장음표시 사용
601쪽
s63 HI TORI ARVM GALLIAE 16 a z. stabilem; positum militia jm omne peves ipsum , pecunia , munerum promiscue omnium dispensatorem esse: denique quod per otia pacis vilescit munus , bello convalescere Id caussae e se, cur nemini susspecta esse debeant consilia in pacem qua potiora habet. Bellis Gastia intestinis , se externis omnibus quantacunque gesta) insenuisse se, neque penitus honora vacuum quem arma faciunt; quo se item immunem fores' - rat ab imbellis animis picione, etsi pacem bella praettitirit: unam esse publica rei salutem, qua contrario in privatam sudio agitur. Pacem omni tempore besio potiorem esse docet natura auctrix conservatrix omnium qua belu defruuntur. Si aliquo demum tempore valere debent consilia in pacem, eo
certe maxime, quo vastata provincia, desotata ferro m-ma urbes , Iura Dei o hominum violata, lassati caedibus ciames. Luari hodie Galilam in Gallia qualis erat ante civile
bellum. Vnam ct eanrim gentem esse qui se invicem Og Iant; parentibus , filiis, agnatis diversam esse caussam si
eodem Rege , uno tecto haberi qui mutuo insidiantur sibi. . Deniqua belli atrocissimi theatrum esse Galliam , in quo re ricum es quodcunque exhibetur. Satius fore , si vicini primeipo 'bsidio Galtico in libe=tatem asserentur, quam A seriaca gens opprimit, dum se Galii mutuis vulneribus con eiunt. Cimili bello inter Galus debera Friderici Comitis P latini casum , ct immensa Austriaca gentis incrementa , queis omnium arbitria tenet, Germania, Italia ct Hi pania domina. Specie Religionis quam probe rebus suis accommodat ea gens motum Rhatis in Valu Telina besium, et alti que infusam . quo via demum a Germania in Italiam , ab Italia in Hispaniam facili, tota commearet Europa perseu
Isa. Portendi Gallia ruinam ex tanto gentis inimica augmento. Lua cum ita sint, quidni tanrim aliquando poniatur discordia modi Z quid amabo per id belgi , quid quariatur aliud, quam Regem uisubditi agnoscant O venere tur Z si pace procurabitur iste cultus quid bello vin ρ Ventu mum beneficio pacis in Regis potesarem Monsperium, ctivus
. expugnatio appetente mox hyeme pro incerta habenda es :renuntiandum factioni, petendam ex Alicto humilime meniam belli Regem inter o subditos egregium sinem esse quoties Agnoscendo transigitur. Haec Coa stabilis. Concisus in bellum inclinAns: In extremis, inquit, Sectarii sunt, omnia tem
602쪽
Lia an Duo DECIM vs. 69 tant paci promovenda , quia bello deplorata est ipsorum salus. 162 1 Parta jam prada est, quid effugere patimur Centum se quinquaginta urbes amissit Senia , Monoelio casis imminet, Mon-ialbanensibus Marescat in Theminius messem, omniaque invitam fomenta ademit, eoque per emem q proxime i stat , inedia ct fame pereundum ipsis : Rupelta terra mariaque a Suesione, ct Gusio obsessa , commercio penitus intemcluso , extrema patitur. Reliqua Sectariorum municipia
per Galliam hae illae late dispersa sibi in subsidium inviacem esse nequeunt ex locorum distantiar non ilias ad manum arma tud miles , non pecunia, non annona , per qua compo-
nuntur exercitus, subsistunt: qui perandum genti qua muris velut careere elauditur ' Meminisse debent, qui tanto Sectariis studio favent, quo tempore floruit Secta , Regibus acriter insitisse ipsam amovendis usurpasse jura Regni per 'nefas , Galbam ferro ct summa desolasse , grassatos deniquo contra Catholicos quanta brannide in Chrisianos Gitomanni. Si dissertur ipsorum ruina , qua imminet reparandas statim solo ubere vires , moxque bellum ex integro restaurandum. Si quasio verteretur in praesens de movendo post longam pacem Sectariis bello , opponi haud injuria possent qua in medium proferuntur , desolatio Gallia ex civili dissidio, Austriaca gentis ex discordia nora augmentum , se reliqua. hae, qua destinato besio, obstare possent quo minus moveretur, t emoto ct pene confecto plane irrita fiunt. Controversia tota est, utrum c qua periere propemodum ) Secta ct Rebellis , in integrum resimi debeant Z Quod superest immenso cursui consummando, momento transigetur: pene attigimus metam, cquid haremus in declivi via' praebet jugulum Secta , ct fer-νum reducimus Haec Condaeus eleganter, & pathetice uti solet. Praevaluit in pacem sententia, cui ne cogeretur subscribere Princeps , facti indignatione, statim castris abiistit specieque voti cujus Deiparae Lauretanae reus erat,in Italiam
divertit, raro quod amat comitaxu- L.ri IcRohanaeus, in quem inclinabat totius belli pondus, prae- 'videns Mons elii casum, inque alieno discrimini sibi pavens, haud aegre impelli se patitur ut pacem serat; excusando fatadio ex quo audiit male apud Zelatores Sectae ipse in Com. mentariis suis de seipso scribit in hanc sentent m. Etsi consiliis in pacem diu restiteram, ces tandem, pravidens ea
603쪽
a 6 2 2. res catlsa nostra deductas, ut nullasubsidii externi spe, bouum ex integro nobis sustinendum foret divisis invicem , neque pro libidine rei privata qua qui que agebatur uniendis
Ad Iacobum Britannia magna Regem missus . qui exploraret ab amico principe quid derandum , redierat cum eo Sereni sima Ma satis reiponso ; pacem quoquo modo quaerendam ;quibuscunque tandem conditionibus impetrabitur , bello potiorem fore. Desciebat besti nervis pecunia, lassatique longa seditione municipes nostrarum urbium, minabamur
discessionem a communi caussa , certa salutis spe posequam in
Regis partes transiissent, quod Rex vulgato programmate promittebat. Vel unius urbis deditio caussam omnem per δε- b c , pessiimst reliquis exemplo , ex clementia Regis, qua nedum erat parciturus dedititiis, sed is largitione omni a cturus, trahendis ad se reliquis. Ex privatis defectionibus qua instabant bessum iniquum erat caussa universa, neque auditurus postmodum in parem consilia Rex , certa per bellum violoria in discordes. OLEO legionariorum millia Dux Engobsinensis secundo Rhodano invehebat , cui nihil erat Monspeliensibus quod opponant. Regi circumsant duo inviacem adversarii, Condat s ct udiguerim : quorum ille inimiacus caussa reformata, iste amicus es ; iste in beltam totis viribus inctinans, se in pacem pronus. Postquam in pacem con- veneγit, taedio spreta automatis sua Conrius aula absiturus es, quod in autecessum minatur; deuerius amoto aemulo
imperia rerum habiturus Oerandumque si Condaeus recesserit fore ut pacta serventur, ab uiguerιo conventa in pacem. Haec Robanaeus in nranuscripto suo , queis tandem suaderi se patitur conventui cum Comestabili restaurando, qualem nuper indixerat. Pacta die conveniunt in pacem arbitri, a L. Duι d. sidet Dux Caprusius , tandemque in pacem itum sub certis ινυώ. legibus, quas mox reseram. Dura Robanaei conditio i Displicent Monspeliensibus pactae leges, huc citus rapitur serocitati molliendae: patrando tanti momenti ne Sotio per triduum induciae fiunt: per id temporis congressus regiis cum hoste liber. Pergratus erat militiinostro aspectus
matronarum & virginum , quae extra muros confident
in fossa ostentabant se, propiusque suggressae colloquebantur. No' in Gallia reliqua non in Europa urbs, quam natura serra eo abundantius sexu ditaverit; nec satis ditasse
604쪽
ingenium ultra sexum liberale, urbana comitas , δ qua maxime valent) garrulitas vernaculo sale respersa: quo audit apud exteros Monspelii municipium , pro Paradiso Mahumetis, ubi per amorum illecebras vita transigitur. Longa in urbe altercatio ; vulgia; suspectuna habebat Rohanaei ossicium , magisque studere ipsum, ajebat, privata rei, quam publica. Postquam exhausit urbium subsantiam omnem, δε- libata penitus ea Π, pactum iniri cum Rege, a quo proditionis mercedem accepturus es pecuniam ingentem,opima seudo, primos in aula honores : facesseret; glorioisius in praelio mori-ruros se , quam in patibulo , neque enim derandum ut paeta serventur. Haec vulgus. Adstrepebane Rohanaeo municipes quibus in penu erat quod per bellum amitterent , tandeinque paci subscriptum sub certis legibus, quae vulgato statimcdicto continebantur, in hanc summam. LVDovicus D Ei gratia Gallia is Navarra Rex, Vniversis praesentes litteras in specturis S. Chrisianum Principem ab effusione sanguinis humani , abhorrere ex multis decet; hinc pracipue quod Dei omnipotentis imago in homine
crudeliter petitur , o, laceratur. Vnde non modo bellis civialibus perniciosa regnorum peste: abstinendum , sed is qua-renda sedulo omnis ratio quo concordes una vivant re nicola.
Testis es immortalis Deus , sub cujus manu vivunt is regnant Reges, quanta nos feritate in bellam coegerint perduelles, ex quo in regnum vocati seumus. Libertatem Sediariis sartam rectam habuimuου semper : decessorum noserorum felicis memoria Regum edicia in eorum favorem inducta, salva ut essent se integra enixe curavimuου. Nascente malo remedium omne tentavimus, donec agnitum, curatione irritari vulnus'. demum arma opposuimus armis, ultoreque in perduelles Deo. prostrata tandem Secta , Corona minax. Indigni certe nostra a
clementia ejus seditionis autores, sub qua gemuit, ct gemit etiamnum Galila, suorum proditione infelix: quia tamen genibus nostris provoluti, credunt penitus misericordia nostra se
sua proni , recipiemin ingratiam , quorum perduellio de buerat in patibulo expiari. Qv ARE, ex mente Principum, Prinen Parium Francia , necnon se eorum qui ex munere suo Corona D ς .nosra ministrant, statuimus, palamque omnibus innotesce-re volumus, id nobis praecipuum hodie, quod se semper aciis . .. Edioli
605쪽
. 172 His TORIA Rura GALLINE Heri ut Nannetiei fides suisa sit ct integra omni ex partvaleantque posthac articuli, qui sequuntur. I. Restaurandum Religionis Catholica, Apostolica, Romana exercitium cnedum per totam Galilam , seu in omni loco , ubi autoritas nobis is dominatio es quati fuerat ab antiquo. II. Decimas, se quoscunque obventus Ecclesia, resiluendos legitimis possessoribus, non obstantibus usurpationibus, ct longo in contrarium usu. III. Religionis, quam reformatam appessitant, liber usus in omni loco esto , ubi ante fuerat: Iudicale forum , Rationalium. Vectigalium indictique Camera, Sectariis sunto quales ante id belli ct tibi fuerant; dempta Neracensi Camera, quam Iussis de eausis alio transferri placuit. IV. Munimenta in Sectariis uebibim recens co ructa diruentur , neque aliud manebit praeter muros , portas, o
v. Vt posthae Sectariorum nemini in municipio suo, quo υ
que tandem praetextu muros, κut munimenta conseruere liceat.
VI. Cuia conventuum indictio sepe exitialis fuit ipsi met,qui
indixerant; inhiberi placet quoscunque tandem conve tus ..exceptis iis qui corrigendis moribus, aut pro Eccle
siarum disciplina haberi selent, qualia sunt Cosioqui aut Consi oria.
VII. Gesta perperam ab ineunte Ianuarto anni M. DC. xx rin hodiernam diem condonamus, exceptis criminibus ex crabilibus qua Edicti Nannetici articulo octuagesimo septimo continentur.
VI II. Briseno, ct Privatiensibus concedendum diploma singulare noxa omnis liberatorium. I X. Rationales, qui vi O justo metu ararii nostri pecuniam in provinciis hosti β numerasse probaverint, ut plenam pud nos liberationem consequantur, juxta Edicti Nannet ei articulum septuagesimum octavum, ct nonum. Irritas fore quastunque sententias in rebelles Sectarios I tas ; nec non Θ partimentorum placita, juxta ejusdem Edioli articulos L v I O. LIX. 5 I. X. X I. Halitura qualiacunque militaria judicia, seu civilia,seu
poenalio fuerint, ab exordia huyus seditioiaissen hane diam.
606쪽
LIRER. Duo D E cIMus. 17 3XII. Liberandos utrinque captivos sine pretio, foreque in irritum quAcunque obligatoria instrumenta tiberationi obtinenda contracia,net olutione,extini fa obligatio probabitur. X III. Schedulas privatas, ptiblica instrumenta actiones, bonorum per ossicia gradus ex proscriptione adempta , reniaberi placet ; nihil obstantibus fisco addictionibus , donisque quibuslibet in privatos ex largitione nosira collatis. MAND Α M v s dilecta , fida nobis genti, viris in pa lamenta, ct Cameras Edioli delegatis, procurent sedulo redigi in acta sua, ct legi palam Edictum sud; ita enim placet. In cujus rei fidem praesentes litteras sigillo nostro majori muniri Iussimus. Datum Monssetis x x. Octobris, anno M. DC. x XII O regni nostra decimo tertio.
T Auc formula diplomatis, & Articulorum quos vulgaria convenerat: neque enim de omnibus palam constitit, fuere qui sub arcano manerent. His Valesiorum Ducatus, Re- La Ducu gis sudum , in hypothecam Rohanao concessus , donee sex- - , ς ε .centa librarum millia in stipulatum deducta acciperet; qu pecunia compensabantur qua per bellam amiserat. Ducta iatem in stipulatum Subisio , pensio annua, qualem Rex ante id Gubice. belli prasiare Iolitus. Pensio item Calongio Rohanai legaro Gonge .consi Mitur sex millia tibrarum. Excepta a muniminum de L Rqchc e fructione Rupesia, Montalbanum Castrum Albigensium, Ami. lianum, Nemausum, se Vtica: eo discrimine, ut in totum Ru- cairinpella Montalbani munimenta manerent, reliquarum um Isim .
bium media pars dirueretur. De Monspelio statutum munimi- Ni M. na aquanda solo: municipii posthac magistratum Catholicum mixtim , ct Sectarium fore, qui antὸ in totum Sectarim fuerat; nihil in reliquu mutatum iri. Pacti legem parum religiose custoditam queruntur Mon spelienses , quod infra memorabimus. Gratuita concessione permissu in , ut urbes quas in hanc diem possederant Sectarii, mutato posse .sionis nomine retinerent: transiitque in titulum precariae concessionis titulus urbium quas matrimonii, securitatis,
quas idei datae obsides appellabant. Pensiones Pastoribus, militi
607쪽
militi in urbibus Sectariis stationario , nec non α P as ictis pendi de fisco solitae penitus abrogantur. Valaocxo castrametatori dignissurro cujus consilia ac virtus bello
que, ac pace claruere) Mon spetii regimen , & omnis pro curatio permissa, donec munimina diruentur: quatuor illi peditum millia, miles veteranus, sub cohortibus Ucardica& Normannica: ut dirutis munimentis urbem & arcem procuraverit idem Valancaeus anno proxime sequenti trademus. Vrbe dedita triplici cohorte augetur exercitus, M tes pania, Ragniana,& Tremontia, quae stare in armis jacta interea dum jaciuntur prima in pacem fundamenta. Vix Castrum pacis pervaserat rumor, cum PedaneuS Iudex, pellendae ab urbe , ex fasto atroci Camerae Edictali, quam autoritati suae exitialem esse agnoverat, Ecclesiam Cathedralem facto impetu vastat Se diruit. Queruntur C tholici Basilicam post obsignatos in pacem articulos aequatam solo, obtinetuque translationem sori judiciarii in urbem Albigensium , cui Insula nomen, quae eadem urbs, ubi prima olura edictalis Camerae sedes fuerat, nascente Secta: ita pedaneo Iudici ex voto negotium cessit, si vera in ipsim postulatio. Nondum de pace nuncius ad Guilium penetraverat, cum in classem Rupellanam sortuito incidens pugnare statuit. Hic serme in praelium ordo; primum agmen ductabat San- Lucanus bellicis navigiis decem, mediam aciem Guilius ira Vibus quindecim componebat, claudebat Manlius 'i, at expedito agmine quod sex omnino navibus constabat: cir- icumagebantur triremes Gallicae decem, viginti & duo Iembi, qui remis tanta celeritate agebantur ut volitare diceres.
His mille&ducenti milites vecti, praelii primipilus Bouc-
cius vir magnae in maritimis experientiae. Sancti Martini plagam praeterlegebat classis inimica parum intenta pugnae, cum facto impetu triremes nostrae ex improviso adornant praelium. Guilius praetoria vectus, stipante Rupisulcaudiolentius vehebatur desectus vento , triremes vi rcmigum agebantur ; prohibebat regios a classe inimica adversus Aquilo , quem hostis plenis excipiebat velis. Quatuor navigia praetoriam invadunt, funeque missili colligant se invicem tanta vi, ut dirimendis irritus omnino regiorum nilus: praevalebat facile una conjuratis quatuor, quando ignita
608쪽
cymba in latus irrumpit , quae nisi continua tormentorum displotione mergeretur , perierat ab igne ingens navis ; restinguendo distentus incendio Vinceguerra immani vulnere sauciatur. Guisius vitato prospere incendio dispersam classem legit, propitioque jam vento irruit in obstantes , sequuntur Rupisulcaudius , Comes Ioignius triremium in Gallia praesectus, & San-Lucanus tanto impetu, ut inclinata jam nocte hostis in fugam ageretur. Per tenebras in facili effugium suit, maxime ex testera regiorum sorte excepta, qua probe usi extricant se i classe inimica . quae circumserebatur. Rarescentibus ad primum diluculum umbris, apparuit major hostium strages , quam creditum: propraetoria, . ta decem una naves metiae cum nauta & milite , tria insupernav igia capta: regiorum desiderati trecenti, Rupellanorum mille & quingenti. Instabat victoriae Cuilius . clailemque laceram fine nauta & remige hac illac temere vagam opprimebat , cum de pace transacta nuncium accipit. Non multo post Rupellani missis ad Suellionem Oratoribus pacem orant: dimittitur a Suessione exercitus, retinetur cohors Campana sub Arnaldo , cui procuratio Ludovicaeae arcis permissa cum eo milite; unde Rupellanisque relae ex non servata fide; speraverant quippe dirutum iri arcem ex pacto secreto
Hic finis primo in Sectari s bello, quo dici potest Sectae haud parum decessisse in Gallia, seu spectas quas amisit urbes ; leu famam, qua passuri fortuna hominum regitur.
609쪽
ACΕ eum Setrariis inita Rex tetiam reae rei statuit. Mon pelio Aquas Senias ventum, exin adi famim Maximini: accinata Aescriptio abruptas rupis ubi Magdalenae pumirenti habriatio fui per annos triginta quatuor. De raptu Poenitentis in Dinnum montis apicem septies unaquaque aee, miniserio Angelorum feriistito. De cranis in sano Maximini curisse a Gervato, in quo etiamnum manent ahel re a vestigia digitorum Christ. Ini in eam plogam appulerit pol Christi mortem Magdal a. Recensetur ex occasione raculum annuum, quod anniversaria in Christi passionem die in Maximisi fano renovatur in ampulla, quam ex Camario monte Magdalena in eum locum a sportavit, exiguo intus pulvere ex Christ plumis amguinolenta. Comitiis Galliae Narbonensis Vanta uritis ejus pro mcia Propraetor praeest, moriturque non musto pos, ejus coma ,supe sues Iberi, ampli eversio patrimonii, quo immensa parsisnonio per
multos ipse a1rnosparaverat. Aventoni Rex Christia rissimi insigni tueri με excipitur, geritqtte quanquam extra Galgiae limite t- ,s tege ct Domino. Gebennensis Reipublicae Legati provoluti ingenua salutant Regem. Armandus Rachelius ad Cardinatatum eisehitur : ut ingens ex ea promotione omnium ordinum applausus fuerit: quare nascente fortuna probatus omnibus, adulta, in τί is obnoxius fuerit. De primo Regni minis , qualem esse par aEi mini'andis rebus. Regis in Galliae metropolim iniresius, tris phales arcus, inscriptiones , concursus populi. I natius G sola. O Franei eiu verius in numerum Sanctorum referuntur. Qi triusque elogia. Incipit annus M. DC. x XIII. Prima GalTAE L -- ra a Scho ergo in Vetera Eium transfertur. Mors Coram a lini Procancellarii. Restituuntur Sillera Cancellari gitta Regni,nes diu possidentur, vocato in Procancellarii munus A grio. As-hanaeus a Mons liensibus in subsidium vocatus praecipitanter aecurrit , Halancinoque rebus novis obsante , non at o m rebus
610쪽
LIBER DT C i M vs TE R. Tiv s. 377d eratis remedio, arctu custodia cohibetur. Sectariorum ea uere, ad Regem querelae , ct minae Subisus, Sectaque omnis iram. vomunt ι, ultionem meditantur. Rohanaeus libernati restituitur:
Politio digressis in factum, ex eorum mente qui detineri debui se se negabant; sed quandoquidem detentus ex impraevis ea lis, Iatius fore si clandesino fato periret, mortem postin um fortuitae febri imputandam : ita partium duci, unaque perduellioni in hasnem fore. Probatur eos apud quos rerum Gallicarum admi-ii nistratio erat, consuluisse pessime Regi ct Regno, procurata R
Gnaeo libertate. Regendi modus ea aetate describitur , ut meticulose ct trepidanter omnia in Consilio Regis transigerentur. Primum Regni ministrum privatis rebus posthabitis , si remsapit, i praespicere Reipublicae, ut aetervae: nonsibi Rempublicam , sese asecommodare Reipublicae magni Regentis esse. mam Mon pelienses
passuros se negaverant arcem, Valuncaei Drata mate, enixius' petunt ut conseruatur: quare, O quonam modo. Rupellanorum de Ludovicaea arce ad Regem quesus; missi in aulam Oratores ruinae impetrandae, nihil obtinent, manet arx. A aluum inter ct Rupellonos di cordia, quae haud procul bello fuit. Mors Amalas. Tyrassii subsitutio. Res Vallelinae repetuntur. Rhaetorum eum Hispano faedus, omissa Gallia. Vindicandae in Ibertatem Italiae, Rex Chrisianissimus accingit se in bellam: intercedit Summus Pontia fex , Vallelinamque in depositum accipit,sub certis legibus, a qui- bus ratim di reait inseanus. Mortuo Gregorio, succedit Vrba, ins VII I specie relatonis in res Catholici Regis propensior. Recensentur breviter caussae, cur Hispanus pactae restitutionis legem , adimplere negaverit. Cardinalis Richelius in primam Gallicarum
rerum admini rationem vocatus, huic vixotio sedulo incumbit Ofeliciter. Marchio Corius misericam contra Hispanos em fra tentat. Factussique ex legato imperator, in Rhaetos castra m mei, exin in Hallelmos. Citiis quam peratum restituitur Ebertas taliae, fuso Bagnio militiae Romanae praefecto, Abellato Hi pano. Sic Vallelina n6ba est. Marchio taurius ob rem bene gemm in Maresallam Franciae evehitur. Plura per ii temporis in Christangsimum Regem, per injuriam ex eo bella vulgata recensentur, muris adstri itur responsaem pro eodem Rege. Barberinus Cardinatis Summi Ponti is ex statre nepos in Galliam extra ordinem mittitur , procinandae restitutioni Vallis Telinae. Diploma Pontificium , legationem continens. Regi summa delegationis suae capita Barberinus proponit: Rex Concilio suo, ubi tum regni pro- ceres. Cardinalis Richelius autor expeditionis per quam Hallelina Gallis transierate Sententi proferx in quam omnium ca culis itum. Legationis in selis exitus, ex quo creditus odisse Gallos B rberinus. Apud Apamenses de Consulatu dissensio pacatur. Exu cita in Cadurcorum provincia seditio a rusicis, a Maresallo The-' minis restinguitur. Raυ;άius omanum aula depellit, is mox resi-Oo ruitur ,