Adnotationum criticarum ad M. Tullii Ciceronis orationem Caecinianam [microform] pars prior quam..

1쪽

Funded by the

Reproductions may noti made Without permission hom

Columbia Universit Library

3쪽

ADNOTATIONUM

4쪽

COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPARI MENT BIBLIO GRAPHIC MICROFORM ARGET

5쪽

Conti meter

in ches

2 in

l. l

6쪽

THEOL ECCLESIAE CATHEDRALIS ISENENSIS CANONICO CAPITULARI ORD REG. SAX PRO MERITIRA FIDE AEQUITE

CAROLO RIDERICO DE GERBER

REGI AXONIAE IN CURA IUSTITIAE A CONSILIO SANCTIORE UTRIUSQUE IURIS DOCTOR ET PROFESSORE PUBLICO ORDINARIO ORD REG. SAX. PRO ERITIS AC FIDE QU. IN ORDINE REGI EQUITUM CORONAE UERTTEMBERGICAR PRAEFECTO ORDINIS LEOPOLDINI CAESAREI AUSTRIACI ITEMQUE ORDINIS AQUILAE RUBRAE REGII BORUSSICL TERTIAE GLASSIS EQUITE

DECANO

PRO CANCELLARlO

INDE A PRIMO DIE MENSIS MAI A MDCCCLXV. USQUE AD DIEM TRICESIMUΜ ΜENSIS APRILIS A. MDCCCLX UL

BIBLIOPOLAM UNIVERSITATIS.

7쪽

Uuom nuper M. Tullii Ciceronis orationes nouae editionis parandae causa maiore cura et diligentia recognoScerem, illam autem rationem, quae St pro A. Caecina apud recuperatores a Cicerone habita, etiam auditoribus meis enarrarem, factum St, ut nonnulli loci in ceteris rationibus, plures etiam in hac Caeciniana oratione a me iam melius constitui posse uiderentur, quam antea aut a me ipso aut ab aliis erat factum, itaque quae ex hac ipsa oratione commemoratione digni'ra esse uideantur iam hoc libello academico sententia est breuiter exponere. Instituam autem hoc ita ut potissumum Ιο. Georg. Balteri, qui huius saeculi anno LIV. et C. E. Vseri, qui anno huius saeculi LXIL hanc orationem edidit, curas in emendanda hac oratione Ositas reSpiciam. Ac primum quidem c. 1. g. L alterus ac ΚaySerus Ciceroni quae Sequuntur Verba sic nuper constituerunt verun et illud considerati hominis esse putauit, qua de re iure disceptari oporteret, armis non contendere, et hoc co tantis, qvictim Ni et armis certare noluis8et, eum iure iudicioque εχπρrare. QuibuScum

ego ita dissentio ut decertari potius quam disceptari scribendum SM XiStumem his argumenti ductus. In libris excepti codicibus egeriiseensi et Ersuriensi omnibus legitur deeertari, in his autem libris, quo modo excepi,

non habetur id ipsum quod Graeuius primum coniecit disceptari, uerum deceptam, ut in codice archetypo DECERTARI exesa parte Ritterae scriptum fuiSSe uideatur, qua re scriptura discrepans quae in libris est sacile e&plicari p0test. Ita iis satis factum esse opinor, qui in emendandi ueterum Scriptorum libri rem ad artem et certa praecepta reuocare conSueuerunt Uerum tamen Balterus tres Cicoronis locos ita commemorauit quasi iis efficeretur iure disceptam Potius quam iure decertari hic scribendum eSSe qua in re uir doctissimus uehementer salti mihi uidetur. Protulit autem hOS locOS, Accuδ. H. 15, 38. Hera-

8쪽

elius, po8tulat, ut tibi cum palaeδtritis, hoc est, cum populo Syracusan aequo

iure disceptari liceat, quo loco nihil aliud efficitur nisi hoc, de quo nemo umquani dubitauit, suo loco iure disceptare dici posse, non efficitur iure decertare dici non posse. Id uero recte dici alter locus, quem alterus attulit plane

ostendit, pro Cn. Plancio 36 87. ed erat non iure, non legibu8, non disceptando deeρrtundum, quibus in uerbi haec ipSa locuti iure decertare una cum locu-.tionibus legibus decertare et dis 'eptando deeertare consociata eSt. Tertiu locus, quem Balterus protulit, ex eodem fere genere est lib. de obesis I. 11 34. nam quom ut duo genera decertandi, unum per disceptationenr, alterum per tia n. quo quido loco hoc ipsum efficitur decertari non Solum per uim ΡOSSe, uerum

etiam perdisceptationem, id est Sententii ab utraque parte dictis argumentisque prolatis, id quod multis etiam aliis locis facile probari potest,

uoluti lit, de nibus V 2, 5. an eum locum lubeniter inuint, ubi Demosthenes et Aesehines inter se decertare olidi uni et Philipp. II. 1 2 an decertare mecum uoluit eontentione dicendi Sed omittamus hoc. Nam qui Latine sciunt, hoc sciunt et iure disceptare et iure decertare recte dici. Immo aliud hoc loco quaeritur et id est, quo res decernitur. Non enim Cicero hoc uult dicere, uoluisse A. Caecinam uerbis potius quam armis cum Sex. Aebuti contendere, uerum illud ait, A. Caecinam id certamen, quod Sex. Aebutius in agro locoque deserto temptasset, ad forum atque ad iudicium traDSserre uoluiSSe, non tantum ut nunc uerbis de ea re ageretur, quae antea ui et armis esset geSta,

sed ut certamen illud, quod vi armata initum esset, iam iuro iudicioque ad

finem perduceretur. Itaque in Omnibu quibus Orator utitur uerbis imago certaminis manet decertari, contendere, certare, uperare, quae quidem certaminis imago tum Obscuraretur, Si quis contra artis criticae praecepta disceptari potius quam decertari Scribere uellet. C. II. g. . alterus nuper uerba Ciceronis sic constituit Nam, si negassent uim hominilus armatra esse actam, fatale honρstis8umis te/tibus in re pers seu tenerentur: in confes/i 88ent et id, quod mulo tempore iure seri potest, tamen ab e iure factum esse defenderent, perarunt, id quod adsecuti gunt, se in-

ieeturos uobis ausam deliberandi et iudicandi iustam moram ac religionem. His in uerbis Cod. Teg. et ceteri fere libri tum ab se habent, cod. Εrsuriensis cum paucis libris habet tamen ab se Fateor me ipsum olim auctoritate codicis Eri ductum aine recepisse, qua in re me Iordanus et rellius secuti erant, sed in editione stere typa qua alterum quoque in aliis locis usum esse uideo, monitus a Fr Lud. ellero iam pridem tum repoSueram, quod uerba quae opposita sunt huic membro quod nullo tempore iure feri potest, paene flagitare uidentur. Quam ob rem recte ΚΜserus fecit, quod tum particulam

Seruauit.

. . ut mihi minum probandum esse uidetur quod KVserus nuper in uerbis his: Qua in re, i mihi esset unius A. Caerinae causa agenda, prosterer satis idoneum 88 me defensorem, propterea quod dem meam diligentiamque praestarem, omitti in praepoSitionem ita uoluit, ut scriberetur qua re is enim qua in re idem quod qua in cau/a, quo in iudiei o- sic illud comprobandum esse existum quod in uerbis iis, quae deinceps leguntur Sed quum de eo mihi iure dicendum rit, quod pertineat ad omnes, quod eo fitutum in a maioribus,

conseruatum 8que ad hoc tempu8, quo ublato non Olum par aliqua tum dem

nuta te idem KaySerus e codice Τegernseensi recepit quodque constitutum sit pro quod constitutum it. Eo enim, quod priora ista membra aptius inter se coniunguntur, tertium illud, quod incipit a uerbis quo a lato et quo quid ex ea re incommodi nascatur Stenditur, magis effertur, id quod sententiae

maxume accommodatum St. In membri autem his quod pertineat ad omnes, quodque comtitutum it a maioribuo, comeruatum usque ad hoc tempus, alterum

duabus partibus per asyndeton positis constat, quarum intellegentia ita

adiuuatur, si uoce uerba constitutum et con/eruatum in pronuntiando efferas. g. 7. alterus et vferus Ciceronis uerba sic constituerunt: Nam in quaeque re eδ turpisδuma, se maaeum et maturisδυme uindicanda est: at eadem quia eaeistumationis periculum δt, tardis8um iudicatur, qua in re coniecturam meam, quam Superiore tempore in Emendationibus Tullianis p. 10 sq. proposuerum, SeSe SecutOS SSe profitentur. Sed tamen etiam nunc de huius loci

scriptura dubitari posse uidetur. Legitur enim in codice Taurinensi palimpsesto pro uerbis at eadem quia hoc ADDE EADEM HAC QUIA Ex o facito

intellegitur codicem archetypum, unde Odex aurinensis XScriptus St, Scripturam ut de eadem hae qui habuisse, in altero autem libro, quo auctoreis, qui emendauit illum librum, usus est, sere hane scripturam suiSSe at eades quia, quam quidem Scripturam ceteri libri, quamuis uarie ea uerba scripta habeant, Omnino tuentur. Α prosecto aliis quoque locis litterae in codice Taurinensi punctis notantur illae, quae aut delendae sunt aut deleri posse

uidentur, ueluti 17 48. CONCEDISSI, 17, 49. ΕΡΕLLI DE LOCO, ibidom

9쪽

ego in Emendotionibus Tullianis l. c. proposueram, Satis defendi posse uidebatur. Uerum tamen in liis locis neque certa omnia sunt quae unctis Otata sunt nemo enim hoc contendere poterit depelli loco dici posse, depelli de loeo, id quod illo loco etiam ceteri libri tuentur, dici non posse AEt cum Sententiam ipsam SpectamUS, altera Scriptura paene praestare uidetur, qua de re et ego in priore editione mea dixeram p. VII. et ellerus dixit in Semestrium ad M. Tullium Ciceronem uol. I. p. 439. Uerba enim a de eadem hae hoc sibi uolunt:

at de hac re, quae est de eodem genere, quae plane in numer rerum turpi88urnarum reponenda est. Quod quum ita sit, obtinendum potius cense id, quod totidem litteris in codice palimpsesto legitur at de eadem

hae, tu, quam alterum rationem Sequar, quae per se intellegi potest ita, ut eadem sit similis res aut turpis auSa. C. III. g. . omnes sere critici Ciceronis uerba nunc ita Scripserunt Potuisti enim limiore actione configere potuisti ad tuum ius fabiliore et commodi re

iudicio Iγeruenire qua re aut muta actionem aut noli mihi in8tare, ut iudicem,

quamquam cuncti hic libri, in his etiam palimpsestus aurinensis, codices ΤogernseenSi et Ersuriensis, scriptum habent leuiore, non leniore Fateor permagnum in libris discrimen non esse inter leniore et leuiore aut inter LENIORE, LEUIORE, quamquam in codice palimpsesto sine dubio LΑΕΝΙ-ORE hoc quoque loco scriptum esse debuit, si eius codicis Scriptor eam Scripturam uellet repraesentare, qua de re deinceps dicetur, sed aliquid tamen in his quoque rebus auctoritati librorum tribuendum est, quae ne tum quidem, Si leuiu discrimen esse uideatur, prorsu neglegenda eSt. Onamus igitur primum id, quod in libris est Potuisti enim leuiore actione consigere etc., et uideamus, possitne id recte intellegi Leuiore actione confligere recte dici, si quis uelit hoc significare acti Oue minus graui et ea, quae mitiu eum, in quem dirigitur, laedat, uti, nemo poteSi negare,

si modo ea uerba conferat quae leguntur huius Orationi g. T. quorum alterum iudicium leuia est, propterea quod et minus laedit et persaepe disceptatore domestico diiudicatur. Hoc loco, quo a nullo critico quae in libris Si scriptura leuius mutata est, efficitur leuiorem actionem eam fere SSe, quae minuS laedat, et recte grauior actioni, qua persona eius, in quem actio intenditur, in periculum famae uocatur opponi, ueluti in Oratione, quae St pro Q. Ro-8eio comoedo , 25. Quae quum ita iant, cur non arbitrum pro octo adegero Q.

RO8cium Naero. Formulam non noras. - Notissuma erat. - Iudicio graui

eaeperiri nolebas. - Quid ita Propter familiaritutem ueterem. quibus in uerbis eodem modo, quo hic te Vior actio ponitur, e contrari grauius iudicium dicitur. Hinc apparet uerba Potuisti enim leuiore actione configere, per se stare recte poSSe, ut te Vior actio a Sit quae minus periculi adserat

si, cui intendatur. In dissimili re similis oppositionis ratio intercedit intornomina adiectiva grauis et leui in Oratione pro P. Quinctio 18, 57. Vereor mehercule ne aut grauioribu utar uerbis, quam natura fert, aut leuioribυε, quameausa postulas. In Simili Sententia declaranda uersatur haec vox etiam in oratione pro M. Roscis 33, 3. 98, quo qui leuiore nomine appellarit, percussores uocant et in Disput. νυδculan. Ι. 40, 5 quod enim leuius uio leui tinomen inponam ad quem locum uide quae iΡSe commentatus sum . 137.

Quod quum ita sit, mihi plane dubitari Ρ0SSe non uidetur quin leuiore aetione eonfigere recte hoc loco dici p0tuerit. Sed plus etiam contendam. Mihi illud quod Passeratius primum contra Omnium librorum auctoritatem proposuit omitesque sere critici acceperunt Potuisti enim leniore actione consis re, in persona iudicis recuperatoriSue ne Sati quidem commodo dici potuisse uidetur certe non satis caute saceret iude aut recuperator, qui lim iiii mactionem ab altero requireret Nam qui id postularet ab aduersario iudox hoc postularet, ut alter de iure u aliquid remitteret, quod prudens iudox postularo non debebat Quod autem quae infra g. . leguntur uerba mutieuero quis est qui aut uim hominibus armatis factam relinqui putet oportere aut pius rei leniorem aetionem nobis aliquam demon8trare po88it Commemoraverunt

facile demonstrari potest eo loco rectissume legi id, quod in libris est leniorem. Non enim iudex loquitur, sed hoc M. Tullius ab altera parte profert, ut hoc

doceret, A. Caecinam tantum abeSSe ut Summo iure contendisse, ut o suo iure aliquid remisisse uideatur Leniorem enim, id St, remissiorem, mitiorem, minus grauem actionem inueniri non OSSe qua quidem in causa lenis actio et leniter agere rectiSSume dicitur, cons. r. Pro M. Caelio , 7. meeum, Atrauine agam lenius, quod et pudor tuu modera tur rationi meae et meum erga te

parentemque tuum benefeium tueri debeo et 14, 33. Sed tamen eae ipsa quaeram pris utrum me ecum euere et grauiter et prisce agere malit an remi88 et leniteret urbane et or Philippieae V. 12, 34 Si autem lenius agetis, tamen eadem, sed fortasse erius decernetiis. quo quidem in loco Cicero ipse, ut seuerius in M. Antonium decernerent, patres conscriptos hortatus erat. Hinc facito intollegitur, ut superiore loco g. 8 recte dicatur leuior actio, Sic alter loco . .

10쪽

recte dici leniorem actionem, qua de re etiam summa librorum consensio est. Codex enim palimpsestus aurinensis AENIOREM, qua scriptura maius etiam discrimen inter voces leuiorem et laniorem efficitur, in illo quidem loco

scriptum habet, codices egernseensis, Ersuriensis Vaticanus cum magno numero deteriorum librorum lenisrem, ut pauci tantum modo deterioris sa- miliae libri scripturam Druiorem tueantur. Quod autem Car. Ad Iordanus contra meam rationem, quam in priore mea editione Secutus eram, et contra ea, quae disputaveram in praef. p. XSq. quae etiam elierum, quem uide l. c. p. 441., mouisse uidentur p. 155 sqq. hoc contendit, utroque loco eandem uocem recipiendam uideri, in eo mihi vir doctissumus uidetur salli. In altero enim loco iudicis aut recuperatoris vocem 'eius audimus, qui quodam modo patrocinari uolt Sex. Aebutio, in altero M. ullius ita loquitur ut quod pro A. Caecina lacia proponere Studeat. Summo igitur iure in altero loco leuiore scriptum in libris est, in altero leniorem, eodemque iure inter leuiorem actionem et inter leniorem statui discrimen potuit, quo in illo Ciceronis de offetis loco, quo ipse Iordanus usus est, Ι. 24, 2 leui re et imiter inter se respondent in

uerbis his: quapropter in adeundis perietilia eo uetudo imitanda ρdicorum est, qui leuiter aegrotantes leniter curant, grauioribus autem morbis periculo8a curatione et ancipi ea adhibre coguntur. muc adde Catulli carm. LXXXIIII. Sq. ubi utraque VOX Suam vim servat in verbis his: Audibant eadem haeeleniter et leuiter.

C. IIII. g. 10. haec uerba in libris leguntur omnibus: Et si foris uidebor altius

initium rei demon8trandae petisse, quam me ratio iuris et ius, de quo iudicium est,

et natura causae coegeri quaeso ut ignoscalis Orellius in editione maiore de Petri Fabri coniectura pro ratio iuris et ius ediderat rinio iuris eius, eiuSque rationem, quam ego repudiandam esse semper censui, alterus nuper et ΚVSeru Secuti Sunt. Summa opinor, iniuria. Nam haec tria, quae hoc loco commemorantur, rectissume inter se componi et mihi ipsi demonstrauisse

uidebar in priore editione mea praes. p. XI. et rellio, qui in posteriore editione sua me secutus est. Et ratio quidem iuris potius per se ponenda erat, non referenda ad singulare hoc ius de quo nunc agitur, cons infra 19,

56. At uero ratio iuris interdictique vis et praetorum uoluntas et hominum pru-d tium contilium et auctoriis respuat hane defensionρm et pro niasio putet. 20 57. Non enim alia causa ε aequitares in uno apruo et in pluribus, non alia ratio iuris in hoc genere dum arat, utrum me etc. 27, 78 qui iuris riuili rationem numquam

. in

ab aequitate eiunaeerit. 32. 93 quid te ratio iuris, requid interdictorum dis- Similitudo, ecquid auctoritas maiorum commouet eodemque modo etiam ratio

inter lieti dicitur 36 104. tum reliqua quoquo verba eius modi Sunt, ut Separatis illis verbis tacito locum suum tueantur Sed molestum est in eadem causa bis suis uerbis orare, itaque ponam hic nihil aliud, nisi quod Kellerus intellegentissumus idem et seuerissumus harum rerum iudex de hoc loco pronuntiauit in Semretrium uol. L p. 442. adn. 27.: tecto, inquit, 'Κlolgius et in altera recensione rellius uulgarem Codicum lections illam et ius restituerunt, quae nihil habere uidetur inepti neque foedo superflui, quod coniecturae locum sacere potuerit. Nam uerissume lolgius in Praes. p. XI. et in Adnotatione ad h. l. monuit, tribus illis uerbis etiam res satis distinctas tres significari, uidelicet ius commu=ὶe, ius Caecinae et ea am, quae

agitur, interdicto, sormula, defensionibus litigatorum constitutam circum

Scriptamque.'C. U. . 14. nuper Baiterus ScripSit Q My igitur Ille, quem supra deformavi: trohintarius amicus udieris etc. itaque sane in plerisque libris ea uerba scripta sunt. Sed quum codex palimpsestus aurinensis totidem litteris scriptum offerret Quis igitur Ille ille, quem supra deformavi etc. hanc Scripturam ego iam Superiore tempore recipiendam esse existumavi mihique omnes critici excepto quem modo dixi altero adsensi sunt Facile enim in continua Scriptione alterum ille excidere potuisse apparet, ut ceterorum librorum au-etoritas hac quidem in re non multum valere uideatur, repetitionem autem pronomini ad hunc locum aptissumam esse, ubi non sine maiore ui illius persona essertur, qui hic notatur atque perstringitur, pluribus exemplis et

ego olim ostendi et docuit Car. Ad Iordanus ad h. l. p. 168 sq. C. VIII. g. 22. volgo haec uerba leguntur in libris et manu scriptis et sormis

litterarum descriptis eodem tempore se in fugam conferruλὶ una amici aduocatique eiu metu pereterriti, quem admodum illorum te/tem dicere audiatis. His in uerbis

olim Io. Aug. Ernesti offensus erat, qui subtili quo erat iudicio sensit eodem tempore et uim in eodem hoc enuntiato non satis recte locum habere ' Una' inquit, redundat, quia ante est eodem tempore, quod ab una nihil differt. Ortum uidetur uerbum ex ultum syllaba uerbi antecedentis.' Hoc recto iudicatum esse non solum inde intellegitur, quod in codice Ersuriensi legitur eons runt uti meieci, quod eo natum esse, quod librarius ametri fameseeo in libro suo inuenerat, recte dixit M. Hauptius in Obseruationibus eriticis p. 42. Uerum