Thesaurus Euonymi Philiatri, de remediis secretis, liber physicus, medicus, et partim etiam chymicus, & oeconomicus in uinorum diuersi saporis apparatu, medicis & pharmacopolis omnibus praecipuè necessarius, nunc primum in lucem editus. Argumentum co

91쪽

uulgarib.plumbeis minim E contingit. Ma quae in his parant aquae paucissimae ct raro,pr sertim adhuc recentes,sumi aut uti ilaginis insigni fastidio carent: quod quidem bibentib.aegris non molestum modo , sed etiam noxium est. nam praua plumbi qualitas stomacho pectori, dc omnibus uisceribus nocet:&similiter aeris qualitas. Qus inteli isto docti dr praestantes medici, ueteres

secuti, decoctioni b. tantu utunt. Sed a-

quae ut par est destillatae, id est odore sapore suae plantς pr ditae, non solu decoctionu uires equat uerum etia superant in eo, quod tum gustu suauiores, tum uisu clariores cum sint, magis oblectant. Debebunt autem boni tum m

dici tum pharmacopolae, relictis plumbeis instrum&is, balnea Mariae dicta sibi parare,&si plus in eis tu laboris tum sumptus foret,ita Deo pariter &hominibus satisfacturi,Mattheolus. plubo destillant, omnino improbada censeo, ppter cerusam dc qualita

92쪽

EVONTMItes alias plumbi maleficas, cu & aqua per tubos plumbeos deducta damnarit Galenus quod dysenteriam excitat, sylvius.

Multum praeterea uariant,ut cocta,

sic destillata, uasorum ratione. QU)mobrem magna in his cura est adhibenda, ut terrea sint uel uitrea poli' quam metallica. & quae terrea sunt, ex luto sint puriore& diligenter cocto qualia sunt figulina Lutetiae Bello uaca,&Briaronia,&Hispanica. Vitrea autem sunt praestantiora,quia puriora et densiora.

sed etiam chariora & fragilia magis,nis paulatim incalescant & refrigeretur: in quo etiam discrimine sunt terrea. Ob id utras luto sapientiae, quod uocant,paulatim undi' circumlinunt,et

siccan quantum uaus eius, ignis uiolentia attingere debet, etiamsi cineribus arenis , scorijs primum excipienda sit.Nam quae aquis aut ipsarum uaporibus insident vasa,munimento nullo indigent. Metallica uero,plumbea,

serrea

93쪽

serrea, aerea, stannea, argentea, aurea,

cur damnem,in promptu Galeni ratio est, in singulis proph horum metallicorum generibus. Si enim aquam plu- . beis tubis delata affirmat dysenteriam generare, quis metus ab aquis receptorio & capitello plumbeo de stillatisqAdde quod cerussa no pauca insuper' ficie interna plumbei capitelli, ut ace'to destillado colligitur,sic ut empireumatis cum uapore plerunis etiam acri, nempe explantis acribus,ascendentis, ea quae aquas ipsas inficit, et magnaparte lacteas reddit,donec subsederit. Excaeteris metallis, quae uel ferruginem uel aeruginem gignunt uasa tantum habent periculi, quantum ferrugo dc aerugo nocentior cerussa.Purgatiore argento & auro facta ut sunt innocentiora,

fc paratu ob sumptum magis dissicialia,Sylvius. Vasa optima sunt vitreata,deinde m lina vitreata intus foris Q.) deinde a- lembica exstanno,patellae in rosarijo

94쪽

patellae plumbea. Nam & lignorum ignis subie ictus si modicus sit , plumbo

non nocet: sed oportet patellas istas plumbeas in cinere cribrato sitas esse altitudine palmi,non in arena. Qua to alembica ex cupro intus stanno inducta. Quanto aerea. Sed cuprum,&magis etiam aes , duo incommoda habent.primum g aquas redduiit ad ruffum colorem plerunque declinantes, ct ustilagine uitiatas. alterum, quod semper uis quaedam uenenosa eis in- est,magis quam caeteris metallis,ide6que cauendum ab eis monet Christophorus de Honestis, Brunsvicensis.

Cum igitur eruditissimi quio medici& experientia ipsa, aquas in uasis ex plumbo, aere & alijs impuris metallis destillatas omnino improbent, boni uiri officium fuerit ad magistratum

haec reserre, ut pharmacopolis aquas huiusmodi partim nocentes , partim certὸ inutiles amplius parare aut uenundare

95쪽

ΥΗΕS VRVS. 8 hundare non liceat. Bulcasis quidem cucurbitis plumbeis utitur in rosis siccis destillandis: quod forte concedi potest pro illis aquis quae eXtra corpus tantum usiurpari debebunt. Sunt qui

uasa ex puro et optimo ferro parata nouituperent,qubd nulla praua qualitas

inde,ut aiunt,in materiam aut liquores

redii det: & metallica quaedam magno ac diuturno igne destillandatam ualiadis uasis indigere uideatur. Sed de hoc alij iudicent: ego metal lica uasa chymistis reliquerim.Berchile Bulcasis uocatuas in fumo aquae rosaceae bullientem aquam excipiens eX alieno iuxta posito derivatam, cui uasi cucurbita rosas continens imponitur.

De fornacibus,&C. Fornacu genera duo destillationi per cineres apta supra descripsi & Balneum Mariae etiam ex Bulcasi. Hic aliud fornacis genus delineabo , cuius usus

96쪽

t8 E VO NT MIerit uarius: praecipuus tame cum quid per ignem ualidum destillari debet,ita ut ninil medium sit inter ignem&Cucurbitam qua continetur materia destillanda quo modo olea quς dam siue

liquores caustici ex metallicis eliciuntur, ut aqua fortis,&c. Erit etia usas ad sublimadum &siquis lebetem in summo super crucem ferrea imponat, eam uel cineribus uel aqua replebit, dcluto circumposito quam uoluerit destillationem instituet. Pro aqua forti uero aut similib . cucurbitam lutata statim recta super crucem imponet. Quin αsupra lanula eligno ualidam haec se nax construi poterit, ut ego feci, ut in quem uolueris locum transferatur. Itaque super tabula lignea quadram se nacem strues, ea capacitate quae mediocri cucurbitae imponendae satisfaciat.parietes ex lateribus eriges, quos luto optime praeparato coglutinabis. Altitudo pedes duos non multum e cedet. Parietes intus pedis plus minus

spatio

97쪽

spatio distabunt. Constructo iam sit do hostium fiet, O . ubi cineres eximantur, quia carbonibus a superstructa statim craticula deciderintiquod si etiam altera craticula per quam cineres decuderent interponeretur, dc spatium illud infimum paulo altius fieret, non opus esset toties eximere cinerem, dc ignis foret uehementior. Vocalis Lalteru hostium signat,statim supra craticulam,qua punctis aliquot transue

sis ordine positis designaui. Id hostiri

ut di inserius, satis est tantu esse ut manus commode inseri possit.V.crucem ferrea indicat, hoc est duo ferramenta, quoru inserius in medio cauum sebsicies habeat, in quo alterum recipiatur transuerso situ ei impositum. A. dc E. quatuor summos angulos fornacis demonstrant,in quibus totidem miracula ventilia uulgo uocant)fieri debent. at si fornacem rotudam facereplacueri spiracula ista inserius alicubi fient. Nempe circa crucem, uel statim infra

98쪽

lebete,si quis indetur quem per b. st ram notaui tabulam super qua fornax tota struitur per c.ut in figura hic adiecta apparet. Aliud fornacis genus pro oleo uitrioli infra describam. Fornacem pro balneo M. descripta habes supra, ubi de balneo M.in genere tractamus, ex Sylvio. item in Aquae Tofaceae apparatu,ex Bulcasi. De fornacibus aluersis chymisticis & destillatorijs liber Gebri extat. De fornace construenda uide apud eunde in libro

99쪽

sarijs communibus, tu furnis figlinis, etsi si uidem ex aere etiam faciant.Dicemus infra, statim post destillationem per cineres. ψ De pigro Henrico seu furno acediae .id est canali quo Balneum Mariae calefit,supra scriptum a nobis est, ubi de Balneo Mariae in genere

egimus./Carbonum disserentias ex Theophrasto sed meli' ex fabris nostris, praesertim aurifabris,& ipsa experientia cognoscemus.Damnantur fossiles propter odoris grauitatem. EX fago abiegnis praeferuntur.

Dioptra appello instrumentu,quod quidam faciei obtedunt

manu, ne ab igmd- Ania laedant, cum ad uehementiore igncedere opus est.Ea tabella rotunda in medio per transut sum eXcisa,cu manubrio,huiusinodi Liquores

100쪽

neo,praecipue eX subere occludetur, et insuperinducta cera membrana circu- illigare oportet. Vasa quomodo claudantur &muni Itur, tum luto, tum aliter.

Lutare uulgo dicunt pro eo quod est luto illinere, loricare, incrustare. Odores & qualitates eorum quae destillantur ut melius conseruemus, Caput cum corpore,& nasum eXtremumcu recipiente,qua committuntur, dilia genter luto saepire & aptare oportet.

Sunt qui luto limplici cum pilis bubulis subacto ad incrustandum utantur, alij etiam Ealcem addunt, ni fallor. Sut qui calcem cuoui albumine misceani. ad quod festinatione opus est. statim enim induratur male a. alij aliter lutsi quod sapientiae uocant, componunt. Recipiens cum naso non opus habe