De impedimentis magnorum auxiliorum in morborum curatione lib. 3. Autore Antonio Ponce Sanctacruz protomedico ... Secundis curis emendatiores è museo Petri a Castro ..

281쪽

non ita distincte cisadita in uenies, scd obscuri, dc confusa. Nostri laboris erit Deo mente in tam grauine U Otto , obscura illustrare, confus distinguere. Multa sunt communia pestilenti, Ianalignae in venenosae qualitati, quq sub unica contemplatione compreM-di possunt ad praesens institutum, quatenus impedire valent vacuatio

nes , aut temperare.

Separemuscerta ab incertis. Tres qualitates nobis proponuntur, pel Niens , maligni, Venenos, quibus solet esse communis altera , quae dicitur contagiosa Pestilens aliquando sta timet icet, lethalim est, aliquando Vero latitat in principio, maligna etiain principio occultatur in postea sesepit,dc insurgit venenosa, prout natura

eius fuelit, aliquando latim,aliquis scut maligna manifestatur in aum loci aliquando in stat , de saepius in declinatione falsa et fraudulenta loquimur nunc de ephemera pesti lenti In omnibus dii ispositionibus, fetae acuta comitante , si adsit alb

282쪽

Impedient met auxit a

qua plenitudinis species, etiam me liocris, viribus sufficientibus muni- uuam dubium mihi fuit ad extrahendam moderatam sanguinis quantitate, partitis vicibus, ut Galen faciebat in vitio , S corruptela sanguinis, ren triendo, reparando, Acontemperando medio alimento corriiptionem ipsam. Suppono qualitatem humori inhaerere, Ut in causa neque ob hoc dico corrumpi primatio humores , Ut statim dicam. -

Nunquam cogitaui de purgatione in principio minoratiui, aut alia, Vt

quos fuse cosutaui in meo opusculo de pelle Vallisoletana , nisi forsan prius uentris partes abstergere esset necessarium. Cum enim natura desideret ad emunctoria in ipso principio inimicum depellere ab internis ad

externa, quod nititur in omnibus h moribus uenenosis , taliter infectis, &sic carbunculos, parotides puncticu las, talia exanthemata solicitat, magnus error est in hoc casti medicati e- tum tribuere, quod a circumferentia ad centrum moueat, quando ad ambitum

283쪽

bitum inclinaturi, inclinatur statim a principio morbi. Eigo dubium est de uenae sectione , in praesentia istarum qualitatum , dubium inquam apud aliquos Sed illorum dubium, utinam Temoraretur audacia aliorum , qui in istis febribus ita sanguinem fila

dunt, sicutin putridis, synoctis. Dico ergo quod Iacobus Pons LM dunensis, qui nuper de sanguinis mi

sione scripsit, probare conatur, non esse mittendum sanguinem in istis trisbus febribus, usquedum compescatur qualitas illa venenosa , maligna, aut pestilans: quia per istam vacuiserionem accidit, qualitas repat ςor : nam sanguinis missio mouet venenum ad interiora, quod videmus in rabie: si enim hominem morsum e rabido euacuaremus vena seeta itatim illud venenum tenderet ad imterna. Idem in carbun culis &que venereae, in alares malignis, pestilent, bus dispontionibus quia inanitis partibus conssuit ad interna replenda, ne detur vacuum,sanguis ille vafectus, cor apprehendit. Ergo non est mittendus.

284쪽

Praeterea quia non valent vires.

yltimo adducit experimenta pestis in illa Prouincia , inqua moriebantur omnes,qui per venam sectam euacu Parui mometi simiolae ne iudiconclusio est firmiter tenenda. Quod si istae lualitates resident in massa sanguinea si frequenter contingit, non ampediunt sanguinis emisi nam, sed

mensurant, quatenus latenter fiam

lunt vires cordiscinam licet aprin cipio morbi uti debet medicus anti dotis , alari Minacis, delectis ali mentis me amentosis, tamen si rhlinquit ipsum humorem,in quo subi ictatur maligna illi, aut venenosa, aut

p lens qualitas, nulli dubium, quin

citius cordi communicetur,& intemsus . Ostendo istam conclusionem ea vi principiorum artis, contra ista opinantem quia urgens indicatio locum habet primumin acie, reliquo neglech sed reuulsio,& retractio humoris Venenosi, aut maligni, Vrget primo ne decumbat in cordis stibuantiam, cum qua habet naturalem anxierinam. Ergo statim a reuulsi sone

285쪽

Libi ereb piaterna ,

ne est incipiendum. Sed haec non

per purgans medicamentum. Ergo per venae sectionem. . Secundo,si vena secta coquunt timinores ad interna per ramulos naruisternarum , ut dicit ista opinio me te non erit mittendus sanguis in ple ritides, aut alia interna inflamma

tione.

. Haeterea, supposito quod ita qualitas inhaereat illissae, na potest alibi debes Vacuare massam sanguineam , qtii haec est breuior curatio . lac tis. Sicut putres rem,acuas , qu re non venenatam, malignam s. aut pestilentema Non potest stare disserentia niti in modo, Moccasione, in mensura quantitatis.

Debeo igitur dissoluere protositas

rationes. Dico ad primam, quod secta vena, omnes humores Venaruntinouentur ad onficium, successione necessaria corporum fluentium, aliter non fieret, tollendauue esset omnis revulsio. Si ergosenlus demonstrat, humores reuelli ab internis ad venas externas. Ergo fluunt humores ad linc vena sectae S ita quantuni adhoco

286쪽

Impedient ma g. auxi ci ,

hoc, non est periculum cocursus qualitatis uenenosae ad interna, quia istae qualitates non habent motum proprium, sed mouentur ad motum vibiecti in quo sunt, scilicet sanguinis. Cuni ergo humor non fluat ad internas partes secta vena brachii, neque ipsa qualitas Vbi notare velim ne in nostrisdictis contradictio reperiatur' quod supra dixi, sanguinem fundi in biliosa supernatantia, quit inter alias rationesibilis subterfugit exitum, exit sanguis laudabilis, ipsa vero furit,

i mouetur ad alias partes. Sed hoc ra- tione solius mimonis sanguinis noria

potest contingere in his qualitatibus, de quibus agimus, quia istae per se lotaquςndo non sunt loco motiuar,sed suomodo corrumpentes, destruentes mixtionem vitalem cordis, quasi fuissent primae'nalitates intensae. Ex quo sequitur quod non possim leuitare, aut grauitare, idest, non possimi in uere localiter humores versus interna,sicut leuitas facit in humore bilioso, qui denudatus a crassis,subterfugiaens locum scalpelli, solet petere caput, aut praecordia, sicut pituita, que

haereti

287쪽

hau et, melancholia quae Dauitat, ut supra hclaraui. stat ergo tari ligive ii ilitates moueantur localiter ad motum humoris, in quo sunt, Verius Venam ruptam, quando saguis evitrahitur.

Sed notandum, qu&l istae qualita- restalis silat conditionis cetiam posisint operari per partium continuitate

usque ad interna, uita,quamuis noria, mouerentur huc illucque huniores, contingit communicari cordis hum Tibus in eius ventriculis existentibus, A tandem substantiae ipsitus. Quo magis conuincitur, ut quam estissime, si in humoribus est talis qualitas, extrahantur humores, ne communicet ut solidis partibus cordis.' Inque venerea, aut bubone Gallico , si adsit species causae indicans mittendus sanguis ex Vena,quae ducat humore ad inguina, Vbi est uimor, ut crescat, s suas terminationes quaerat. Inscius vero apparente tumore, nil de illo curat, sed talum relinquens, γperit brachiales , E cogit naturaim, mutare re iones. Inniori canis, non confluit virus

288쪽

ad interna, quia humores illuc te dum:ipsa enim venenosa qualitas per continui alterationem serpit modo praedicto, siue tollas sanguinem sue non tolla, tangit citius intima in guine misso quia pauciora corpora inuenit,quibus resistat ,4 ita perueniead interna. Vnde error est in morsu canis sanguinem detrahere ex vena: sed tota indicatio Vertitur ad vires tam substantiam per partem sugenda, trahendam quia qualitas rabida alalidis incepit,i continuitate panium ad principes deuenit. Nos vero loquimur de qualitate maligna,quiprimam antipathiam in humoribus d monitiat, respiciens cor. Debilitas virium talisssotest esse, Ut prorsus impediat missionem sanguinis, & talis, Ut parumper Onse tiat. De quo argumeto pta diximus in superioribus,agentes de debilitate. Restat dicendum, quare multi m riebantur, si per venas euacuabantur.

Audi quaeso. Quae hucusq; dixi de istis qualitatibus, intellige, residentibus in massa sanguinis, praecipue ino quarto humore , sanguine , hic facillime

289쪽

lime ista mala suscipit , oc prius hualii humores: nam ob alias communes putredinis causas veneni induit naturam,ut seme, sc Didicisti hoe ex Gal. lib. de locis . Atque cum hocata sit, non aberraret, qui talem sat guinem ita insci tui prudenter eu cuaret, Semper Vires inspiciens, dore- parans, usus Gai consilio multis in locis Hoc tamen non ita striciae intelligas, Ut semper anguinem fundere debeas per venas cotingit enim in his febribus aliquando vires statim Haccescere, Sc melius erit per cucurbitulas scarificatas anginem infectum

ad cutem reuocare quam regionem solet tentare natura in omnibus Veneni, corde se per arterias totius co poris exonerante. Apparent pune i-culae lividae, Sc macul. quae etiam solent esse assumpti venenissigna Vidi Valbesium illum magnum, ante Vendi rum vacuationes statim totum hom, ne scarificasse , ne virus ad intima

serperet.

At quia qualitas malesca non tum quartum,in selectum humorent aed aliquando solam bilem flauani,

290쪽

aut atram , aliquando pituitam. ωs rosam molem solet aggredi, intacto sanguinei mirum dictu Alia ouidem Via. iIacedendum, quam propalare, eus et de febrium scribere curatione.Solum hare dixerim, ut intelligamus mori plures , ut Lugdunensis refert in illa peste , quia forsan alis humores peccabant, adeo alieni a sanguine: iste autem in pauca quantitate existens,

euacuatus per Venas, mortem accel

rabat: quia hoc est commune damnii omnibus vacuationibus naturae,&Ἀγtis , ut si non evacuentur talia,qualis , oportet, nulla sit toleranti, nullaia conferentia. Sed erit alia pnnderanda causaZErit quidem, nam qualitates venenosae, Ecpestilentes , seu quocumque modo maligna, non humores , sed spiritus,rion venas, sed arterias solent inuadere, imori carnes: in quo euentu, neque eum uationes per Venas, neque purgationes prodesse possunt, quia neque peccat sanguis Venarum, neq; alii numores. Quid miraris,quod pli res morianturi Agitas causam, quae non peccat Debemus ergo inquirere