장음표시 사용
21쪽
caprini,caudae scorpionis,pulici ricini uni malis, vitulinae naris,citrorum polypi plicis, testiculorum canis, vel alterius capillorunt, linguar,litiguae bubulae auriu muris elphini,pennarum auis, geniculata raro, crebro fructicosa, iuncea, tuberosa, bulbbla, fi-brosa, carpacara , pomi, pyri, cotonei, glaudis,oliuae. Horum autem vel omnium vel plurimorum exempla postea leges irequentissima in particularium delectu,&in notis a similitiidine immendis. Probamur praeterea aut reprobantur m csi illa,nunc dissimilia, et inter se,& in ali qua plantiarum specie, ut absinthium ponticum sit simile fantonico: abrotonum mas, dissimile foeminae.
ut in aliquo genere superiore propinquo sumitur similitudo aut dissimilitudo quali
ratum quamdam praedictarum,atque adeo substantiae& quantitatis, & abionis, ut in herbarum genere, absinthium seraphium est deligendum simile abrotatio, sapore a maro,& liorum habitu:vel in toto plata rarum genere,ut chamaedrys, in epitys herh sunt similes quercui, pii tui arboribus. Vel in genere diuerso ut aloe optima sit similis hepati: cyri folium cribri modo foraminia lantum Ambitu serratum urticae sollit,illud
22쪽
lis artam flectitur, vel anchorae: modo est
, et secientis lunae ritu incurirum: veneno .
um,oibbosum,dorso, elato: galeri petas' sileai, lanceae, lanceae cuspidis, cultelli,se uris acetabuli asculi,cala illi,disci,clypeo' i fusi pali lauae, pi sti l l i, iunci, festucarum, i bai,vitillii modo formam inflexile,virga iam,velut lineis interfectu alarii cauis bita a pluribus, virgis arborescentibus specie rapituli rotundi,verticillorum peda lecti, tellarum,tomentosa Ianosaque pube obduitur dictamnum bullae in dipsaco spinosae, .los comicis personis hiantibus similis adi, ehoc esse debet crebro geniculata vel geliculis duobus tribus crebris dissecta, iurba una modo in se inuicem anfartis radicibus, lipitibus codylorum modo tuberculis qui-
Horum nihil negligendii est ei, qui proc volet medicamenta simplicia deligere, uibus singulis aliqua ex diais insunt acco-aodatissima ad ipsa cognoscenda& delia Fnda non mediocriter pertinentia, quod xcplis, quam verbis pluribus probare ma-
QSarto plantarum & aliorum simpliatum medicamentorum delectus sumendus si a situ & loco non modo generali & r Iione AEt castortu sit ponticuin, cuminum,
23쪽
Aethiopicum,gly ubieta cretica, sed etiaa particulari, in singillas regionibus loco laetape calido frigido,numido ,sicco, horum medio .plantae enim calidae in locis calidis lentiores evadunt:pra humidae locis siccio ribus castigantur. Quae ratio in animalibus quoque recipienda est. Sub loco autem dc caelum, & satus ventorum comprehendas, oportet. Ob id ad locum calidum reduci mus apricum, aestiuum, inter tropicos aut proxime ipsos insolatum, qui in meridiem . sit apertus austro perfietur, montes habeat septentrionibus obiectos,ut Galenus docet in secessu Tabiarum. Ad frigidum umbrosiis, nemorosus: a 'boribus,sepibus,& aliis stirpibus consertus,
quercetis,frutetis, lumetis defensuS,musco Massaxosus,montosus,opacus parietibus,a 'boribus vel aliis:& item polo alterutri proximus an parte Alpium aut Pyrenei Septe trionem spectante situs, nivosus, glacialis, aquis nivosis & glacialibus riguus, borea Scaquilonibuspersatus, soli aduersus obiectu
Ad humidit,quod in aquis vivit aut ve satur & ipsis dulcibus,salsis, fluentibus, to ren tibus, pigris rapidis, stagnantibus, pal dolis,pa udibus aestate siccatis, lacubus, rata dicans, sine radice innatam,aut prope aquas
24쪽
easdem de scatebra fontes, nates, suus . rum ostia alueos iii convalle aquosa, loco viliginoso,pratis,puteorsi parietibus & mu ris aliis humentibus saxis rosidis stillicidiis, fossis urbium. Hinc quuiales,maritima pra telises,aquaticae planta' aliis sui generis alio
loco educatis praestantiores sunt, vel det riorespro varia ipsarum natura,& expetita nobis earundem facultate. Ad siccum, itus, montosus, tumulosus, clivosus, saxosus, petrosus, scrupulosus,tophaceus pumicosus, salebrosas,sabulosus,a- , i 'renosus,argillaceus,praeruptus, scopulosus, promotoriis altus,asper,tenuis sterilis,pe flatilis, in semitis,uiis,itineribus an aggeri
bus viarum & murorum in ruderisus, α uinis,aut circa ruinarum rudera, domus in arietibus,muris,murorum crenis & minis, n tectis recentibus, vetustis. Quanqua ho-
iam quaedam aliquando humectata esse posunt, ut petrae littorales,testae piscium, qui us muscus marinus innascitur. Ad medium horum seu temperatum relucitur locus regionii temperatarum, Verta ius,& magna ex parte capestris, planus pinguis,foecundus, cultus: aruum in segetibus, . ritico aiordeo, leguminibus,vinetis,li ortis.' Ad locum item & situm connexio redii ritur de vicinia. Platae enim maleficae de ipsa
25쪽
riim fructus sunt innocentiores,si multae si mul ex eodem loco venenosamsed sibi fiamiliarem sebstantiam trabant, & multi mictus malefici ex una planta: ob id thyine laram locynthidem scilla in loco aliquo solam recte damitat Mesues, praesert quae
multas congeneres simul nuti itas habet, &colocynthidis sevistum si unicus erit aut paucus improbat,numerosum praesert. Rationabile enim est, ut plantas benignas si pauce sint,vberiorem succum benignum trahere dc ob id salubriores esse:iac maleficas venenosam loci malitia exhaurire,& in se trans ferre: quem & largiorem & vehementio rem paucae quam multae in se trahant necesse est. sublimis quoque si tus, insemus, d xter sinister, antiquus, posticus quidam est, sic misy chalcitis,ibi',situ diuersa,metalliacam substantiam indicant & facultarem diauersam & tartariun in sumino vase vinario melius quam in lateribus & cadmiabotryitis melior aliis,& pompholix, spodio prata stantior: sic densi fiuctus quia conferti &compressi male nutriuntur,mal e coquuturi male dimanturaeontrarii, contra laxi enim& rari partus plantarum,& animalium,ubexius alimentum trahunt, ob id meliores sunt si nobis salubre est id alimentum: peiores si insalubre, xtin colocynthide Mesues
26쪽
3be docuit. Et plantarum partes humi
'entes rectis aliis meliores, vel contra de orbem circuna sta radidi,vel altera alicii adens, vel sibi inuicem implexae radices, partes mutuo contactu inhaerentes,dissi , superficiar iar prosundae. Cum vero tena amenitim medicamenti, ut aliorum, fieisa facti stat is,& ficultas aictionis. & altioeris ipsius, ut docet Gale. lib. te faculta. tura. & lib. de usu partium, quae ex Π tali cuiusque potentia, deligendi ratio ait potest, ea nobis ab actione tanquam isti notiore sumitur. actione igitur se .ltates, primas, secundas, tertias ,quartas usequente, delectus medicamentorimi suitur:es q; haec nota maximarum virium
uoniam tamen de omni genere harum fallatum nobis abunde est doctum initio,. Σ.nostrae methodi medicameta compondi necesse non putaui laus ascribere. Ham autem disserentiarum & notarum, velarimarum,uel omnium, vel saltem quandam, in singulis implicibus medicamen: exempla plurima tibi Dioscorides suppetabit,non pauca Galenus,& qui post eumr materia medica scripserunt.
Adde quod vi tota substantia nobis ali elatum est familiare,sic plantis suum, quoi Vt non omnis serat omnia tellus, non
27쪽
solum quia calidior, frigidior humidior,
siccior aut per coniugationem, quam ipsius plantae vel animalis naturae conueniat: sed quia in ea alimentum plantae & animali cognatum desideratur.
Nec tantum haec in plantis totis,sed ipt rum partibus singulis sunt exploranda, cui idem de animalibus & ipsorum partibus &terreis corporibus tibi persuadeas quales
sunt radices,trunci,cautes,culmi, festucar,rami,virgae,surculi,germinafermenta, viticulae adnata apreoli,spinae, cirri, pediculis
lia lores, fructus, semina, siliquae, vascula, capitula, lices, umbellar, corymbi, comae, spicae pappi, ligna,cortices, succi, liquores,lacn mae guinosarn resinose,& si quae sunt
Quinth& vltima tempus in deligendo
medicamento multiplex obseruandum est, arta sci licet pars anni qua collecta sunt &reposita aeris constitiitio serena,pluuia,ventosa:his viventibus aut repositis: p rs diei varia duratio & seruatio toga breuis.Quae alia tempus indicent diximus lib. r. nostrae methodi. Virtus enim alia, ut & temperatura. est neophytis & teneris:alia adultis de senesceritibus,visitem alia euphorbio recens colle cto,atque alia veterato. Plantae item cali
28쪽
dar, siccae,si aer sit calidus,succus, sunt meli' res ob id plantas Italicas aromaticas Cr ticis non cedere dicit Galenus, si aere non uerint pluuio educatae. In singulis tamen artes deligendae sunt,omnium prestantissi 'maxime medicamentosae, si his viribus egetur. Est enim quando ignobiliori bus & imbecillioribus est opus. ob assectus xyi, seris naturam. Praestantissimae vero, tumex praedictis conditionibus, tum ex his quae in singulis particulatim dicendae sunt zoniectantur, ratione eadem quae in plantis dicta est,in animalibus quoque & corpo ibi terreis seruata.De tepore vero collectiois Dioscoridis verba b c sunt :Imprimis . rurandum est, ut quae in usum reponenda iunt medicamenta Juis temporibus singula . temetantur. Ex hoc enim fit,ut quaedam vi ibus magis valeant alia sint inefficacia. Prinum itaque caelo sereno plantae legantur Hagni enim refuit inter colligedum,si, vel qualores & siccitates,vel imbres infestent, iuemadmodii si loca quibus baec prodeuntina montana,excelsa,perflata,stigida,sicca. in his enim locis vires habent longe valen res:contra verbquae in campestribus,r is pacis,caeterisque lacis a vento silenat ibus, piariunquae degeperant minus valent viribu ,praesti xjm si no suo tempore te
29쪽
gantur.vel vitiata,& prae imbecillitate langu entia,ignorandum nanque non est,multa pro soli& caeli natura ac teperie, citius aut tardius adolescerem nulla vi propria, etia hieme frondere & florere. Sciendum praeterea est,quaedam in herbaceis medicamenta
tis, ut veratrum utrunque, multis edurare
annis:aliapbst trimatum inutilia. Quae v .ia herbae sunt fruticosae ut stoecas, trixago, polium,abrotanum,seriphium,absinthium,
hysibpum & alia id gelius dum semine prae
gnantia sunt,demetenda. Flores vero ante ouam sponte sua decidant. Fructus autem j. cum maturi sunt,ut semina dum siccaricce
perunt,priusquam defluant, herbarum & fo, .liorum succos elicies, in primum cauliculi germinant . Lac & lachrymae excipiuntur caule inciso per summum adolescentiae vita gotem Radices& liquamenta corticesque ad recondendum eximantur, cum primum herbae suis soliis exuuntur. Si purae. sunt &nitidae , siccentur & reponantur loco no'. vliginoso: quae autem terreno aut luto sunt sordidae, aqua prius abluantur. Flores & omnia iucundum odorem reddentiaser culistiliaceis aedium parte siccissima r 'nantur. Es quando chartarum inuolucris& lliculis suis sentina uti laus & innocem erili serua 'r Liquidis medicamentis deii . .
30쪽
N R T v l L I B. ri L 3rQr materia, argentea,vitrea, cornea con uenit:ῆ, tilis etiana modo rara non sit:&s ignea,praesertiin e buxo:ariam vero vasa ocu
lariis medicanaentis & liquidis & his omni bus quae aceto,pice liquida aut cedria copo .auntur. Adipem autem & medullas stannei, Us,seu plumbo albo recondi conuenit . Haec Diosc.. Fine labori propositio imponemus, ubi hcu Mem,quo quaedam medicamera pur alitia caelo& solo simili meliora euadere cribit,sed sine ex iis explicauerimus sutista ab animalibus analogia. Na ut animaliuaturae,iioc est theraturae.& aetates,& mori calidiores ad hiemem,regionem frigida imis rationem refrigerante, tanquam conario excessu frigido,illorum caliditatem; amodicam corriginitia piceiidia bene seibent,ad aestate ver3, regionem calidam
istum calefacientem jeu intemperaturani gentes causas mal):3c contra natum, aeta
,morbi frigidiores, ad aestatem calidam, ronem,uilium calefacietem bene se haen quod ab his contrariis illonim attem rato recessus corrigatur, male ver5 adurim,regionem fi idani, victum restri antem,tanquam asi eius illos propter si litud neri, aucturas causas,& simili ratio