장음표시 사용
232쪽
234쪽
I S CI S nomen 1 nostratium etiam eruditorum vulgo latissime extenditur ad Exangvia aquatica C ustacea. Tesaeea,ta Mollia complectenda. A nonnullis e contra nou solum Exanguia aquatica, sed & Celaeeum genus seu Belluae marinae ab hujus nominis communione e cluduntur ; nec alia Animalia pisces dicenda contendunt, uam quae branchiis respirant, & unicum tantam in coris e ventriculum habent φCum his & nos planh sentimus, Piscis scilicet nomen, si propriε & Philosophich loqui velimus, ad haec sola refringendum. Nam etim Animalium distinctio a notis maximὶ essentialibus, seu partibus & actionibus praecipu-Ο1 is
236쪽
I S CI S nomen a nostratium etiam eruditorum vulgo latissime extenditur alfixangvia aquatica C/ustacea, Tesacra, S M,llia complectendas.
237쪽
is, quae & omnibus speciebus sub singulis genetib
contentis communes sunt, & solis propriae, peti debeat, non invenientur hujusmodi notae in quibus Pssees Celaeei dicti cum reliquis conveniant; nam praeter locum in quo degunti figuram corporis externam, cutem depilem, S motum progressivum seu natatum, nihil serh cum Piuribus commune habent, sed, in reliquis cum Quadrupedibus vix iparis conveniunt. Vertim nh a recepta sententia nimis abhorrere, & opiniones paradoxas sectari Videamur, nihil innovabimus, sed hujusmodi Animalia impraesentiarum pro Piscibus habebimus, Piscεmque in genere definiemus, Animal aquatile sanguineum, pedibus carens, planis natans, vel squamis, vel cute nuda glabra S depili eontectum, in aquis perpetuo degenr, nee unquam sponre in
D Ejectis Piseium divisionibus usitatis, locis in quibus
degunt praecipvh petitis, ob rationes in Ichthyol gia D. millethby dictas, accuratiorem, ut lib. I. Putamus, earum loco, quaque natura ipsa in cap. i I. iis disponendis utitur, notis Generum indicibus, 1 respirandi di generandi modo, partibusque & Accidentibus unicuique propriis, desumptis se,
Pises ergo in genere primaria divifione distinguendi
sunt in Pulmone respirantes & Branchiis respirantes. Puia mone respirantes sunt Belluae marinae dicti, seu Cetaceum genus. Branchiis respirantes dividunrur in ova magna Concipientes, qui & Cartilaginei sunt 8c Viripari ; & ova parva concipientes, ut reliqui. Alii in cartilagineos &χθω seu spinosos eos dividunt. Vertim Cartilaginei nonnulli generationis modo cum Osseis conveniunt, ut v. g. Sturio 8c congeneres. Nos etiam in Ichthyologia
D. Milletur, loco modo citato, Branchiis respirantes in Viriparor & Ouiparos distinxim . At priue distinctio isthaec
238쪽
isthaec adaequata est, cum Pisces osset seu spinosi nonnul- Ii, quos ovi parorum nomine compleXi sumus, v. g. Mu- seta viuipara Sehonemetrii, & sortit etiam Anguilia, vi eos scelus pariant. Ut ergo omnem math feriatis litigandi aut calumniandi antam praeciderem, eos hoc modo distinis guendos duxi. Ex spinosis enim live os Ieis, nulli prorsus ova magna intus concipiunt, Avium ovis paria, album i-ne 8e vitello distincta, neque eodem modo coeunr ment Iis immissis. Hi vel longi sunt, ut Lamiar, Canes, Catuli, Galei dicti; vel lati, ut Raia, Pastinaca, Torpedo, Sc. ova parva concipientes sunt vel plani, qui in latus projecti natant, seu longiores ut Solea, seu latiores ut Rhombus Passer 8cc. vel dorso erecto natantes, quos pinnarum re Drectu dividimus in eos qui vel nullas habent neque ad ranchias, neque in Ventre pinnas, vel unum duntaxat earum par v. g. ad branchias; & eos qui duos habent in prona corporis parte pinnarum paria. Primi generis pissees sunt vel longi, lubrici 8e Anguillitormes, ut Mur eme; Lampestrae, Anguillae, Mustela Sta vel corpore contractiore Ze asperiore seu minus lubrico, ut Orbes & congeneres. Posterioris generis qui duo habent in prona corporis parte, , pinnarum quae dorso innascuntur numero & conis
stitutione distinguuntur in eos t. qui dorso sunt triplanc jus generis, praeter Meltis dictos, nullum piscem novumus 2 2. qui dorso bipiant; vel utraque pinna mollibus 8eflexilibus seu cartilagineis radiis instructa, ut Merlveius. Gobius, & Truttaeei generis numerosa phalanx; vel anteriore spinis osseis radiata, posteriore cartilaginibus flexilibus, ut Lupus. Mugil, Mullus, Draeo,vacturus, Perca, &c. q. Qui dorso sunt unipinni; pinna vel radiis omnibus ea filagineis & flexilibus donata; vel anterioribus rididis Se spinosis, posterioribus ti cartilagineis. Prioris generis alii pinna longa sunt 8c per totu sest dorsum continua, ut Hippinus Rondeletii, sive Dorada ; alii pinna breviore, eaque veletrea centrum gravitatis sita, atque hi vel marini maxillis asperis, ut Hareno & congeneres, vel fluviatiles seu Aquarum dulcium, malacostomi leatiar-mmthined Fiphes nostratibus dicti, quorum multae habentur sp
sies, C prini, Barbi, cephali, Tincae, Rutili, Gisionei, &c.
239쪽
vel in infimo prope dorso haerente ; ut Luiai, Mus &c. PO-
sterioris generis multae species sunt tum marinae, tum flumiatiles sed praecipuli marinae, ut Aurata, Sparus, Sargus, Melanurus, Dentex, Turdus, Coracinus, Salpa, Maenas, Boops, Scorpius 8ce. Datur etiam una vel altera species dorso uni pinni radiis omnibus aculearis.
Pisces Cetacei seu Belluae marinae.
TII Quadrupedum modo pulmonibus respirant, Coeunt, vivos foetus pariunt, eosdemque lacte alunr, Partium denique omnium internarum structura di usu cum iis conveniunt. A. I. BALAENA vulgaris edentula, dorso non pinnato. Balaena vulgaris Itondet. Gon. & aliorum. Bessuarum marinarum maxima est : Quam vidit Dan. Faber non procul a Castro S. Severae maritimo, 3 o circiter a Roma milliaribus, ejectam Anno i 624. palmos βο-manos intellige, qui vel semipedem superam) 9i longa erat, so crassa. Idem Anno i 62o circa Coritiam repet tam scribit, quae ad Ioo pedes in longum extendebasurimi dorus Visaeuius apud T emutiam Angliae in arenas Projectam refert Anno 1332, quae 3o ulnarum, hoc est
pedum 9o longitudinis suisse, ab iis qui primum Ilvam
viderunt, dicebatur. Vertim siderisus Martem Hamqburgensis in inscriptione navigationis suae ad Spit bergam Balaenas maximas quae eo loci capiuntur Eo pedum longitudinem raro excedere scribit. sed plerunque infra subsistere ; quocum quod ad longitudinem attinet consentit RVndeletius. . In Aquitanici maris litore, inquiens, S in India immensa Bellua capitur, quam Balaenam vomeant, plurimum 36 cubitos longa, 8 alta: Oris scissura ad duodeviginti pedes porrigimr, hoc est ad tertiam partem longitudinis totius piscis, ut & Frid. Ma rem a se observatum prodit. Quod nullam in dorso pinnam habet Onctistius tradit : nec Faber ullius meminit. Bellonius
πῖο, qui pinnam ei in dorso attribuit falsus fuit, ni pro .... Balaena
240쪽
gui asserit Friderisus Martens, qui Balaenarum capturae
intersuit, plurimosque vidit utriusque generis pisces, quod hic pinnam in dorso obtineat, qua illa caret. Mirum interim Bemardinum Radi apud Pannem Fribrum, Balaenae fistulam denagare, R deletium etiam in
eodem errore versari; clim Baiana Vulgaris Septentrianatis geminam obtineat, tantum abest ut una careat, ad notante praedicto Erid. Martens, qui Balaenas plurimas c riose contemplatus est, & aquam in altum magno impetu effantes saepius conspexit.
Oculi & nares tanto corpori valdh impares quales ho-hus esse solent. Pol or. Virgil. Gillius etiam oculos pro corporis proportione perparvulos, nimirum bubulis non majores extitisse scribit. Rondeletius h contra oculos foris ridem parvos apparere, intus capitis humani magnitu-inem superare ait, proinde falli eos qui Bubulis majores esse negant. Veram Erid. Martem, cui potius fidendum,
Gillis astipulatur, Balaenae oculos non multo majores BO-vinis esse afirmans, palpebris etiam 8c ciliis humanorum more instructost in eo tamen errare nobis videtur, qutia humorem crystallinum Piscem magnitudine non multum
excedere scribit. Ocaeos autem humili situ parum supra angustos oris collocari nos docet. Caeterum Balaena tuber seu eminentiam supra oculas in capite habet, h qua fistulae hinc inde exeunt. Dentes in maxillis nulli, sed eorum loco corneae Iam, nae nigriusculae splendentes & oblongae, veluti si tot retortorum gladiorum, quos Acinaces appellare solemus. Vaginae coriaceae essent, eo ordine positae, quo sistulae illae stanneae in musicis disponi organis solent. Harum brevissima semipalmari longitudine erat, caeteris paullatim acerescentibus ut longissima lex palmos etiam superaret, sed crassitis vix digiti minoris unsuem attingeret, latitudine verti ad 4 vix digitos ascenderer. me'sequentia
de pisea Damii sabro deseripto intelligenda sunt. Hae omnes tenuiore subtiliore sui parie, secundiim totam earum longitudinem pilos etiam semipalmari longitudine