita. Ex fortuita scintilla damnosum in Regios incendium, ex non servata fide γ a postulatio. Basso etrus in munus Trinciae Marescassi provehitur. Sommierae a Condaeo ct Mommo- raucio captae Ballionii ad Rehavaeum linerae, queis pacem ut procuret ;
575쪽
142 HISTORIAR. v M GALLIM ret; sin procurare dabitur, seduli ut bellum gerat, hortatur , οἱ fortius movendo opem fom O vim omnem collaturum e promittit . Irrumpit in Galliam cum viginti hominum millibis Comes Mansueri ius ex rapto vivens. Obstat irruptioni Dux Ni emus ad Campaniae limites. Litterae Mans beluit ad Nivernum amicis, aut trepida manu confer m. Fugit demum praecipitanter ad Batavos. Gonda ae Retelliorum Dacis, qui vix adoleierat,
aenalis Redesiani, o Bullionii funera ct elogia. Suessione A GAIum aY Rupellanos procurans, arcem construit cui a Ludomico nomen. . Comitis Carmanti in Fuaeenses expeditio pro pera, ut copiis
direptisque Baronis Lemni seudis ct castris omnibus. Ca sectam Leranaeum a direptione ct ruina vindicaverit. Insidiis Casaniacus involutus, strenue , dimicat integer que praeterer editur levi suorum jactura. Brisexta a Duce Vindo ense obsessa exitu in sellae. Vocatur Dux ad Moniserit ense obsidium, quod Princeps Con-
tu urget acriter. Vae erius cum Rohanaeo una in pacem conveniunt. Obstrepit populus Monspelliensis. Rohanaeus permissu Rogis Monspellium ingreditur animosque in perduellione ob inatos eo ecteretentat ut ferre pacem velint: re trafecta Nemaussem re P. Emulatio de imperio in castris, Condaeum inter uerismexita eluditur. In Privatium movet Esae erius. Condinus Mon-
sebi obsidionem procurat. Ob dionis O castrametationum ordo ct series. Rohanaeus subsidiariam obfessis cohortem mittit ex agro Cebennito : distributae, plaga urbi circumiecta Regis alae, transitum inhibent. Legatus summi Pontifris ab hose captus. Vicii Pr eane Harii mors se elogia : desuntio subsiluitur Commarimus Deseribitum praesidiarii militis in Regios eruptio, fimesa ex Ducis
Fronsaci caeri, ex Mommorancio vulnerato, ex Fabregue o, S Hera, ct pleri ue aliis e nobilium ordine desideratis. Lauciatur Mommorancti virtus. Elogia Ducis Fronsaci, brevissique Principis adolescentis, cum Mnemo comparatio : Praelii exitus. E pernonius proregia Aquitaniae dignitate donatur. Zameti mors. I
ruptio Regiorum in hemicyclum ingenti strage. Sub diaria cohor- reparata in 'essui moliendo, ipse Rex alarios in turmas diser buit, o iamque ho li progreditur. Udi verius Privatio frustra tent to redit, longa inter ipsum se Condaeum altercatio de pace, Con- tu belli, pacis causiam Udiguerim comtrariissu iis coram Rege agunt. Praevalet bello pax , cujus indignatione Condinus statim
Gallia ab Ptit. Recensentur de Rohanaeo gularia , qualia de Meipse scripsit; quare in pacem ultro inclinaverit , partium dux. Suhinis populo Monoeliensi Rohanaei conflii negant equesiubser here paci, qualem Axerat ; ipse dato a Rege commeatu urbem
ingreditur, flectique tandem contumaces. Diploma Regium, continensscriptas in pacem leges : privatim in f ubitum deducta r censentur. Valancaeus militis praesidiario praeficitur donec Monspe-hi munimina diruentur. Pugna navalis Gursum inter O R Ag -
576쪽
Vb finem Iulii praemisso in Septimaniam inse- riorem milite, Tolosam Rex venit ; brevis hie I se
mora, urgente Monspelli obsidione quam de- L. L . stinabat. Tolosam premebat Mansus sancta- PMPej. rum Puellarum, & Carmanium, Sectaria muni- car in cipia , urbi imminentia; de his expugnandis multa Senatus in irritum ; quia vocatus ad majora Rex , pro minimis habebat quae petebantur; accedebat quod iis expeditionibus cre- .debatur tranligenda aestas Monspilianae obsidioni destinata.
Concessit velut miraculo Deus, quae Rex negaverat. Valan- caeus alariorum praesectus, non procul Carmanio castrametatus , exercebat quotidie militem suum fictis praeliis , ne belli desuetudine , & otio enervi frangeretur : diviserat ea die in quadra agmina mille alarios invicem irrupturos, pi niciemque insederat Carmanio circumjectam': oppidani rati cingendae urbi praemissam alam , deditionem meditantur, missoque qui vitam impetraret municipii Syndico, reliqua Regi permittunt. Eodem pia de successu Mansus sanctarum Puellarum recipitur: adjacebat oppidum viae regiae, qua Mon spelium Tolosa interest , ibat exercitus intacto
Manso, terrentur praetereuntium numero municipes, clamque per noctis silentia dilapsi urbem deserunt. Sic liberati.
velut miraculo Tolosates , Regi ex fortuna sua gratulantur. Non omnibus utique grata liberatio ; erant inter primores, qui indignarentur Tolosatum fortunae qua minuebatur ipso' Moneuhrum autoritas , per ambigua tempora deseditiones major: LeώM, Digne crematur oppidum , segesque hodie est ubi Mansus suit. - t La Non multo p5st Moncucii arx deditur, & diruitur. chain.
Dum Rex in Septimaniam in seriorem arimata manu pro Vibra perat; superioris procuratio Duci Vindocinensi permittitur, Haliari octo circiter legionariorum millibus, alariis mille: praesecti cohortium Capelius, Vibrayus, Valiacaeus,Villaraeus, Pibracius, Je Grini aut ius ; alarios regebant Halierus, Linieresus Distaliis. Meruillius,& Arnaldus: castrametatorum ossicio fungeban- Linum j. tur Arpajonus, Bironus & Hali erus; Belebatus juri in castris Merulara dicundo praepositus Intendentem justitiae Galli appellitant. ' LLaborabant penuria annonae Fuxenses, neque ulterius pro- δε
crastinari poterat deditio Apamiarum, Maseresi, &Saver- tadunt;
577쪽
dunt; nisi nobiles soli circumjecti frumentum, pretio ingen
ti venale subveherent. Invaluerat tuna ea labes, Vetitumque' commercium exercebant nobiles libidine in lucrum et ejus Raeh fori commercii postulatus coram Rege Rupisortius Mira piscen-ὐMirapoix. sis in vincla conjicitur, parumque aberat a judicio capitali, nisi Condarus agnatum liberaret; rescripto Principis delata ad Partamentum Tolosanum caustae cognitio , triste reo praejudicium erat neque enim dissimulat crimina hic Sena tus intercessit Princeps Condaeus , moxque evocata ad Regem lite qui mos in caussis desperatis ) diluit crimen,
aut elusit . di Luctuosa supra fidem calamitas incendii Carcassonensis: destinatae in mensam regiam cpulae privatis in aedibus assabantur tanto igne, ut latericium pavimentum calore immodico Uluans, subjectis trabibus communicaret flammam , quae postridie in ruinam urbis erupit. Majore quam dici possit detrimento pervagatum incendium , proxima primum , dein remota corripit; plana, edita aeque popu-' Iatur Eanta velocitate, ut subsidia quaecunque praeverteret flammae rapacitas. Funesta urbis faciest lamenta sarminarum, ejulatus infantium omnia implent; morari & fugere aeque periculosum, quia quocunque tandem diverteretur instabat ignis, nec transitus per vicos facilis erat quos multitudo , tigna & trabes, ruina aedium adeo oppleverant ut nemini nisi per superatos aggeres pateret iter. Flammis circumventi dum supellectili studet quisque amovendae generoso
conamine pars per medium ignem erumpunt, pars in transitu corripiuntur & cadunt: fugientes ignis assequitur, in rosos devorat: sic qua vitarent, qua in flammam incide rent ambigui, complere late vias , sterni nullo per agros ordine, plebs, nobiles, pueri , senes, foeminae. Postridie s pitum incendium , post haustas in spatium immensum aedes , adeo ut media urbe patens hinc inde campus occurreret. Mium absumptarum haud dissicile fuit inire numerum ex censu publico : vacuam aream vix discernere datum proprietariis, adeo urbem deformaverat ignis, Francisca norum coenobium S templum conflagravit, ducentaque& septuaginta duo aedificia. Quaerentibus unde repentina haec strages , unde tanta igni pertinacia, patuit caussa ex mangonum tabernis, in quibus venalia prostabant stamina: ali-
578쪽
. tens ignis quod fidem superat. Stragem secuta est laudimiorum quae Regi ut seudi Domino debebantur remissio in
decem annos, leve in tanta calamitate solatium.
Per ea tempora Marescallus Esdiguerius fidei Regi serva - tae pretium accipit Franciae Comestabilis ensem. vacabat ab excessu Luynaei munus Regi proximum, movendaeque invidiae erat e re Gallica in suspenso haberi, aut supprimi tantam in homine uno autoritatem prae valuere legi, Esdiguerit virtus, ut fides. Crequius ipsius gener in Marescalli munus evehitur, praetoremque in Delphinatu agit,Comes Sau- L. cimtitaeus ejus filius propraetorem. Conversus ad fidem Cath de Saul. licam Esdiguerius, in sodalitium regii ordinis extra ordinem cooptatur, torquemque aureum a Lomento Villae ad Lari ira clericos accipit a Rege missum: mirum qui erroribus inse - nuerat, posuille errores, qua aetate homines callo magis ac magis contracto indurescunt. Vt sortuna ludit in humanis rebus i sunt qui credant vocatum primo Esdiguerium ad forensia, si tumque meliore fato ex Advocato militem , ex legionario signiferu m, ex signifero centuriae Iegatum, ex legato praesectum: a centuria dein cohortem rexit : castrametator demum , ex castrametatore Galliae Marescallus , ex Marescallo Comestabilis. Haec fortuna , haec virtus; nam & virtuti accepta tulit tanta honorum sastigia: Nee his satis factum. Cui primis fortunae initiis arcta erat familia, in tantam opulentiam crevit, ut non viderit ante
Eldiguerium Gallia, non post visura sit in privato homine tantam penum : seuda magni obventus possidebat: ast praecipuae illi divitiae in numerato erant, ut stupori haud immerito locus iit, qui factum, ut privatus homo in tantam amplitudinem evaserit. Rohanaeus partium dux firmandis Sectariis urbibus quae nutabant Monspelio properat ad Cebennos regio est montibus circum asperis, ubi raro legum usu , scroces passim indigenae & bellicosi nec longa hic mora; lecto raptim milite, per Ruthenos montes Castrum Albigensium properat, castret Iegionariosque bis mille Marchioni Malalisio committit, Vindocinensi opponendos, si quid ea parte tentaret: dein pro temporis neccssitate confirmatis animis Mons elium M in xedit.
579쪽
346 UIsTORIAR. v M GALLIAE 162 a. redit. Rex Biterris agebat urbe salubri & amoena , donec in cerarii. destinatam Monspelli obsidionem bellica tormenta actve herentur; commeatus,& miles in promptu erant: hinc missi saepius qui Monlpelientium fidem tentarent; nec vana sPes , retrahendae in Regis obsequium urbi, nisi opportune Rohanaeus ex agro Cebennico redux procurasset pelli ab urbe Q-Grtissuro. spectos. Bertissiero is inter nobiles militiae haud rudis αveteranus prima erat apud Monspelienses autoritas ; interceptae Nemausi litterae, quas Praeses Fauraeus ad ipsum scri L Pr sident bebat, prodidere occulta esse illi commercia cum Pta de
k0 dedendo Regi Monspelio: nec solus ille; spe opimioris sertunae idem aemulabantur praecipui municipum , rati ut reserat) idem Rohanaeo studium fore , ex privato commodo , si fortuna daret: praeveniendi socii studio agebatur quinque : singulis placebat urbem dedi, universi obstabant. Mirum quod Rohanaeus Castillonio, Bertissi ero , Brisono , M plerisque aliis e Secta praecipuis quorum erant pro .Rege
studia) unus obstiterit; mirum quod nutantes urbes unus confirmaverit, quod Regi non per legatos, ut solent Reges, sed per seipsum agenti, unaque triginta peditum , quatuor C-quῖtum millibus restiterit, cui vix quatuor legionariorum millia, vix quadringenti alarii, cui nec pecunia , nec annona, nec concordia inter cives sustinen lar lios haec astus, haec alta indago, & consilium operantur, queis maxime v
luit Robanarus. Plerisque pro suspecto habebatur, quia privatas res curare creditus , paucis amabatur: erant apud quos parum strenuus audiret: calamitate temporum angustae illi
res, undique circumstabant inlidiae , inconstans suorum fides , fallaces animi, nocturna, diurnaque pericula, in statione, in via. Per glacialia , per aestivum solem solo passim
inimico commeabat, stipatus, solus, notus, incognitus ut se- rebat necessitas & monebat tempus, planis,asperis agebatur, ut sors dabat. In populo spes ipsi una in quo nec spes,nec fidocia esse potest. Mirabitur certe posteritas unum hominem ,
non alio quam ingenii sui praesidio sustinuisse ex integro bellum contra Regem subcu jus dominatione tota mox Europa contremiscet.Sectariis municipia erant in Gallia Narboncn- . si, plura quam ut miles & annona ex aequo suppeterent conservandis: proposuit Rohanaeus conventui tum apud Ceben,
nos habito, satius fore si abdicatis reliquis, Monspelium,
580쪽
Linan Duo PS cIMV s. s 7 Nemausus, Vtica, & Somierae retinerentur: hinc duplex bo- i6ra. num fore. Nempe conservandas urbes in quas turmatim confluente praesidii milite, subvehentur desertarum commeatus de arma. Componendumque ex numero immenso
municipum sine tecto, exercitum quem Regi opponerent; consilio sane optimo, & Sectae rebus per quam utili ex unita virtute, quae passim sortior: praevaluere, qui studiis privatis agebantur viri expertes rerum, seu urbes, & patrimonia pri- vatim quisque sua curabant, seu propagatione Sectam sortiorem fore sperabant ; quod parum est politicum, ex unita vir-rtite quae passim praevalet, sed ejus arcani incapax vulgus, quo Rohanaeus pro rerum necessitate agebatur. Mirum certe, quod unus homo inter suorum distidia & proditiones , sine pecunia , sine externo milite , in Galliae meditullio per decennium restiterit invicto Regi cujus: vita non deliciis, non luxu transigebatur, cujus in castris aestivo , aut hiberno
tempore idem labor: Quid futurum, si res ipsi cum Rege
ignavo, aut per senectam tardiore Theminius corrumpendae messi, circumjecta Montalbano, flamma & ferro vastabat; neque oppidanis crat a quo re gerentur : iteratis ad Rohanaeum litteris petunt urbi suae
praesectum , subsidiaque qualia nuper obsessis submiserat.
Mi illis Marchio Mombrunus qui urbem regeret, Raynie- Mombrun. sium&Bastidam castella urbi circumposita aperta vi expugnat , jugulatque ad internecionem militem regium ; annonae dein & commeatus copia, quanta in castellis erat, succursum oppidanis. Ast breve hosti gaudium ex ea victoria: quippe Vindocinensis audito ad Montalbani viciniam grassari hostem , huc signa propere rapit, castellaque recipit, dilapso in fugam praesidii milite. Dein in Lombersium arma LOmbos. conversa: urbi supereminebat castellum haud invalidum Escurio praesecto, sectaria labe insectis oppidanis Catholi- Lesure. cum in castillo praesidium impolitum , praeliaque quotidie& caedes inter vicinos: accingit se Vindocinensis urbi expugnandae pro voto Et beni Albiensis Episcopi, in cujus dice- Essenaceii Lombersienses serro & flamma grassabantur. Non procul hinc Realmontium Sectaria urbs, ubi tum Marchio Malausius partium dux ad Albigenses ;is accepto expeditionis nuncio quam Vindocinensis in Lombersienses destinabat nihil horreps statim expugnatum iri urbem iuvalidam, Mna a buc