장음표시 사용
241쪽
adeli hirtos promittebant, ut meras setas porcinas esse Iurasses. Quae ramen, ut ego proia examinavi, nihil aliud erant quam mera fila, sive productae fibrae ipsissimam illam materiam corneam si tamen corneam appel- Iare Iiceu constituentes. Ubi enim alimentitio glutine haec compingebantur, ibi cornea illa sive coriacea substantia resultabat, & ubi haec finiebat, pili iidem soli lonsilis excurrebant. Et quoniam natura non voluit, ut haec tam mirabilis dentium forma ac series, instar aliorum ossea tota ac duxissima esset, quippe cum dentes hi sub palato fluctuarent, nec alveolis ut alii comprehenderentur, ideo debuerunt superiore qua palatum contingunt parte molliores & quas pilosi esse, inferiore dura, cornea, coria ea, ac quodammodo osse,, utcunque appellare libeat, substantia praediti, ut alimentum, quod devorat bestia, aliquam ibi saltem resistentiam reperiat. Sunt enim hi dentes diverso plane modo sitiique, quam in aliis contingit, ordinari, per oblongum videlicet palati fornicem porrecti, S minimh ex imo sursum erecti. In solo autem palato seu superiore maxilla, non ut vult Rondeletiusὶ in utraque, mirabilem illum dentium ordinem, figuram&constructionem monstrabat. Inferioris vero maxillae labrum osse-um, nigrum, Obrotundum, maximae crassitiei sertis illis respondebat,quibus murorum summitates coronari solent. Haec omnia Rannes Faber ex autopsia, quae adeli exacthcongruunt cum descriptione Hid. Martem pariter afri , ut ea verissima esse nullus sit dubitandi locus. Adde, quod Iaminae hae in anteriore oris parte, itεmque in posteriore sive interiore breviores sunt, in media longissimae maxi-hnaeque, ut interdum duorum triumve hominum longitudinem adaequenti ' cutis mollitie ac coIore Anguilla pellem aemulabatur in pisce Toanni Fabro descripto. Lin ua sto palmos longa, ex nervosis crassissimisque fibris, carne rubra intertextis, componitur. Faberin oris pavimento seu maxillae inferiori firmiter adnexa, id adnotante Friderieo Martem, quo cum Phoeaenae linguae no- his observantibus, convenit: perampla est, colore albi ' - ) ' can ρ.
242쪽
cante, ad margines maculis nigris ornata, substantiae mollis & spongiosae, ut dissiculter admodum in frusta dissecari possit, quocirca eam rejiciunt nautae ; alias sex
septemve aut etiam plures olei cados metione ex ea eliscere possent. Pinnae, quas tantum binas habet, proph os sitas, ossibus intus firmantur, quae humanae mansis modo in digitos expanduntur. De nata: sis velocitate mira narrantrum alii, tum praecipud Frid. Martens: Balaenam nimirum, Navem quamlibet plenis velis aestu secundo ocΡssimh invectam, aut etiam avium volatum pemicissimum velocitate superare: quod mihi equidem vix credibile videtur, clim aqua crassum elementum sit, nec facile maxima etiam vi tam cith possit dividi, cumque Ba- laena corpore valde crasso sit, rostroque obtuso, nec ad aquas eam prompst dividendas comparato. Verum o- Portet ut ratio experientiae cadet, frustisque id non posse fieri argumentis contendimus, quod reipsa factum videmus ; cujusque testes idoneos αὐτειρα habemus Be sinium & Marten m. De Balaenarum piscatura & capiendi modo vide qt in D. Minubse Ichthyologia h Sehonefeldio attulimus ;vel Rideriei Martem Hamdurgensis Descriptionem Spit bergae, ubi de Balaenarum captura prolixi: agit, & ominnia quae ad eam pertinent fush & accurath persequi
2. BALAENA edentula eorpore strictiore, dorso pinnata Tha F I N-F I s α Physeter Veterum nostra sententia. Balaenae praecedenti seu vulgari Iongitudine par est, verum corporis mole triplo minor. A Baiana istari fa-eila dignoscitur ex pinna dorso innascente, non longe cauda; & vehementi ex ore aquae per fistulam sublime Haculatione ; unde & nomen Phuseteris ei merito inditum. Tuber in capite secundiim longitudinem bifidum est futti fistula, per quam aquam emat altius & vehementiusquam Balaena vulgaris) depressius tamen & humiliusquam in illa e dorsum etiam minus pandum seu inis flexum. Superiori labio, ut in praecedente, pro dentibus innascuntur laminae illae corneae, quas Anglich
243쪽
I sale-bone dicimus, quae in hoc pisce coloris sunt coe-rulei. Color Tincae: figura corporis longa & angusta ;minlis etiam pinguis est qum praecedens, quocirca , Pisiatoribus negligitur, clim nec operae pretium foret eum occidere, lardum exscindere & oleum excoquere ;At nec infructuosior tantum est, sed & periculosior multo ejus quam Balaenae vulgaris piscatura, quod mulici expeditius se moveat & circumagat, vehemen tius etiam cauda & pinnis feriat. Cauda autem in hoc, ut di in praecedente, aliIsque omnibus hujus generis piicibos, horizonti parallela est, non perpendicularis, ut in aliis. 3. ORCA 8ondet. & Bellon'. an Mis ins id est. F L O U N D R R S - H E A D, Frid. Martem. A vasis olearii seu vinarii similitudine, quod rotunda est S uniformi
specie, nomen obtinuit ; nam toto corpore est valda crasso & rotundo. extremis non multum prominentibus, νοstro & fistula, pinnis & cauda Delphino similis
corpore quater aut quinquies crassiore, potissimum circa ventrem: Magnitudine reliqua cetacea quae ad nos a cedant praeter Baianam facile excedit, ut quae ioco libras pondere interdum superet, pedes 18 longa, erassa per medium decem & amplius. Bellon. Rostro est simu& sursum repando, cujus Iabri inferioris tanta est crassitudo, ut 1 superiore sejungatur dum piscis pronus est, idqde 4o truculentis dentibus armavit natura r quorum anteriores Obtuli di graciles,posteriores acuti & crassi sunt
B sim.' Buts hos, describente Fria. Martem, caput ante ius obtusum est, unde rostrum exit, aequalis ubique a radice ad apicem crassitiei, quo a Delphino distinguitur, cui rostrum ad exortum Crassius, anterilis versiis existremum acutius est. Pinnae & cauda Balaenae quam Delphini similiores. Aquam per fistulam ejicit, vertim non ea vi aut impetu quo Balaena. Oculi pro corporis mole minutissimi. A i 6 ad 2o pedes longos vici. Supina pars fulca: venter albus. Absque metu ad naves acincedunt, e sque diu comitantur. Natando contra Ventum semper nituntur. . : Alium.
244쪽
Alium huius generis piscem vidimus, qui aequo iure
Bura hos dici posset: siquidem caeut anterius valde o rusum erat, pinna autem quae dorso innascebatur triplo elatior quam in praecedente. Colore erat Obscuriore, vertim magnitudine eadem. 4. CETE Pol ina H Batavis maris accolis dictum Clus Exu. lib. 6. Anno i 398. in litus occiduum Hal. iandiae tempestatibus ejecta fuit: longitudo ejus 32 aut
33 pedum sanno i6oi alia similis electa fuit bellua iaidem litus 6o pedes longa, ambitu 36 pedumJ Dentes in inferiore mandibula duplici ordine dispositos habuit, totidεmque insuperiore alveolos, qui dentes, cum rictum clauderet bellua, exciperent. Dentes autem magnitudinem pollicis alicujas viri praegrandis 8c robusti habebant. Reliqua vide apud Clusum, vel in Ichthyologia D. MILDgb0. Nullius in dorso pinnae meminit, non tamen ad fuisse negat. Magnitudine Baianae non inferior fuit. s. ALBUs piscis eetaeevs. The White Fisti Frideriei Martens. Magnitudo ei Bulsis , figura Balaenae: Pinna in dorso nulla, quo cum Balaena vulgari convenit. Caudaut Balaenae; fistula pariter, & tuber in capite elatum ςColor E luteo albicans. Pinguedo pro piscis magnitudine
6. M NOCERos piscis h genere Cetaceo e NarhuaIUandis. Balaenae specie & magnitudine est inquit Tia. Baribolinusin verum Tulpio descriptus 21 tantlim pedes langus erat, latus Ιχ. mormio I 2 ulnas in longum e Porrigebatur. Hiderisus Martens hoc genus pisces a Isad 2o pedes longos esse scribit, ut Bartiasinum in magnitudine errasse existimem. In sinistra parte maxillae superioris unum sollim per gomphosin intertum dentem effert, eximiae quantitatis, & vulgatis cornubus longit dine crassi igque parem: in gyros volvitur de striatos flexus 1 majori radice ad extremum obliteratos ; rara sunt illa cornua sine striis gyrisque. In pisce T pio descripta. ut & in Mormiano, cornu ex sinistra promuscidis parte se exserebat, in laeva parte nullum alterius comit
apparebat vestigium. Eruditissimus vir & Historiae Naturalis Quientissimus, Amicus noster singularis D.
245쪽
Ednardus Uod nobilem quendam Danum sibi assi masse scribit, vidisse se Cetum Narbuat dictum ab H
burtengibus quibusdam circa Graeviandiam captum, cum duplici cornu praelongo, seque suspicari monocerotes ejus generis vel mutilos pisces esse, vel monstrosos, quod lane & nobis verisimillimum videtur. Tu iani cornu longitudo ' erat pedum, septem cum dimidio extra cranium protuberantibus, sesquipede verti eidem etiamnum insidente; mormiani 3 ulnarum. Nos etiam cornua hujusmodi 9 aut io pedes longa vidimus. Re pressius examinata verba sunt Bartialiniὰ apparebit non dari aliud Unicomu praeter hoc os descriptum. Vidi omnia quae passim pro vero Monocerote venditantur ;Ied & hoc seme omnia profluxisse ausim dejerare. Caput CF sim simile, Cutis glabra, colore Er. Martens alias nigricante. alias griseo fusco. In summo capite inulam habet, perquam spirat, & aquam evit, ut reliqua cet cea 3 pinnam in dorio nullam, quo cum Balaena vulgari convenire sub cute copiosum lardum ut reliqui hujus generis pisces. Velocissimh natat, ut quamvis saepius ain
Qui plura velit de hoc pisce Appendicem ad Ichthyologiam D. missubb conlulat, nobis haec susciunt. Plures adhuc dari Celaeta generis pisces miniis du-hito. n. Bartialinus Cent. 4. Obs. 24. 22. Balaenarum genera enumerat E ML Historia piscium Uandiae, quam Vir curiosus ex blandia ad mormium transmis rat, cum singulorum nominibus; verum clim descripti nes accuratae. 8e notae characteristicae certae quibus ab aliis possint distingui, desiderentur, eas omitto, nὶ spem cies praeter necessitatem multiplicem. . DELPHINUS Antiquorum, Ne mlphin. In oceano nostro habetur, sed mintu frequens quam Phocaena.
Sunt autem hi pisces inter se similes, nisi quod rostro porrectiore & An serini instar prominente Delphinus sit, & ut plurimam gracilior, magis carnosus, miniis pinguis, major alioqui; Plaeaena minor, sed dors latiore, res obtuso. Rondeletius Delphinum a Phocaena hac praeci- pQ nota distinguit, quod illi magna sit oris ad ventrem scissura.
246쪽
scissura, quo id esset patentius. Phoeaena vero positum quidem in promptu habet os, sed sine magna ad ventrem
A. 8. PHOCAENA .deletii Gein. Noeaena seu Tufa Bellonii & Scaligeri. Delphin Septentrionalium Schonfeldii. Cimbris Marsis seu Pareus Marinus: Anglis a Porpesse. In mari circa Angliam ubique Septentrionalibus Marsuin id est, Maris Sus & Porpeste i. e. Pomcus piscis, a copioso laeso totum corpus undique Obduis cente Porci in modum, dicitur e cujus quis usus sit in descriptione hujus Ani- Willugh malis diximus. Fisulam habet in veru- Iehthologiaece per quam respirat. Veram qui aC- lib. a. e. 3.
curatam descriptionem partium omnium Phocaenae tam internarum quam externarum desiderat
consulat D. Missubis IchthyoIogiae lib. 2. cap. 3. D. Pan Daniel. Majoris Anatomen Phocaenae Ephemer German. Medis physis An 3. ob L. χo. D. Tason Phocaenam seu Porci piscis anatomen omnium plenissimam &accuratissimam. Hoc tantlim de Cetaceis repetam. mirum mihi & vix credibile videri quod de Delphini v locitate fertur. Celeritatem Delphinorum ego ipse timquit Bellonius) in mari observavi, & navem nostram seono velo & secundis ventis o ssimh invectam DeIphinos
celeritate vincentes animadverti : quae tanta est, ut nurulius sit major in aere volucrium. Hujus autem velocitatis causam non equidem pinnas secerim, quae ad tanti corporis molem exiguae sunt, sed corporis duntaxat pondus : imo inquit Gesene Θ robur & vires corporis, quibus vibrare seipsum, & nervorum agili contentione tanquam Haculari potest. Vertim situs caudae hujusmodi veloc
tali repstgnare videtur ; est enim ad horizontem parallelus, non perpendicularis ut in aliis piscibus e nam De Phinos eauda sursum &deorsum aquam impellendo, ade6que se demergendo & exurgendo tanta celeritare velut Provolare, mihi equidem non videtur verisimile. Postquam baec scripseram, Platanologiam novam sive
Libellum de Baiani, a viro Clarissimo & in Historia Naaturali versatillivio D. 'berto Sobald nuper editum Autoria
247쪽
In quo praeter superius traditas no-
toris munere accepi. vas aliquot & a nemine ante se observatas species propo-
nil, o et cribit, est que una cum reliquis in Genera &Species,secundaen characteres ab ipla natura impressos distribuit. Earum sinquit quae nuper nostris conspectae sunt, Disterentiae generales sunt quatuor. Prima S generalissima quantitate desumpta est ;Quaedam enim praegrandes sunt, quaedam minores. Hλ- rum longitudinem maximam quatuor orgyis definit, ergo quae hanc mensuram excedunt pro grandibus habet. Meunda differentia a numero pinnarum desumitur: quaedam enim duas tantiis pinnas laterales, quaedam praeter has tertiam in dorso habent. Tertia Differentia peritur ab organo respirationis ex terno : Quaedam enim in rostro fistulam, quaedam nares
maria Differentia capitur ab ore: Quaedam enim in ore Dentes, quaedam corneas laminas habent. His praemissis, Tractatum in tres Sectiones dividit. In prima de Balaenis minoribus agit tam in utraque maxilla, quam in inferiore tantum dentatis, clim fistulam, tum nares habentibus. In seeunda de Balaenis majoribus, in maxilla inferiore tantum dentatis, tam bipinnibus quam tripinnibus, dentes arcuatos in acutum, aut mini,s inflexos in planum desinentes habentibus. In tertia denique de Balaenis quae in maxilla superiore laminas corneas gerunt, tam de iis quae fistulam. quam quae nares habent, & terream in dorso pinnam sive spinam. verum quoniam inter Besaenas, Majores & Minores nullus magnitudinis limes , Natura statutus est, cum Majorum pulli cum Minoribus asiliis magnitudine Conveniant, nec quis piscem oblatum primo visu an j venis an adultus sit certo possit cognoscere, ego mallem primariam diuisionem ab oris partium differentiis sumere, Balaencsque dividere Primo in Dentatas, & Edentulas, seu Dentium loco laminas corneas habentes: Dentatas deinde in utraque maxilla dentatas vel inferiyre tantum, ina
248쪽
Pinni & Doris pinnato. Verum non multiim refret utro modo dividas e proinde D. Sibbaldi ordinem sequar. 8e specierum sub unoquoque genere contentarum lemmata exhibebo.
Primum Genus seu Dentata minores.
I. TIA LAENA minor utraque maxilla dentata, orea ' dicta Bellonia & 'ndeletio, Porcus marinus majOLGe ero. Anglis, A Grampus. Scinis, a North caper. A pedibus I 3. ad 23 excrescit, alteramque Iongitudinis partem crassa est, Vorax supra modum, aliisque Balaenis anfesta, ne Tursioni cui fimilis est parcit. In littus Staticum aliquoties ejectae sunt. Superitis describitur. a. Balaema minor, in inferiore maxilla tant lim dentata, sine pinna aut spina in dorso. Hoc genus ad portum Orcadensem Otirson dictum nu-C appulit. Ex his maximae 4 orgyas hoc est et 4 edes gae erant. Caput iis rotundum, rictus parvus. Fistula carebant, sed in rostro nares habebant.
3. Baiana major, in inferiore tantiim maxilla denta macrocephala, bipinnis; Clusio Por mal*h, Ρ'urchasio a Trum . V. Autorem.' A. Baiana major, in inferiore tantum maxilla dentata, dentibus arcuatis falcisormibus, pinnam seu spinam in dorso habens. Anno I 689, mense Februaris, in portum Dm sis dictum, in Boreali latere aestuarii Forthae versus occasum stum ejecta est caput Piscis, incilarum testimonio, tantae molis erat, ut totius dempta eauda mediam longitudinem haberet, & crassitudine reliquam corporis partem etiam qua crassissimum superaret. Rrari inferior Pars ultra maxillam in seriorem circa 2: pedes excurre-hat, superior autem pars serh quinque. Oevli in tanta capitis mole minimi, ex unanimi inciserum relatu non
ut 'res oculis Aselli indoei dicti. Parum supra rostrum
249쪽
medium erat Fistula, in duo foramina seu duos meatus divisa, uno operculo tecta. Dentes 42. serma omnes Falcis qua in segete demetenda utimur, rotunda S p Him compressa, in medio crassiore & magis arcuata, &sensim de crassitie remittente, superilis in conum acutum intus versum desinente ; inferilis etiam de crassitie perdente, R in radicem tenuiorem, & quam in medio angustiorem finiente. Spinam in dorso pro pinna Iongam habet. I. BaLena macrocephala tripinnis, Quae in mandibula inferiore dentes habet minus inflexos, & in planum desinentes.
Fistulam in fronte habebat, & in dorso medio erectam pinnam, malum navis Noe Misen-Mas dictam
aemulantem. Anno I 687. in insulam unam ex oread fus ejecta est. 6. Balaena major Iaminas corneas in superiore maxilla habens, bi pinnis, fistula carens. Hujus generis erat POanni Fabra descripta, de qua
I. Balaena major Iaminas comeas in superiore maxilla habens, fistula donata, tapinnis. Hujus generis sunt quae in mari vis bergensi capiuntur, di maximam olei copiam praebent, de quibus supra. 8. Balaena tripinnis, nares habens, eum rostro acuto Splicis in ventre. Anno I 69o Nomemb. I in sinum quendam ad occasum risis Branti and dicti, in latere aestuarii Forthae Boreali ejecta fuit hujusmodi Bellua. Ab extremitate rostri ad caudam 46 pedes longa erat: in dorso caudam versiis Irotuberantiam habuit instar cornu, quam Piscatores pinam nominant. Nares in superiore maxilla, in parte rostri altiori sitae erant, & ab extremitate maxillae superi oris sex pedes & octo pollices distabant: erant. autem Saul 9 pollices longae, septoque dividebantur, ercntque tunc occlusae ad septum. Caetera vide. oeuli exterius una
cum palpebris Myinis sect magnitudine pares videban
250쪽
9. Baiana tripinnis, maxillam inseriorem rotundam &superiore multo latiorem habens. Anno i 692.Mense Septembri in Ilitus AustraleAEstuarii Forthae juxta vetus Castrum de Abercore ejecta est. Pedes 78 longa erat, latitudine proportionata. Maxilla inferior multo latior & amplior erat superiore, & figurae seinicircularis. Nulla aderat in hac Bellua fistula : ledversiis frontem cernere erat duo magna foramina, figurae ad pyramidalem accedentis; Basis erat versus frontem ;& versus angustiorem oris partem contrahebantur arctius. Septo autem dividebantur. Reliqua apud Auctorem vide.
Cetacei generis Pisces si a Balaenae sunt vel,
Dentati, maxilla Utraque ; Delphinus, Phocaena, Orca. Inferiore tantum, e Minor. S C Bipinnes, seu dorso impinni, eies et da 'κ Tripinnes seu dorso pinnato majores : Maior. Pot
C Areuatis falaiformibus ; Species 4ta. G Minus instoxis S in planum dementibus i Spe L cies Ita. DEdulenti Iaminas corneas in superiore maxilla habentes,B0innes seu Dorso impinni. nsvla donati di Balaena Septentrionalis Grorniant Q diea & Spit bergensisl P o FUula nares habentes : Species sta. Tripinnes seu Dorso pinnatos risula denati: ne Fin h. Pro riuula naribus respirantes, Rostro I Amto es plicis in ventre r Species 8va. I. Mandibula inferiore latiore. Species 9na