장음표시 사용
101쪽
dscunt morbos profligare, D cipluntur mei isti, dicerebrum non habent, cum testentur medicamen tum amarum , ἡ,rdax, esse moderatum . si Galeui artem callerent id non dicerent; ΠOS I demus ami rorem,ergo adest materia suffocata calida multaueata,
horret sensus, ideo est calidum in pruncipio terti, glidus, vel in secundo finiente . Calidum igitur sit.
Praeterea nos videmus, quod medicamentum libevalde siccat, pe enim capimus deconum Guaiaci,&madefacimus linteolum quo inungimus ulcera, dipustulas non solum Gallica, fanantur. Ego vidi in lippitudinibus, xperturbat onibus oculorum,&lachrimas, S fluxiones desselle ob decoctum Guai , ci,4 maxime cori cis, ergo medicamentum est si cans in eodem gradu at in cortice maior adest vis secandi, veluti caliditas aliquantisper cedit, maior mmel in ligno, quam in cortice, in cortice siccitas maior, sed hic excessus ita partius, ut insensibilis sit. Inter omnes alias facultates habet quca fana GaIlicum, non quia siccet, aut calefaciat, sed quoniam ligni linura talis est Nam ad id , quod a tota substitia laedit requiritur medicamentum a tota substantia sanan . Hanc substantiam bius Deus sibi reseruauit, nos cognoscere non possumus
An lignum Indicum taleat ad alia, Uirmitatos .
A veae omnes morbos sanet neenes ego eredo quod hoe medicamentum sit bonum ad aliavastectio
102쪽
video antiquos usos scamonio ad expurgandum, Sitiam ac exiccandum, squama aeris ad Opurgandu qu forpii Setiam ad detergendum siccandum,exca aer Di faciendum. Idem dico de Veratro albo,& Nigro Hexpurgandum humorem melancolicum, & ad calefaciendum. altera facilitas pendeta toto temperamento altera venit ab elemento praedominante Idε
dico de hoc ligno quanuis faciat ad Gallicum expellandum a tota substantia, tamen quoties siccandum, roborandum caput. ventriculus medicamentum is praestantissimum sed tamen non probo, quod incinnibus mor as tribui possit . Ego sanaui vertiginoso , podagricos, dolores articulorum patientes, roboraui ventriculum , caput . si hoc potest sacere tua artetici, resina terebentina, potessetiam hoc d
coeum . sed ego magis probo lignum sanctum quam Gu1iacum, quia habet pinguedinem niaiorem &vim sortiorem . arctant latis de historia , speeiebus, loco, facultatibus ligni Videamus in
modo mundi ligno indico.. XLIII
VTVNTVR autem valde virio modo,,lij pulae rem , hibent,in conficiunt confectionem ex sacca ro, pul. alii laciunt pastillos, pallub alii electua 'ru parant alii flores exhibent saccarotonditos, qui habent vim soluendae alui alii ortilina tenerrima' fatearo praeparant, ali strupum ex succo foliorum inde delatum usui habent, alij radicem magnopere probant , ex hoc colligimus medicamentum hoc habere in substantia sua nescio quid temperati respittens humores corporis laumani. quod flores soluant aluum ego testis sum, quia a Laurentino PM
stobald, dum essem Pisis habui vasculum ex flori-
103쪽
s in Ag RIELI ALLO O. bus huiusnodi color erat luteus eum amarore deuicto a saccaro, sicuti fit in rosis, Joxag. Omne, autem , qui ibi scripserunt, ubi solia viridia haben tur, testantur quod succus foliorum plantae exhibi. tu celerrime sanat; semper soluit aluum. Ide. non malefaciunt, qui continuatis per pharmacunfictis expurgatio idibus, dum bibitur decoctum, Dant oros, licet quidam dicant, quod impeditur sectio ligni, imo cum nos habeamus lignum viride, trinum erit admisceri aliquid, propterea Empirici decoctum Guaiaci miscent cum vacuantibus. Praeterer Μattheolus Brasau exhibent quoddam genus vita cum ligno hoc Iedde his alias. aliqui sunt quiem primunt ex teneris germinibus succuin, Hispani a quando syae deferunt. Ab j contendunt in radice ficacissimam adesse vim, Mita decoctum parant, di, Huntur tantum cortice ,ο sunt Empirici nostrorati, semporum. Bonus est usus, sed potior ligni. Ego credo malobem vim inesse ligno; quoniam ego video quod in omnibus ferme vegetatibus facultas prutissi solet reperiri in humido radicati, onctuost, quod ,eperitur in eo, quod oleum appellamus, cumque in ligno coelosum contineatur hoc oleum, ergo copiosior vis in illo, quam in alio, illa expurgant magis, quia recentia sunt si haberemus lignum recens idem faceret praeterea in usu ligni si Vnctuosum lignum capimus cithra intentum assequi muri ergo vires in oleos,uibstantia continentur. R peritur etiam vis in radicibus, sed hae plurimo scateat excremento, quia . terrae infixa, Me his pabulum non adbucita bene digestum sicut in ramis attrahitur H Vtainu essio ligno.
104쪽
aeuale lignum sit eligendum. '
C , igitur constitutum sit ex ligno usu pr stan ε- ,
tissimum, necessarium est, ut veniamus ad modum utendi ligno , in quo haec obseruare debetis, primum quale lignum,&qualis cortex eligendus, secundo praeparationem, tertio modum exhibendi, quarto rationem victus in exhibendo ligno . Primum ad electionem non est dubitandum , ouod debemus praestantius eligere δε est palus sanctus , vel lignum sanctum, hoc est flauum pingue, nullam nigredinem
habens. si hoc habere non possumus accipiamus Guaiacum, cuius maior est copia. In unaquaque autem specie mediocre praestantius est. Nos habere possumus ex antiqua, mediocri, iuuenescente arbore. Mediocre lignum erit , quod non erit totum nigru. nec maiori ex parte albis non tenue, non crassum. ego eligo mediocre, quia magis viget unctuositas in mediocri quam in senescente in iuuenescente, quan uis maior sit, est tamen excrementosa Praeterea debemus prsitantissimum eligere ratione morbi. in valentissimo valentissimum eligimus, ut si affectus inueteratus capimus palum sanctum mediocrem similis morbus possumus mitiori ligno uti in genere, etiam in specie. Praeterea habenda ratio aetatis: nain sene utim ur senescente plata in robusto mediocri. Maiarto pro tempestatibus anni solemus eligere lignum, in frigida enim ut pote hieme calidiori,acriori, Mamariori . hoc autem sensu percipimus,aest te utemur minus acri,4 minimus amaro, vel ex veteri , vel iuuenescente arbore . Quae autem sunt notae ut nos persectum habeamus hEligimus puro vetusta arboreGuataci quod habeat magnam quaαtitatem nigri, ut crassus; o
105쪽
FO-Qm ita haerens ligno, Vt Vix fert separari possit,&qm op ties videtis corticem tacite separari a ligno qu6nia
maciratum est lignum aqua salsa' pessi in uni S i
mediocri ligno, mediocria sint omnia, Sed curetii ut abradatur portu iacula ligni, inter abradenduco a non percipitis odorem ligni dicatis esse vetustissi mum , Vel corruptum Tertium sigii ura est, ut du abraditur pingue videatur, ita praepinguedine scubina gliscat. Quarto gustetis rasuram si mordia eat statim lauces, & postea amaritudinem sentiatii prestans est. Pr terea admoueatis scobinam,vel serra, fi lignu habet poros manifesto &dum limamus apparent Bramina parua, superficies no remanet eqstalis, plena, pessimum est; hinc dccoctum clarumst,
δὲ in amarum, non acre Addatis Quod sit valde ponderosum. raeterea non habeat in parte albedine. Auae non inclinet in pullum collorem, recurre
tes venae per partem albam non si ut nigri , sed subriuentes livore insectie, quia secus esset corruptio nis in ditium. Experimentum demum ligni est,tab-
radamus, rasum coquamus si decoctum turbuletum, olde amarum est,&acre, bonum est. Corticis notaedis uisus filii primu ut sit ex mediocri, vel antiqua arbore,mas lusi corte ex tenuiori ramo cognoscimus aut si ex arbore annosa sit,uel mediocii, quia habet frustra magna, canales nimium patentes, secundo requiritur, ut cortex sit valde crassus tertio ut sit valde duos; quarto ut interna superficie videatur veluti nuger cinericio insperso colore. Talis color est color praestantis corticis, si frangatur videtur niger, at non ut Ebenus. ista sunt corticis optimi indicia dedis inte unum. Superioribus annis Hispani detulere cordis ricem , qui erat similis in exteriori in interiori parte cortici Gusaei, sed cortex hic non videbatur vestire plantam maiorem , quam quae duobus digitis fimul iunctis comprimi possit. Hic cortex ita excitat, ut ad finem homines reducat,in propterea Veneti js, Fl
106쪽
rentiae,&Ianii sui interdictus,&dubito ne evincortice bono misceatur. Timete ergo illum diabol cum corticem,& abigite etia corticem tenuioris Gua iaci cum eo , si canalis est angustus expellite, non dubitate Gua iaci bonum corticem ex tenui trunco proicere, ut aegros vestros tuto in sine noxa sanetis. sunt notae, quiliis nos debemus huiusmodi comticem eligere . Iam ad praeparationem ipsam de
co clur T ligni Indici Natura,proposita etiar celectione, qua posmus praestans cognoscere, atque ad usus eligere, sequitur, ut ad secundum caput ascedamus, quod ad praeparationem pertinet, Morbus Gallicus post alterationem uniuersi corporis requiritantidotum Guaiacum scilicet, Ex quo aliqui cortisees aliqui radices, alii, ligna accipiunt. Nos quia non habemus sylvas huius ligni sancti, trunco eortice tantum utimur, ex quibus fit decoctum , sed potissimum ligno , cuius usus varius, varia etiam est praeparati , sicuti accidit medicamentis alijs, aliqua Praesta tudo facimus decocitum simplex &purum aliquando pisa. eompositum, sic etiam ligni decoctio quaedam sint plex, quaedam composita . simplici utimur in leui incipiente Gallico, secundo in imbeeillis corporibus. at in Gallico composito, recidiuam passis, inueterato, in robusto corpore solemus uti composita decoctione, ac varia . Primum loquamur de limplici de Simpti iacOctione, haec solet fieri duplex, ita constitutum,Sino possuum inconsuetudine est apud omnes medicos, sex. rari sunt, qui semper bis non coquant, dia faciunt
primum decoctum, quod syrupum voeant, secunda
107쪽
ρ ero , quod 'otum oro prandio, caena appellari, Verum aliqui re Sparant decoctiones, tamen dimittamus hoc quod non est in consuetudine, loquamii 4se certo, frequenti vis . Istud decoctu ni fit ilia praeparando lignum , quae praeparatio fit per communiationem ligni, ut uossit optime macerari in deco qui sed non eadem ratione comminuitur lignum.
In aliquot locis ascia, sicut Vos videtis in ligno ve xino in frustra secant minima; alij apponunt litnὲ
commina torno, cum instrumento caedente comminuunt.
sio ligniva sunt aliqui qui serrando sensim inminutissimas pas a. ticulas reddunt; sunt qui scobina pestinaria; vos videli istos, qui faciunt pectines osseos habent scobin, asperiorem, ova collimamus lignum, est lima lata Melior prae quatuor digitis Mita comminuirur lignum. Pr stia rarati in tior harum praeparationum quae est' Dico illam me re cobina Eorem, quae praeparat lignum ad maturationem .secundo qui non corrumpit lignum,in qua breui temporis spacio terminatur. Illa quae eit in usu Veneths,
qua limatur ligntim, praestantissima est ratio, quia ci- eo agit quia minutissime limat. Praeterea quod amodo praeparat lignum ipsum. Hoc instrumentum sco binam vocant, eo quod scobem ligni faciat vulgo, scossina dicitur.Ηic Pataui,solent uti Pectinariorum instrumento, sed non placet Interea dum scobina comminuimus lignum accip; teporem quendam, quo hi, ut quasi fermentetur; cum limatur lignum conspicite aceruum scobis crescentem velut aceruuformicarum, si imponitis manum teporem percipitis mauissimum. Hac ratione comminuto ligno, duplo turbidior, duplo acrior siet decoctio,quam ex alio li-goo aliter comminuto Haec ergo sit prima praeparatio ligni sequitur modo ut de ipsa decoctione tracte
108쪽
F hac praeparatione deuenimus ad deco: D.eo arctionem. In qua notare debetis, quod communishqc est ratio, Vt pro qualibet uncia ligni limati detialibram aquς unciarum. Verum tamen est quod habeamus negotium cum tenero adolascenre, calido habitu aestate tunc solemus pro qualibet riscia ligni accipere lib.unam cum dimidia aquae; sed ut plurimum stata B consuetudo , ut pro qualibet uncia libram aqua capianius, at in conficiendo decocto selemus accipere. lib. ligni. Σ. lib.aquae,nili fuerit aestas, quando non potest seruari syr. tunc capimus ligni uncias 6.aqvκ lib. 6.Hieme lib. I. cum dimidio ligni, aquae vero lib. 8.in medijs temporibus lib. I digni S lib. 11. aquar. Sed assumptam scobem ligni oportetari acerare per a .horas aliquando tamen Maeoratio. magis aliquando minus Solent nostri seplasiaria macerare linum in aqua frigida, sed non placet, obseruatae disterentiam inter decoctum, in quo maceratur Was in lignum in aqua frigida, in quo maceratur in aqua quibus paracalida, nam duolo acrius, amarius, atque turpia turiacoctaedius erit decoctum, in quo lignum maceratum me tit in aqua calida, Macerate ergo in caliga iove fer
ueat, Praeterea obturetis optime vasy quod collioee l . .
ais in loco, ubi sin seir:1ires, spessiatur usque medium in Lurfurrbus , nam hac ratione seruat diu is calorem deinde operiatur vas pannis linteis, ut sat maceratio optima in decoctum bonum. Notanda est etiam ratio vasbrum, Aerea non laudo , quoniam cum decoctumn pingue sit, inine oleum alteret a G3cq uiret malam qualitate in & malum saporem,ideis ut habeo tisrapides vasculum quod defertur ex latui Larto vel Cosciis, dicuntur vulgo lauea.zi,auto
109쪽
as testaeeas vitro obductas,Praeterea asia aenea stirino oblinita optima sunt, Praeterea Vata vitrea per
fecta esse mlent . Sed not. quod decoctio ista dupliciter fieri potest, aut in duplici vase, aut ad agnem sto.
cum , consuetudo, facilitas, aegestas obtinuere, xt plurimum conficiamus adignem siccum , abunda tia 4 commoditas nuenit, ut coquatur in duplici vase, hoc est vivas decoctionis ponatu in calda ibideno aqua repleto quinetiam palea, ne fiala vacit et, haec est vera ratio decoquendi, quoniam tune sit veta elixatio quasi naturali, ex calore .humido.
Aliqui dicunt decoctum fieri dilutius hoc modo . isti
non sunt dicenda exemplo possumus hoc reprobare aquarum multarum in balneo marino paratarii,quae praestantiores sunto nam per adustionem non si me-b is decoctum , sed per maiorem eliquationem, atq;
mixtionem, quae a calido humido in balneo accidet uariae, neque partes unctuosae, aut calidae ligni ita dissoluuntur,igitur decoctum meracius turbidius, a ius, amarius,&ideo hunc sum magis laudoiquam in sicco igne Diligentiores coquunt in vitreo vase,&talicillimo lacessu Louia fit purissimum do coctum sine eorruptione, Tapore aliquo , Praeterea cum vasa illa sint angustiora non multa fit exhalatio,. ideo magis elixatur Sconcoquitur lignum, igitur in eligendo vase eligite habens angustissimum os, & semper coquatis cum operculo fati comprimente Normasa ne ita facile absumatur aqua, euanescat, Coquitur elendrdee decoctum hoc lento igne . Primum solemus lignuexcitare seruorem , quum incipit seruere , parva' mula carbonu utimur,ereptis ignis; sed cotinuata debet succedere ebullitio Bulliat ad consumptioncm medietatis hoc est ex usu communi serum si requirimm maiorem exiccationem, Muim medicamentiolidiiarem descendimus ad consumptionem duarutiniit si ininus exiccam qua rimus,&dilutius, nMuco umpti uno vniua tertie,Ita quod pru
110쪽
mo modo remanent sex librae, secundo, quatuor,te tio,octo, Haec est norma facienda decoctioni quae
solet siquando refrigerat antequam coletur, aliqua do bulliens colatur,panno mundo in spissis, ne ligna
tu bet decoctum, sed non multu refert an frigidu, an calidum coletur, nisi timeamus vasis prauum sapore, si minus inquite. Hoc est primum decoctumat inter coquendum spuma colligenda est ad usum qui patefiet Secunda decoctio fit hoc modo. Accipimus 1 De. i.
1 dem lignum , neque amplius maceramu-&in eade luantitate aque decoquimus;&-6suetudo obtinuit, ut bulliat ad consumptionem tertia partis, ex Di lib. 'reliquuntur Octo , sed in hoc secundo decocto solenius augere quantitatem aquce quonia aliquando addimus il lib.aqua aliquando Is .hoc solemus facere quando bibaculiu agru habemus, qui vult quatuor, &qu1nq; clathis explere sitim secundo augemus do sim aqups fuerit est as,'mcogutur aegri tunc bibere inter coena,& prandiu ; Praeterea qn habemus habit calidiore, qn calida tempestas adest quu igitur 18.
lib. aquae capimus remanent Di. quu capimus s. r
manent i o.& hoc est in pradu, , Me a bibendum Alii
solent addita noua aqua ligno eide facere tertisi dec .ctsi,qrtat pro ablutione manuit Siseiei.aliquot sunt, qui consuetudinem habent attrahenda aquq pernares pro ablatione muci,vel alterius vicerinali, abluae ulcera aliaru partium,aliquot habent rhagades in s de aliquot hemoroides,in hoc casu hoc tertio tirnue decocto Notate tamen,quod aliqui medici exhibee primum dccoctum etiam pro prandio,&iena, cita unum tantum faciunt,sed hoc raro est, quando, Iuni nimis exiccare. Vnum addo lemus in emaci
iis corporibus in HSecillis viribus prae perare lignatricum iure carnis vitulinae, pulli, aut haedi , quod iuxnon sit pingue,& sic eodem modo coquitur&necessas rium est scire hoc.Eth de simplici decoctione sint, modo ad campositas traμ a M.