장음표시 사용
2쪽
PHILos Η. ΕΤ MED. DOCT. INSTITUT. COLLEG. PRACTIC- ΟTAN. ET CREM. IN ACADEMIA LUGD. BAT. PRO EIS. COLLES. CHIRURG. IN EADEM URBE PRAEIID. SOCIRT. REG. ICIENTIAR. LUNDIN. ET ACADEM. REG. SCIENTIAR. PARISIENS. MEMBR.
Quas ex Auditorum Manuscriptis collectas edi curavit
4쪽
Riginta jam elapsi sunt anni, quum summus BoERRA AVIus publicas suas praelectiones
de nervis eorumquae morbis inciperet. Aderam tunc his exercitiis Medicinae tyro, & volante calamo destribebam , quae ex . Optimi Praeceptoris ore assequi poteram. Semini vero a C temporis manuscriptum , aliis meditationibus , quas caeteri dis cursus academici , quibus etiam intereram , require-hant, occupatissimus. Postea autem dum Praxi medicae adis motus liberius per jucundum Medicinae Campum espatiari liceret, data opportunitate subinde ad descriptas praelectiones recurrebam, & tunc demum clarius percepi, quam vastus verae sapientiae Medicae thesaurus in iis esset reconditus. Hunc vero aliis invidere nolens , saepe optavi, summo B ARRA A v Io acerba morte de terris sublato , alium quendam, qui sorte accuratius Manuscriptum possidebat , curare velle , ut in Iucem ederetur ; sed hactenus irrita fuerunt mea vota a donec tandem .Mihil tunc tala Mogitanti traderentur mihi eaedem illae Praelectiones , manu ' acutissimi JACOBI Ho VII ,
quem 'olim inter ' commilitones numeravisse laetus re
cordor , & qui nunc Praxin Medicam ΑΜs TE LAEDAM Isummo cum aeplausu exercet , ex ipso summi Praeceptoris ore descriptae; cui dein adhuc accedebat aliud Manuscriptum , sed longe contractius, quod eX ii dem in suos sus composuerat Vir Illustrissimus G E R A R-DUs BARO VAN SUI A Tail, qui, licet praean Medicam jam exercens, tamen assiduus summi Praeceptoris in exercitiis publicis fuit auditor s jam vero ad munus Arelliatri in avia Caesarea evectus' , 'artem Me- , ' di-
5쪽
dicam , pro eo , quo pollet erga eam , ardore , auctoritate & exemplo egregie promoVet. Binos illos codices clum cum meo proprio Comparabam,
in genere quidem , imo in multis Iocis verboleianus, convenire deprehendi : . hinc inde tamen differre
observabam; nec latebat ratior nam quia praelectiones academicae, licet tunc temporis longe frequentiores quam sequentibus annis, tamen interpositis feriis aliisque impedimentis frequenter interrumpebantur , summus Pra ceptor saepe in medio cursa gradum sistere cogebatur : dum vero ad haec evrcitia recurreret, solebat breviter repetere summa rerum capita , quae ultimis fraelectionibus tractata fuerant, & Laepe tunc intermisceat alia quaedam prilis onnissa. Inter auditOUs autem tales reperiebantur, qui ne verbo quidem optimi PYa ceptoris carere volebant ; alii vero non describebant, quae in initio praelectionum ex eraecedentibus repet bantur ; unde maximum , quod inter codices discrimen. est, in majori minori ve verborum ambitu consistit.
Ex tribus itaque , quae possidebam , manuscriptis, hasce tavraelectiones collegi de composui , servatis , quantum fieri poterat , ipsis summi Auctoris verbis; nec ipsas repetitiones , de quibus modo dixi , omnino omittendas esse credidi, si talia continerent, ex quibus prius ciam dicta majori in luce collocari possent. pateor , quod sic. minus expolitum sit ' opusculum , quam si ipse Auctor , omittens vel addens quae ipsi videntur necessaria, una continuata sinis a Capite pergit iis. que aut calcem e nolui tamen nimis mutilare, quod meum non erat, Opus ; eamque ab omnibus aequis letioribus
gratiam exspecto , ut si hac parte aliquid deprehendant , quod forte ipsis minus recte ductiim , vel ali no loco positum videatur , illud adscribant difficultati, quae saepe occurrebat, omnia , quae in manuscriptis
legebantiτ, ita disponendi, ut suo quaeque loco inveniri
Eam quoque mihi praescripsi legem , ut summi Auctoris senisntiam ubique omni , qua poterami, fidelitate proponerem : Novi , quod post ejus mortem a
6쪽
claris in arte viris talia proposita sint eκperimenta, & inde deditista ratiocinia, quae systemati BoERRA AvIANO minus favent ; eosque omni Iaude dignos esse existimo, qui minime iurantes in verba magistri , indefesso
conatu veritatem sectantur amplectunturque , a qu nam demum fuerit proposita .' nec tamen codicis hujus editionem propterea omitti debere credidi ; argumenta enim , quibus vir tanta ingenii acie praeditus,
tanto veritatis ardore animatus , Qualem novit &admiratus est universus orbis summum BoERHAAVIU Μ, sententiam suam stabilivit , suo pondere Carere non possunt, omnique attentione & severo eκamine sunt dignissima : & si tantus vir forte erraverit , quod eviperimentis clestituto facile eveniet; in ipso tamen errore
patebit , eum veritatis amantissimu- , & judicio subacto praeditum, non sine gravissima ratione a redia tramite fuisse deflexum. Aliorum auctorum loca , quae in Manuscripto citata inveniebam , in editis eorum scriptis , quatenus illa possidebam , quaesivi , examinavi et quae conveniebant,ri,sis eorum Verbis proposui ; ubi vero propter male escriptas paginas, vel aliam forte editionem , discrepantiam observavi, ipsa, quae in manuscripto erant, Ve Da reliqui, nihil mutans.
Summa rerum , quae tractabantur , Capita in margine adposui , ut uno intuitu inveniri possent ς rerumque praecipuarum indicem ad calcem adieci r S. tit Ied mrum commodo eo melius considerem , brevem totius operis
conspectum praemittendum esse credidi.
7쪽
Omm hoe opus diuisum est in duas parteς , quarum prima agit de morbis , qui proprie dictis nervis , eorumque membranis aecidunt ; altera de illis affectitas , qui totum system
en cephali , ex quo riorvi 'riuntur , & a traiciet hinna eonstit tione humauitas dependet, turbant, labefactant, destruunt .
In ipso primae partis initio exhibetur etymologia & definitio nervi pag. t. dein quid proprie nervus sit, & unde originem ha beat , disquiritur πιε. a. & quoniam nervi ex cranio egredian. tur , hinc in genere de eranio disseruur , quatenus fit propugnaeulum ence pharili. quod nervis originem praebet, tam in embryonibus, quam in adultioribus ἡ
πdduntum ne nonnulla de ejus figura, quatenus ob nervorum eausam talis esse debuit pag. 2. 4: & ob eandem rationem theca vertebrarum in genere consideratur pas. q.
Nervi non decurrunt nudi per eorpus , sed vaginas , quibus defenduntur , mutuantur ab eneephalo ς hine membranae cerebri etiam describendae erant . Exterior earum est dura mater, en jus definitio datur pag. 3 ; cohaesio , appendices & fabrica destribuntur itidem , & hac occasone nonnulla adducitur de labrica membranarum in genere , ut ea , quae postea de membranis cerebri dicenda sunt eo melius intelligi possent pag. 6. 7. Dura mater illud cum omnibus eorporis membranis habet commune , quod gaudeat vasis arterio sis , quae porro describuntur ρυ. 7; easque accipit e L carotidibus pag. eod. & vertebralibus pal. 8 ; illaeque adeunt in venas , quae describantur pag. a. ' ; addunturque non aulla , quae his vasis propria sunt
Patet ergo, quod dura mater ratione vasorum pati possit varios morbos νς'i falso nervis adscribuntur ; illique retensentur D . r3 ; nempe inflamma'tio , suppuratio , gangraena , scirrus pag. 34 4 vulnera pag. e l. , contusiones rv. 4 , dolores a ple thora pag. i5 ; hine proprie dicta cephalalgia , lata ratio durae matris a eranio par. 11. 15; 3c ab his eausis potest fieri a poplexi aram eassi: aliaque quaedam adduntur, ex qnibus patet , morbos posse fieri iui I tem a te vasorum durae matris , qui , licet nervis austribantur, proprie tameta ad vasa pertinent ρM. I Dura mater habet etiam nervos sbi proprios , qni describuntur pax. 18 hinc potest esse sedes doloris ab eorum rosione & tensione pae. I 8. Maxime autem quaeritur, an veram eonvulsionem pati queat pag. 30 r clari enim v: iasnsrmaverunt, duram matrem esse musculum , quorum sententia refulatur ρ ροηρ- 2I , Iicet tamen coneedatur . in nonnullis durae matris locis adesse si-bras pag. 2i., sed quae longe alii usui in serviunt pas. et r. at , dc in si u-bus maioribus inprimis necessariae sunt , ut nimiam eorum expansiouem impe diant m. al. , γ Sinus
8쪽
VII Sinus illi habent ampullas , unctuoso humore , attritum prohibente , plenas . in quibus ergo varium tumorum genus obtinere potest ρυ. as. 24 ; patest etiam in fibris eorundem savum nasci induratio , & hinc oriri morbi . nervis falso 2dseripti pag. et
Dura mater per varia foramina exit ex eranio & spina dorsi , nervis vagi. nam exteriorem largitura pag. M. a 3 ; ergo eum iis protenditur per tot viri corpus pag. 23 , iisque duritiem concipiat pax. 2 -; deserit vero eos , ubi in Viscera , vel motuum sensuumque organa ingrediuntur pag. 26 : haec vero durae matris vagina gaudet arteriis , venis & nervis pag. 26. 27. ; ergo pati poterit morbias , vasis & nervis proprios , illaesa tamen pulpa interiori :poteli nic itaque nasci omne tumorum . genus pag. 27. 28 , per quos comprimitur pulpa nervorum interior pag. 28 s vel humores , in vasis vaginae contenti possunt fieri acres , & sensim eorrodere nervum pag. ast . idem aue poterit obtinere in gangliis pag. eari. etiam variis morbis obnoxii sunt ab aerimonia humorum , qui continentur in vasis vaginae , uti patet in scorbulo , lue ueverea . arthriti de pamast , rheumatismo & odontalgia pag. po . quae omnia dein variis exemplis exprobatis auetoribus confirmantur pas. P. 3 i.
En cephalon ambitur variis dilli actis membranis . quae liquore intermedio
concreicere probibentur pag. . pr. 32 , qui liquor praeternaturaliter potest augeri in .cranio pag. gr. Ia , in theca vertebrarum pag. 3ἶ , in vaginis nerosum iptis pag. 33 ; unde eompressa pulpa interiori functiones nervorum ip-Iae celentur et qui morbi quomodo cognoscantur & curemur , docetur pag. 3ψ. ῖ I.; tales morbos revera dari . ex analogia illustratur pag. 33.
dequitur nunc consideratio secundae cerebri membranae , nempe arachnoi-
qaet in Ventio pag. 33 , nexus pag. 36 , fabrica pag. 36 ; dein
morbola conititutio . siccitas , concretio pag. 37 , quae per observationes con-nt matur pag. 37 ; nimia humiditas par. 38 , pinguedo pag. ο : unde mor hi nascuntur in toto genere nervoso , illaesa tamen medulla. Vorro describitur tertia eerebri membrana , nempe pia vel tendis . & in ean tantur amplitudo pag. ast , singularis constitutio, pag. 39 , nexus pag. qa ἐοrteriae , quae mira ratione propagantur pag. go , decurrunt supra med allam pag. 4Ι , intinuant se in corticem pag. 4i : docetur dein dili inctius , qu modo se nabeat in terebro pag. 42 ; qua ua innumerabilia sint ejus vasa , ita ut tota tere Iit vasculosa pag. 42. 4; ; consideratur ejus superficies exterior pu qῖ. - , interior pag. Q. . nexus per vasa arteriosa rv. 44 , di Uen ta ping. 43 , insinuatio in anfractus cerebri pae. 4 . 46 , adplicatio ad medul. lam pag. 46. 48 . appendix toniti tuens plexus choro ideo3 pag. 48. q0. Et porro Ottendatur , quomodo pia mater se habeat in eere bello . traditur qua generalis descriptio pag. 3o . notantur arteriae pag. 3o. It , & sic acquiritur Mea piae matris , cerebellum ejusque processus vermisormes lavelli entis pag. II Si.
ratione paucis tantum verbis agitur de medulla spinali , & pia matre ipsi propria pag. si. r. V rPia mater , morbo se facta , sun tionet nervorum etiam laedit , quod nunc porro demonstratur : scilicet arteriae ejus possunt fieri nimis amplae , sive illa amplitudo communis sit toti eorpori , vel huic parti propria pag. 3 - ῖ
Plet hora, in toto eorpare nata . replet etiam vasa piae matris , quae ergo i Ux ς0 xy Im I M. II. 36 . vel medullam pag. 37 . in eerebro po-u, quam cerebello pag. utraque vero ratione fiunctiones nervorum lint po iant o sed catur etiam plet hora, piae matri propria , inprimis in obesis r , pr0pterea varii a nervorum morbis . sunt obnoxii pag. 33 ;
9쪽
VI I Ihaec vero etiam oritur ab arteriis . in aliis eorporis Ioeis impeditis pag. 58. 39 ἰ ab obstructis arteriis coelia eis & me senteticis pag. 39. ; ab im. pedito sanguinis ex terebri sinu bus exitu pae. 39 , a compressis venis iugu laribus pag. 6o ; a respiratione compressa pag. oo ; per nonnullos animi affectus pag. Ei ; & ab impeditis evacuationibus eonsuetis pag. 6I ; quae plei hora . natique inde morbi , quomodo cognoscantur & curentur , legi potest
Consideratur nune vitium plane contrarium , nempe desectus sanguinis rubri in vasis piat matris pag. 62. 63 ἔ & hae occasione refutatur sententia illorum . qui putabant , hominem eo elIe saniorem . quo sangm c eius esset te. nuior pM. 6 a. 64 ; etenim a tali sanguine ni lentor & leueophlegmatia pag. 64. ; hine. etiam hydrops inter membranas cerebri pae. 63 . &impotentia ad motum pae. os e huic autem malo inprimis obnoxia iunt corpora tenella pag. 63. & viscetum debilitate laborantia flag. 66. Quoniam vero tale corpus virginibus proprium est . hine illae frequen. ter incidunt in peeuliare morbi genus, quam Chlorosin vocant, de qua agitu ep . 66. Gre. Hane multi Medici fallo adscripserunt defieientibus mentibus pag. 67 , quum Iamen revera oriatur a defectu sanguinis rubri pag. 67 , quod eo cinius pater , quia virgines non tantum . sed & omnes alii a nimiis haemorrhagiis in stini lem morbum incidant pag. 63 ; huius diagnosis & curatio traditur pag. o8. 6o. Haec eura consis fit proeul dubio in restitutione sanguinis rubri pag. 69 ἔ quae obtinebitur relli tutione chylopolesios per cibos sic
cos & conco 'iu faciles pae. ος . potus generosos . sed non inebriantes pag. 7O , condimenta appetitum acuentia past. o , medicamenta stomachica amara exterius& interius adhibita pag. o. 7i . simplicia magis quam composita pag. 71 &purnantia blanda bili aemula ρυ. 72. Iisdem remediis rei tituitur naematopotesspag. 72. γῆ . nam ex chylo fit lae . ex lacte sanguis ; hinc si chylus rite eonficitur . unc etiam rei lituitur sanguis pag. 7ῖ. Huc vero maxime facit exercitatio
corporis pae. & ferri usus internus pag. 74 , quod qua ratione exhiberi de . beat . docetur pag. 73 ; quaenam cautelae in eius usu observandae sint pag. 7s. 77 ; & quid post eius usum agendum sit pag. 77. Iisdem etiam remediis restiis tuitur pneumatoeote sis pag. 7 . 78. Sanguis, in valis piae matriς h.ereng, non tantum potest peeeare Ruantitate . sed etiam acrimonia ; hine pertractata plethora di inanitione iam etiam considera. tur , cuamnam noxam nervis pariat talis aerimonia . Quaeritur ergo primo , an acria nuc usque pervenire queant psh. 79 ; & si ulla . amrmatur hoc in primis de spiritibus stillatitiis fermentalis pag. 7p. 8o ; quorum effecta S., iacerebruΠl recensentur pag. 8o. , & hac occasone agitur de ebrietate pag. 8 I. ἰ curaque morborum . qui ab hac causa pendent , paueis traditur pag.
8 i. Sed dantur etiam alii spiritus . sive effluvia , ex quinusdam vegetabilibus L euntia, quae etiam paucis memorantur pag. 8a; & de horum , & ipirituum si illa titiorum esse fitibus nonnulla adduntur pag. 82. 8ῖ. Quoniam nune de spiritibus sermo ei l . disquiritur . quid proprie per spiritum intelligi debeat , cuius proprietates recensentur pag. 83. 84 , & ubi inveniatur , dicitur pag. 84. Primo nunc consideratur ille spiritus . qui in animalibus per solam vitam paratus , effluviorum modo ex illorum corpore exit pag. 84 ; recensentur eius varii effectus pag. 83 . in varias eorporis animalis partes pag. 8s ῆ Vis elus in latum se distundens pag. 86 , uni tamen animalium generi tantum nocens
pag. 86 ; quae vis incredibili plane subtilitate pollet pag. 85. 87 , & tamen ita figi potest , ut per longum tempus efflaetus suos praestet pag. 87 et vis
illa vario modo eommnnicati potest pae. 88. 89 . ita tamen ut in primis agat in nervos disseεtos pag. 8ς , ni ne forte directe spirituς nervosos a Gficiat pM. 29. 9o , quod ex modo communicationis demonstratur pag.
10쪽
m ; Ec tandem quaedam adduntur , quae di gnosia , prognossa , dc e rationen
veneni recepti spectant par. 9 I. 92. Sequantur secundo illi spiritus, qui produenntur per putrefactionem, quae valde promovetur Per calorem pag. sta . . corpora ita resolvit, ut fiant volati ita pag. ya: morbi inde nati. & methodus eos curandi recensentur pag. N. Agitur tertio de spiritibus ex animalibus exhalantibus , & de eorum effectu iaeorpus, quod illos spiritus recipit pag. 9ῖ. s. Ordo rerum nune ducit ad spiritus . qui exeunt ex vegetantibus p l. 83 . per exhalationem, olfactus. organa afficie tem stat. 9s. p ; vel per dei lillationem νυ. 97 ; vel per contusionem p7. Quaeritur, an vis medicata vegetabilium
ab his spiritibus pendeat par. 98 s summaque horum subtilitas demonstratur, quia nullo sensu dignosci, sed suis tantum effectibus manifestari possunt pag. 98. 99 illi spiritus in singulis vegetantibas singulares sunt pag. ρο- o . Pergitur nune ad regnum fossile, quod etiam spiritus suppeditat pag. rco. qu in nonnullis sedinis naturales sunt pag. I . ior , ω singularibus effectibus se
Nonnulli etiam memorantur foetores , eorpori humano valde perniciosi par IOI. Ioa. Ignis etiam miros & noxios extrieat spiritus . de quibus agitur par. Ior. Im , qui imprimis lethales sunt ab igne iusserato pae. io3 , quod miris exemplis confirmatur pag. im. Io. Hae occasione alii quidam noxii spiritus, per
calorem extricati memorantur pH. I . Io .
sequuntur nune spiritus per miscelam parati pag. ros, quorum exemplum habetur in vitriolo pag. to 3. I , qui etiam in nervos agunt paR. IO6. Per tractatis morbis, qui oriuntur a corporibus alienis, in nervos eorumque liquores agentibus . conlideratur Mune nervus integer , & examinantur morbi . qui toti eorum sub fastiae aecidunt; hune in finem paueis agitur de nervo in genere μυ. io6. In; dein de tendine . quoniam ille ex nervis oritur pae. Io7 nervi A tendines per Blum senium exsiccantur par. io . ro8 possunt pati inflammati nem, per quam constituentes eorum partes inter se conerescunt pas. IO8. Iost ἰpoli unt per suppurationem nudari suo in voluero, & aου externia iniuriis pessima asset pag. Iost: hae oecasione nonnulla adduntur de sutura tendinis paa. I o M Quoniam vero nervi nudi per dentes deeumunt . hinc porro agitur de Odon-talgia pag. Iro . quae ut plurimum oritur ab exeta vitru dentis erusta , uer ς que nudo aeri exposito stu. IIo, nec nisi illo nervo destructo curari potest . quod quibas modis fiat. doeetur ρυ. ii I. Hae occasione etiam Uitur de . aliis Mon al-giis, ab inflammatione gingivarum ρυ. ris; ab earum eolliquescentia pers Ibu tum ρυ. II perforatione alveolorum HE. iI3 , quae species .ex consideratione dentium amplius exponitur, re medendi methodus traditur pag. II 4. I I. haee odontalgia frequenter oritur ab aeidis . dentem eorrumpentibus , in per eluse vultionem , vel per amiseptiea debet en rari pag. ii 3. At in ejus speetes fit per dentem molarem, aut rum HlGHMORI perforantem pag. xt 3: quia. vero Catarrhi in boe malo frequenter accusintur, hine)nonnulla de iis adduntur pag. M6. Pergitur nune ad Paronychiam . quae etiam a nervo ei rea phalanges digitorum denudato ortum habet. & destri untur hujus mali symptomata pag. Isb. IIT , sedes 'M. Ii 7 . aiseliae partis fabri ea exponitur pag. Ii 8; recensentur variae huius morbi speetes, prima ab accumulata artieulorum mucilagine pag. 8. I Altera ab inflammato ligamento , quod eapsulam artieularem constituit pag. ''Iao. Tertia a male afferia membrana cellulon tu articulis pag. o. - 22. Quar. ta a laeso per tolleo in phalangibus digitorum pae. I 22. i Σ3. Quinta a vitio ten dinum, qui in prima phalange digitorum finem habent pse . ias. 324. Sexta ab inflammata vagina, qyae his tendinibus eireum ponitur νυ. Ias 326. Hac occasio ne nonnulla notantur de scuto cartilagineo , sub quo illi tendines transeunt. pag. a16. Septima denique a laeso harum eatu laginum perichondrio pag. I 7. 328.
Sequitur jam consideratio physiologica unguium pag. irg. - 13o . dein eo um